Beşerler modül kesim satılıyor! Toplumsal medyanın “kemik tüccarı”
Duvarlarda yan yana dizili yüzlerce insan kafatası, omurga iskeletleri, fetüsler, küçük çocuklara ilişkin baş tasları bulunuyor…
Bu ürpertici ortamda, 500 bin takipçisi bulunan, her görüntü gönderisini 22 milyon kişinin beğendiği Tik Tok hesabının sahibi 21 yaşındaki Jon Pichaya Ferry kedisi Chonk ile memnun bir teşebbüsçü pozu veriyor.
Evet, Ferry bir girişimci… Farklı hayatları paylaşan, birbirini tanımayan insanlara ilişkin iskeletleri kendi internet sitesi üzerinden pazarlayan bir girişimci!
Jon Pichaya Ferry ve kedisi Chonk, JonsBones’un satış mazasında… Fotoğraf: JonsBones
Bu alana, 13 yaşındayken babasının kendisine verdiği fare iskeletiyle merak saldığını söyleyen genç adam, 2018’de New York’a taşındıktan daha sonra kendi markasını oluşturarak insan kemikleri satmaya başladığını açıklıyor. İnternet sitesinde kendi ömrünü anlattığı kısımda, küçüklükten itibaren Osteoloji’ye (kemik bilimi) büyük bir merak beslediğini belirten Ferry, ailesi tarafınca bu hususta desteklendiğini söylüyor.
New York’taki Parsons Tasarım Okulu’nda okuyan ve kurduğu şirketin 8 çalışanı bulunan 21 yaşındaki genç, “Tıbbi kemik ticaretiyle ilgili daha fazla şey araştırıp öğrendikçe, bilhassa tıp öğrencilerinin ellerinde bulunan insan kalıntılarını bir süre daha sonra kullanmadıklarını keşfettim. Bunları toplamaya başladım. On yıl öncesine kadar tıp öğrencilerinin dolabında kemik iskeletleri bulundurması yaygındı” açıklamasını yapıyor ve kendisini “istenmeyen” kemiklere yeni sahipler bulan birisi olarak gördüğünü söylüyor.
View this post on Instagram
JONSBONES INC. (@jonsbones)’in paylaştığı bir gönderi
‘KEMİKLER BODRUMDA TOZLANACAĞINA SATILSIN’
Ferry, işe küçük bir dükkânla başlamış. Kullanılmayan kemikleri toplayan genç, her cuma günü New Yok’un meşhur Times Meydanı’nda kartvizitler dağıtmış ve ismini yavaş yavaş duyurmaya başlamış. Sınıf arkadaşları tarafınca “kemik adam” lakabıyla çağırılmaya başlanan Ferry, her ay 20 ile 80 iskelet kesimi sattığını söylüyor. Sattığı kemiklerin fiyatı ise 20 ile 6 bin dolar (180 TL – 54 bin TL) içinde değişiklik gösteriyor.
Öbür yandan, Ferry’yi TikTok’dan takip eden bir epeyce kişi bu ticaretin ahlaka karşıt ve hatta yasadışı olduğu görüşünde. Genç teşebbüsçü ise kemiklerin bodrumda toz tutmasındansa, bilimsel çalışmalar için satılmasının daha uygun olacağını söyleyerek kendisini savunuyor.
Aslına nazaran bu alan hukuken çok meçhul. İnsan kalıntıları “no property rule” yani “sahipsizlik kuralı” ismi altında bedellendiriliyor. özetlemek gerekirsesı bu kalıntılar kimin elindeyse sahibi de o oluyor.
Ferry, TikTok’ta JonsBones olarak biliniyor… Fotoğraf
jonsbones
BİLİMSEL ÇALIŞMALAR İÇİN DEĞİL KOLEKSİYON İÇİN ALINIYOR
Lakin milletlerarası bir pazar haline gelen bu alanı birinci keşfeden Jon Pichaya Ferry değil. Uzun yıllardır insan kalıntıları ticareti yapılıyor ve bu alana olan ilgi her geçen gün artıyor. 2016 yılında memleketler arası satış sitesi e-Bay, platform üzerinden insan kalıntıları ticaretini yasaklamıştı. Bu yasağın akabinde dal süratle Instagram, Facebook ve Tik Tok üzere toplumsal medya platformlarına kaydı.
E-Bay’in almış olduğu yasaklama sonucu ise satışların artmasına ve meblağların yükselmesine yol açtı. Örneğin, 2013’te 5 bin 200 dolara (bugün itibariyle 46 bin 855 TL) antika bedeli taşıyan insan kalıntıları, 60 bin dolara (540 bin 672 TL) alıcı bulmaya başlamıştı.
Uzmanlar, insan kemiklerini satın alan şahısların bu kesimleri bilimsel çalışmalar için almadığını, koleksiyon kıymeti biçtiklerini vurguluyor. O denli ki, bu kemikler çeşitli takılar, konut eşyaları, aksesuarlar için de kullanılabiliyor. Kanada Carleton Üniversitesi Tarih kısmı öğretim üyesi Prof. Shawn Graham, “Peki bu kemikler kimin?” sorusuna cevap ararken, çarpıcı bir tespitte bulunuyor: “Ne kadar yoksul ve güçsüzseniz hiyerarşide o kadar aşağı düşersiniz, kemiklerinizin toplanma mümkünlüğü da o kadar artar.”
‘KEMİKLERE SAYGILI DAVRANIN!’
Ferry, kemiklerin bir kısmını tıp öğrencilerinden aldığını söylese de, bu kemiklerin “tıbbi kökeni”nin bilinmemesi ve bilimsel çalışmalar için vücudunu bağışlayan insanlara ilişkin olmaması, mezar hırsızlığı kararında ortaya çıkartıldığı kuşkusunu güçlendiriyor.
Washington Post’un sorularını yanıtlayan 21 yaşındaki genç, “Bu kesimleri elde etmek ve hakikat maksatlar için kullanıldıklarından emin olmak bizim asıl hedefimiz” açıklamasının akabinde, ileriye dönük gayelerinde kemik ticaretine devam etmek olduğunu söylemiş oldu.
View this post on Instagram
Jon Jon ferry (@jon_pichaya)’in paylaştığı bir gönderi
Kemiklerin “tıbbi kökeni”nin bilinmemesi ve bu niçinle bilimsel çalışmalar için kullanılamayacağına ait görüşlere karşılık veren “kemik adam”, tüm insan iskeletlerinin kökeninin tespit edilmesinin mümkün olmadığı görüşünde.
Ama, tıbbi kemikleri sahiplerinden satın alırken, ellerinden geldiğince “ayırt edici” özelliklerini ve “kökenlerini” öğrenmeye çalıştıklarını da ekliyor. Ferry, “Toplanan bu bilgiler, alıcılar tarafınca özel olarak talep edilmedikçe bilinmeyen tutuluyor” sözünü kullanıyor ve kemikleri alan müşterilerden, onlara “son derece saygılı” davranmalarını istediklerini söylüyor.
‘SATILIĞA ÇIKARTILAN İNSAN!’
Hususa ait açıklamalarda bulunan Prof. Shawn Graham, insan kalıntılarının satışının etik olarak sıkıntılı bir başlık olduğunu belirtiyor. Bilhassa toplumsal medya üzerinden satış yapan bireylerin çoğunlukla bu kalıntıların, “eğitim amaçlı” kullanılacağını söylemesini, bir tıp aklama uğraşı olarak görüyor.
Prof. Graham, kemiklerin eğitim maksatlı kullanmasının mümkün olmadığını, zira “tıbbi kökeni”nin bilinmemesi niçiniyle, rastgele bir bilimsel çalışmada referans gösterilemeyeceğini belirtiyor.
Antika eşyaların alınıp satılmasına kimsenin bir itirazının olmadığını belirten Graham, “Burada epey önemli bir fark var; satılığa çıkartılan insan!” tabirini kullandı ve ekledi: “hiç bir insan, vücudun bu biçimde bir muamele görmesini yahut bu türlü alınıp satılmasını hak etmiyor.”
Bu duruma ait bir öbür ihtar da Avustralya’daki Queensland Üniversitesi Toplumsal Bilimler kısmında araştırma bakılırsavlisi Damien Huffer’dan geldi. JonsBones’un buz dağının görünen yüzü olduğunu belirten Huffer, dünyanın dört bir yanında koleksiyonerlerin ve satıcıların insan iskeletlerinin peşinde olduğunu söylemiş oldu.
Fotoğraf: Pxhere
FACEBOOK’TA DA SATILIYOR…
Geçtiğimiz yılın temmuz ayında Newsweek mecmuası, insan kalıntıları kaçakçılığını detaylarıyla ele almıştı. 2013 yılında Amerikalı bir koleksiyoner Tunus’ta bulunan ve dünyanın en eski Hıristiyan mezarlığı olarak bilinen “Sousse yeraltı mezarları”ndan insan kalıntılarını çalmıştı. Çabucak ardından, çalınan bu modüllerin kapalı bir Facebook kümesinde satışa çıkarıldığı tespit edilmişti.
Facebook’ta kurulan kapalı kümelerde yalnızca insan kemikleri değil, her türlü insan kalıntısı satılığa çıkartılıyor. Yapılan araştırmada, fetüslerin, bebek ve çocuk vücutlarına ilişkin kalıntıların fazlaca fazla alıcısı olduğu saptanmış.
Beşere dair her şeyin satıldığı bu Facebook kümelerindeki alıcılar, en hayli çocuk vücutlarını, ceninlere ilişkin kalıntıları ve çocuk organlarını aradığı ortaya çıkmış. Satıcıların, 1700’lerde öldüğünü söylemiş oldukleri 6 yaşındaki mumyalanmış bir çocuk kalıntısı için 11 bin Avro (115 bin TL) istediği görülüyor. İlanın üstünde ise kemiklerin nereden geldiği belirtilmezken, “mezar hırsızlığı değildir” ibaresi değerle vurgulanıyor.
Fotoğraf: Pxhere
HİNDİSTAN’DAN ABD’YE 60 BİN İNSAN KALINTISI GÖNDERİLMİŞ
Son senelerda, Müzelerin envanterinde bulunan insan kemikleri için insan hakları savunucuları tarafınca büyük hareketler düzenlendi. ABD’de bulunan Pennsylvania Üniversitesi Arkeoloji ve Antropoloji Müzesi, kölelik periyodundan (1776-1865) kalan insan kalıntılarını sakladıkları için kamuoyundan özür dilediklerini açıklayarak, envanterinde bulunan 50 beşere ilişkin kalıntılar için merasim düzenleyeceklerini duyurdu.
Chicago Tribune’de yayımlanan bir rapora bakılırsa, 1985 yılında insan kalıntılarının ihracatını yasaklayan Hindistan’ın bir yılda ABD’ye 60 bin insan kalıntısı ihraç ettiği ortaya çıkarıldı. Mezarlardan çalınan kemiklerin dünyanın çeşitli bölgelerine gönderildiği kestirim ediliyor.
Uzmanlar, insan kalıntısı ticaretinin boyutunu belirlemenin imkânsız olduğu görüşünde. Kayıt dışı bir alanda yürütülen bu ticaretin en çok aranan “antika” modülleri ise Amerikan yerlileri, köleleştirilen siyahlar ve ezilen öbür kümelerin modüllerinden oluştuğu belirtiliyor. ABD Anayasası, Amerikan yerlilerine ilişkin kalıntıların kabilelere yahut torunlarına iade edilmesi gerektiğini belirtirken, bu satışları yasaklayan bir maddeyi içermiyor.
Wall Street Journal’da yayımlanan “A TikTok bone salesman’s wall of spines reignites ethical debate over selling human remains” ve Newsweek’de yayımlanan“Facebook Investigates Sales of Human Skulls in Private Groups” başlıklı haberden derlenmiştir.
Duvarlarda yan yana dizili yüzlerce insan kafatası, omurga iskeletleri, fetüsler, küçük çocuklara ilişkin baş tasları bulunuyor…
Bu ürpertici ortamda, 500 bin takipçisi bulunan, her görüntü gönderisini 22 milyon kişinin beğendiği Tik Tok hesabının sahibi 21 yaşındaki Jon Pichaya Ferry kedisi Chonk ile memnun bir teşebbüsçü pozu veriyor.
Evet, Ferry bir girişimci… Farklı hayatları paylaşan, birbirini tanımayan insanlara ilişkin iskeletleri kendi internet sitesi üzerinden pazarlayan bir girişimci!
Jon Pichaya Ferry ve kedisi Chonk, JonsBones’un satış mazasında… Fotoğraf: JonsBones
Bu alana, 13 yaşındayken babasının kendisine verdiği fare iskeletiyle merak saldığını söyleyen genç adam, 2018’de New York’a taşındıktan daha sonra kendi markasını oluşturarak insan kemikleri satmaya başladığını açıklıyor. İnternet sitesinde kendi ömrünü anlattığı kısımda, küçüklükten itibaren Osteoloji’ye (kemik bilimi) büyük bir merak beslediğini belirten Ferry, ailesi tarafınca bu hususta desteklendiğini söylüyor.
New York’taki Parsons Tasarım Okulu’nda okuyan ve kurduğu şirketin 8 çalışanı bulunan 21 yaşındaki genç, “Tıbbi kemik ticaretiyle ilgili daha fazla şey araştırıp öğrendikçe, bilhassa tıp öğrencilerinin ellerinde bulunan insan kalıntılarını bir süre daha sonra kullanmadıklarını keşfettim. Bunları toplamaya başladım. On yıl öncesine kadar tıp öğrencilerinin dolabında kemik iskeletleri bulundurması yaygındı” açıklamasını yapıyor ve kendisini “istenmeyen” kemiklere yeni sahipler bulan birisi olarak gördüğünü söylüyor.
View this post on Instagram
JONSBONES INC. (@jonsbones)’in paylaştığı bir gönderi
‘KEMİKLER BODRUMDA TOZLANACAĞINA SATILSIN’
Ferry, işe küçük bir dükkânla başlamış. Kullanılmayan kemikleri toplayan genç, her cuma günü New Yok’un meşhur Times Meydanı’nda kartvizitler dağıtmış ve ismini yavaş yavaş duyurmaya başlamış. Sınıf arkadaşları tarafınca “kemik adam” lakabıyla çağırılmaya başlanan Ferry, her ay 20 ile 80 iskelet kesimi sattığını söylüyor. Sattığı kemiklerin fiyatı ise 20 ile 6 bin dolar (180 TL – 54 bin TL) içinde değişiklik gösteriyor.
Öbür yandan, Ferry’yi TikTok’dan takip eden bir epeyce kişi bu ticaretin ahlaka karşıt ve hatta yasadışı olduğu görüşünde. Genç teşebbüsçü ise kemiklerin bodrumda toz tutmasındansa, bilimsel çalışmalar için satılmasının daha uygun olacağını söyleyerek kendisini savunuyor.
Aslına nazaran bu alan hukuken çok meçhul. İnsan kalıntıları “no property rule” yani “sahipsizlik kuralı” ismi altında bedellendiriliyor. özetlemek gerekirsesı bu kalıntılar kimin elindeyse sahibi de o oluyor.
Ferry, TikTok’ta JonsBones olarak biliniyor… Fotoğraf
jonsbonesBİLİMSEL ÇALIŞMALAR İÇİN DEĞİL KOLEKSİYON İÇİN ALINIYOR
Lakin milletlerarası bir pazar haline gelen bu alanı birinci keşfeden Jon Pichaya Ferry değil. Uzun yıllardır insan kalıntıları ticareti yapılıyor ve bu alana olan ilgi her geçen gün artıyor. 2016 yılında memleketler arası satış sitesi e-Bay, platform üzerinden insan kalıntıları ticaretini yasaklamıştı. Bu yasağın akabinde dal süratle Instagram, Facebook ve Tik Tok üzere toplumsal medya platformlarına kaydı.
E-Bay’in almış olduğu yasaklama sonucu ise satışların artmasına ve meblağların yükselmesine yol açtı. Örneğin, 2013’te 5 bin 200 dolara (bugün itibariyle 46 bin 855 TL) antika bedeli taşıyan insan kalıntıları, 60 bin dolara (540 bin 672 TL) alıcı bulmaya başlamıştı.
Uzmanlar, insan kemiklerini satın alan şahısların bu kesimleri bilimsel çalışmalar için almadığını, koleksiyon kıymeti biçtiklerini vurguluyor. O denli ki, bu kemikler çeşitli takılar, konut eşyaları, aksesuarlar için de kullanılabiliyor. Kanada Carleton Üniversitesi Tarih kısmı öğretim üyesi Prof. Shawn Graham, “Peki bu kemikler kimin?” sorusuna cevap ararken, çarpıcı bir tespitte bulunuyor: “Ne kadar yoksul ve güçsüzseniz hiyerarşide o kadar aşağı düşersiniz, kemiklerinizin toplanma mümkünlüğü da o kadar artar.”
‘KEMİKLERE SAYGILI DAVRANIN!’
Ferry, kemiklerin bir kısmını tıp öğrencilerinden aldığını söylese de, bu kemiklerin “tıbbi kökeni”nin bilinmemesi ve bilimsel çalışmalar için vücudunu bağışlayan insanlara ilişkin olmaması, mezar hırsızlığı kararında ortaya çıkartıldığı kuşkusunu güçlendiriyor.
Washington Post’un sorularını yanıtlayan 21 yaşındaki genç, “Bu kesimleri elde etmek ve hakikat maksatlar için kullanıldıklarından emin olmak bizim asıl hedefimiz” açıklamasının akabinde, ileriye dönük gayelerinde kemik ticaretine devam etmek olduğunu söylemiş oldu.
View this post on Instagram
Jon Jon ferry (@jon_pichaya)’in paylaştığı bir gönderi
Kemiklerin “tıbbi kökeni”nin bilinmemesi ve bu niçinle bilimsel çalışmalar için kullanılamayacağına ait görüşlere karşılık veren “kemik adam”, tüm insan iskeletlerinin kökeninin tespit edilmesinin mümkün olmadığı görüşünde.
Ama, tıbbi kemikleri sahiplerinden satın alırken, ellerinden geldiğince “ayırt edici” özelliklerini ve “kökenlerini” öğrenmeye çalıştıklarını da ekliyor. Ferry, “Toplanan bu bilgiler, alıcılar tarafınca özel olarak talep edilmedikçe bilinmeyen tutuluyor” sözünü kullanıyor ve kemikleri alan müşterilerden, onlara “son derece saygılı” davranmalarını istediklerini söylüyor.
‘SATILIĞA ÇIKARTILAN İNSAN!’
Hususa ait açıklamalarda bulunan Prof. Shawn Graham, insan kalıntılarının satışının etik olarak sıkıntılı bir başlık olduğunu belirtiyor. Bilhassa toplumsal medya üzerinden satış yapan bireylerin çoğunlukla bu kalıntıların, “eğitim amaçlı” kullanılacağını söylemesini, bir tıp aklama uğraşı olarak görüyor.
Prof. Graham, kemiklerin eğitim maksatlı kullanmasının mümkün olmadığını, zira “tıbbi kökeni”nin bilinmemesi niçiniyle, rastgele bir bilimsel çalışmada referans gösterilemeyeceğini belirtiyor.
Antika eşyaların alınıp satılmasına kimsenin bir itirazının olmadığını belirten Graham, “Burada epey önemli bir fark var; satılığa çıkartılan insan!” tabirini kullandı ve ekledi: “hiç bir insan, vücudun bu biçimde bir muamele görmesini yahut bu türlü alınıp satılmasını hak etmiyor.”
Bu duruma ait bir öbür ihtar da Avustralya’daki Queensland Üniversitesi Toplumsal Bilimler kısmında araştırma bakılırsavlisi Damien Huffer’dan geldi. JonsBones’un buz dağının görünen yüzü olduğunu belirten Huffer, dünyanın dört bir yanında koleksiyonerlerin ve satıcıların insan iskeletlerinin peşinde olduğunu söylemiş oldu.
Fotoğraf: Pxhere
FACEBOOK’TA DA SATILIYOR…
Geçtiğimiz yılın temmuz ayında Newsweek mecmuası, insan kalıntıları kaçakçılığını detaylarıyla ele almıştı. 2013 yılında Amerikalı bir koleksiyoner Tunus’ta bulunan ve dünyanın en eski Hıristiyan mezarlığı olarak bilinen “Sousse yeraltı mezarları”ndan insan kalıntılarını çalmıştı. Çabucak ardından, çalınan bu modüllerin kapalı bir Facebook kümesinde satışa çıkarıldığı tespit edilmişti.
Facebook’ta kurulan kapalı kümelerde yalnızca insan kemikleri değil, her türlü insan kalıntısı satılığa çıkartılıyor. Yapılan araştırmada, fetüslerin, bebek ve çocuk vücutlarına ilişkin kalıntıların fazlaca fazla alıcısı olduğu saptanmış.
Beşere dair her şeyin satıldığı bu Facebook kümelerindeki alıcılar, en hayli çocuk vücutlarını, ceninlere ilişkin kalıntıları ve çocuk organlarını aradığı ortaya çıkmış. Satıcıların, 1700’lerde öldüğünü söylemiş oldukleri 6 yaşındaki mumyalanmış bir çocuk kalıntısı için 11 bin Avro (115 bin TL) istediği görülüyor. İlanın üstünde ise kemiklerin nereden geldiği belirtilmezken, “mezar hırsızlığı değildir” ibaresi değerle vurgulanıyor.
Fotoğraf: Pxhere
HİNDİSTAN’DAN ABD’YE 60 BİN İNSAN KALINTISI GÖNDERİLMİŞ
Son senelerda, Müzelerin envanterinde bulunan insan kemikleri için insan hakları savunucuları tarafınca büyük hareketler düzenlendi. ABD’de bulunan Pennsylvania Üniversitesi Arkeoloji ve Antropoloji Müzesi, kölelik periyodundan (1776-1865) kalan insan kalıntılarını sakladıkları için kamuoyundan özür dilediklerini açıklayarak, envanterinde bulunan 50 beşere ilişkin kalıntılar için merasim düzenleyeceklerini duyurdu.
Chicago Tribune’de yayımlanan bir rapora bakılırsa, 1985 yılında insan kalıntılarının ihracatını yasaklayan Hindistan’ın bir yılda ABD’ye 60 bin insan kalıntısı ihraç ettiği ortaya çıkarıldı. Mezarlardan çalınan kemiklerin dünyanın çeşitli bölgelerine gönderildiği kestirim ediliyor.
Uzmanlar, insan kalıntısı ticaretinin boyutunu belirlemenin imkânsız olduğu görüşünde. Kayıt dışı bir alanda yürütülen bu ticaretin en çok aranan “antika” modülleri ise Amerikan yerlileri, köleleştirilen siyahlar ve ezilen öbür kümelerin modüllerinden oluştuğu belirtiliyor. ABD Anayasası, Amerikan yerlilerine ilişkin kalıntıların kabilelere yahut torunlarına iade edilmesi gerektiğini belirtirken, bu satışları yasaklayan bir maddeyi içermiyor.
Wall Street Journal’da yayımlanan “A TikTok bone salesman’s wall of spines reignites ethical debate over selling human remains” ve Newsweek’de yayımlanan“Facebook Investigates Sales of Human Skulls in Private Groups” başlıklı haberden derlenmiştir.