Burkina Faso’da askerler niye Cumhurbaşkanı Kabore’yi devirdi?
Batı Afrika bölgesinde son 17 ay ortasında tam dört darbe gerçekleşti.
Burkina Faso’nun komşu ülkesi olan Mali’de bu mühlet ortasında ülkedeki militanlar ile uğraş edilemediği sebebi öne sürülerek iki farklı askeri müdahale yaşandı.Burkina Faso’da ise halk, Pazartesi günü yaşanan darbeyi kutlamak için başşehir Vagadugu’da sokaklara döküldü.
HÜKÜMET TERSLİĞİ
Burkina Faso’da yaşanan darbe ve Kabore’nin bakılırsavden alınmasının temel sebepleri gittikçe berbatlaşan güvenlik durumu ve ülkedeki askeri güçlere El Düstur ve DAEŞ’li militanlarla gayret etmek için kâfi dayanağın sağlanmaması, kaynak ayrılmamasıydı.
Ülkeyi birleştiremediği sav edilen Kabore’nin istifası için aylardır devam eden hükümet aykırısı protestoların akabinde Pazar günü, başşehir Vagadugu ve kuzeydeki Kaya ile Ouahigouya kentlerinde askerler isyan etti ve idareye el koydu.
Birleşmiş Milletler (BM) varsayımlarına bakılırsa Burkina Faso’da 2015’ten bu yana militanların atakları yüzünden hayatını kaybeden kişi sayısı 2 binden çok, yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kalanların sayısı ise yaklaşık 1,5 milyon oldu. Ülkenin biroldukça bölgesinde devam eden tehlike yüzünden okullar kapalı.
Haziran 2021’de Burkina Faso’nun kuzeyindeki Solhan köyünde Mali’den geldiği düşünülen silahlı gruplarca düzenlenen ve yaklaşık 130 kişinin öldürüldüğü ataktan daha sonra halk, Cumhurbaşkanı’nın giderek derinleşen güvenlik kriziyle çaba edemediği niyetine kapıldı.
Solhan köyündeki taarruz başkentte protesto şovlarına yol açtı, Kabore ise hükümetini bir daha kurarak kendisini savunma bakanı durumuna atadı.
Kasım ayında ise ülkenin kuzeyindeki İnata’da bulunan askeri üssüne yapılan ve güvenlik güçlerinden 50 kişinin öldürüldüğü bir öteki akın, hükümete karşı öfkenin artmasına sebep oldu.
Taarruzdan iki hafta evvel askeri üssün hükümetten teçhizat dayanağı istediği lakin alamadığı ortaya çıktı.
Bunun akabinde Kabore yeni bir başbakan ve savunma bakanı atadı ve muhalefet partileriyle ulusal uzlaşma görüşmelerine katıldı.
ŞİDDET NASIL BAŞLADI?
Burkina Faso, Batı Afrika’da hakim olan güvenlik sıkıntıları ve siyasi belirsizliklere karşın uzunca müddet istikrarlılığını muhafazayı başardı. Fakat 2014 yılında ülkede 27 yıldır Cumhurbaşkanlığı yapan Blaise Compaore, 2014’te halk ayaklanmasıyla devrildi.
2015’te gerçekleşen bir askeri darbe teşebbüsü ise ülkedeki askeri güçlerin bölünmesine niye oldu. Kabore, o sırada ülkeyi birleştireceğini taahhüt ederek vazifeye geldi.
Fakat Kabore’nin idaresi devraldığı devirde komşu ülke Mali’den gelen militanlar başkentte hücum düzenledi ve hudut kapılarındaki savunma eksikliğini fırsat
bilerek ülkeye atak etti.
Burkina Faso’da devlet güçsüzlüğü ve insani yardım eksikliğinden faydalanan militanlar halkı savunmasız hale düşürdü.
Ülkenin bilhassa kuzey ve doğu bölgelerinde devam eden militan baskı yüzünden yaşadıkları yerlerden ayrılmak zorunda kalan beşerler, 2020 yılında Kabore’nin yüzde 58 oranında çoğunluk kazandığı cumhurbaşkanlığı seçiminde oy kullanamadı.
MALİ İLE BENZERLİKLER
Burkina Faso’nun komşusu Mali ile benzerlikleri ülkede kaygı yaratıyor.
Mali’de de 2020’de yaşanan askeri darbe öncesinde peş peşe şiddetli akınlar ve akabinde geniş çaplı hükümet zıddı protesto şovları düzenlenmişti.
Lakin Mali’de halk askeri darbeyi destekliyorken Burkinalılar, ülkeyi ordunun yönetmesinden kaygılı.
Burkina Faso’nun ana muhalefet başkanı Eddie Komboigo’nun bu sırada ülkedeki güvenlik telaşlarından faydalanarak halk içinde öfke yaratmaya çalıştığı düşünülüyor.
FRANSA TERSLİĞİNİN ROLÜ VAR MI?
Burkina Faso da Mali üzere evvelce Fransız kolonisiydi. Her iki ülke de bağımsızlığını ilan etse de Fransa hem ekonomik olarak tıpkı vakitte güvenlik güçleri açısından varlığını müdafaaya devam etti.
Fransa ordusu, 2014 yılından bu yana bölgede çok kümelere karşı Barkhane Operasyonu isimli isyan tersi operasyonu yürütüyor. Mali’de de olduğu üzere Burkina’nın güvenlik güçleri, Fransa’nın takviyesine muhtaçlık duyuyor.
Fakat halk son devirde ülkedeki güvenlik durumunun kötüleşmesiyle Fransa’nın takviyesine eskisi kadar sıcak bakmıyor.
Aralık ayında Barkhane Operasyonu kapsamında Burkina ordusuna teçhizat getiren Fransız askeri konvoyu halk tarafınca durduruldu, askerler militanlarla kümelerle işbirliği yapmakla suçlandı.
Fransa beraberinde Burkina ve Mali’nin de ortasında bulunduğu Sahel bölgesinden diplomatik bir uyuşmazlık yüzünden ayrılmak zorunda kaldı.
Bölgede güvenlik güçlerinin zayıflamasının militanların varlıklarını güçlendirmesine yol açabileceği, uzun periyodik siyasi belirsizliğin ise Burkina Faso, Çad, Mali, Moritanya ve Nijerya’nın dahil olduğu G5 Sahel askeri gücünün savunmasını sarsabileceği tarafında telaşlar var.
Mali, yakın vakitte güvenlik güçleri takviyesi için Rusya ile görüşmeler yaparken başka Sahel ülkeleri buna şiddetle karşı çıkıyor.
BÖLGEDEKİ KAYGILAR
Geçtiğimiz Eylül ayında Afrika Birliği ve Batı Afrika ülkeleri bloku Ecowas, darbe teşebbüsleri yüzünden Mali ve Gine’ye yaptırım uygulamaya karar verdi.
Lakin bu Burkina Faso’daki darbecilere pürüz olmadı.
Nijerya’nın Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum 2021’de başkanlığa geldiğinde ise ülkede darbe teşebbüsünün yanı sıra halka ve orduya karşı hücumlar düzenleniyordu.
Bazoum, askeri bütünlüğü korumak için ülkedeki hassas bölgeleri ziyaret etmeye devam ediyor, bu formülün şimdilik işe yaradığı düşünülüyor.
Mali ve Burkina Faso’da yaşanan belirsizlik bir yandan 2020’de hücumlara maruz kalan Fildişi Kıyısı’nda de güvenlik sıkıntıları yaratmaya başladı.
Batı Afrika bölgesinde son 17 ay ortasında tam dört darbe gerçekleşti.
Burkina Faso’nun komşu ülkesi olan Mali’de bu mühlet ortasında ülkedeki militanlar ile uğraş edilemediği sebebi öne sürülerek iki farklı askeri müdahale yaşandı.Burkina Faso’da ise halk, Pazartesi günü yaşanan darbeyi kutlamak için başşehir Vagadugu’da sokaklara döküldü.
HÜKÜMET TERSLİĞİ
Burkina Faso’da yaşanan darbe ve Kabore’nin bakılırsavden alınmasının temel sebepleri gittikçe berbatlaşan güvenlik durumu ve ülkedeki askeri güçlere El Düstur ve DAEŞ’li militanlarla gayret etmek için kâfi dayanağın sağlanmaması, kaynak ayrılmamasıydı.
Ülkeyi birleştiremediği sav edilen Kabore’nin istifası için aylardır devam eden hükümet aykırısı protestoların akabinde Pazar günü, başşehir Vagadugu ve kuzeydeki Kaya ile Ouahigouya kentlerinde askerler isyan etti ve idareye el koydu.
Birleşmiş Milletler (BM) varsayımlarına bakılırsa Burkina Faso’da 2015’ten bu yana militanların atakları yüzünden hayatını kaybeden kişi sayısı 2 binden çok, yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kalanların sayısı ise yaklaşık 1,5 milyon oldu. Ülkenin biroldukça bölgesinde devam eden tehlike yüzünden okullar kapalı.
Haziran 2021’de Burkina Faso’nun kuzeyindeki Solhan köyünde Mali’den geldiği düşünülen silahlı gruplarca düzenlenen ve yaklaşık 130 kişinin öldürüldüğü ataktan daha sonra halk, Cumhurbaşkanı’nın giderek derinleşen güvenlik kriziyle çaba edemediği niyetine kapıldı.
Solhan köyündeki taarruz başkentte protesto şovlarına yol açtı, Kabore ise hükümetini bir daha kurarak kendisini savunma bakanı durumuna atadı.
Kasım ayında ise ülkenin kuzeyindeki İnata’da bulunan askeri üssüne yapılan ve güvenlik güçlerinden 50 kişinin öldürüldüğü bir öteki akın, hükümete karşı öfkenin artmasına sebep oldu.
Taarruzdan iki hafta evvel askeri üssün hükümetten teçhizat dayanağı istediği lakin alamadığı ortaya çıktı.
Bunun akabinde Kabore yeni bir başbakan ve savunma bakanı atadı ve muhalefet partileriyle ulusal uzlaşma görüşmelerine katıldı.
ŞİDDET NASIL BAŞLADI?
Burkina Faso, Batı Afrika’da hakim olan güvenlik sıkıntıları ve siyasi belirsizliklere karşın uzunca müddet istikrarlılığını muhafazayı başardı. Fakat 2014 yılında ülkede 27 yıldır Cumhurbaşkanlığı yapan Blaise Compaore, 2014’te halk ayaklanmasıyla devrildi.
2015’te gerçekleşen bir askeri darbe teşebbüsü ise ülkedeki askeri güçlerin bölünmesine niye oldu. Kabore, o sırada ülkeyi birleştireceğini taahhüt ederek vazifeye geldi.
Fakat Kabore’nin idaresi devraldığı devirde komşu ülke Mali’den gelen militanlar başkentte hücum düzenledi ve hudut kapılarındaki savunma eksikliğini fırsat
bilerek ülkeye atak etti.
Burkina Faso’da devlet güçsüzlüğü ve insani yardım eksikliğinden faydalanan militanlar halkı savunmasız hale düşürdü.
Ülkenin bilhassa kuzey ve doğu bölgelerinde devam eden militan baskı yüzünden yaşadıkları yerlerden ayrılmak zorunda kalan beşerler, 2020 yılında Kabore’nin yüzde 58 oranında çoğunluk kazandığı cumhurbaşkanlığı seçiminde oy kullanamadı.
MALİ İLE BENZERLİKLER
Burkina Faso’nun komşusu Mali ile benzerlikleri ülkede kaygı yaratıyor.
Mali’de de 2020’de yaşanan askeri darbe öncesinde peş peşe şiddetli akınlar ve akabinde geniş çaplı hükümet zıddı protesto şovları düzenlenmişti.
Lakin Mali’de halk askeri darbeyi destekliyorken Burkinalılar, ülkeyi ordunun yönetmesinden kaygılı.
Burkina Faso’nun ana muhalefet başkanı Eddie Komboigo’nun bu sırada ülkedeki güvenlik telaşlarından faydalanarak halk içinde öfke yaratmaya çalıştığı düşünülüyor.
FRANSA TERSLİĞİNİN ROLÜ VAR MI?
Burkina Faso da Mali üzere evvelce Fransız kolonisiydi. Her iki ülke de bağımsızlığını ilan etse de Fransa hem ekonomik olarak tıpkı vakitte güvenlik güçleri açısından varlığını müdafaaya devam etti.
Fransa ordusu, 2014 yılından bu yana bölgede çok kümelere karşı Barkhane Operasyonu isimli isyan tersi operasyonu yürütüyor. Mali’de de olduğu üzere Burkina’nın güvenlik güçleri, Fransa’nın takviyesine muhtaçlık duyuyor.
Fakat halk son devirde ülkedeki güvenlik durumunun kötüleşmesiyle Fransa’nın takviyesine eskisi kadar sıcak bakmıyor.
Aralık ayında Barkhane Operasyonu kapsamında Burkina ordusuna teçhizat getiren Fransız askeri konvoyu halk tarafınca durduruldu, askerler militanlarla kümelerle işbirliği yapmakla suçlandı.
Fransa beraberinde Burkina ve Mali’nin de ortasında bulunduğu Sahel bölgesinden diplomatik bir uyuşmazlık yüzünden ayrılmak zorunda kaldı.
Bölgede güvenlik güçlerinin zayıflamasının militanların varlıklarını güçlendirmesine yol açabileceği, uzun periyodik siyasi belirsizliğin ise Burkina Faso, Çad, Mali, Moritanya ve Nijerya’nın dahil olduğu G5 Sahel askeri gücünün savunmasını sarsabileceği tarafında telaşlar var.
Mali, yakın vakitte güvenlik güçleri takviyesi için Rusya ile görüşmeler yaparken başka Sahel ülkeleri buna şiddetle karşı çıkıyor.
BÖLGEDEKİ KAYGILAR
Geçtiğimiz Eylül ayında Afrika Birliği ve Batı Afrika ülkeleri bloku Ecowas, darbe teşebbüsleri yüzünden Mali ve Gine’ye yaptırım uygulamaya karar verdi.
Lakin bu Burkina Faso’daki darbecilere pürüz olmadı.
Nijerya’nın Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum 2021’de başkanlığa geldiğinde ise ülkede darbe teşebbüsünün yanı sıra halka ve orduya karşı hücumlar düzenleniyordu.
Bazoum, askeri bütünlüğü korumak için ülkedeki hassas bölgeleri ziyaret etmeye devam ediyor, bu formülün şimdilik işe yaradığı düşünülüyor.
Mali ve Burkina Faso’da yaşanan belirsizlik bir yandan 2020’de hücumlara maruz kalan Fildişi Kıyısı’nda de güvenlik sıkıntıları yaratmaya başladı.