Avrupa Birliği (AB) Komitesi, iklim maddeleri ile ilgili büyük bir atağa hazırlanıyor. Kurul, 13 yeni yahut gözden geçirilmiş yasa taslağını çarşamba günü sunmayı planlıyor. Yasa paketinin ismi “55 için fit”; bu slogan ile 2030 yılına kadar 1990 düzeyine kıyasla iklime ziyanlı sera gazı emisyonunun yüzde 55 oranında azaltılması maksadına dikkat çekilmek isteniyor.
AB üyesi ülkeler geçen Aralık ayında yapılan tepede kelam konusu amaç üzerinde uzlaşmıştı. AB Kurulu’nun iklimden sorumlu üyesi Frans Timmermans’ın yeni yasa paketi ile bu gayeye ulaşmak için hangi piyasa sistemlerinin harekete geçirilmesi, hangi vergi, emisyon ve inşaat yönetmeliklerinin yürürlüğe girmesi gerektiğini bilgileriyla ortaya koyması bekleniyor. AB esasında 2050 yılına kadar net sıfır sera gazlı iktisat manasına gelen “iklim-nötr” vizyonunu hayata geçirmiş birinci ve tek kıta olmayı hedefliyor; ötürüsıyla Timmermans’ın öncülüğünde hazırlanan yeni iklim yasa paketi bu amaç doğrultusunda kıymetli bir mihenk taşı olarak görülüyor.
Pekala kelam konusu 13 yasa tasarısı hakkında neler biliniyor?
Emisyon ticaretinin kapsamı genişletiliyor
Gelecekte şu anda Avrupa içi uçuşlarda olduğu üzere gemilerin de emisyon ticaretine dahil edilmesi hedefleniyor. Yeni yasa ile hem de halihazırda güç dalında yaklaşık 10 bin işletme ve üreticiyi ilgilendiren emisyon kotası fiyatının da yükseltilmesi planlanıyor. Yeni düzenleme yürürlükteki yasaya göre “kirletme kotasının” daha süratli düşürülmesini öngörüyor. Lakin AB Komitesi’nin emisyon ticareti sistemine karayolu ulaşımı ve binaları da dahil etmeyi isteyip istemediği çabucak hemen bilinmiyor. Polonya üzere kimi ülkeler ile kimi liberal Avrupa Parlamentosu (AP) üyeleri ise bunu “intihar” olarak kıymetlendiriyor. Birtakım lobi kümeleri ise bunu mümkün görüyor.
Ayrıyeten yeni maddelerde “yük paylaşım” düzeneğinin dengelenmesi, yani her ülkenin tarım, ulaşım, inşaat, atık üzere alanlardaki iklim amaçlarının de bir daha belirlenmesi hedefleniyor. AB emisyonlarının yüzde 60’ı yük paylaşım düzeneği içerisinde belirleniyor; geriye kalan yüzde 40’ı ise emisyon ticareti sistemi ile düzenleniyor. ötürüsıyla yük paylaşımı iklim siyasetinin kıymetli bir ayağını oluşturuyor; lakin AB üyesi ülkeler aşikâr bir maksada bağlı kalmak zorunda oldukları için yük paylaşımı epeyce tartışmalı bir bahis. Gücün ne biçimde üretileceğine ise AB üyesi ülkelerinin kendileri karar verebiliyor. Rüzgâr, su, biyo-enerji ve nükleer güç iklime tesiri nötr güçler olarak görülüyor.
AB hudutlarında yeni etraf vergileri
Yeni vergiler ile alüminyum, çelik, çimento, gübre bölümü ve elektrik üreticilerinin, AB üyesi olmayan ülkelerdeki rakiplerine karşı korunması amaçlanıyor. hem de, AB ortasında üretim yapan şirketlerin üretim tesislerinin, düzenlemelerin daha gevşek olduğu ülkelere kaydırmasının da engellenmesi öngörülüyor. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Çin ve biroldukca kalkınmanın eşiğindeki ülke kelam konusu vergilere Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) yönetmeliklerine uygun olmadığı sebebi öne sürülerek karşı çıkıyor. AB karbon hudut vergisinde kalkınmakta olan ülkeler için de bir istisna öngörmüyor.
Güç vergilerinde değişiklik
AB Kurulu’nun teklifleri içinde fosil güç kaynaklarını avantajlı duruma getiren petrol, doğal gaz, akaryakıt ve elektriğe uygulanan vergilerin değiştirilmesi de bulunuyor. Bu tüketiciler için doğal gaz, akaryakıt ve petrolün daha kıymetli hale gelmesi, elektriğin ise ucuzlaması manasına geliyor. Fakat bu yasanın yürürlüğe girebilmesi için AB üyesi ülkelerin oy birliği ile maddeyi kabul etmesi gerekiyor. Birlik üyesi ülkeler genelde vergi konusunda yetkiyi elinde bulundurmaktan yana bir tavır izliyor.
Otomotiv sanayisi ve mobilite
AB’nin yeni yasa paketine bakılırsa, söylentilerin tersine içten yanmalı motorlar yasaklanmayacak fakat bu araçlar o derece değerli hale getirilecek ki 2030’dan itibaren satışı neredeyse imkânsız olacak. AB Komitesi, emisyon yönetmeliğinde araçlardan kaynaklanan karbondiksit salınımının yüzde 60 ila 90 azaltılması kuralını getirmek istiyor. Bunun, bir üreticinin araç filosundaki yeni ruhsatlar için geçerli olması öngörülüyor. Kesin maksat ise 2050’ye kadar araç kaynaklı emisyonların nötrlenmesi. bununla birlikte hidroenerji ve uçak yakıtı olan kerosene alternatif güçlerin teşviki de gündemde.
Uçak seyahatleri kıymetlenecek
Kerosine alternatif sürdürülebilir yahut “yeşil” güç kaynaklarının Avrupa havalimanlarında vakit içinde yükümlülük haline getirilmesi hedefleniyor. 2050 yılına kadar pak güçle çalışan uçakların oranının yüzde 60’a yükseltilmesi isteniyor. Lakin şu anda alternatif güçlerin maliyeti kerosinin yaklaşık beş katı ötüründa, ötürüsıyla AB ortasındaki uçuşların fiyatlarının de bariz biçimde artması bekleniyor. Yeni kuralların AB’den AB üyesi olmayan ülkelere uçuşları da kapsaması öngörülüyor.
Pak güç ve şarj istasyonları
Elektrikli araçlar için şarj istasyonları ile hidrojen dolum istasyonlarının genişletilmesi de AB Kurulu’nun teklifleri içinde. 2030 yılına kadar AB ortasında en az üç milyon kamuya açık şarj istasyonunun bulunması hedefleniyor.
Tasarruf gayelerinin yükseltilmesi
AB Komitesi’nin güçten sorumlu üyesi Kadri Simson, meskenlerin yalıtımı, etraf dostu yeni binalar, ısınma ve soğutma sistemlerinin verimliliğin artırılması üzere konularda ortak tasarruf amaçlarının belirlenmesini istiyor. Yeni tedbirlerle 2030 yılına kadar yüzde 32,5 oranında güç tasarrufunun sağlanması amaçlanıyor.
Tarımda iklim-nötr maksadı
AB tarım ve orman ekonomilerinin de yakın bir devirde “iklim-nötr” hale getirilmesini hedefliyor. Çiftçi ve ormancılarından açığa çıkarılan her bir ton karbondioksit karşılığında bir ton ağaç yahut bitki ile bu karbondioksiti nötrlediklerini ispatlamaları istenecek. Çiftçiler için en sıradan kural ise şu: Metan gazı salınımı yapan her bir inek için bu gazı nötrleyecek en az üç ağaç bulundurma kaidesi.
AB Komitesi’nin öngördüğü bu kapsamlı yeni kanunların yürürlüğe girebilmesi için Avrupa Parlamentosu (AP) ve daha da kıymetlisi AB üyesi ülkelerin temsilcilerinin bulunduğu AB Kurulu tarafınca da onaylanması gerekiyor. AB bazında onay sürecinin en az bir yıl süreceği varsayım ediliyor. AB yasal çerçevesinin ulusal maddelere uyumlanmasının ise en az iki yıl alması bekleniyor. Fakat AB Kurulu birtakım alanları yönergeler ile de düzenlemeyi planlıyor. Kelam konusu yönergeler AB hukukuna bakılırsa direkt geçerliliğe sahip.
AB üyesi ülkeler geçen Aralık ayında yapılan tepede kelam konusu amaç üzerinde uzlaşmıştı. AB Kurulu’nun iklimden sorumlu üyesi Frans Timmermans’ın yeni yasa paketi ile bu gayeye ulaşmak için hangi piyasa sistemlerinin harekete geçirilmesi, hangi vergi, emisyon ve inşaat yönetmeliklerinin yürürlüğe girmesi gerektiğini bilgileriyla ortaya koyması bekleniyor. AB esasında 2050 yılına kadar net sıfır sera gazlı iktisat manasına gelen “iklim-nötr” vizyonunu hayata geçirmiş birinci ve tek kıta olmayı hedefliyor; ötürüsıyla Timmermans’ın öncülüğünde hazırlanan yeni iklim yasa paketi bu amaç doğrultusunda kıymetli bir mihenk taşı olarak görülüyor.
Pekala kelam konusu 13 yasa tasarısı hakkında neler biliniyor?
Emisyon ticaretinin kapsamı genişletiliyor
Gelecekte şu anda Avrupa içi uçuşlarda olduğu üzere gemilerin de emisyon ticaretine dahil edilmesi hedefleniyor. Yeni yasa ile hem de halihazırda güç dalında yaklaşık 10 bin işletme ve üreticiyi ilgilendiren emisyon kotası fiyatının da yükseltilmesi planlanıyor. Yeni düzenleme yürürlükteki yasaya göre “kirletme kotasının” daha süratli düşürülmesini öngörüyor. Lakin AB Komitesi’nin emisyon ticareti sistemine karayolu ulaşımı ve binaları da dahil etmeyi isteyip istemediği çabucak hemen bilinmiyor. Polonya üzere kimi ülkeler ile kimi liberal Avrupa Parlamentosu (AP) üyeleri ise bunu “intihar” olarak kıymetlendiriyor. Birtakım lobi kümeleri ise bunu mümkün görüyor.
Ayrıyeten yeni maddelerde “yük paylaşım” düzeneğinin dengelenmesi, yani her ülkenin tarım, ulaşım, inşaat, atık üzere alanlardaki iklim amaçlarının de bir daha belirlenmesi hedefleniyor. AB emisyonlarının yüzde 60’ı yük paylaşım düzeneği içerisinde belirleniyor; geriye kalan yüzde 40’ı ise emisyon ticareti sistemi ile düzenleniyor. ötürüsıyla yük paylaşımı iklim siyasetinin kıymetli bir ayağını oluşturuyor; lakin AB üyesi ülkeler aşikâr bir maksada bağlı kalmak zorunda oldukları için yük paylaşımı epeyce tartışmalı bir bahis. Gücün ne biçimde üretileceğine ise AB üyesi ülkelerinin kendileri karar verebiliyor. Rüzgâr, su, biyo-enerji ve nükleer güç iklime tesiri nötr güçler olarak görülüyor.
AB hudutlarında yeni etraf vergileri
Yeni vergiler ile alüminyum, çelik, çimento, gübre bölümü ve elektrik üreticilerinin, AB üyesi olmayan ülkelerdeki rakiplerine karşı korunması amaçlanıyor. hem de, AB ortasında üretim yapan şirketlerin üretim tesislerinin, düzenlemelerin daha gevşek olduğu ülkelere kaydırmasının da engellenmesi öngörülüyor. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Çin ve biroldukca kalkınmanın eşiğindeki ülke kelam konusu vergilere Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) yönetmeliklerine uygun olmadığı sebebi öne sürülerek karşı çıkıyor. AB karbon hudut vergisinde kalkınmakta olan ülkeler için de bir istisna öngörmüyor.
Güç vergilerinde değişiklik
AB Kurulu’nun teklifleri içinde fosil güç kaynaklarını avantajlı duruma getiren petrol, doğal gaz, akaryakıt ve elektriğe uygulanan vergilerin değiştirilmesi de bulunuyor. Bu tüketiciler için doğal gaz, akaryakıt ve petrolün daha kıymetli hale gelmesi, elektriğin ise ucuzlaması manasına geliyor. Fakat bu yasanın yürürlüğe girebilmesi için AB üyesi ülkelerin oy birliği ile maddeyi kabul etmesi gerekiyor. Birlik üyesi ülkeler genelde vergi konusunda yetkiyi elinde bulundurmaktan yana bir tavır izliyor.
Otomotiv sanayisi ve mobilite
AB’nin yeni yasa paketine bakılırsa, söylentilerin tersine içten yanmalı motorlar yasaklanmayacak fakat bu araçlar o derece değerli hale getirilecek ki 2030’dan itibaren satışı neredeyse imkânsız olacak. AB Komitesi, emisyon yönetmeliğinde araçlardan kaynaklanan karbondiksit salınımının yüzde 60 ila 90 azaltılması kuralını getirmek istiyor. Bunun, bir üreticinin araç filosundaki yeni ruhsatlar için geçerli olması öngörülüyor. Kesin maksat ise 2050’ye kadar araç kaynaklı emisyonların nötrlenmesi. bununla birlikte hidroenerji ve uçak yakıtı olan kerosene alternatif güçlerin teşviki de gündemde.
Uçak seyahatleri kıymetlenecek
Kerosine alternatif sürdürülebilir yahut “yeşil” güç kaynaklarının Avrupa havalimanlarında vakit içinde yükümlülük haline getirilmesi hedefleniyor. 2050 yılına kadar pak güçle çalışan uçakların oranının yüzde 60’a yükseltilmesi isteniyor. Lakin şu anda alternatif güçlerin maliyeti kerosinin yaklaşık beş katı ötüründa, ötürüsıyla AB ortasındaki uçuşların fiyatlarının de bariz biçimde artması bekleniyor. Yeni kuralların AB’den AB üyesi olmayan ülkelere uçuşları da kapsaması öngörülüyor.
Pak güç ve şarj istasyonları
Elektrikli araçlar için şarj istasyonları ile hidrojen dolum istasyonlarının genişletilmesi de AB Kurulu’nun teklifleri içinde. 2030 yılına kadar AB ortasında en az üç milyon kamuya açık şarj istasyonunun bulunması hedefleniyor.
Tasarruf gayelerinin yükseltilmesi
AB Komitesi’nin güçten sorumlu üyesi Kadri Simson, meskenlerin yalıtımı, etraf dostu yeni binalar, ısınma ve soğutma sistemlerinin verimliliğin artırılması üzere konularda ortak tasarruf amaçlarının belirlenmesini istiyor. Yeni tedbirlerle 2030 yılına kadar yüzde 32,5 oranında güç tasarrufunun sağlanması amaçlanıyor.
Tarımda iklim-nötr maksadı
AB tarım ve orman ekonomilerinin de yakın bir devirde “iklim-nötr” hale getirilmesini hedefliyor. Çiftçi ve ormancılarından açığa çıkarılan her bir ton karbondioksit karşılığında bir ton ağaç yahut bitki ile bu karbondioksiti nötrlediklerini ispatlamaları istenecek. Çiftçiler için en sıradan kural ise şu: Metan gazı salınımı yapan her bir inek için bu gazı nötrleyecek en az üç ağaç bulundurma kaidesi.
AB Komitesi’nin öngördüğü bu kapsamlı yeni kanunların yürürlüğe girebilmesi için Avrupa Parlamentosu (AP) ve daha da kıymetlisi AB üyesi ülkelerin temsilcilerinin bulunduğu AB Kurulu tarafınca da onaylanması gerekiyor. AB bazında onay sürecinin en az bir yıl süreceği varsayım ediliyor. AB yasal çerçevesinin ulusal maddelere uyumlanmasının ise en az iki yıl alması bekleniyor. Fakat AB Kurulu birtakım alanları yönergeler ile de düzenlemeyi planlıyor. Kelam konusu yönergeler AB hukukuna bakılırsa direkt geçerliliğe sahip.