5 soruda iklim tepesi
Başkanların varlığı 1-2 Kasım tarihleri ile sonlu olsa da 31 Ekim’den 12 Kasım’a kadar sürecek BM Glasgow Konferansı, 2005 yılındaki Paris Konferansı’ndan bu yana yapılacak en değerli iklim tepesi. Konferansa yaklaşık 200 ülkeden temsilcilerin yanı sıra bilim insanları ve etraf örgütleriyle birlikte binlerce kişinin katılması bekleniyor.
1- niye COP26
Önderler iklim değişikliğiyle gayrette atılacak adımları ele almak üzere 1995’ten beri tertipli olarak bir ortaya geliyorlar. Pandemi niçiniyle geçen yıl yapılamayan tepe, ‘26’ncı BM İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı Taraflar Konferansı’ özetlemek gerekirse COP26 olarak isimlendiriliyor. Birinci COP 1995 yılında Berlin’de yapılmış, 2015’teki COP21’de ise Paris Mutabakatı imzalanmıştı.
2- ANA AKTÖRLER KİM
Konferansta gözler, en büyük emisyon üreticilerinin üzerinde olacak. misyona geldiği birinci gün selefi Donald Trump’ın çıktığı Paris Anlaşması’na dönüş sonucunı imzalayan Joe Biden, ABD’yi şahsen temsil edecek. En büyük emisyon üreticisi Çin’in Devlet Lideri Şi Cinping ve kıymetli fosil yakıt üreticisi Rusya’nın önderi Vladimir Putin konferansa görüntü bildiri ile katılacak.
3- MAKSATLAR KARŞILANABİLDİ Mİ
Paris Mutabakatı ile yüzey sıcaklığı artışının 1.5 derecede tutulması hedefleniyor. Ama Dünya’nın sanayi öncesi periyoda kıyasla halihazırda 1.2 derece daha sıcak olduğuna dikkat çeken iklim bilimciler, yalnızca 10 yıl daha bugünkü üzere devam edilmesi halinde bu amacı tutturmanın olanaksız olduğunu söylüyor.
4- İKLİM NE VAKİT DEĞİŞECEK
COP26; Türkiye dahil tüm Akdeniz, ABD’nin batı kıyıları ve hatta Sibirya’da görülen devasa orman yangınları ile Belçika ve Almanya’da yüzlerce insanın vefatına niye olan büyük selleri izliyor. Bilim beşerlerine göre iklim değişikliği artık geleceğin değil, bugünün sorunu.
5- MASADE NELER VAR
Glasgow müzakerecilerini şu üç tartışmalı başlık meşgul edecek:
BM, varlıklı ulusları 2030’a kadar güç üretiminde kömür kullanmaktan vazgeçmeye çağırıyor. Fakat doğalgaz ve petrol fiyatının rekor düzeye tırmandığı bir devirde kömürden vazgeçmek sıkıntı görünüyor.
Güçlü ulusların başkalarına kelamını verdiği yıllık 100 milyar dolarlık iklim yardımı bir sefer daha ele alınacak. Geçen yıl toplanmış olması gereken fonun, 2025’e kadar tamamlanamayacağı hesaplanıyor.
Maksatlarının gerisinde kalan ülkelerin, başarılı olanlardan para karşılığı “emisyon kredisi” almalarına imkan sağlayan denkleştirme uygulaması bir öteki güç bahis. Kredilerin nasıl hesaplanacağı ve bunun iklim taahhütlerine tesiri tartışma konusu.
TÜRKİYE’NİN DURUMU NE
İklim siyasetini somutlaştırmak ismine son haftalarda üst üste kıymetli adımlar atan Türkiye, konferansa Paris Anlaşması’nı onaylamış ve 2053 için karbon nötr maksadı açıklamış olarak katılacak. Ama halihazırda mutlak azaltım yerine emisyon artışından yüzde 21 düşüş vaat eden Türkiye, yetersiz tedbir almakla eleştiriliyor.
BBC Türkçe’ye konuşan Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı ve İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Mehmet Emin Birpınar, maksatların iyileştirilmesinin planlandığını fakat bunun Glasgow’a yetişmediğini ve en az bir yıllık çalışma gerektiğini söylemiş oldu.
Son 10 yılda kömür üretimine sürat verilmesi Türkiye’ye yöneltilen bir öbür tenkit olurken, burada da yenilenebilir güç maliyetlerindeki düşüşe işaret eden Birpınar, kömür yatırımlarının artık dezavantajlı hale geldiğini belirterek bunun yatırımlara yansıyacağını tabir etti.
BM İKLİM KONFERANSI TIME’IN KAPAĞINDA
Amerikan TIME mecmuası, BM İklim Konferansını kapağına taşıdı. ‘Son Çağrı’ yazılı kapakta, tabip tavsiyesi niçiniyle konferansa katılamayan Kraliçe 2. Elizabeth, kağıt maket halinde resmedildi. Önderler, bir kısmı yanan bir kısmı da donan bir iklimde gösterildi.
Başkanların varlığı 1-2 Kasım tarihleri ile sonlu olsa da 31 Ekim’den 12 Kasım’a kadar sürecek BM Glasgow Konferansı, 2005 yılındaki Paris Konferansı’ndan bu yana yapılacak en değerli iklim tepesi. Konferansa yaklaşık 200 ülkeden temsilcilerin yanı sıra bilim insanları ve etraf örgütleriyle birlikte binlerce kişinin katılması bekleniyor.
1- niye COP26
Önderler iklim değişikliğiyle gayrette atılacak adımları ele almak üzere 1995’ten beri tertipli olarak bir ortaya geliyorlar. Pandemi niçiniyle geçen yıl yapılamayan tepe, ‘26’ncı BM İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı Taraflar Konferansı’ özetlemek gerekirse COP26 olarak isimlendiriliyor. Birinci COP 1995 yılında Berlin’de yapılmış, 2015’teki COP21’de ise Paris Mutabakatı imzalanmıştı.
2- ANA AKTÖRLER KİM
Konferansta gözler, en büyük emisyon üreticilerinin üzerinde olacak. misyona geldiği birinci gün selefi Donald Trump’ın çıktığı Paris Anlaşması’na dönüş sonucunı imzalayan Joe Biden, ABD’yi şahsen temsil edecek. En büyük emisyon üreticisi Çin’in Devlet Lideri Şi Cinping ve kıymetli fosil yakıt üreticisi Rusya’nın önderi Vladimir Putin konferansa görüntü bildiri ile katılacak.
3- MAKSATLAR KARŞILANABİLDİ Mİ
Paris Mutabakatı ile yüzey sıcaklığı artışının 1.5 derecede tutulması hedefleniyor. Ama Dünya’nın sanayi öncesi periyoda kıyasla halihazırda 1.2 derece daha sıcak olduğuna dikkat çeken iklim bilimciler, yalnızca 10 yıl daha bugünkü üzere devam edilmesi halinde bu amacı tutturmanın olanaksız olduğunu söylüyor.
4- İKLİM NE VAKİT DEĞİŞECEK
COP26; Türkiye dahil tüm Akdeniz, ABD’nin batı kıyıları ve hatta Sibirya’da görülen devasa orman yangınları ile Belçika ve Almanya’da yüzlerce insanın vefatına niye olan büyük selleri izliyor. Bilim beşerlerine göre iklim değişikliği artık geleceğin değil, bugünün sorunu.
5- MASADE NELER VAR
Glasgow müzakerecilerini şu üç tartışmalı başlık meşgul edecek:
BM, varlıklı ulusları 2030’a kadar güç üretiminde kömür kullanmaktan vazgeçmeye çağırıyor. Fakat doğalgaz ve petrol fiyatının rekor düzeye tırmandığı bir devirde kömürden vazgeçmek sıkıntı görünüyor.
Güçlü ulusların başkalarına kelamını verdiği yıllık 100 milyar dolarlık iklim yardımı bir sefer daha ele alınacak. Geçen yıl toplanmış olması gereken fonun, 2025’e kadar tamamlanamayacağı hesaplanıyor.
Maksatlarının gerisinde kalan ülkelerin, başarılı olanlardan para karşılığı “emisyon kredisi” almalarına imkan sağlayan denkleştirme uygulaması bir öteki güç bahis. Kredilerin nasıl hesaplanacağı ve bunun iklim taahhütlerine tesiri tartışma konusu.
TÜRKİYE’NİN DURUMU NE
İklim siyasetini somutlaştırmak ismine son haftalarda üst üste kıymetli adımlar atan Türkiye, konferansa Paris Anlaşması’nı onaylamış ve 2053 için karbon nötr maksadı açıklamış olarak katılacak. Ama halihazırda mutlak azaltım yerine emisyon artışından yüzde 21 düşüş vaat eden Türkiye, yetersiz tedbir almakla eleştiriliyor.
BBC Türkçe’ye konuşan Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı ve İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Mehmet Emin Birpınar, maksatların iyileştirilmesinin planlandığını fakat bunun Glasgow’a yetişmediğini ve en az bir yıllık çalışma gerektiğini söylemiş oldu.
Son 10 yılda kömür üretimine sürat verilmesi Türkiye’ye yöneltilen bir öbür tenkit olurken, burada da yenilenebilir güç maliyetlerindeki düşüşe işaret eden Birpınar, kömür yatırımlarının artık dezavantajlı hale geldiğini belirterek bunun yatırımlara yansıyacağını tabir etti.
BM İKLİM KONFERANSI TIME’IN KAPAĞINDA
Amerikan TIME mecmuası, BM İklim Konferansını kapağına taşıdı. ‘Son Çağrı’ yazılı kapakta, tabip tavsiyesi niçiniyle konferansa katılamayan Kraliçe 2. Elizabeth, kağıt maket halinde resmedildi. Önderler, bir kısmı yanan bir kısmı da donan bir iklimde gösterildi.