Büyükşehirlerde “Millet Bahçesi’ni” kim işletecek tartışması

Eray GÖRGÜLÜ

Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafınca biroldukca vilayette üretimi devam eden millet bahçeleri ile ilgili yetki karmaşası yaşandığına dikkat çeken Ankara Kent Kurulu Lider Yardımcısı Prof. Dr. Savaş Zafer Şahin, “İktidar, büyükşehir belediyesinin muhalefette olduğu bir yerde millet bahçesinin bakım ve işletmesini bir ilçe belediyesine verebiliyor” dedi. Mersin’de Millet Bahçesi işletme ytesirinin ilçe belediyesine verildiğini hatırlatan ve son olarak Ankara’da Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan tarafınca açılışı yapılan Millet Bahçesi’nin işletme ytesirinin kime verileceğinin bilinmeyen olduğunu tabir eden Şahin, “Yatırımların heba olmaması için siyasi parti ayrımı yapılmaksızın mahallî idarelerle iştirak anlayışı ortasında hareket edilmesi gerekmektedir” ihtarında bulundu.

Mahallî idarelerle merkezi yönetim içindeki yetki paylaşımı arbedesinin Büyükşehir Belediyesi Kanununun çıktığı 1980’li senelera dayandığını ve bunun son meselain de Millet Bahçeleri üzerinden yaşandığına dikkat çeken Kent Bilimci, Ankara Kent Kurulu Lider Yardımcısı Prof. Dr. Savaş Zafer Şahin, Millet bahçesi vaadinin Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafınca birinci defa 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerindilk evvel verildiğini hatırlattı. Yasal düzenlemelerin akabinde park ve yeşil alan üretiminin birinci sefer yürütme erki tarafınca yapıldığını belirten ve bunun da birlikteinde kimi meselelere yol açtığını söz eden Şahin, şunları söylemiş oldu:

Ekolojik bedellerine ziyan verebiliyor

“Bazı vilayetlerde aslına bakarsan üretimi devam eden parkların isminin millet bahçesi olarak değiştirildiği, kimilerinde mevcut kamu topraklarında millet bahçesi üretimine başlandığı görülüyor. Etraf ve Şehircilik Bakanlığının açıklamalarına bakılırsa 81 vilayette 397 millet bahçesi planlanırken, bunların 101’i tamamlandı. Millet bahçesi teriminin bir fazlaca yerde arazi bulmak için ekolojik hassas bölgeler, etraf muhafaza ve orman alanlarına yapılması, Salda Gölü ve Ankara’da Atatürk Kültür Merkezi alanı üzere yerlere yapılması da ayrıyeten tartışma konusu oldu. Zira, millet bahçesi kullanması ve dizaynında fazlaca önemli yatırım ve müdahale getiren rekreasyon alanları oluşturuyor. Bu yaklaşım da millet bahçesi yapılan yerdeki arazinin çevresel ve ekolojik bedellerine ziyan verebiliyor.”

Kanuna bakılırsa yetki büyükşehir belediyelerinde

2019 mahallî seçimlerinde büyükşehirlerde belediyelerin muhalefet partisine geçmesiyle millet bahçesi ile ilgili farklı tartışmaların başladığına da dikkat çeken Şahin, şöyleki devam etti: “Millet bahçelerinin tabelalarının değiştirilmesinden imar planı meselelerine kadar farklı durumlarla karşılaşıldı. Millet bahçeleri yapıldıktan daha sonra bakım ve işletmeleri şayet var ise iktidar belediyelerine devrediliyor. Bu durumda, yıllık önemli bakım ve işletme masraflarını karşılayacak ödeneğin bu belediyelerin bütçesine aktarılması zaruriliği doğuyor. Şayet mevcutta muhalefet belediyelerinin bulunduğu bir yer kelam mevzusuysa, durum karmaşıklaşıyor. Örneğin, büyükşehir belediyesinin muhalefette olduğu bir yerde millet bahçesinin bakım ve işletmesi bir ilçe belediyesine verilebiliyor. halbuki, Büyükşehir Belediyesi Kanununa göre, millet bahçesi ölçeğindeki park ve yeşil alanlara ait yetki büyükşehirlerde olmalıdır. En temelde, bürokratik olarak işçi, satın alma ve muhasebe süreçlerinin millet bahçelerine ait olarak nasıl yürütüleceği de baş karıştırıyor.

Yeşil alanlar halka aittir

İmar kanununa bakılırsa, park ve yeşil alanlarda mülkiyet kavramı yoktur ve bu alanlar tüm halka aittir. Bu sebeple de halka ilişkin park ve yeşil alanlarda yetki düzensizliğinden kaynaklanabilecek tasarruflardan kaçınılması gerekir. Bilhassa büyükşehir belediyeleri üzere planlamada merkezi yönetim ile bir arada büyükşehir ve ilçe belediyelerinin bulunduğu yerlerde bu sebeple, millet bahçesi üzere kullanımların planlanma etabından başlayarak bir paydaşlık anlayışı ile ilerlemesi kıymet taşıyor.

Parti ayrımı yapılmamalı

Başşehir Ankara’dan tüm Türkiye’deki park ve yeşil alanları merkezi bir anlayışla yönetmeye çalışmak önemli bir maliyet yaratabileceği üzere bekleneni de vermeyebilir. Her şeydilk evvel millet bahçeleri, mütevazi yeşil alanlar olmaktan hayli siyasi ve ideolojik açılardan çok savlı dizaynları olan ve ötürüsıyla bakım ve işletme masrafları da buna karşılık yüksek yatırımlar olarak göze çarpıyor. İlerleyen senelerda bu maksatla yapılan yatırımların heba olmaması için de siyasi parti ayrımı yapılmaksızın lokal idarelerle iştirak anlayışı ortasında hareket edilmesi gerekiyor. Zira muhtemel bir iktidar değişiminde önemli kamu kaynaklarının harcandığı bu alanların nasıl ele alınacağını tartışmak, kentlerdeki yaşanabilirlik tartışmaları açısından değerli bir yer tutabilir. Günün sonunda da yereldeki yatırıma en uygun sahip çıkabilecek olan lokal idarelerin bu hususta genel yetki sahibi kılınmaları doğal olarak daha yanlışsız görünüyor.”
 
Üst