Bu da trend oldu! Mavi keklerin sırrı ne?
Toplumsal medyadaki challenge’ların yani meydan okumaların sonu gelmiyor. Son 10 yılda neler görmedik ki? Harlem Shake’le meczuplar üzere dans edenler, tekmeyle şişe kapağı açmaya çalışanlar, bebekliğinden ya da 20’li yaşlarından kalma fotoğraflarını paylaşanlar… ALS’e dikkat çekmek için başından aşağı bir kova dolusu buzlu su dökenlerin modülü olduğu iyi meydan okumalar kadar, sonu mevte varabilen deterjan kapsülü yeme üzere tehlikeli meydan okumalarla da karşılaştık.
Ancak hiç biri birkaç haftadır #BluePoopChallenge (mavi kaka meydan okuması) etiketiyle toplumsal medyada yayılan meydan okuma kadar değişik değildi.
Evet, gerçek okudunuz, mavi… Fakat çabucak aklınıza vahim şeyler gelmesin. Çünkü kelam konusu etiket epeyce değerli bir bilimsel çalışma için oluşturulmuş, kelam konusu paylaşımları yapanlar da bu çalışmanın iştirakçilerinden diğeri değil.
HERKESİN NORMALİ KENDİNE NAZARAN
Dilerseniz en başından başlayalım… Yediğimiz besinlerin sindirim sistemimizde kaldığı süre bilim insanları tarafınca kolon transit geçiş müddeti olarak isimlendiriliyor.
Genel olarak bakıldığında bu müddetin fazla uzun olması yani yediğimiz bir besinin sindirim sistemimizde fazla uzun kalması, bağırsak bakteri profilimizin pek de yeterli çalışmadığı manasına geliyor. Müddetin daha kısa olması bağırsakların sağlıklı olduğuna işaret ediyor. Fakat fazlaca kısa bir kolon geçiş mühleti de halk içinde ishal olarak isimlendirdiğimiz duruma işaret ediyor ve bir daha epey sağlıklı görünmüyor.
birebir vakitte uzmanlar “En sağlıklısı budur” denebilecek standart bir kolon geçiş mühleti olmadığının da altını çiziyor. Bu süreyi belirleyen hayli fazla faktör olduğundan her insanın normali de birbirinden farklı…
İŞTİRAKÇİLERE MAVİ MUFFIN’LER YEDİRİLDİ
#BluePoopChallenge da tam olarak bu noktaya odaklanan ve PREDICT ismi verilen bir bilimsel araştırma kararı ortaya çıktı. King’s College London, Trento Üniversitesi ve İngiltere merkezli araştırma şirketi ZOE’den uzmanların gerçekleştirdiği ve sonuçları Mart ayında bilim mecmuası Gut’ta yayımlanan PREDICT kapsamında 863 kişinin kolon geçiş müddeti ölçüldü.
Bunu ölçmek için de insanlara içine bol bol mavi besin boyası eklenmiş muffin’ler yedirildi ve yediklerini ne kadar müddette sindireceklerine bakıldı. 12 saat ile birkaç gün içinde şahıstan bireye değişen sonuçlar elde edildi. Ortalama müddet ise 28,7 saat çıktı.
ZOE’nin internet sitesinde araştırmayla ilgili olarak, “14 ila 58 saatlik bir kolon transit mühleti düzgün bir başlangıç noktasıdır ve bağırsağınızın olması üzere çalıştığını gösterir” tabirleri yer alıyor. (Aynı takımın daha evvel yürüttüğü ve sonuçları Ocak ayında Nature Medicine mecmuasında yayımlanan bir diğer çalışmada da bir kişinin genel sıhhati, yediği yiyecekler ve muhakkak bağırsak mikroplarına sahip olması içinde bir bağ olduğu ortaya çıkmıştı.)
MÜHLETLER niye BU KADAR FARKLI?
Araştırmanın müellifleri içinde yer alan King’s College London Diyabet ve Beslenme Bilimleri Kısmı uzmanlarından Dr. Sarah Berry, yaptığı açıklamada, gayelerinin “yiyeceklere nasıl reaksiyon verdiğimizi, bu reaksiyonlar içinde ne boyutta farklar olduğunu ve bu farkları belirleyen şeyleri tespit etmek” olduğunu söylemiş oldu.
Berry, “İnsanların tıpkı yiyeceklere 10 ila 20 kata kadar farklı yansılar gösterdiğini gördük” dedi.
Berry, kelam konusu farkların kısmen genlerle açıklanabileceğini, birebir vakitte cinsiyet, yük, uyku, idman, gerilim, yeme biçimi ve yeme vakti üzere fazlaca sayıda faktörün de süreçte tesirli olduğunu vurguladı. her insanın bağırsak mikrobiyomunun (bağırsaklarımızda yaşayan bakteriler, mantarlar, protozoa ve virüslerin tamamı) birbirinden büsbütün farklı olduğunu da hatırlatan Berry, sürelerdeki farklılıkta bunun da kıymetli bir etken olduğunu belirtti.
ZOE’nin kurucularından King’s College London epidemiyoloji uzmanı Prof. Tim Spector da Insider’a testi kendisinin de denediğini belirterek, “Vücudunuzun ortasında ne olduğunu epey düşük bir maliyetle takip edebilmenin bir yolu bu” diye konuştu.
TOPLUMSAL MEDYA KEK FOTOĞRAFLARIYLA DOLDU
Araştırmanın sonuçlarını kamuoyunda daha geniş kitlelere duyurmak, daha fazla iştirakçinin verisini toplayıp pahalandırmak ve bağırsak sıhhatine dair bir diyalog başlatmak için #BluePoopChallenge etiketini başlatan ZOE uzmanları bu hususta çok başarılı olmuş üzere görünüyor. Çünkü meydan okuma bilhassa ABD, İngiltere ve Kanada üzere İngilizce konuşulan ülkelerde kısa müddette ses getirdi. Biroldukca kullanıcı mavi besin boyası kullanarak yaptıkları muffin’lerin ya da öbür mavi besinlerin fotoğraflarını toplumsal medyada paylaşmaya başladı. Insider’a bakılırsa araştırmaya katılanların sayısı yüz binleri buldu.
Uzmanlar meydan okumanın maksadının teşhis, tedbire ya da tedavi olmadığını lakin isteyenlerin bağırsak sıhhatini test edebilmeleri için uygun bir başlangıç noktası olduğunu söylüyor. Berry, “Amaç eğlenceli olması, bağırsak sıhhatine ve mikrobiyomlarımıza dair şuuru artırması ve insanları sıhhatimizi en düzgün noktaya getirebilmek için kendi eşsiz biyolojimize uygun yiyecekleri nasıl yiyebileceğimiz konusunda düşünmeye sevk etmesi” dedi.
İngiltere ve ABD’de meydan okumaya dahil olmak isteyenlerin hazır muffin alma bahtları var. Berry şimdiden binlerce muffin gönderimi yaptıklarını söylemiş oldu.
Fakat bu ülkelerin haricindeki meraklılar için en kolayı uzmanların yaptığı üzere muffin’ler hazırlamak. Bunun için bir tanım de veren araştırmacılar su bazlı besin boyaları yerine jel yahut macun formundaki profesyonel besin boyalarının kullanılması gerektiğini belirtiyor. 12 muffin için hamura 6 gram besin boyası eklenmesi gerekiyor.
MAVİ MUFFIN TANIMI
Materyaller:
olağan olarak muffin kural değil, diğer besinlerle da tıpkı testi yapmak mümkün. Lakin tek öğünde 1 gram mavi besin boyasının tüketilmesi koşul. Biroldukca öteki besinde bu kadar ağır besin boyası kullanması lezzette değişmeye yol açabildiğinden hazırlıklı olmak gerekiyor.
İştirakçilerin gereğince mavi boya yedikleri saati kaydetmesi, daha sonra da birkaç gün devam edecek bir tuvalet nöbetine başlaması gerekiyor. Süreyi tespit edenler ZOE’nin sitesine girerek elde ettikleri kararı bilgi tabanına ekleyerek araştırmaya katkıda bulunabiliyor.
Kendi bağırsak geçiş mühletini öğrenen kullanıcılar dilerse bir de teste girip “mikrobiyom beslenme ikizi”ni bulma bahtı elde ediyor. İştirakçilere ayrıyeten bağırsak sıhhatini düzenleyebilmeleri için beslenme tavsiyeleri de veriliyor.
UZMANLAR NE DİYOR?
Berry, elde ettiği sonuçlardan telaş duyanların en kısa vakitte hekimiyle görüşmesi gerektiğini vurguladı. Meydan okumayı pahalandıran ABD’li uzmanlar ise bunun eğlenceli bir test olduğunu lakin bağırsak geçiş müddetinin tasa verici bir gösterge olarak görülmemesi gerektiğini belirtti.
Örneğin Prevention’a konuşan Rutgers Üniversitesi Uygulamalı Mikrobiyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Liping Zhao, optimal sıhhat için gerekli geçiş müddetinin kesin olmadığını belirterek, “Günde dört defa tuvalete çıkmak da üç günde bir tuvalete çıkmak da tabiplerce olağan görülebilir. Kusursuz geçiş müddetinin ne olması gerektiğini çabucak hemen bilmiyoruz” dedi.
Baltimore’da bulunan Mercy Tıp Merkezi’nden gastroenteroloji uzmanı Dr. Bryan Curtin öteki faktörlerin de kıymetli olduğunu lakin mesela kabızlıkla uğraş eden bir hasta için bağırsak geçiş mühletinin gerçek tedaviyi belirlemek açısından faydalı olabileceğini belirtti. Ohio State Üniversitesi Wexner Tıp Merkezi’nden Dr. Jacob Skeans da beslenme, alınan ilaçlar, günlük içilen su ölçüsü, hareketlilik hatta kişinin biyolojik saati üzere faktörlerin geçiş müddeti üzerinde belirleyici olduğunu hatırlattı.
Santa Monica’da bulunan Providence Saint John’s Sıhhat Merkezi’nden gastroenterolog Dr. Rudolph Bedford da bütün bunlar düşünüldüğünde geçiş mühletinin günden güne değişebilen bir şey olduğunu belirterek, “Bu meydan okuma yalnızca o andaki geçiş sürenizi gösteriyor” diye konuştu.
Toplumsal medyadaki challenge’ların yani meydan okumaların sonu gelmiyor. Son 10 yılda neler görmedik ki? Harlem Shake’le meczuplar üzere dans edenler, tekmeyle şişe kapağı açmaya çalışanlar, bebekliğinden ya da 20’li yaşlarından kalma fotoğraflarını paylaşanlar… ALS’e dikkat çekmek için başından aşağı bir kova dolusu buzlu su dökenlerin modülü olduğu iyi meydan okumalar kadar, sonu mevte varabilen deterjan kapsülü yeme üzere tehlikeli meydan okumalarla da karşılaştık.
Ancak hiç biri birkaç haftadır #BluePoopChallenge (mavi kaka meydan okuması) etiketiyle toplumsal medyada yayılan meydan okuma kadar değişik değildi.
Evet, gerçek okudunuz, mavi… Fakat çabucak aklınıza vahim şeyler gelmesin. Çünkü kelam konusu etiket epeyce değerli bir bilimsel çalışma için oluşturulmuş, kelam konusu paylaşımları yapanlar da bu çalışmanın iştirakçilerinden diğeri değil.
HERKESİN NORMALİ KENDİNE NAZARAN
Dilerseniz en başından başlayalım… Yediğimiz besinlerin sindirim sistemimizde kaldığı süre bilim insanları tarafınca kolon transit geçiş müddeti olarak isimlendiriliyor.
Genel olarak bakıldığında bu müddetin fazla uzun olması yani yediğimiz bir besinin sindirim sistemimizde fazla uzun kalması, bağırsak bakteri profilimizin pek de yeterli çalışmadığı manasına geliyor. Müddetin daha kısa olması bağırsakların sağlıklı olduğuna işaret ediyor. Fakat fazlaca kısa bir kolon geçiş mühleti de halk içinde ishal olarak isimlendirdiğimiz duruma işaret ediyor ve bir daha epey sağlıklı görünmüyor.
birebir vakitte uzmanlar “En sağlıklısı budur” denebilecek standart bir kolon geçiş mühleti olmadığının da altını çiziyor. Bu süreyi belirleyen hayli fazla faktör olduğundan her insanın normali de birbirinden farklı…
İŞTİRAKÇİLERE MAVİ MUFFIN’LER YEDİRİLDİ
#BluePoopChallenge da tam olarak bu noktaya odaklanan ve PREDICT ismi verilen bir bilimsel araştırma kararı ortaya çıktı. King’s College London, Trento Üniversitesi ve İngiltere merkezli araştırma şirketi ZOE’den uzmanların gerçekleştirdiği ve sonuçları Mart ayında bilim mecmuası Gut’ta yayımlanan PREDICT kapsamında 863 kişinin kolon geçiş müddeti ölçüldü.
Bunu ölçmek için de insanlara içine bol bol mavi besin boyası eklenmiş muffin’ler yedirildi ve yediklerini ne kadar müddette sindireceklerine bakıldı. 12 saat ile birkaç gün içinde şahıstan bireye değişen sonuçlar elde edildi. Ortalama müddet ise 28,7 saat çıktı.
ZOE’nin internet sitesinde araştırmayla ilgili olarak, “14 ila 58 saatlik bir kolon transit mühleti düzgün bir başlangıç noktasıdır ve bağırsağınızın olması üzere çalıştığını gösterir” tabirleri yer alıyor. (Aynı takımın daha evvel yürüttüğü ve sonuçları Ocak ayında Nature Medicine mecmuasında yayımlanan bir diğer çalışmada da bir kişinin genel sıhhati, yediği yiyecekler ve muhakkak bağırsak mikroplarına sahip olması içinde bir bağ olduğu ortaya çıkmıştı.)
MÜHLETLER niye BU KADAR FARKLI?
Araştırmanın müellifleri içinde yer alan King’s College London Diyabet ve Beslenme Bilimleri Kısmı uzmanlarından Dr. Sarah Berry, yaptığı açıklamada, gayelerinin “yiyeceklere nasıl reaksiyon verdiğimizi, bu reaksiyonlar içinde ne boyutta farklar olduğunu ve bu farkları belirleyen şeyleri tespit etmek” olduğunu söylemiş oldu.
Berry, “İnsanların tıpkı yiyeceklere 10 ila 20 kata kadar farklı yansılar gösterdiğini gördük” dedi.
Berry, kelam konusu farkların kısmen genlerle açıklanabileceğini, birebir vakitte cinsiyet, yük, uyku, idman, gerilim, yeme biçimi ve yeme vakti üzere fazlaca sayıda faktörün de süreçte tesirli olduğunu vurguladı. her insanın bağırsak mikrobiyomunun (bağırsaklarımızda yaşayan bakteriler, mantarlar, protozoa ve virüslerin tamamı) birbirinden büsbütün farklı olduğunu da hatırlatan Berry, sürelerdeki farklılıkta bunun da kıymetli bir etken olduğunu belirtti.
ZOE’nin kurucularından King’s College London epidemiyoloji uzmanı Prof. Tim Spector da Insider’a testi kendisinin de denediğini belirterek, “Vücudunuzun ortasında ne olduğunu epey düşük bir maliyetle takip edebilmenin bir yolu bu” diye konuştu.
over on tiktok I came across the blue muffin or #bluepoopchallenge as a way to evaluate your gut health. you make blue muffins then see how long it takes your poop to turn blueWell the dietitian in me was immediately intrigued so…here we go
pic.twitter.com/KpYq8mSnnP
— F00dventures
(the midnight baker)
(@f00dventuresRD) June 13, 2021
TOPLUMSAL MEDYA KEK FOTOĞRAFLARIYLA DOLDU
Araştırmanın sonuçlarını kamuoyunda daha geniş kitlelere duyurmak, daha fazla iştirakçinin verisini toplayıp pahalandırmak ve bağırsak sıhhatine dair bir diyalog başlatmak için #BluePoopChallenge etiketini başlatan ZOE uzmanları bu hususta çok başarılı olmuş üzere görünüyor. Çünkü meydan okuma bilhassa ABD, İngiltere ve Kanada üzere İngilizce konuşulan ülkelerde kısa müddette ses getirdi. Biroldukca kullanıcı mavi besin boyası kullanarak yaptıkları muffin’lerin ya da öbür mavi besinlerin fotoğraflarını toplumsal medyada paylaşmaya başladı. Insider’a bakılırsa araştırmaya katılanların sayısı yüz binleri buldu.
Uzmanlar meydan okumanın maksadının teşhis, tedbire ya da tedavi olmadığını lakin isteyenlerin bağırsak sıhhatini test edebilmeleri için uygun bir başlangıç noktası olduğunu söylüyor. Berry, “Amaç eğlenceli olması, bağırsak sıhhatine ve mikrobiyomlarımıza dair şuuru artırması ve insanları sıhhatimizi en düzgün noktaya getirebilmek için kendi eşsiz biyolojimize uygun yiyecekleri nasıl yiyebileceğimiz konusunda düşünmeye sevk etmesi” dedi.
İngiltere ve ABD’de meydan okumaya dahil olmak isteyenlerin hazır muffin alma bahtları var. Berry şimdiden binlerce muffin gönderimi yaptıklarını söylemiş oldu.
Fakat bu ülkelerin haricindeki meraklılar için en kolayı uzmanların yaptığı üzere muffin’ler hazırlamak. Bunun için bir tanım de veren araştırmacılar su bazlı besin boyaları yerine jel yahut macun formundaki profesyonel besin boyalarının kullanılması gerektiğini belirtiyor. 12 muffin için hamura 6 gram besin boyası eklenmesi gerekiyor.
MAVİ MUFFIN TANIMI
Materyaller:
- 1+3/4 su bardağı un
- 1,5 kabartma tozu
- 1 su bardağı gram toz şeker
- Yarım su bardağı sıvı yağ
- 1 su bardağı su
- 1 tatlı kaşığı vanilya özütü
- 1 tatlı kaşığı mavi besin boyası
- Fırını 170 dereceye ayarlayıp ısıtmaya başlayın.
- Un, kabartma tozu ve şekeri derin bir kasede karıştırın.
- Bir diğer kapta da su, sıvı yağ ve venilya özütünü karıştırın.
- Kuru materyallerin ortasına bir çukur açıp sıvı gereçleri aktarın.
- Besin boyasını ek edin.
- Tüm materyaller güzelce özleşene ve besin boyası uygunca dağılana kadar çırpma teliyle çırpın.
- 12 adet muffin kalıbına bölüştürün.
- Fırında 25 dakika kadar pişirdikten daha sonra soğumaya bırakın.
- Mavi muffinleriniz hazır! Afiyetle yiyip teste başlayabilirsiniz…
olağan olarak muffin kural değil, diğer besinlerle da tıpkı testi yapmak mümkün. Lakin tek öğünde 1 gram mavi besin boyasının tüketilmesi koşul. Biroldukca öteki besinde bu kadar ağır besin boyası kullanması lezzette değişmeye yol açabildiğinden hazırlıklı olmak gerekiyor.
İştirakçilerin gereğince mavi boya yedikleri saati kaydetmesi, daha sonra da birkaç gün devam edecek bir tuvalet nöbetine başlaması gerekiyor. Süreyi tespit edenler ZOE’nin sitesine girerek elde ettikleri kararı bilgi tabanına ekleyerek araştırmaya katkıda bulunabiliyor.
Kendi bağırsak geçiş mühletini öğrenen kullanıcılar dilerse bir de teste girip “mikrobiyom beslenme ikizi”ni bulma bahtı elde ediyor. İştirakçilere ayrıyeten bağırsak sıhhatini düzenleyebilmeleri için beslenme tavsiyeleri de veriliyor.
UZMANLAR NE DİYOR?
Berry, elde ettiği sonuçlardan telaş duyanların en kısa vakitte hekimiyle görüşmesi gerektiğini vurguladı. Meydan okumayı pahalandıran ABD’li uzmanlar ise bunun eğlenceli bir test olduğunu lakin bağırsak geçiş müddetinin tasa verici bir gösterge olarak görülmemesi gerektiğini belirtti.
Örneğin Prevention’a konuşan Rutgers Üniversitesi Uygulamalı Mikrobiyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Liping Zhao, optimal sıhhat için gerekli geçiş müddetinin kesin olmadığını belirterek, “Günde dört defa tuvalete çıkmak da üç günde bir tuvalete çıkmak da tabiplerce olağan görülebilir. Kusursuz geçiş müddetinin ne olması gerektiğini çabucak hemen bilmiyoruz” dedi.
Baltimore’da bulunan Mercy Tıp Merkezi’nden gastroenteroloji uzmanı Dr. Bryan Curtin öteki faktörlerin de kıymetli olduğunu lakin mesela kabızlıkla uğraş eden bir hasta için bağırsak geçiş mühletinin gerçek tedaviyi belirlemek açısından faydalı olabileceğini belirtti. Ohio State Üniversitesi Wexner Tıp Merkezi’nden Dr. Jacob Skeans da beslenme, alınan ilaçlar, günlük içilen su ölçüsü, hareketlilik hatta kişinin biyolojik saati üzere faktörlerin geçiş müddeti üzerinde belirleyici olduğunu hatırlattı.
Santa Monica’da bulunan Providence Saint John’s Sıhhat Merkezi’nden gastroenterolog Dr. Rudolph Bedford da bütün bunlar düşünüldüğünde geçiş mühletinin günden güne değişebilen bir şey olduğunu belirterek, “Bu meydan okuma yalnızca o andaki geçiş sürenizi gösteriyor” diye konuştu.