DeliSevda
Co-Admin
Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, çocuklarda dürtü denetimi ile ilgili değerli bilgiler vererek ailelere tavsiyelerde bulundu.
İçinde bulunduğu yaşa ve bilişsel gelişime göre çocuklara dürtü denetiminin öğretilebildiğini söz eden Aydoğdu, “Öncelikle ayrıntılı bir psikiyatrik muayeniçin geçtikten daha sonra çocuk psikiyatristinin uygun gördüğü tedaviye ek olarak niçin-sonuç münasebetini kurabilme ve hazzı erteleyebilme çalışmaları yapılmalı. Çocuğa dürtü denetimini öğretmek vakit içerisinde ve çocuğun da tecrübeleri kararı olabiliyor.” dedi.
Farklı rahatsızlıklar eşlik edebiliyor
Aydoğdu, dürtü denetimi sağlayamayan çocuklarda sıklıkla öbür sorunların de eşlik ettiğini söylemiş oldu ve kelamlarına şu biçimde devam etti:
“Dürtü denetimi sorununa dikkat eksikliği ve hiperaktivite üzere biroldukça rahatsızlık eşlik edebiliyor. Çocuğun ek teşhisine bakılırsa de nasıl davrandığı değişebiliyor. DSM teşhis kriterlerine baktığımızda dürtü sorunu yaşayan çocukların kendileri yahut diğerleri için ziyanlı olan kimi aksiyonları gerçekleştirme isteklerine ya da dürtülerine karşı koymayı başaramadıklarını nazaranbiliriz. Yaptıkları işte planlı ya da plansız olabiliyorlar. Eylemdilk evvel gitgide artan bir tansiyon ve kasvet duygusu yaşıyorlar. Hareketi gerçekleştirmekten dolayı bir tatmin ve rahatlama duygusu sağlanıyor. Aksiyondan daha sonra suçluluk ya da pişmanlık hissedebiliyor ya da hissetmeyebiliyorlar.”
Ebeveynlerin bu kademede net ve sonlandırıcı olmaları gerektiğini vurgulayan Aydoğdu, “Ayrıca çocuklarıyla konuşmalı ve hareketlerinin sonuçları üzerinden çocuklarına yol gösterici olmalılar. Dürtü bozukluğunun cinsleri ve eşlik eden diğer rahatsızlıklar olma ihtimali yüksek olduğu için aileler çocuklarını kesinlikle bir çocuk ergen psikiyatri uzmanına götürmeli, uzman dayanağı ve yönlendirmeleri üzerinden davranış haritaları oluşturulmalı.” tavsiyesinde bulundu.
Şiddet uygulanmamalı
Aydoğdu, “Yapılan çalışmalar şiddet ve daha epeyce bir psikiyatrik hastalığın temelinde dürtü denetim bozukluğunun olduğunu gösteriyor” dedi ve kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Çocuğun yaşına bağlı olarak denetim çalışmaları yapılmalı, uzmanlardan alınan geri bildirim ve yönlendirmeler ile ailelerin yol haritası oluşturulmalı. Bu süreçte çocuğa şiddet uyguladığı için şiddet uygulamak yahut ceza vermek çocuğun öfkesini arttırabiliyor. Bu sebeple farmakolojik ve terapötik münasebet sonucunda aile davranışlarını belirlemeli.”
Çocukların istek ettikleri bir şeyi çabucak o an elde etmek emeliyle yahut istedikleri davranışı erteleyemedikleri için çabucak o an harekete geçmek istemeleri sonucunda istenmeyen olayların yaşanabildiğini kaydeden Aydoğdu, “Okulda kurallara uyamadıkları için öğretmenleri ve arkadaşları tarafınca etiketlenebiliyorlar. Çoğunlukla arkadaşlarının istemedikleri yahut kızdıkları davranışları yaptıkları için arkadaş etrafı tarafınca dışlanıyorlar.” dedi.
Dürtü denetim bozukluğuna karşı oyun terapisi ve bilişsel davranışçı terapi formları ile çalışılabildiğini tabir eden Aydoğdu, “şekillerin temel maksadı çocukların toplumsal normlara uyabilmesine yönelik davranış kalıplarının kazandırılmasını oluşturuyor.” diye konuştu.
İçinde bulunduğu yaşa ve bilişsel gelişime göre çocuklara dürtü denetiminin öğretilebildiğini söz eden Aydoğdu, “Öncelikle ayrıntılı bir psikiyatrik muayeniçin geçtikten daha sonra çocuk psikiyatristinin uygun gördüğü tedaviye ek olarak niçin-sonuç münasebetini kurabilme ve hazzı erteleyebilme çalışmaları yapılmalı. Çocuğa dürtü denetimini öğretmek vakit içerisinde ve çocuğun da tecrübeleri kararı olabiliyor.” dedi.
Farklı rahatsızlıklar eşlik edebiliyor
Aydoğdu, dürtü denetimi sağlayamayan çocuklarda sıklıkla öbür sorunların de eşlik ettiğini söylemiş oldu ve kelamlarına şu biçimde devam etti:
“Dürtü denetimi sorununa dikkat eksikliği ve hiperaktivite üzere biroldukça rahatsızlık eşlik edebiliyor. Çocuğun ek teşhisine bakılırsa de nasıl davrandığı değişebiliyor. DSM teşhis kriterlerine baktığımızda dürtü sorunu yaşayan çocukların kendileri yahut diğerleri için ziyanlı olan kimi aksiyonları gerçekleştirme isteklerine ya da dürtülerine karşı koymayı başaramadıklarını nazaranbiliriz. Yaptıkları işte planlı ya da plansız olabiliyorlar. Eylemdilk evvel gitgide artan bir tansiyon ve kasvet duygusu yaşıyorlar. Hareketi gerçekleştirmekten dolayı bir tatmin ve rahatlama duygusu sağlanıyor. Aksiyondan daha sonra suçluluk ya da pişmanlık hissedebiliyor ya da hissetmeyebiliyorlar.”
Ebeveynlerin bu kademede net ve sonlandırıcı olmaları gerektiğini vurgulayan Aydoğdu, “Ayrıca çocuklarıyla konuşmalı ve hareketlerinin sonuçları üzerinden çocuklarına yol gösterici olmalılar. Dürtü bozukluğunun cinsleri ve eşlik eden diğer rahatsızlıklar olma ihtimali yüksek olduğu için aileler çocuklarını kesinlikle bir çocuk ergen psikiyatri uzmanına götürmeli, uzman dayanağı ve yönlendirmeleri üzerinden davranış haritaları oluşturulmalı.” tavsiyesinde bulundu.
Şiddet uygulanmamalı
Aydoğdu, “Yapılan çalışmalar şiddet ve daha epeyce bir psikiyatrik hastalığın temelinde dürtü denetim bozukluğunun olduğunu gösteriyor” dedi ve kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Çocuğun yaşına bağlı olarak denetim çalışmaları yapılmalı, uzmanlardan alınan geri bildirim ve yönlendirmeler ile ailelerin yol haritası oluşturulmalı. Bu süreçte çocuğa şiddet uyguladığı için şiddet uygulamak yahut ceza vermek çocuğun öfkesini arttırabiliyor. Bu sebeple farmakolojik ve terapötik münasebet sonucunda aile davranışlarını belirlemeli.”
Çocukların istek ettikleri bir şeyi çabucak o an elde etmek emeliyle yahut istedikleri davranışı erteleyemedikleri için çabucak o an harekete geçmek istemeleri sonucunda istenmeyen olayların yaşanabildiğini kaydeden Aydoğdu, “Okulda kurallara uyamadıkları için öğretmenleri ve arkadaşları tarafınca etiketlenebiliyorlar. Çoğunlukla arkadaşlarının istemedikleri yahut kızdıkları davranışları yaptıkları için arkadaş etrafı tarafınca dışlanıyorlar.” dedi.
Dürtü denetim bozukluğuna karşı oyun terapisi ve bilişsel davranışçı terapi formları ile çalışılabildiğini tabir eden Aydoğdu, “şekillerin temel maksadı çocukların toplumsal normlara uyabilmesine yönelik davranış kalıplarının kazandırılmasını oluşturuyor.” diye konuştu.