Bilim insanlarından ürkütücü ihtar Kimyasal kirlilik insanlık için inançlı sonu geçti
Bilim insanları yapılan son araştırmalara nazaran, kimyasal kirliliğin artık “gezegen sınırını” aştığını duyurdu. Bu da Dünya gezegeni üzerine yapılan insan kaynaklı değişikliklerin gezegeni son 10.000 yılın istikrarlı ortamının dışına ittiği manasına geliyor. Uzmanlara göre dünyayı saran kimyasal kirlilik kokteyli artık insanlığın hayatı için bağlı olduğu global ekosistemlerin istikrarını tehdit ediyor!
En yüksek tasa kaynakları içinde tarımda kullanılan böcek ilaçları, endüstriyel bileşikler ve antibiyotikler dahil olmak üzere 350.000 sentetik kimyasalın yanı sıra plastikler de bulunuyor. Plastik kirliliği artık Everest Dağı’nın doruğundan en derin okyanusların tabanına kadar her yerde bulunurken PCB’ler üzere kimi toksik kimyasallar uzun ömürlülükleri ve yaygınlıklarıyla dikkat çekiyor.
SRC’nin baş araştırmacı olan doçent Dr. Sarah Cornell, “İnsanlar kimyasal kirliliğin makûs bir şey olduğunu uzun vakittir biliyor. Lakin bunu global seviyede düşünmüyorlar. Bu çalışma, kimyasal kirliliğin, bilhassa plastiklerin, insanların gezegeni nasıl değiştirdiğinin öyküsündeki rolünü ortaya çıkarıyor,” açıklamasında bulundu.
EKOSİSTEM İSTİKRARLARI BOZULUYOR
Kimyasal kirlilik, tüm hayatı destekleyen biyolojik ve fizikî süreçlere ziyan vererek Dünya’nın sistemlerini tehdit ediyor. Örneğin, tarımda kullanılan böcek ilaçları, ana amaçları olmayan biroldukça diğer böceği de yok ederek tüm ekosistemin ve ötürüsıyla pak hava, su ve besin istikrarına ziyan veriyor.
Araştırma grubu ismine konuşan Stockholm Direnç Merkezi’nden (SRC) doktora adayı araştırma bakılırsavlisi Patricia Villarrubia-Gómez, “1950’den bu yana kimyasal üretiminde elli kat artış oldu ve bunun 2050 yılına kadar tekrar üç katına çıkması bekleniyor. Toplumların üretip etrafa yeni kimyasallar salma suratı, insanlık için inançlı bir çalışma alanı ortasında kalma maksadıyla dengeli değil,” diyor.
Araştırmanın kesimi olmayan St. Andrews Üniversitesi’nden Profesör Sir Ian Boyd şunları ise söylemiş oldu: “Çevrede üstündeki kimyasal yük yaygın ve sinsi bir biçimde artıyor. Kişisel kimyasalların toksik tesirlerini tespit etmek güç olsa bile, bu, toplam tesirin kıymetsiz olacağı manasına gelmez. Şu anda yürürlükteki yönetmelikler, bu tesirleri tespit etmek yahut anlamak için tasarlanmadı. Sonuç olarak neler olup bittiğine nispeten körüz. Tesirler konusunda bilimsel katılık seviyesinin düşük olduğu bu durumda, yeni kimyasallara ve etrafa salınan ölçüye karşı hayli daha ihtiyatlı bir yaklaşıma gereksinim var.”
Evvelden İngiliz hükümetinde baş bilim danışmanlığı yapmış olan Boyd 2017’de, dünyanın dört bir yanındaki yasal düzenleyicileri böcek ilaçlarını endüstriyel ölçekte farklı topraklarda kullanmanın inançlı olduğu tarafındaki var iseyımlarının yanlış olduğu konusunda uyarmıştı.
KİMYASAL KİRLİLİĞİNİN TESİRLERİNİN ÖLÇÜMÜ GÜÇ BİR İŞ
Kimyasal kirliliğin bir gezegen sonunu aşıp aşmadığını belirlemek güç bir iştir, zira öncesi durumuna dair bir bilgi bulunmamakta. Örneğin, iklim krizi bağlamında atmosferdeki sanayi öncesi CO2 düzeyini biliyoruz, kimyasal kirliliğin insanlık insan öncesine dair bir temelimiz bulunmuyor. Ayrıyeten kayıtlı kullanım altında epey sayıda kimyasal bileşik bulunuyor. Sayıları 350.000’i geçen kimyasallardan sırf küçük bir kısmının etraf güvenlik açısından tesirleri değerlendirmeye alınmış.
Bu niçinle araştırmada durumu pahalandırmak için, süratle artan kimyasalların üretim oranı ve bunların yetkililerin tesirleri izleme yahut araştırma kabiliyetinden epeyce daha süratli gerçekleşen etrafa salınması faktörlerini bir ortaya getiren bir ölçüm kombinasyonu kullanıldı. Çıkarılmasından etrafa sızmasına kadar olumsuz tesirleri yeterli bilinen fosil yakıtlar da bu kimyasallar içinde sayıldı. Bilim insanları, dataların biroldukça alanda hudutlu olduğunu bildiklerini, lakin elde edilen ispatların yükle gezegen sonunun ihlaline işaret ettiğini söylüyor.
Kadronun bir kesimi olan Göteborg Üniversitesi’nden Profesör Bethanie Carney Almroth, verdiği demeçte “Yolun her adımında işlerin yanlış istikamete işaret ettiğine dair deliller var. Örneğin, toplam plastik kütlesi artık tüm yaşayan memelilerin toplam kütlesini aşmış durumda. Bana bakılırsa bu, bir hududu geçtiğimizin çok açık bir göstergesidir. Başımız belada fakat kimi tesirleri bilakis çevirmek için yapabileceğimiz şeyler var,” dedi.
BU AŞILAN BEŞİNCİ HUDUT OLDU, GERİYE YALNIZCA DÖRT KALDI
Kimyasal kirlilik gezegen sonu, bilim erkeklerinın aşılması konusunda uyardığı dokuz huduttan beşincisi oluyor. Başkaları ise global ısınma, yabanî ömür alanlarının yok edilmesi, biyolojik çeşitlilik kaybı ve çok azot ve fosfor kirliliğiydi. Daha aşılmayan sınırlarımızsa stratosferde ozon incelmesi, atmosferde aerosol yüklemesi, okyanusların asitlenmesi ve tatlı su tüketimi ve global hidrolojik döngüsünün bozulmasından ibaret.
BUNA KARŞI NE ADIMLAR ATILABİLİR?
Değişimin mümkün olduğunu lisana getiren uzmanlar örnek olarak bizi ziyanlı ultraviyole ışınlarından koruyan ozon katmanını tahrip eden CFC kimyasalları üzere birtakım tehditlerin önlenmesinde büyük ölçüde muvaffakiyete ulaşılmasını gösterdi.
Villarrubia-Gómez de “Döngüsel iktisada geçiş hakikaten değerli bir husustur. Bu, gereç ve eserleri boşa masraftan bir daha kullanılabilecek biçimde dönüştürmek manasına geliyor,” diyerek ekonomik nizamda yapılabilecek değişikliklere dikkat çekiyor.
Araştırmacılar, daha kuvvetli yasal düzenlemelere gereksinim olduğunu ve sera gazı emisyonlarını bitmiş oldurmeyi amaçlayan karbon salınımı amaçları üzere gelecekte kimyasal üretim ve salıverme konusunda da sabit bir üst hudut olması gerektiğini söylüyor. Kimyasal kirlilik için Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneline emsal bir global bilimsel kuruluşun kurulması da dahil olmak üzere, kimyasallar ve plastikler konusunda memleketler arası aksiyon için davetler artıyor.
Bilim insanları yapılan son araştırmalara nazaran, kimyasal kirliliğin artık “gezegen sınırını” aştığını duyurdu. Bu da Dünya gezegeni üzerine yapılan insan kaynaklı değişikliklerin gezegeni son 10.000 yılın istikrarlı ortamının dışına ittiği manasına geliyor. Uzmanlara göre dünyayı saran kimyasal kirlilik kokteyli artık insanlığın hayatı için bağlı olduğu global ekosistemlerin istikrarını tehdit ediyor!
En yüksek tasa kaynakları içinde tarımda kullanılan böcek ilaçları, endüstriyel bileşikler ve antibiyotikler dahil olmak üzere 350.000 sentetik kimyasalın yanı sıra plastikler de bulunuyor. Plastik kirliliği artık Everest Dağı’nın doruğundan en derin okyanusların tabanına kadar her yerde bulunurken PCB’ler üzere kimi toksik kimyasallar uzun ömürlülükleri ve yaygınlıklarıyla dikkat çekiyor.
SRC’nin baş araştırmacı olan doçent Dr. Sarah Cornell, “İnsanlar kimyasal kirliliğin makûs bir şey olduğunu uzun vakittir biliyor. Lakin bunu global seviyede düşünmüyorlar. Bu çalışma, kimyasal kirliliğin, bilhassa plastiklerin, insanların gezegeni nasıl değiştirdiğinin öyküsündeki rolünü ortaya çıkarıyor,” açıklamasında bulundu.
EKOSİSTEM İSTİKRARLARI BOZULUYOR
Kimyasal kirlilik, tüm hayatı destekleyen biyolojik ve fizikî süreçlere ziyan vererek Dünya’nın sistemlerini tehdit ediyor. Örneğin, tarımda kullanılan böcek ilaçları, ana amaçları olmayan biroldukça diğer böceği de yok ederek tüm ekosistemin ve ötürüsıyla pak hava, su ve besin istikrarına ziyan veriyor.
Araştırma grubu ismine konuşan Stockholm Direnç Merkezi’nden (SRC) doktora adayı araştırma bakılırsavlisi Patricia Villarrubia-Gómez, “1950’den bu yana kimyasal üretiminde elli kat artış oldu ve bunun 2050 yılına kadar tekrar üç katına çıkması bekleniyor. Toplumların üretip etrafa yeni kimyasallar salma suratı, insanlık için inançlı bir çalışma alanı ortasında kalma maksadıyla dengeli değil,” diyor.
Araştırmanın kesimi olmayan St. Andrews Üniversitesi’nden Profesör Sir Ian Boyd şunları ise söylemiş oldu: “Çevrede üstündeki kimyasal yük yaygın ve sinsi bir biçimde artıyor. Kişisel kimyasalların toksik tesirlerini tespit etmek güç olsa bile, bu, toplam tesirin kıymetsiz olacağı manasına gelmez. Şu anda yürürlükteki yönetmelikler, bu tesirleri tespit etmek yahut anlamak için tasarlanmadı. Sonuç olarak neler olup bittiğine nispeten körüz. Tesirler konusunda bilimsel katılık seviyesinin düşük olduğu bu durumda, yeni kimyasallara ve etrafa salınan ölçüye karşı hayli daha ihtiyatlı bir yaklaşıma gereksinim var.”
Evvelden İngiliz hükümetinde baş bilim danışmanlığı yapmış olan Boyd 2017’de, dünyanın dört bir yanındaki yasal düzenleyicileri böcek ilaçlarını endüstriyel ölçekte farklı topraklarda kullanmanın inançlı olduğu tarafındaki var iseyımlarının yanlış olduğu konusunda uyarmıştı.
KİMYASAL KİRLİLİĞİNİN TESİRLERİNİN ÖLÇÜMÜ GÜÇ BİR İŞ
Kimyasal kirliliğin bir gezegen sonunu aşıp aşmadığını belirlemek güç bir iştir, zira öncesi durumuna dair bir bilgi bulunmamakta. Örneğin, iklim krizi bağlamında atmosferdeki sanayi öncesi CO2 düzeyini biliyoruz, kimyasal kirliliğin insanlık insan öncesine dair bir temelimiz bulunmuyor. Ayrıyeten kayıtlı kullanım altında epey sayıda kimyasal bileşik bulunuyor. Sayıları 350.000’i geçen kimyasallardan sırf küçük bir kısmının etraf güvenlik açısından tesirleri değerlendirmeye alınmış.
Bu niçinle araştırmada durumu pahalandırmak için, süratle artan kimyasalların üretim oranı ve bunların yetkililerin tesirleri izleme yahut araştırma kabiliyetinden epeyce daha süratli gerçekleşen etrafa salınması faktörlerini bir ortaya getiren bir ölçüm kombinasyonu kullanıldı. Çıkarılmasından etrafa sızmasına kadar olumsuz tesirleri yeterli bilinen fosil yakıtlar da bu kimyasallar içinde sayıldı. Bilim insanları, dataların biroldukça alanda hudutlu olduğunu bildiklerini, lakin elde edilen ispatların yükle gezegen sonunun ihlaline işaret ettiğini söylüyor.
Kadronun bir kesimi olan Göteborg Üniversitesi’nden Profesör Bethanie Carney Almroth, verdiği demeçte “Yolun her adımında işlerin yanlış istikamete işaret ettiğine dair deliller var. Örneğin, toplam plastik kütlesi artık tüm yaşayan memelilerin toplam kütlesini aşmış durumda. Bana bakılırsa bu, bir hududu geçtiğimizin çok açık bir göstergesidir. Başımız belada fakat kimi tesirleri bilakis çevirmek için yapabileceğimiz şeyler var,” dedi.
BU AŞILAN BEŞİNCİ HUDUT OLDU, GERİYE YALNIZCA DÖRT KALDI
Kimyasal kirlilik gezegen sonu, bilim erkeklerinın aşılması konusunda uyardığı dokuz huduttan beşincisi oluyor. Başkaları ise global ısınma, yabanî ömür alanlarının yok edilmesi, biyolojik çeşitlilik kaybı ve çok azot ve fosfor kirliliğiydi. Daha aşılmayan sınırlarımızsa stratosferde ozon incelmesi, atmosferde aerosol yüklemesi, okyanusların asitlenmesi ve tatlı su tüketimi ve global hidrolojik döngüsünün bozulmasından ibaret.
BUNA KARŞI NE ADIMLAR ATILABİLİR?
Değişimin mümkün olduğunu lisana getiren uzmanlar örnek olarak bizi ziyanlı ultraviyole ışınlarından koruyan ozon katmanını tahrip eden CFC kimyasalları üzere birtakım tehditlerin önlenmesinde büyük ölçüde muvaffakiyete ulaşılmasını gösterdi.
Villarrubia-Gómez de “Döngüsel iktisada geçiş hakikaten değerli bir husustur. Bu, gereç ve eserleri boşa masraftan bir daha kullanılabilecek biçimde dönüştürmek manasına geliyor,” diyerek ekonomik nizamda yapılabilecek değişikliklere dikkat çekiyor.
Araştırmacılar, daha kuvvetli yasal düzenlemelere gereksinim olduğunu ve sera gazı emisyonlarını bitmiş oldurmeyi amaçlayan karbon salınımı amaçları üzere gelecekte kimyasal üretim ve salıverme konusunda da sabit bir üst hudut olması gerektiğini söylüyor. Kimyasal kirlilik için Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneline emsal bir global bilimsel kuruluşun kurulması da dahil olmak üzere, kimyasallar ve plastikler konusunda memleketler arası aksiyon için davetler artıyor.