Çin’deki sansürün oyun ve sinema sanayisine etkileri!
Çin, 1924‘te kurduğu Propaganda Departmanı aracılığıyla sinema, radyo ve basını denetim etmeyi hedefledi. Bu departman Çin sinemasında yayınlanacak olan tüm sinemaları denetim ederek içlerindeki istenmeyecek fikirleri, kelamları, imajları sansürleme ve imal içerisinden çıkarma yetkisine sahip.
Tıpkı departman Çin’deki radyo ve televizyonlarda da kelam hakkına sahip. Ayrıyeten yıllar geçtikçe revize edilmiştir ve belgisiz kurallara sahip olması niçiniyle Çin hükümetinin elini güçlendirmiştir. İşte vakit içerisinde Asya’da yaşanan sansür olaylarının oyun ve sinema sanayisine etkisi…
Sinema ve Oyun sanayisinin Çin’e bakılırsa şekillenmesi
Bu durum günümüzde oyunlar için de uygulanıyor. Örneğin dünyada tanınan bir dijital oyun platformu olan Steam‘in Çin’de özel bir sürümü bulunuyor. Olağanda bizim kullandığımız Steam’de oyun sayısı yüz binleri aşarken Çin’deki versiyonda bu yüzlerce olarak karşımıza çıkıyor. Hatta tanınan bir oyun olan Counter Strike: Küresel Offensive’in Çin için özel bir sürümü var. Bu sürümde farklı animasyonlar ve silah kaplamaları yer alıyor. Bilhassa Çin kültüründe kuru başlar makûs çağrışımlar yaptığı ve vefatı simgelediği için kuru başlı silah kaplamaları oyundan çıkarılmıştır.
Çin’in uyguladığı bu sansür dünyanın geri kalanı için pek umursanmayacak bir şeydi ta ki Çin’in ticari potansiyel artıncaya dek. Çin’in 1 milyardan fazla bir nüfusu bulunuyor ve son senelerda Çinlilerin satın alma gücü yükselmeye başladı. Satın alma gücünün yükselmesi ile bu kalabalık nüfus, dünyadaki büyük sinema ve oyun şirketlerinin dikkatini çekti. Tam bu noktada bahsi geçen şirketler ile Çinli tüketiciler ortasına Çin hükümeti giriyordu.
Kelam konusu 1988‘de revize edilmiş haliyle devreye giren Propaganda Departmanı öbür ülkelerdeki şirketleri kısıtlıyordu. Şirketler ya bu kurallara uyacaklardı ya da Çin pazarına giremeyeceklerdi. Bu noktada biroldukça şirket kelam konusu departmanın koyduğu kurallara uydu.
Propaganda Departmanı’na bağlı Çin Devlet Basın ve Yayın Yönetimi bugüne kadar 71 sineması ülkede yasakladı. Bu departman ülke içerisinde karışıklık çıkarabilecek ya da öbür ülkelerin propagandasını yaptığını düşündüğü sinemaları direkt yasaklıyor. Departman günümüze yakın bir tarihte kurulsa da daha evvel çıkmış sinemaları de yasaklamıştır. Yasaklanan sinemalar içinde Çinli üretimler da yer alıyor.
Çin’de yasaklanan birtakım sinemalar:
Yasaklananlar içinde Komünist Çin rejiminin öncesinde ve Hong Kong’da çekilmiş tüm sinemalar yer alıyor. Listelerde tek bir stüdyonun sinemalarının yasaklanmadığını görüyoruz, MARVEL. Marvel sinemalarında Çin hükümetini rahatsız edecek şeyler bulunmuyor. Bunun sebebi ise çok şiddet ve Çin’e karşı propaganda içermemesi. Marvel sinemalarında berbatlar çoklukla bir ırka ilişkin olmayıp daha fazlaca uzaylılar ya da robotlar olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıyeten stüdyonun çektiği birden fazla sinemada ırkların bir ortaya gelip robotlara yahut dünya haricinden gelmiş varlıklara karşı uğraş ettiğini biliyoruz. Bu niçinle Çin hükümeti çabucak hemen hiç bir Marvel sinemasını yasaklamasa da kimi Marvel sinemalarındaki sahnelerin değiştirilmesini istemiştir.
@Reddit
Örneğin Iron Man 2 sinemasında, oyuncuların “Rusya” ve “Rusça” dedikleri yerlerdeki sesler boğuk ve altyazılar çevrilmemiş biçimde yayınlandı. Sahneleri çıkarılan ya da değiştirilen bir öteki Marvel sineması ise Logan’dı. Çok şiddet ve çıplaklık içeren birtakım sahneler sinemadan çıkarıldı. Marvel’in dikkatli halleri birfazlaca beşere Stüdyonun Çin’in kurallarına bakılırsa sinema çektiğini düşündürttü.
Çin’de yasaklanan oyunların sayısı pek az. Bugüne kadar Çin’de 16 oyun yasaklandı. Bunlar içinde, Battlefield 4, Hearts of Iron, Free Fire, Fortnite, Paladins, Comand & Conquer: Generals ve Football Manager 2005 bulunuyor.
Battlefield 4’ün yasaklanmasının sebebi, Çin’i bir istilacı olarak göstermeleri ve Çin üzerinde operasyonlar olması. Ayrıyeten Çin hükümeti Battlefield 4‘te kültürel işgalin simgelendiğini belirtti.
@WSJ
Oyunlar ve sinemalar konusunda kısıtlamacı bir tutum izleyen Çin, bir daha de epeyce az sayıda oyunu yasaklamıştır. Çin ile Almanya’yı kıyaslayacak olursak Almanya bugüne kadar, Çin’e göre epeyce daha fazla oyunu yasakladı. Yasaklar bir yana, şirketlerin Çin üzerinde uyması gereken kimi kurallar var.
Oyun ve sinema üretimcileri Çin’de rastgele bir eserini satmak istiyorsa ülke içerisindeki yazılı olan ve olmayan birtakım kurallara uymak zorunda. Yazılı olmayan kurallar ise birtakım etnik kökenler ve batıl inançlardan oluşuyor. Çin içerisindeki bu belirsizlik, hükümetin elini daha da güçlendiriyor zira istedikleri üretimleri yasaklayabiliyor ya da değiştirilmesini isteyebiliyor. Yazılı kurallar belgisiz ve daima değiştiğinden, şirketler bu kuralları deneme yanılma yoluyla öğreniyor.
2018 yılında Çin Devlet ve Basın Yayın Yönetimi, ülkeye girecek her oyun için yeni yönergeler yayınladı ve sadece içeriği değil, görüntü oyunu tüketimine de sert kısıtlamalar getirdi. Temmuz ayının başında Tencent, çocukların akşam 10 ile sabah 8 içinde oyun oynamasını önlemek için yüz tanıma teknolojisini kullanmaya başladı. bir daha de oyun ve sinema sanayisine kökten yasak getirme kelam konusu değil. Çin şu anda sinema ve oyun sanayisi için büyük bir pazar.
Çin’in 2023’te oyun pazarında 27,3 milyar dolarlık bir hisseye sahip olması bekleniyor. bir daha 2023 yılında global oyun sanayisinin 200 milyar dolarlık bir pazar hissesine sahip olacağı öngörülüyor. Ayrıyeten Asya oyun pazarının 2020 yılındaki hissesi 78 milyar dolar olarak raporlanmış. Bu büyük Asya bölgesinin sadece 27 milyar dolarını Çin oluşturuyor. Bu kadar büyük pazar hissesini hiç bir oyun şirketi kaçırmak istemediğinden, piyasaya sürdükleri birden fazla oyun Çin tarafınca yasaklanmayacak biçimde geliştiriliyor.
Oyun sanayisi üzere sinema sanayisi de Çin’e ayak uyduruyor. Global sinema sanayisi 2018’de 136 milyar dolar kıymetindeydi. birebir vakitte 2020’de Çin, brüt toplamda Kuzey Amerika bölgesini geçerek en büyük gişe bölgesi haline geldi. Oyun sanayisi olarak Kuzey Amerika’nın gerisinde bulunmasına karşın Çin, sinema sanayisinde ABD’yi geçti.
Vakit geçtikçe büyük bir pazar haline gelen Çin, cümbüş kesimindeki tüm şirketlerin ilgisini çekti. Bilhassa oyun ve sinema sanayisi Çin’de büyümeye devam ediyor ve şirketler Çin’e bakılırsa oyun ve sinemalar üretiyor. Daha evvel oyun ve sinemalarda yasaklanabilecek sahneler/sekanslar geliştiriciler tarafınca çıkarılıyordu. Ama günümüzde geliştirme maliyetlerinin artması bu işi daha sıkıntı hale getirdiğinden stüdyolar yasaklanabilecek sahneler/sekanslar koymaktan çekiniyor. Zira bir üretimin rastgele bir pazardan yasaklanması o stüdyo için gelir kaybı manasına geliyor.
Çin’in yasaklar üstündeki belirsizlik sisi kalkacak mı ya da daha ölçülü bir hale gelecek mi çabucak hemen aşikâr değil. Şimdilik oyun ve sinema sanayisi Çin’e göre şekillenmeye devam edecek üzere duruyor.
Çin, 1924‘te kurduğu Propaganda Departmanı aracılığıyla sinema, radyo ve basını denetim etmeyi hedefledi. Bu departman Çin sinemasında yayınlanacak olan tüm sinemaları denetim ederek içlerindeki istenmeyecek fikirleri, kelamları, imajları sansürleme ve imal içerisinden çıkarma yetkisine sahip.
Tıpkı departman Çin’deki radyo ve televizyonlarda da kelam hakkına sahip. Ayrıyeten yıllar geçtikçe revize edilmiştir ve belgisiz kurallara sahip olması niçiniyle Çin hükümetinin elini güçlendirmiştir. İşte vakit içerisinde Asya’da yaşanan sansür olaylarının oyun ve sinema sanayisine etkisi…
Sinema ve Oyun sanayisinin Çin’e bakılırsa şekillenmesi
Bu durum günümüzde oyunlar için de uygulanıyor. Örneğin dünyada tanınan bir dijital oyun platformu olan Steam‘in Çin’de özel bir sürümü bulunuyor. Olağanda bizim kullandığımız Steam’de oyun sayısı yüz binleri aşarken Çin’deki versiyonda bu yüzlerce olarak karşımıza çıkıyor. Hatta tanınan bir oyun olan Counter Strike: Küresel Offensive’in Çin için özel bir sürümü var. Bu sürümde farklı animasyonlar ve silah kaplamaları yer alıyor. Bilhassa Çin kültüründe kuru başlar makûs çağrışımlar yaptığı ve vefatı simgelediği için kuru başlı silah kaplamaları oyundan çıkarılmıştır.
Çin’in uyguladığı bu sansür dünyanın geri kalanı için pek umursanmayacak bir şeydi ta ki Çin’in ticari potansiyel artıncaya dek. Çin’in 1 milyardan fazla bir nüfusu bulunuyor ve son senelerda Çinlilerin satın alma gücü yükselmeye başladı. Satın alma gücünün yükselmesi ile bu kalabalık nüfus, dünyadaki büyük sinema ve oyun şirketlerinin dikkatini çekti. Tam bu noktada bahsi geçen şirketler ile Çinli tüketiciler ortasına Çin hükümeti giriyordu.
Kelam konusu 1988‘de revize edilmiş haliyle devreye giren Propaganda Departmanı öbür ülkelerdeki şirketleri kısıtlıyordu. Şirketler ya bu kurallara uyacaklardı ya da Çin pazarına giremeyeceklerdi. Bu noktada biroldukça şirket kelam konusu departmanın koyduğu kurallara uydu.
Propaganda Departmanı’na bağlı Çin Devlet Basın ve Yayın Yönetimi bugüne kadar 71 sineması ülkede yasakladı. Bu departman ülke içerisinde karışıklık çıkarabilecek ya da öbür ülkelerin propagandasını yaptığını düşündüğü sinemaları direkt yasaklıyor. Departman günümüze yakın bir tarihte kurulsa da daha evvel çıkmış sinemaları de yasaklamıştır. Yasaklanan sinemalar içinde Çinli üretimler da yer alıyor.
Çin’de yasaklanan birtakım sinemalar:
- Frankenstein – 1931 – ABD
- Alice in Wonderland – 1933 – ABD
- Back to the Future – 1985 – ABD
- Mama-1990 – Çin
- Seven years in Tibet – 1997 – ABD
- V for Vendetta – 2005 – ABD
- World War Z – 2013 – Birleşik Krallık ve ABD
Yasaklananlar içinde Komünist Çin rejiminin öncesinde ve Hong Kong’da çekilmiş tüm sinemalar yer alıyor. Listelerde tek bir stüdyonun sinemalarının yasaklanmadığını görüyoruz, MARVEL. Marvel sinemalarında Çin hükümetini rahatsız edecek şeyler bulunmuyor. Bunun sebebi ise çok şiddet ve Çin’e karşı propaganda içermemesi. Marvel sinemalarında berbatlar çoklukla bir ırka ilişkin olmayıp daha fazlaca uzaylılar ya da robotlar olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıyeten stüdyonun çektiği birden fazla sinemada ırkların bir ortaya gelip robotlara yahut dünya haricinden gelmiş varlıklara karşı uğraş ettiğini biliyoruz. Bu niçinle Çin hükümeti çabucak hemen hiç bir Marvel sinemasını yasaklamasa da kimi Marvel sinemalarındaki sahnelerin değiştirilmesini istemiştir.
Örneğin Iron Man 2 sinemasında, oyuncuların “Rusya” ve “Rusça” dedikleri yerlerdeki sesler boğuk ve altyazılar çevrilmemiş biçimde yayınlandı. Sahneleri çıkarılan ya da değiştirilen bir öteki Marvel sineması ise Logan’dı. Çok şiddet ve çıplaklık içeren birtakım sahneler sinemadan çıkarıldı. Marvel’in dikkatli halleri birfazlaca beşere Stüdyonun Çin’in kurallarına bakılırsa sinema çektiğini düşündürttü.
Çin’de yasaklanan oyunların sayısı pek az. Bugüne kadar Çin’de 16 oyun yasaklandı. Bunlar içinde, Battlefield 4, Hearts of Iron, Free Fire, Fortnite, Paladins, Comand & Conquer: Generals ve Football Manager 2005 bulunuyor.
Battlefield 4’ün yasaklanmasının sebebi, Çin’i bir istilacı olarak göstermeleri ve Çin üzerinde operasyonlar olması. Ayrıyeten Çin hükümeti Battlefield 4‘te kültürel işgalin simgelendiğini belirtti.
@WSJ
Oyunlar ve sinemalar konusunda kısıtlamacı bir tutum izleyen Çin, bir daha de epeyce az sayıda oyunu yasaklamıştır. Çin ile Almanya’yı kıyaslayacak olursak Almanya bugüne kadar, Çin’e göre epeyce daha fazla oyunu yasakladı. Yasaklar bir yana, şirketlerin Çin üzerinde uyması gereken kimi kurallar var.
Oyun ve sinema üretimcileri Çin’de rastgele bir eserini satmak istiyorsa ülke içerisindeki yazılı olan ve olmayan birtakım kurallara uymak zorunda. Yazılı olmayan kurallar ise birtakım etnik kökenler ve batıl inançlardan oluşuyor. Çin içerisindeki bu belirsizlik, hükümetin elini daha da güçlendiriyor zira istedikleri üretimleri yasaklayabiliyor ya da değiştirilmesini isteyebiliyor. Yazılı kurallar belgisiz ve daima değiştiğinden, şirketler bu kuralları deneme yanılma yoluyla öğreniyor.
2018 yılında Çin Devlet ve Basın Yayın Yönetimi, ülkeye girecek her oyun için yeni yönergeler yayınladı ve sadece içeriği değil, görüntü oyunu tüketimine de sert kısıtlamalar getirdi. Temmuz ayının başında Tencent, çocukların akşam 10 ile sabah 8 içinde oyun oynamasını önlemek için yüz tanıma teknolojisini kullanmaya başladı. bir daha de oyun ve sinema sanayisine kökten yasak getirme kelam konusu değil. Çin şu anda sinema ve oyun sanayisi için büyük bir pazar.
Çin’in 2023’te oyun pazarında 27,3 milyar dolarlık bir hisseye sahip olması bekleniyor. bir daha 2023 yılında global oyun sanayisinin 200 milyar dolarlık bir pazar hissesine sahip olacağı öngörülüyor. Ayrıyeten Asya oyun pazarının 2020 yılındaki hissesi 78 milyar dolar olarak raporlanmış. Bu büyük Asya bölgesinin sadece 27 milyar dolarını Çin oluşturuyor. Bu kadar büyük pazar hissesini hiç bir oyun şirketi kaçırmak istemediğinden, piyasaya sürdükleri birden fazla oyun Çin tarafınca yasaklanmayacak biçimde geliştiriliyor.
Oyun sanayisi üzere sinema sanayisi de Çin’e ayak uyduruyor. Global sinema sanayisi 2018’de 136 milyar dolar kıymetindeydi. birebir vakitte 2020’de Çin, brüt toplamda Kuzey Amerika bölgesini geçerek en büyük gişe bölgesi haline geldi. Oyun sanayisi olarak Kuzey Amerika’nın gerisinde bulunmasına karşın Çin, sinema sanayisinde ABD’yi geçti.
Vakit geçtikçe büyük bir pazar haline gelen Çin, cümbüş kesimindeki tüm şirketlerin ilgisini çekti. Bilhassa oyun ve sinema sanayisi Çin’de büyümeye devam ediyor ve şirketler Çin’e bakılırsa oyun ve sinemalar üretiyor. Daha evvel oyun ve sinemalarda yasaklanabilecek sahneler/sekanslar geliştiriciler tarafınca çıkarılıyordu. Ama günümüzde geliştirme maliyetlerinin artması bu işi daha sıkıntı hale getirdiğinden stüdyolar yasaklanabilecek sahneler/sekanslar koymaktan çekiniyor. Zira bir üretimin rastgele bir pazardan yasaklanması o stüdyo için gelir kaybı manasına geliyor.
Çin’in yasaklar üstündeki belirsizlik sisi kalkacak mı ya da daha ölçülü bir hale gelecek mi çabucak hemen aşikâr değil. Şimdilik oyun ve sinema sanayisi Çin’e göre şekillenmeye devam edecek üzere duruyor.