Afganistanlı bayanları nasıl bir gelecek bekliyor? ‘Bize ne olacağına dair fikrimiz yok’
Amine 12’nci yaş gününden çok kısa bir süre daha sonra yetişkin kuzeniyle nişanlanmak ve amcasının konutuna taşınmak zorunda kaldı. bu biçimdelar takvimler 2001 yılını gösteriyordu. Amine’nin ülkesi Afganistan, Taliban’ın idaresi altındaydı ve amcası da Taliban’la ticaret yapan bir iş adamıydı.
Lakin birkaç ay daha sonra ABD’nin Afganistan’ı işgaliyle Taliban iktidarı kaybedince Amine’nin de hayatı değişti. İktidar değişikliğinden yürek alan Amine, babasının vefatından daha sonra ailenin reisi pozisyonuna gelen amcasının konutundan kaçtı ve burkasını çıkarıp attı. Annesinin takviyesiyle mahkemeye başvurup kuzeniyle olan nişanı iptal ettirdi. Okula gidip iş ömrüne atıldı ve insan hakları alanında çalışmaya başladı. Evlenmeme sonucu aldı ve toplumsal ömrün tadını çıkarmaya çalıştı.
Financial Times’a telefonla bir röportaj veren Amine, Taliban’ın iktidara dönüşünün kendisini epeyce korkuttuğunu belirterek gözyaşları ortasında şunları söylemiş oldu:
“Kız kardeşlerim ve annemle birlikte tüm evraklarımızı alıp konutumuzdan ayrıldık ve bir arkadaşımızın konutuna sığındık. Kapımıza dayanacak birinci erkeğin amcam olmasından korkuyoruz. Burkamı 20 yıl evvel attım ve o aşağılanmayı tekrar kabul etmeyeceğim. kimselerle zorla evlendirilmeyi de kabul etmeyeceğim.”
Ferzane Koçai Afganistan’ın bayan milletvekillerinden
20 YIL ÖNCESİNE DÖNÜŞ KORKUSU
Amine bu biçimde düşünüp hisseden Afganistanlılardan yalnızca bir tanesi. Afganistan’ın NATO ve ABD güçlerinin çekilmesinin akabinde birkaç hafta ortasında Taliban’a teslim olmasıyla, hem bir an evvelce ülkeyi terk etmek için mevti bile göze alan Afganistanlılar tıpkı vakitte memleketler arası kamuoyu, 20 yıl öncesine dönüş telaşları taşıyor.
Aslına nazaran Taliban yetkilileri son periyotta yaptıkları açıklamalarda birfazlaca hususta görüşlerinin değiştiğini, daha yumuşak, daha ölçülü bir idari yaklaşım sergileneceğini sık sık belirtti. Fakat birfazlaca kişi, bilhassa bayanlar, bu açıklamalardan pek ikna olmuş değil. Geçmişte yaşadıklarının gelecekleri haline gelmesinden; yeterli bir eğitim almak, iş hayatına katılmak, milletvekili olmak, araba kullanmak ve spor karşılaşmalarında yer almak üzere haklarının bir sefer daha ellerinden kayıp gitmesinden korkuyorlar.
Gerçekten şimdiden ortalarında Türk ve Hindistan üretimlerinin da bulunduğu birtakım televizyon dizileri yayından kaldırıldı. Kuaför, terzi, hoşluk salonu üzere yerlerin camlarındaki bayan fotoğrafları indirildi ya da boyandı. CNN muhabiri Clarissa Ward’un bir gün ortayla çekilen iki manzarası tüm dünyada gündem oldu.
AFGANİSTAN İSLAM EMİRLİĞİ’NDE HAYAT NASILDI?
Pekala 1996-2001 yılları içinde Taliban hakimiyeti müddetince Afganistan nasıl bir yerdi?
En başından, yani isimden başlayalım… 1996-2001 periyodunda ülkenin ismi Afganistan İslam Emirliği’ydi. Hatta pazar akşamı başşehir Kabil’i denetim altına alıp Cumhurbaşkanlığı makamına oturan Taliban üyelerinden, bu isme en yakın vakitte geri dönüleceği açıklaması geldi.
Afganistan İslam Buyrukluğu devrinde, denetimi elde tutanlar 1980’lerde Sovyet işgaline karşı savaşan mücahitlerden oluşan küçük bir gruptu. 1990’larda ülkede yaşanan iç savaş esnasında bir ortaya gelen bu küme, şeriat kanunlarını en sıkı biçimde uygulayacak bir idare anlayışı vadediyordu.
Buyrukluk 1996’da Taliban’ın Kabil’e girişinden hayli kısa bir süre daha sonra kuruldu. Birebir yılın eylül ayında Taliban militanları eski Cumhurbaşkanı Necibullah’ı azapla öldürüp cansız vücudunu bir trafik direğine astı.
AHLAK POLİSİ DEVREYE GİRDİ
Bir ay kadar mühlet ortasında de Emr-i bil Maruf Bakanlığı kuruldu ve bu bakanlık bünyesinde kurulan ahlak polisi sokaklarda bakılırsav yapmaya başladı. Erkeklere sakal uzatma bayanlara ise yüzlerini büsbütün kapatacak burkalar giyme mecburiliği getirildi.
Kız okulları kapatıldı. Kız çocukları Amine üzere küçük yaşta zorla evlendirilmeye başladı. Yanlarında bir erkek olmadan sokağa çıkan bayanların dayakla cezalandırılabileceği duyuruldu. Müzik ve futbol yasaklandı. Kabil’in en büyük stadyumu bir spor yeri olmaktan çıkarak idamların her insanın gözü önünde gerçekleştirildiği bir yer haline geldi.
1500 yıllık Buda heykeli 20 günde yıkıldı
YIKILAN BUDA HEYKELİ HÂLÂ AKILLARDA
Fotoğraf çekmek de teknik olarak yasaktı lakin o devirde çekilen birtakım imgeler bugün hala akıllarda. Stadyumdaki idamların manzaraları bunların başında geliyor. Bir de Bamyan’daki yıkılan 1500 yıllık Buda heykelleri ve yerinden edilmiş yüz binlerce insanın oluşturduğu çadır seli… Pençşir Irmağı’nın kıyısındaki kamplardan birinde yaşayan ve 1999’da New York Times’a konuşan Gulam Said, “Ne yapacağız? Her hafta iki çocuğumuz ölüyor” diyordu.
Taliban rejimi öteki yandan milletlerarası arenadaki meşruiyetini artırma gayretleri da sergiliyordu. Birleşmiş Milletler Genel Heyeti’ne bir üye gönderme teşebbüslerinde bulunan Taliban’ın başkanlarından Molla Muhammed Ömer, Ekim 1996’da ABD temsilcilerine bir mektup göndererek şunları yazmıştı: “Taliban ABD’te fazlaca kıymet vermekte, Sovyetlere karşı cihatta verdiği yardımı takdir etmekte ve ABD ile güzel ilgiler kurmak istemektedir.”
ÜST SEVİYE TAKIMLARIN HEPSİ MÜCAHİTLERİN BAŞKANLARIYDI
Buyrukluk bürokratik manada çağdaş bir devlet yapısına sahipti. Lakin bakanlıklardan merkez bankası genel müdürüne kadar herkes medrese eğitimi görmüş eski mücahit komutanlarıydı.
Milletlerarası kamuoyu da Taliban hükümetiyle bağlantılar konusunda sergileyeceği tutumdan emin değildi. Taliban’a meşruiyet kazandırmaktan kaçınılıyordu. Lakin ülkedeki ömür şartları da epey önemli bir milletlerarası takviye muhtaçlığı olduğunu gözler önüne seriyordu.
Bu niçinle 1998 yılında Birleşmiş Milletler temsilcisi Lahdar İbrahimi ile Molla Muhammed Ömer, Afganistan’ın insani yardım erişimine açılmasını görüşmek için bir ortaya geldi.
Washington Post’un aktardığına nazaran İbrahimi, sonrasındasında görüşmeyle ilgili olarak, “Üç saat boyunca hayli gerçek bir diyalog gerçekleştirdik. Lakin bu esnada daima yerde oturduk” diye konuşmuştu.
TEŞEBBÜSLER BİRKAÇ YIL İÇİNDE ZAYIFLADI
Lakin ülkedeki insan hakları ihlallerinin boyutları ortaya çıktıkça diplomatik teşebbüsler de zayıfladı. Molla Ömer Kandahar’dan ayrılmıyor, sıklıkla bir elçi aracılığıyla irtibat kuruyordu. Köyler yakılıyor bilhassa de Şii azınlık amaç alınıyordu. Steve Coll 2012’de New Yorker için kaleme aldığı bir makalede Molla Ömer hakkında, “Kararlarını alırken ve açıklarken, kimi vakit hayallerinden da bahsediyordu” sözlerini kullanmıştı.
Taliban’ın iktidara gelmesini kolaylaştıran kesimli toplum yapısı da idaresi zorlaştıran bir öteki faktördü. Felix Kuehn “Taliban History of War and Peace in Afghanistan” (Afganistan’da Taliban’ın Savaş ve Barış Tarihi) başlıklı makalesinde şu satırlara yer veriyordu:
“Taliban’ın işler bir hükümet ve devlet kurmaya çalışırken karşı karşıya kaldığı problemler, daha evvelki birfazlaca iktidar heveslisi idarenin karşı karşıya kaldığı sıkıntılarla tıpkı: Hem ziyadesiyle bağımsız bir nüfus üzerinde otorite sağlamak tıpkı vakitte ülkenin hâkim sonları ortasında bir şiddet inhisarı kurmak.”
BİN LADİN AFGANİSTAN’A YERLEŞTİ
Molla Ömer’in Kandahar’daki meskeni bir bombalı hücum kararı yıkılınca, yeni sarayının inşası için gerekli mali takviye Usame bin Ladin’den geldi. 1998 yılına gelindiğinde Bin Ladin, Afganistan’ın güneyinde bulunan çadırlı yerleşkesinden milletlerarası medyaya röportajlar veriyordu.
Nairobi ve Darüsselam’daki ABD Büyükelçiliklerine yönelik ataklarda ibre Bin Ladin’e dönünce, Clinton idaresi Afganistan’a füze saldırısı düzenledi. Bir daha sonraki yıl da Taliban rejimine yönelik yaptırımlar devreye alındı.
2000 yılına gelindiğinde dış yardım muhtaçlığı ortasında olan Taliban, milletlerarası yardım kuruluşlarında bayanların çalışmasını yasaklayan bir fetvayı yürürlükten kaldırdı. 11 Eylül 2001’de yaşanan terör ataklarının akabinde kısa bir süre ortasında Taliban hükümeti iktidarı kaybetti.
“UFUKLARINI GENİŞLETTİLER”
vakit içinde bir isyancı güce dönüşen Taliban “gölge valiler” ile ABD dayanaklı Afganistan hükümetine muhalefeti sürdürdü. Lakin son senelerda Taliban’ın iktidara dönüşünün kaçınılmaz bir hal aldığı devirde biroldukca analist yeni Taliban rejiminin nasıl olacağını sorgulamaya başladı.
ABD Kara Harp Okulu’nun Terörle Çaba Merkezi’nden Thomas Ruttig, “2001 daha sonrası devirde Taliban öğrenme halinde olan, dış faktörlerin tesirlerine daha açık bir siyasi örgüt olduğunu kanıtladı” yorumunu yaptı.
Borhan Osman ve Anand Gopal’in 2016’da kaleme aldıkları “Taliban Views on a Future State” (Gelecekte Kurulacak Bir Devlete Dair Taliban’ın Görüşleri) isimli makalede ise, “Biroldukça Taliban önderi Pakistan’da ve Körfez’de 10 yılı aşkın vakit geçirmiş olarak ufuklarını genişlettiler ve Afganistan’ın güneyinde yetiştikleri periyotta öğrendiklerinin ötesine geçtiler” tabirleri kullanıldı.
“BİZE NE OLACAĞINA DAİR EN UFAK FİKRİMİZ YOK”
Lakin en başta da dediğimiz üzere pazar günü Taliban militanlarının Kabil sokaklarını doldurduğunu bakılırsan Afganistanlılar için bu açılan ufuklar epeyce fazla şey tabir etmiyor. Bunu Hamid Karzai Havalimanı’na yaşanan akından da ABD’ye ilişkin bir kargo uçağındaki 640 kişinin fotoğrafından da anlamak mümkün.
Herat’ta nazaranv yapan bir bayan cerrah, Financial Times’a “Bugünlerde gördüğümüz şeyler bize Taliban’ın ideolojisinin ve siyasetlerinin değişmediğini lakin nasıl rol yapıp dünyayı kandırabileceklerini öğrendiklerini gösteriyor” dedi.
2 yaşındayken iç savaş niçiniyle ailesiyle birlikte İran’a sığınan, 2001’den daha sonra daha âlâ bir hayat umuduyla bir daha Afganistan’a dönen cerrah, “25 sene okudum ve artık hiç bir eğitimi olmayan beşerler tarafınca yönetileceğim. Şayet işe gitmeme müsaade verilirse eminim ki burka giymek zorunda bırakılacağım ki buna artık katlanamam. Dünya ve ABD bize ihanet etti” diye konuştu.
Kabil’de bulunan bir üniversitede grev yapan ve bir daha Financial Times’a konuşan bir bayan akademisyen de hem kendisinin tıpkı vakitte iş arkadaşlarının güvenlik dertleri ortasında epey büyük bir bilinmezlik yaşadığını belirterek durumu şu sözlerle özetledi: “Bize ne olacağına dair en ufak bir fikrimiz bile yok.”
Amine 12’nci yaş gününden çok kısa bir süre daha sonra yetişkin kuzeniyle nişanlanmak ve amcasının konutuna taşınmak zorunda kaldı. bu biçimdelar takvimler 2001 yılını gösteriyordu. Amine’nin ülkesi Afganistan, Taliban’ın idaresi altındaydı ve amcası da Taliban’la ticaret yapan bir iş adamıydı.
Lakin birkaç ay daha sonra ABD’nin Afganistan’ı işgaliyle Taliban iktidarı kaybedince Amine’nin de hayatı değişti. İktidar değişikliğinden yürek alan Amine, babasının vefatından daha sonra ailenin reisi pozisyonuna gelen amcasının konutundan kaçtı ve burkasını çıkarıp attı. Annesinin takviyesiyle mahkemeye başvurup kuzeniyle olan nişanı iptal ettirdi. Okula gidip iş ömrüne atıldı ve insan hakları alanında çalışmaya başladı. Evlenmeme sonucu aldı ve toplumsal ömrün tadını çıkarmaya çalıştı.
Financial Times’a telefonla bir röportaj veren Amine, Taliban’ın iktidara dönüşünün kendisini epeyce korkuttuğunu belirterek gözyaşları ortasında şunları söylemiş oldu:
“Kız kardeşlerim ve annemle birlikte tüm evraklarımızı alıp konutumuzdan ayrıldık ve bir arkadaşımızın konutuna sığındık. Kapımıza dayanacak birinci erkeğin amcam olmasından korkuyoruz. Burkamı 20 yıl evvel attım ve o aşağılanmayı tekrar kabul etmeyeceğim. kimselerle zorla evlendirilmeyi de kabul etmeyeceğim.”
Ferzane Koçai Afganistan’ın bayan milletvekillerinden
20 YIL ÖNCESİNE DÖNÜŞ KORKUSU
Amine bu biçimde düşünüp hisseden Afganistanlılardan yalnızca bir tanesi. Afganistan’ın NATO ve ABD güçlerinin çekilmesinin akabinde birkaç hafta ortasında Taliban’a teslim olmasıyla, hem bir an evvelce ülkeyi terk etmek için mevti bile göze alan Afganistanlılar tıpkı vakitte memleketler arası kamuoyu, 20 yıl öncesine dönüş telaşları taşıyor.
Aslına nazaran Taliban yetkilileri son periyotta yaptıkları açıklamalarda birfazlaca hususta görüşlerinin değiştiğini, daha yumuşak, daha ölçülü bir idari yaklaşım sergileneceğini sık sık belirtti. Fakat birfazlaca kişi, bilhassa bayanlar, bu açıklamalardan pek ikna olmuş değil. Geçmişte yaşadıklarının gelecekleri haline gelmesinden; yeterli bir eğitim almak, iş hayatına katılmak, milletvekili olmak, araba kullanmak ve spor karşılaşmalarında yer almak üzere haklarının bir sefer daha ellerinden kayıp gitmesinden korkuyorlar.
Gerçekten şimdiden ortalarında Türk ve Hindistan üretimlerinin da bulunduğu birtakım televizyon dizileri yayından kaldırıldı. Kuaför, terzi, hoşluk salonu üzere yerlerin camlarındaki bayan fotoğrafları indirildi ya da boyandı. CNN muhabiri Clarissa Ward’un bir gün ortayla çekilen iki manzarası tüm dünyada gündem oldu.
AFGANİSTAN İSLAM EMİRLİĞİ’NDE HAYAT NASILDI?
Pekala 1996-2001 yılları içinde Taliban hakimiyeti müddetince Afganistan nasıl bir yerdi?
En başından, yani isimden başlayalım… 1996-2001 periyodunda ülkenin ismi Afganistan İslam Emirliği’ydi. Hatta pazar akşamı başşehir Kabil’i denetim altına alıp Cumhurbaşkanlığı makamına oturan Taliban üyelerinden, bu isme en yakın vakitte geri dönüleceği açıklaması geldi.
Afganistan İslam Buyrukluğu devrinde, denetimi elde tutanlar 1980’lerde Sovyet işgaline karşı savaşan mücahitlerden oluşan küçük bir gruptu. 1990’larda ülkede yaşanan iç savaş esnasında bir ortaya gelen bu küme, şeriat kanunlarını en sıkı biçimde uygulayacak bir idare anlayışı vadediyordu.
Buyrukluk 1996’da Taliban’ın Kabil’e girişinden hayli kısa bir süre daha sonra kuruldu. Birebir yılın eylül ayında Taliban militanları eski Cumhurbaşkanı Necibullah’ı azapla öldürüp cansız vücudunu bir trafik direğine astı.
AHLAK POLİSİ DEVREYE GİRDİ
Bir ay kadar mühlet ortasında de Emr-i bil Maruf Bakanlığı kuruldu ve bu bakanlık bünyesinde kurulan ahlak polisi sokaklarda bakılırsav yapmaya başladı. Erkeklere sakal uzatma bayanlara ise yüzlerini büsbütün kapatacak burkalar giyme mecburiliği getirildi.
Kız okulları kapatıldı. Kız çocukları Amine üzere küçük yaşta zorla evlendirilmeye başladı. Yanlarında bir erkek olmadan sokağa çıkan bayanların dayakla cezalandırılabileceği duyuruldu. Müzik ve futbol yasaklandı. Kabil’in en büyük stadyumu bir spor yeri olmaktan çıkarak idamların her insanın gözü önünde gerçekleştirildiği bir yer haline geldi.
1500 yıllık Buda heykeli 20 günde yıkıldı
YIKILAN BUDA HEYKELİ HÂLÂ AKILLARDA
Fotoğraf çekmek de teknik olarak yasaktı lakin o devirde çekilen birtakım imgeler bugün hala akıllarda. Stadyumdaki idamların manzaraları bunların başında geliyor. Bir de Bamyan’daki yıkılan 1500 yıllık Buda heykelleri ve yerinden edilmiş yüz binlerce insanın oluşturduğu çadır seli… Pençşir Irmağı’nın kıyısındaki kamplardan birinde yaşayan ve 1999’da New York Times’a konuşan Gulam Said, “Ne yapacağız? Her hafta iki çocuğumuz ölüyor” diyordu.
Taliban rejimi öteki yandan milletlerarası arenadaki meşruiyetini artırma gayretleri da sergiliyordu. Birleşmiş Milletler Genel Heyeti’ne bir üye gönderme teşebbüslerinde bulunan Taliban’ın başkanlarından Molla Muhammed Ömer, Ekim 1996’da ABD temsilcilerine bir mektup göndererek şunları yazmıştı: “Taliban ABD’te fazlaca kıymet vermekte, Sovyetlere karşı cihatta verdiği yardımı takdir etmekte ve ABD ile güzel ilgiler kurmak istemektedir.”
ÜST SEVİYE TAKIMLARIN HEPSİ MÜCAHİTLERİN BAŞKANLARIYDI
Buyrukluk bürokratik manada çağdaş bir devlet yapısına sahipti. Lakin bakanlıklardan merkez bankası genel müdürüne kadar herkes medrese eğitimi görmüş eski mücahit komutanlarıydı.
Milletlerarası kamuoyu da Taliban hükümetiyle bağlantılar konusunda sergileyeceği tutumdan emin değildi. Taliban’a meşruiyet kazandırmaktan kaçınılıyordu. Lakin ülkedeki ömür şartları da epey önemli bir milletlerarası takviye muhtaçlığı olduğunu gözler önüne seriyordu.
Bu niçinle 1998 yılında Birleşmiş Milletler temsilcisi Lahdar İbrahimi ile Molla Muhammed Ömer, Afganistan’ın insani yardım erişimine açılmasını görüşmek için bir ortaya geldi.
Washington Post’un aktardığına nazaran İbrahimi, sonrasındasında görüşmeyle ilgili olarak, “Üç saat boyunca hayli gerçek bir diyalog gerçekleştirdik. Lakin bu esnada daima yerde oturduk” diye konuşmuştu.
TEŞEBBÜSLER BİRKAÇ YIL İÇİNDE ZAYIFLADI
Lakin ülkedeki insan hakları ihlallerinin boyutları ortaya çıktıkça diplomatik teşebbüsler de zayıfladı. Molla Ömer Kandahar’dan ayrılmıyor, sıklıkla bir elçi aracılığıyla irtibat kuruyordu. Köyler yakılıyor bilhassa de Şii azınlık amaç alınıyordu. Steve Coll 2012’de New Yorker için kaleme aldığı bir makalede Molla Ömer hakkında, “Kararlarını alırken ve açıklarken, kimi vakit hayallerinden da bahsediyordu” sözlerini kullanmıştı.
Taliban’ın iktidara gelmesini kolaylaştıran kesimli toplum yapısı da idaresi zorlaştıran bir öteki faktördü. Felix Kuehn “Taliban History of War and Peace in Afghanistan” (Afganistan’da Taliban’ın Savaş ve Barış Tarihi) başlıklı makalesinde şu satırlara yer veriyordu:
“Taliban’ın işler bir hükümet ve devlet kurmaya çalışırken karşı karşıya kaldığı problemler, daha evvelki birfazlaca iktidar heveslisi idarenin karşı karşıya kaldığı sıkıntılarla tıpkı: Hem ziyadesiyle bağımsız bir nüfus üzerinde otorite sağlamak tıpkı vakitte ülkenin hâkim sonları ortasında bir şiddet inhisarı kurmak.”
BİN LADİN AFGANİSTAN’A YERLEŞTİ
Molla Ömer’in Kandahar’daki meskeni bir bombalı hücum kararı yıkılınca, yeni sarayının inşası için gerekli mali takviye Usame bin Ladin’den geldi. 1998 yılına gelindiğinde Bin Ladin, Afganistan’ın güneyinde bulunan çadırlı yerleşkesinden milletlerarası medyaya röportajlar veriyordu.
Nairobi ve Darüsselam’daki ABD Büyükelçiliklerine yönelik ataklarda ibre Bin Ladin’e dönünce, Clinton idaresi Afganistan’a füze saldırısı düzenledi. Bir daha sonraki yıl da Taliban rejimine yönelik yaptırımlar devreye alındı.
2000 yılına gelindiğinde dış yardım muhtaçlığı ortasında olan Taliban, milletlerarası yardım kuruluşlarında bayanların çalışmasını yasaklayan bir fetvayı yürürlükten kaldırdı. 11 Eylül 2001’de yaşanan terör ataklarının akabinde kısa bir süre ortasında Taliban hükümeti iktidarı kaybetti.
“UFUKLARINI GENİŞLETTİLER”
vakit içinde bir isyancı güce dönüşen Taliban “gölge valiler” ile ABD dayanaklı Afganistan hükümetine muhalefeti sürdürdü. Lakin son senelerda Taliban’ın iktidara dönüşünün kaçınılmaz bir hal aldığı devirde biroldukca analist yeni Taliban rejiminin nasıl olacağını sorgulamaya başladı.
ABD Kara Harp Okulu’nun Terörle Çaba Merkezi’nden Thomas Ruttig, “2001 daha sonrası devirde Taliban öğrenme halinde olan, dış faktörlerin tesirlerine daha açık bir siyasi örgüt olduğunu kanıtladı” yorumunu yaptı.
Borhan Osman ve Anand Gopal’in 2016’da kaleme aldıkları “Taliban Views on a Future State” (Gelecekte Kurulacak Bir Devlete Dair Taliban’ın Görüşleri) isimli makalede ise, “Biroldukça Taliban önderi Pakistan’da ve Körfez’de 10 yılı aşkın vakit geçirmiş olarak ufuklarını genişlettiler ve Afganistan’ın güneyinde yetiştikleri periyotta öğrendiklerinin ötesine geçtiler” tabirleri kullanıldı.
“BİZE NE OLACAĞINA DAİR EN UFAK FİKRİMİZ YOK”
Lakin en başta da dediğimiz üzere pazar günü Taliban militanlarının Kabil sokaklarını doldurduğunu bakılırsan Afganistanlılar için bu açılan ufuklar epeyce fazla şey tabir etmiyor. Bunu Hamid Karzai Havalimanı’na yaşanan akından da ABD’ye ilişkin bir kargo uçağındaki 640 kişinin fotoğrafından da anlamak mümkün.
Herat’ta nazaranv yapan bir bayan cerrah, Financial Times’a “Bugünlerde gördüğümüz şeyler bize Taliban’ın ideolojisinin ve siyasetlerinin değişmediğini lakin nasıl rol yapıp dünyayı kandırabileceklerini öğrendiklerini gösteriyor” dedi.
2 yaşındayken iç savaş niçiniyle ailesiyle birlikte İran’a sığınan, 2001’den daha sonra daha âlâ bir hayat umuduyla bir daha Afganistan’a dönen cerrah, “25 sene okudum ve artık hiç bir eğitimi olmayan beşerler tarafınca yönetileceğim. Şayet işe gitmeme müsaade verilirse eminim ki burka giymek zorunda bırakılacağım ki buna artık katlanamam. Dünya ve ABD bize ihanet etti” diye konuştu.
Kabil’de bulunan bir üniversitede grev yapan ve bir daha Financial Times’a konuşan bir bayan akademisyen de hem kendisinin tıpkı vakitte iş arkadaşlarının güvenlik dertleri ortasında epey büyük bir bilinmezlik yaşadığını belirterek durumu şu sözlerle özetledi: “Bize ne olacağına dair en ufak bir fikrimiz bile yok.”