Aşikâr bir yaştan daha sonra adamların spermlerindeki risk… ‘40’tan evvel spermleri dondurun’
Günümüzde çocuk sahibi olma yaşı artıyor. Bayanlar da erkekler de hayli genç yaşta anne-baba olmak yerine, daha ileriki senelerda bebek planlaması yapıyor. Hayat şartları, iş yoğunluğu, meslek planlaması, tam manasıyla hazır hissettikten daha sonra çocuk yapma niyeti üzere sebepler ebeveyn olma yaşını ileri taşıyor.
Öte yandan yapılan yeni bir araştırma, geç yaşta baba olmakla ilgili fazlaca farklı datalar ortaya koydu. Araştırmaya bakılırsa yaşlı adamların spermlerindeki mutasyonlar çocuklarına geçebiliyor, kalp hastalığı ve otizme niye olabiliyor.
Kaliforniya Üniversitesi San Diego Tıp Fakültesi’nde yer alan araştırmacılar, her 15 erkekten bir adedinin sperm DNA yapısında mozaisizm ismi verilen mutasyon saptadı. Bu sperm mutasyonlarının çocuklarda kalp hastalığı, otizm ve epilepsi üzere doğumsal bozukluklara yol açabilme riskinin ise yaşlı erkeklerde daha yüksek olduğu kaydedildi.
OTİZM OLAYLARININ YÜZDE 10 İLA 30’U SPERM MUSTASYONU KAYNAKLI
Onlarca yıllık araştırmalara karşın, otizmin niçinleri günümüzde hala tam olarak bilinmiyor, hem genetik birebir vakitte çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülüyor. tıpkı vakitte son araştırmalar spermlerde meydana gelen mutasyonun, otizm olaylarının yüzde 10 ila 30’unun sebebi olabileceğini öne sürüyor.
Çalışmanın baş muharriri Dr. Martin Breuss, kanın bilakis spermde mozaisizmin yaşla birlikte değişmediğini söylüyor ve ekliyor: “Yaşlı ve genç erkekler içindeki karşılaştırma, mutasyonlarda fazlaca az farklılık gösterdi. Araştırmada, bu mutasyonların muhtemelen baba bir embriyoyken ortaya çıktığını ve mutasyonların adamın çocukları olana kadar tespit edilmeden kalabileceğini keşfettik.”
Yani aslında sperm mutasyonlarının her erkekte gerçekleşme ihtimali var. Lakin bu mutasyonların çocuklarda sıhhat problemine sebep olma mümkünlüğü yaşlı erkeklerde daha fazla.
BİYOLOJİK SAAT BAYANLARA MAHSUS DEĞİL
Tüm dünyada yaygın inanışın tersine, araştırmalar adamların de biyolojik bir saati olduğunu gösteriyor. Doğurganlık tedavisi nazarann 4.300 çiftin bilgilerini tahlil eden Londra’daki Üreme ve Genetik Sıhhat Merkezi tarafınca yapılan çalışma, baba 50 yaşın üzerindeyse canlı doğum mümkünlüğünün üçte bir oranında düştüğünü buldu.
Hekim Jeff Foster, “Bir erkek olarak tüm hayatınız boyunca sperm üretiyorsunuz, yani teoride 90’lı yaşlarınızda bir çocuğa baba olabilirsiniz. Lakin sorun şu ki, sperm kalitesinin 20’li yaşlarınızdan itibaren düşmeye başlıyor” diyor ve ekliyor:
“30 yaşından itibaren ise testosteronunuz doğal olarak azalmaya başlar. Yani erkekler de yaşlandıkça daha az doğurgan hale gelirler.”
‘ERKEKLER BAYANLARDAN DAHA ŞANSLI OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR AMA…’
Araştırma sonuçlarını inceleyen Prof. Dr. Ege Can Şerefoğlu, değerli noktaları hurriyet.com.tr için anlatıyor.
Son senelerda değişen ömür şartlarımız niçiniyle biroldukça çiftin anne-baba olma hayalini ileri yaşlara ertelediğinden bahseden Şerefoğlu, “Evvelden çiftler yirmili yaşlarda çocuk sahibi olurken; ekonomik kasvetler, meslek dertleri, şahsi tercihler niçiniyle günümüzde kırklı yaşlardan daha sonra çocuk sahibi olmayı yeğleyen çiftlerin sayısı çok fazla” diyor.
“Bayanların yumurta rezervlerinin kırklı yaşlarda azaldığı herkesçe biliniyor. Birfazlaca şuurlu bayan otuzlu yaşlara geldiklerinde çocuk sahibi olmak için çabuk etmeye başlıyor yahut yumurtalarını dondurmak suretiyle tedbir alıyor” diyen Prof. Dr. Şerefoğlu, her ne kadar erkekler üreme açısından bayanlardan daha avantajlı olduklarını ve hayatlarının sonuna kadar sağlıklı sperm üretebildiklerini düşünseler de şimdiki çalışmaların bu fikrin fazlaca da yanlışsız olmadığını gösterdiğinin altını çiziyor.
‘HER GÜN HEPİMİZİN HÜCRELERİNDE MUTASYONLAR MEYDANA GELİYOR’
Araştırmada her 15 erkekten bir adedinin sperm DNA yapısında mozaisizm isimli mutasyonlar saptandığından, çocuklarda kalp hastalığı, otizm ve epilepsi üzere doğumsal bozukluklara yol açabilecek bu sperm mutasyonlarına sahip adamların yaşlarının ileri olduğundan üstte da bahsetmiştik.
“Mozaisizm olarak isimlendirilen hücre mutasyonu nedir?” diye sorduğumuz Ege Can Şerefoğlu, “Hepimiz anne rahminde gelişmeye başlayan tek bir hücreden köken alıyoruz. ötürüsıyla tüm hücrelerimizin genetik yapısı tıpkı. Lakin kimi vakit hücrelerin çoğalması sırasında genetik yapımızda mutasyonlar meydana geliyor ve vücudumuzda farklı genetik özellik taşıyan hücreler oluşuyor. Birebir vücutta ortaya çıkan bu genetik çeşitliliğe mozaisizm deniyor” yanıtını veriyor.
Şerefoğlu, “Her gün hepimizin hücrelerinde ufak tefek mutasyonlar meydana geliyor lakin genetiği bozulmuş bu hücreler ya kendilerini imha ediyorlar ya da bağışıklık sistemi tarafınca yok ediliyorlar” diyor ve ekliyor: “Mutasyona uğramış birtakım hücreler ise denetimden çıkıp çoğalmaya devam ediyor ve kanser üzere hastalıklara yol açıyorlar.”
‘BİR ERKEK ÖMRÜNÜN SONUNA KADAR SPERM ÜRETEBİLİR’
Sperm mutasyonu konusunu daha ayrıntılı anlatan Prof. Dr. Şerefoğlu, “Bayanlar doğdukları andan itibaren muhakkak bir yumurta sayısına sahiplerdir ve menopoza girene kadar bu yumurtaları tüketirler. Bayanların tersine erkeklerde sperm öncü hücreleri daima bölünerek çoğalır ve sağlıklı bir erkek ömrünün sonuna kadar sperm üretebilir” diyor.
Ama maruz kalınan ışınım ve kimyasal unsurlar niçiniyle ileri yaşlarda üretilen spermlerin DNA yapısında mutasyonlar ortaya çıkabildiğinin altını çizen Şerefoğlu, “Sağlıklı beslenen, sistemli idman yapan, ışınım ve kimyasal unsurlara maruz kalmayan erkeklerde ise bu mutasyonlar epeyce daha az görülüyor” biçiminde konuşuyor.
‘KIRKLI YAŞLARDAN EVVEL SPERMLERİNİZİ DONDURUN’
Ege Can Şerefoğlu, ileri yaşlarda üretilen genetik açıdan sağlıklı olmayan spermler ile gebelik sağlandığında, doğacak çocukta nöro-psikolojik ve kalp-damar hastalıklarının daha fazla görüldüğünden bahsediyor be şu tekliflerde bulunuyor:
“Bilhassa kırklı yaşlardan daha sonra çocuk sahibi olmak isteyen adamların sperm mutasyonları açıdan daha fazla riskli oldukları belirtiliyor. Bu niçinle çocuk sahibi olmak isteyen adamların kırklı yaşlardan evvel bir tüp bebek merkezine başvurarak spermlerini dondurması, çocuk sahibi olmak istediğinde ise bu donmuş sağlıklı spermleri kullanımı öneriliyor.”
Günümüzde çocuk sahibi olma yaşı artıyor. Bayanlar da erkekler de hayli genç yaşta anne-baba olmak yerine, daha ileriki senelerda bebek planlaması yapıyor. Hayat şartları, iş yoğunluğu, meslek planlaması, tam manasıyla hazır hissettikten daha sonra çocuk yapma niyeti üzere sebepler ebeveyn olma yaşını ileri taşıyor.
Öte yandan yapılan yeni bir araştırma, geç yaşta baba olmakla ilgili fazlaca farklı datalar ortaya koydu. Araştırmaya bakılırsa yaşlı adamların spermlerindeki mutasyonlar çocuklarına geçebiliyor, kalp hastalığı ve otizme niye olabiliyor.
Kaliforniya Üniversitesi San Diego Tıp Fakültesi’nde yer alan araştırmacılar, her 15 erkekten bir adedinin sperm DNA yapısında mozaisizm ismi verilen mutasyon saptadı. Bu sperm mutasyonlarının çocuklarda kalp hastalığı, otizm ve epilepsi üzere doğumsal bozukluklara yol açabilme riskinin ise yaşlı erkeklerde daha yüksek olduğu kaydedildi.
OTİZM OLAYLARININ YÜZDE 10 İLA 30’U SPERM MUSTASYONU KAYNAKLI
Onlarca yıllık araştırmalara karşın, otizmin niçinleri günümüzde hala tam olarak bilinmiyor, hem genetik birebir vakitte çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülüyor. tıpkı vakitte son araştırmalar spermlerde meydana gelen mutasyonun, otizm olaylarının yüzde 10 ila 30’unun sebebi olabileceğini öne sürüyor.
Çalışmanın baş muharriri Dr. Martin Breuss, kanın bilakis spermde mozaisizmin yaşla birlikte değişmediğini söylüyor ve ekliyor: “Yaşlı ve genç erkekler içindeki karşılaştırma, mutasyonlarda fazlaca az farklılık gösterdi. Araştırmada, bu mutasyonların muhtemelen baba bir embriyoyken ortaya çıktığını ve mutasyonların adamın çocukları olana kadar tespit edilmeden kalabileceğini keşfettik.”
Yani aslında sperm mutasyonlarının her erkekte gerçekleşme ihtimali var. Lakin bu mutasyonların çocuklarda sıhhat problemine sebep olma mümkünlüğü yaşlı erkeklerde daha fazla.
BİYOLOJİK SAAT BAYANLARA MAHSUS DEĞİL
Tüm dünyada yaygın inanışın tersine, araştırmalar adamların de biyolojik bir saati olduğunu gösteriyor. Doğurganlık tedavisi nazarann 4.300 çiftin bilgilerini tahlil eden Londra’daki Üreme ve Genetik Sıhhat Merkezi tarafınca yapılan çalışma, baba 50 yaşın üzerindeyse canlı doğum mümkünlüğünün üçte bir oranında düştüğünü buldu.
Hekim Jeff Foster, “Bir erkek olarak tüm hayatınız boyunca sperm üretiyorsunuz, yani teoride 90’lı yaşlarınızda bir çocuğa baba olabilirsiniz. Lakin sorun şu ki, sperm kalitesinin 20’li yaşlarınızdan itibaren düşmeye başlıyor” diyor ve ekliyor:
“30 yaşından itibaren ise testosteronunuz doğal olarak azalmaya başlar. Yani erkekler de yaşlandıkça daha az doğurgan hale gelirler.”
‘ERKEKLER BAYANLARDAN DAHA ŞANSLI OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR AMA…’
Araştırma sonuçlarını inceleyen Prof. Dr. Ege Can Şerefoğlu, değerli noktaları hurriyet.com.tr için anlatıyor.
Son senelerda değişen ömür şartlarımız niçiniyle biroldukça çiftin anne-baba olma hayalini ileri yaşlara ertelediğinden bahseden Şerefoğlu, “Evvelden çiftler yirmili yaşlarda çocuk sahibi olurken; ekonomik kasvetler, meslek dertleri, şahsi tercihler niçiniyle günümüzde kırklı yaşlardan daha sonra çocuk sahibi olmayı yeğleyen çiftlerin sayısı çok fazla” diyor.
“Bayanların yumurta rezervlerinin kırklı yaşlarda azaldığı herkesçe biliniyor. Birfazlaca şuurlu bayan otuzlu yaşlara geldiklerinde çocuk sahibi olmak için çabuk etmeye başlıyor yahut yumurtalarını dondurmak suretiyle tedbir alıyor” diyen Prof. Dr. Şerefoğlu, her ne kadar erkekler üreme açısından bayanlardan daha avantajlı olduklarını ve hayatlarının sonuna kadar sağlıklı sperm üretebildiklerini düşünseler de şimdiki çalışmaların bu fikrin fazlaca da yanlışsız olmadığını gösterdiğinin altını çiziyor.
‘HER GÜN HEPİMİZİN HÜCRELERİNDE MUTASYONLAR MEYDANA GELİYOR’
Araştırmada her 15 erkekten bir adedinin sperm DNA yapısında mozaisizm isimli mutasyonlar saptandığından, çocuklarda kalp hastalığı, otizm ve epilepsi üzere doğumsal bozukluklara yol açabilecek bu sperm mutasyonlarına sahip adamların yaşlarının ileri olduğundan üstte da bahsetmiştik.
“Mozaisizm olarak isimlendirilen hücre mutasyonu nedir?” diye sorduğumuz Ege Can Şerefoğlu, “Hepimiz anne rahminde gelişmeye başlayan tek bir hücreden köken alıyoruz. ötürüsıyla tüm hücrelerimizin genetik yapısı tıpkı. Lakin kimi vakit hücrelerin çoğalması sırasında genetik yapımızda mutasyonlar meydana geliyor ve vücudumuzda farklı genetik özellik taşıyan hücreler oluşuyor. Birebir vücutta ortaya çıkan bu genetik çeşitliliğe mozaisizm deniyor” yanıtını veriyor.
Şerefoğlu, “Her gün hepimizin hücrelerinde ufak tefek mutasyonlar meydana geliyor lakin genetiği bozulmuş bu hücreler ya kendilerini imha ediyorlar ya da bağışıklık sistemi tarafınca yok ediliyorlar” diyor ve ekliyor: “Mutasyona uğramış birtakım hücreler ise denetimden çıkıp çoğalmaya devam ediyor ve kanser üzere hastalıklara yol açıyorlar.”
‘BİR ERKEK ÖMRÜNÜN SONUNA KADAR SPERM ÜRETEBİLİR’
Sperm mutasyonu konusunu daha ayrıntılı anlatan Prof. Dr. Şerefoğlu, “Bayanlar doğdukları andan itibaren muhakkak bir yumurta sayısına sahiplerdir ve menopoza girene kadar bu yumurtaları tüketirler. Bayanların tersine erkeklerde sperm öncü hücreleri daima bölünerek çoğalır ve sağlıklı bir erkek ömrünün sonuna kadar sperm üretebilir” diyor.
Ama maruz kalınan ışınım ve kimyasal unsurlar niçiniyle ileri yaşlarda üretilen spermlerin DNA yapısında mutasyonlar ortaya çıkabildiğinin altını çizen Şerefoğlu, “Sağlıklı beslenen, sistemli idman yapan, ışınım ve kimyasal unsurlara maruz kalmayan erkeklerde ise bu mutasyonlar epeyce daha az görülüyor” biçiminde konuşuyor.
‘KIRKLI YAŞLARDAN EVVEL SPERMLERİNİZİ DONDURUN’
Ege Can Şerefoğlu, ileri yaşlarda üretilen genetik açıdan sağlıklı olmayan spermler ile gebelik sağlandığında, doğacak çocukta nöro-psikolojik ve kalp-damar hastalıklarının daha fazla görüldüğünden bahsediyor be şu tekliflerde bulunuyor:
“Bilhassa kırklı yaşlardan daha sonra çocuk sahibi olmak isteyen adamların sperm mutasyonları açıdan daha fazla riskli oldukları belirtiliyor. Bu niçinle çocuk sahibi olmak isteyen adamların kırklı yaşlardan evvel bir tüp bebek merkezine başvurarak spermlerini dondurması, çocuk sahibi olmak istediğinde ise bu donmuş sağlıklı spermleri kullanımı öneriliyor.”