5 bin mahkûma ne oldu? İşte o işkencehane! Afganistan’daki Guantanamo…
Amerika Birleşik Devletleri, 20 yıldır bulunduğu Afganistan’da ana karargâhını kurduğu Bagram Üssü’nde yüksek güvenlikli bir de cezaevi yaptı. Terörle çaba kapsamında yakalanan Taliban’ın üst seviye yönetici ve savaşçılarıyla El Esas, DEAŞ ve radikal gruptakiler burada tutuluyordu. Cezaevine getirilenler, ABD ve İngiliz istihbarat servisi CIA ve MI5 tarafınca sorgulanıyordu. Küba’daki Guantanamo ve Irak’taki Ebu Gureyb üzere makus bir şöhrete sahip Bagram Cezaevi, ağır insan hakları ihlalleri ve azaplarla anılıyordu.
3 KALIN DEMİR KAPIDAN GEÇTİK
İşte Taliban’ın denetim sağladığı çok yüksek güvenlikli bu cezaevine girdik. Bagram Cezaevi’nin 3 demir kapısını aştıktan daha sonra yerlere saçılmış yüzlerce belgeyle karşılaştık. Mahkûmların kayıt listeleri, nakil ayrıntıları, nerede yakalandıkları, hatası, hangi koğuşa konulduğuna dair ayrıntıların yer aldığı evraklar cezaevi koridorlarına saçılmıştı. Bir kişinin sığacağı dar kapılardan geçtikten daha sonra mahkûmların kaldığı koğuşlara ulaştık. Koğuşların girişlerinde bir daha yerlere atılmış, tutuklandıklarında çekilmiş mahkûm fotoğrafları vardı.
KOĞUŞLARDA KUM TORBALARI…
Yan yana çelik kapı ve çelik duvarlarla ayrılan kafes halindeki koğuşların üstü mahkûmların hava alması için çelikten delikli tavanla örülmüştü. Koğuşlardan bağımsız kısımlarda ise iki metrekarelik tek kişilik hücreler ve hiç bir biçimde güneş görmeyen bir metrekarelik azap odaları bulunuyordu. Bize rehberlik eden Talibanlar, hücre ve azap odalarında üst seviye yöneticilerinin tutulduğunu söylerken, “Liderlerimizi mevte bırakmışlar” diyerek ABD’ye tehditler savuruyordu. Birtakım koğuşların ortasında tavana asılmış biçimdeki kum torbaları dikkat çekiyordu.
HER ŞEY BIRAKILDIĞI ÜZERE…
Koğuşların çabucak girişinde mahkûmlara ilişkin ayakkabı ve terlikler vardı. Küçücük bir alanda onlarca mahkûmun bir ortada yattıkları yer yatakları, battaniye ve yastıkları olduğu üzere duruyordu. Koğuşun duvarlarında ise mahkûmların leğende yıkayarak astıkları elbiseleri, çamaşırları vardı.
İNGİLİZCE DERS NOTLARI…
Mahkûmların yattıkları yer yataklarının başında, yatak altında ailelerine ulaştırılması için yazdıkları mektuplar ve tuttukları günlükler göze çarpıyor. Küçük kâğıtlara karakalem yaptıkları ve duvarlara astıkları fotoğraflar, okudukları kitaplar, birtakım mahkûmların İngilizce öğrenmek için notlar aldığı defterler de dikkat çekiyor. bir daha mahkûmların duvara astığı küçük kâğıtlardan birinde “mutlu seneler” yazısı hâlâ duruyor. Yaptıkları cami, çiçek, gül fotoğrafları da duvarlarda asılı.
Mahkûmlar, vakti takip edebilmek için kendi saatlerini yapmışlar…
MAHKÛMLARA NE OLDU?
ABD askerlerinin çekilmesi ve Afgan hükümeti askerlerinin Taliban’a teslim olmasından daha sonra cezaevindeki mahkûmların akıbeti merak ediliyor. “Bagram Cezaevi’ndeki 5 bin mahkûma ne oldu?” sorusu belirsizliğini korurken, Taliban yetkilileri, “Cezaevinde tutulan Taliban yöneticileri ile kıymetli şahıslar Amerika’ya gdolayıldü.
Geride kalanlar ise biz gelmeden hür bırakılmış” argümanında. Amerikan askerlerinin gitmesiyle cezaevinde güvenliği sağlayan Afgan hükümeti askerlerinin Taliban’a teslim olmadan evvel cezaevlerinin kapılarını açtığı ve mahkûmların kaçtığı da ileri sürülüyor.
Bir vakit içinder mahkûmların öfkesini çıkardığı kum torbalarına artık Taliban güçleri vuruyor.
O GÜNLERİ ANLATTILAR…
Hürriyet muhabiri Fevzi Kızılkoyun’un cezaevinde konuştuğu Taliban güçleri içinde burada tutuklu kalanlar da var. “Çok azap gördük” diye anlatıyorlar o günleri…
ÇELİK KAFESLER
Bagram Cezaevi’nde mahkûmlar ‘tehlike’ seviyelerine göre bu çelik kafeslerde tutuluyordu.
AZAP ODALARI
Taliban güçleri, yöneticilerinin güneş görmeyen bu bir metrekarelik hücrelerde azap gördüğünü söylüyor.
2 M2’LİK HÜCRELER…
Cezaevi, ortasında klozetlerin bulunduğu ikişer metrekarelik hücrelerle dolu.
YATAKLAR, ÇAMAŞIRLAR…
Onlarca mahkûmun bir ortada yattığı küçücük koğuşlarda yer yatakları, yıkayıp iplere astıkları çamaşırları olduğu üzere duruyor…
Amerika Birleşik Devletleri, 20 yıldır bulunduğu Afganistan’da ana karargâhını kurduğu Bagram Üssü’nde yüksek güvenlikli bir de cezaevi yaptı. Terörle çaba kapsamında yakalanan Taliban’ın üst seviye yönetici ve savaşçılarıyla El Esas, DEAŞ ve radikal gruptakiler burada tutuluyordu. Cezaevine getirilenler, ABD ve İngiliz istihbarat servisi CIA ve MI5 tarafınca sorgulanıyordu. Küba’daki Guantanamo ve Irak’taki Ebu Gureyb üzere makus bir şöhrete sahip Bagram Cezaevi, ağır insan hakları ihlalleri ve azaplarla anılıyordu.
3 KALIN DEMİR KAPIDAN GEÇTİK
İşte Taliban’ın denetim sağladığı çok yüksek güvenlikli bu cezaevine girdik. Bagram Cezaevi’nin 3 demir kapısını aştıktan daha sonra yerlere saçılmış yüzlerce belgeyle karşılaştık. Mahkûmların kayıt listeleri, nakil ayrıntıları, nerede yakalandıkları, hatası, hangi koğuşa konulduğuna dair ayrıntıların yer aldığı evraklar cezaevi koridorlarına saçılmıştı. Bir kişinin sığacağı dar kapılardan geçtikten daha sonra mahkûmların kaldığı koğuşlara ulaştık. Koğuşların girişlerinde bir daha yerlere atılmış, tutuklandıklarında çekilmiş mahkûm fotoğrafları vardı.
KOĞUŞLARDA KUM TORBALARI…
Yan yana çelik kapı ve çelik duvarlarla ayrılan kafes halindeki koğuşların üstü mahkûmların hava alması için çelikten delikli tavanla örülmüştü. Koğuşlardan bağımsız kısımlarda ise iki metrekarelik tek kişilik hücreler ve hiç bir biçimde güneş görmeyen bir metrekarelik azap odaları bulunuyordu. Bize rehberlik eden Talibanlar, hücre ve azap odalarında üst seviye yöneticilerinin tutulduğunu söylerken, “Liderlerimizi mevte bırakmışlar” diyerek ABD’ye tehditler savuruyordu. Birtakım koğuşların ortasında tavana asılmış biçimdeki kum torbaları dikkat çekiyordu.
HER ŞEY BIRAKILDIĞI ÜZERE…
Koğuşların çabucak girişinde mahkûmlara ilişkin ayakkabı ve terlikler vardı. Küçücük bir alanda onlarca mahkûmun bir ortada yattıkları yer yatakları, battaniye ve yastıkları olduğu üzere duruyordu. Koğuşun duvarlarında ise mahkûmların leğende yıkayarak astıkları elbiseleri, çamaşırları vardı.
İNGİLİZCE DERS NOTLARI…
Mahkûmların yattıkları yer yataklarının başında, yatak altında ailelerine ulaştırılması için yazdıkları mektuplar ve tuttukları günlükler göze çarpıyor. Küçük kâğıtlara karakalem yaptıkları ve duvarlara astıkları fotoğraflar, okudukları kitaplar, birtakım mahkûmların İngilizce öğrenmek için notlar aldığı defterler de dikkat çekiyor. bir daha mahkûmların duvara astığı küçük kâğıtlardan birinde “mutlu seneler” yazısı hâlâ duruyor. Yaptıkları cami, çiçek, gül fotoğrafları da duvarlarda asılı.
Mahkûmlar, vakti takip edebilmek için kendi saatlerini yapmışlar…
MAHKÛMLARA NE OLDU?
ABD askerlerinin çekilmesi ve Afgan hükümeti askerlerinin Taliban’a teslim olmasından daha sonra cezaevindeki mahkûmların akıbeti merak ediliyor. “Bagram Cezaevi’ndeki 5 bin mahkûma ne oldu?” sorusu belirsizliğini korurken, Taliban yetkilileri, “Cezaevinde tutulan Taliban yöneticileri ile kıymetli şahıslar Amerika’ya gdolayıldü.
Geride kalanlar ise biz gelmeden hür bırakılmış” argümanında. Amerikan askerlerinin gitmesiyle cezaevinde güvenliği sağlayan Afgan hükümeti askerlerinin Taliban’a teslim olmadan evvel cezaevlerinin kapılarını açtığı ve mahkûmların kaçtığı da ileri sürülüyor.
Bir vakit içinder mahkûmların öfkesini çıkardığı kum torbalarına artık Taliban güçleri vuruyor.
O GÜNLERİ ANLATTILAR…
Hürriyet muhabiri Fevzi Kızılkoyun’un cezaevinde konuştuğu Taliban güçleri içinde burada tutuklu kalanlar da var. “Çok azap gördük” diye anlatıyorlar o günleri…
ÇELİK KAFESLER
Bagram Cezaevi’nde mahkûmlar ‘tehlike’ seviyelerine göre bu çelik kafeslerde tutuluyordu.
AZAP ODALARI
Taliban güçleri, yöneticilerinin güneş görmeyen bu bir metrekarelik hücrelerde azap gördüğünü söylüyor.
2 M2’LİK HÜCRELER…
Cezaevi, ortasında klozetlerin bulunduğu ikişer metrekarelik hücrelerle dolu.
YATAKLAR, ÇAMAŞIRLAR…
Onlarca mahkûmun bir ortada yattığı küçücük koğuşlarda yer yatakları, yıkayıp iplere astıkları çamaşırları olduğu üzere duruyor…