Çok soğuklar, sıcaklar, yangınlar, kasırgalar ve hortumlar: Felaketler yıllını geride bıraktık, neler yaşadık?
Bu yıl dünyanın birfazlaca yerinden çok soğuklar, yağışlar, tehlikeli boyutlara ulaşan sıcak hava dalgaları, orman yangınları, kasırgalar ve hortumlar niçiniyle adeta kıyameti yaşadık. İnsan eliyle giderek büyüyen iklim kriziyle bir arada, değişen hava olayları her geçen gün daha da tehlikeli bir hâl alıyor. Ölümcül sellerle, orman yangınlarıyla boğuşan ve büyük yaralar alan ülkeler, tabiatın gücü karşında ise adeta çaresiz kaldı. Ülkemiz başta olmak üzere ABD, Yunanistan, Çin, Endonezya ve Rusya iklim krizinin niye olduğu felaketlerden çoksıyla etkilendi.
Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) başta olmak üzere, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) dahil olmak üzere birkaç yıldır iklim değişikliğinin global ortalama sıcaklıkların artacağını, bunun kuraklık riskini, çok yağışları ve şiddetli fırtınaları tetikleyeceğine dikkat çekiyor, acil tedbirler alınması gerektiğinin altını çiziyordu.
“Dünyanın son şansı” olarak nitelendirilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı (UNFCCC) bünyesinde düzenlenen 26. Taraflar Konferansı’da (COP26) atılması gereken acil adımların atılmaması büyük yansılara niye oldu. O denli ki, konferans devam ederken dahi dünyanın çeşitli yerlerinde yıkıcı hava ve tabiat olayları yaşanıyordu.
2021’i geride bırakırken, bir yıl boyunca yaşadığımız kıyamet tablosuna bakmakta ve tehlikenin farkına varmakta fayda var. İşte yılın başından sonuna kadar yaşanan etraf olayları…
OCAK
İspanya
İspanya’nın büyük bir kısmında meydana gelen ağır ve olağanın hayli üzerinde olan kar fırtınası niçiniyle en az 4 kişi hatyatını kaybetti. Başşehir Madrid’de yaşanan çok karyağışı niçiniyle, hava, kara ve demiryolu nakliyeciliğinde önemli aksaklıklar yaşandı; hayat neredeyse durma noktasına geldi. İspanya Devlet Meteoroloji Ajansı tarafınca yapılan açıklamada, olağanüstü yağışın 1971’den bu yana görülen en ağır kar yağışı olduğu söylendi. The New York Times, kar fırtınasının yaklaşık 1,6 milyar dolarlık bir hasara niye olduğunu yazıdı.
Britanya
Son on yılın en şiddetli yağışlarıyla boğuşan Britanya, üç gün süren Christoph fırtınası niçiniyle adeta sular aldırnda kaldı. Bilhassa, Manchester’ın Didsbury, Chorlton bölgelerinde ve Kuzey Galler’de yaklaşık 2 bin aile fırtınadan kaynaklı selde büyük ziyan gördü. Tahliye süreçleri devam ederken başlayan ani kar yağışı ise ulaşım ağlarında önemli kahırlara niye oldu.
Fiji
Ayın sonuna gerçek bu defa de Fiji tropikal kasırgayla sarsıldı. Ana Tropikal kasırgasının vurduğu bu ada ülkesinde, bir kişi ömrünü kaybederken üç yaşında bir çocuk da dahil olmak üzere toplam 5 kişi kayboldu. Çok yağmurlar ve fırtına niçiniyle tarım yerleri ve bütün altyapı tahrip oldu.
Britanya, üç gün süren Christoph fırtınası adeta sular altında kaldı. Fotoğraf: Adam Gerrard/Daily Mirror
ŞUBAT
Türkiye
İzmir’in Çeşme ilçesinde meydana gelen ve 18 kişinin faydalanmasına niye olan hortumun verdiği hasar, tüm ülkeyi şoke etti. Evvelce, hotum denildiğinde daha fazlaca tropikal birinciyim jenerasyonunda yaşanan tabiat olayları olarak değerlendirilirdi. Ama, Çeşme’de bu vakte kadar pek alışık olmadığımız büyüklükteki hortum, misal tabiat olaylarıyla karşı karşıya kalabileceğimizi gösterdi.
ABD
ABD’nin güney eyaleti Teksas’ta eşi görülmemiş bir tabiat olayı yaşandı. Sıcaklıkların birdenbire -13 dereceye düşmesi niçiniyle uzun elektrik kesintileri yaşandı. Eyaletin altyapısında yaşanan önemli meseleler niçiniyle, ortaya çıkan ısınma sorunu yüzlerce kişinin çok soğuklar niçiniyle hayatını kaybetmesine niye oldu. Teksas’ın batısında bulunan Midland kentinde ise rekor seviyede kar yağışı görüldü.
Libya
Libya’da başlayan çok soğuklar bir epey insanı olumsuz etkilerken, 15 yıl ortadan daha sonra birinci kere kar yağışı görüldü.
MART
Çin
Çin son on yılın en büyük kum fırtınasıyla karşı karşıya kaldı. Başşehir Pekin’de meydana gelen kum fırtınası kentin sarı renge bürünmesine yol açarken, yetkililer vatandaşlara dışarıya çıkmamaları konusunda ikazlarda bulundu ve okullar tatil edildi. Moğolistan ve kuzeybatı Çin’den gelen kum fırtınası en az 6 kişinin ömrünü kaybetmesine, düzinelerce kişinin ise kaybbulunmasına niye oldu.
Cezayir
Chlef eyaletinde meydana gelen çok yağışların daha sonrasında oluşan sel felaketinde en az 7 kişi ömrünü kaybetti; üç kişinin de kayıp olduğu duyuruldu.
Arjantin
Arjantin’in Patagonya bölgesinde çok sıcak ve kurak hava niçiniyle çıkan orman yangınları 250’den çok konutu yok ederken, 15 kişinin kayıp olduğu bilgisi verildi.
Pekin’de meydana gelen kum fırtınası kentin sarı renge bürünmesine niye oldu. Fotoğraf: İstock
NİSAN
Endonezya-Avustralya-Doğu Timor
Bu üç ülkede tesirli olan Seroja tropikal fırtınası, 150’den çok kişinin hayatına mâl olurken, 48 kişinin de kaybbulunmasına niye oldu. Avustralya Meteoroloji Dairesi tarafınca yapılan açıklamada, “Son 50 yılda görülen en kuvvetli kasırga” sözü kullanıldı. ömrü adeta cehenneme çeviren Seroja tropikal fırtınası, heyelanlara niye oldu. Fırtınanın gücü bir hayli ağacı kökünden sökerken, yollar kapandı ve binlerce kişi konutlarından tahliye edildi.
Angola
Başşehir Luanda’yı vuran ani sağanak yağış daha sonrasında oluşan sel niçiniyle, en az 14 kişi hayatını kaybederken, 8 binden çok kişi de meskenlerini terk etmek zorunda kaldı.
MAYIS
Türkiye
Marmara Denizinde başlayan deniz salyası (müsilaj) kıyıları tesiri altına aldı. Ağır kentleşme ve yanlış atık idaresinin niye olduğu deniz salyası “Marmara Denizi’nin ölümü” olarak da değerlendirildi. Denizin üstü kadar altının da salya kaplı olması, deniz canlılarının ölmesine, denizdeki hayatın son bulmasına niye oldu. “Marmara niye bu hale geldi?” sorusunu Hurriyet.com.tr’ye kıymetlendiren Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı yaşanan felaketle ilgili şu değerlendirmeleri yapmıştı:
“Marmara bizim onunla olan yanlış münasebetimizin kararı olarak bu hale geldi. Onu bu hale biz getirdik. Nasıl mı? Yanlış atık idare siyasetleri ile… Marmara’nın etrafında yaşayan 25 milyon insanın atıkları, sanayi atıkları direkt ya da dolaylı olarak hepsi Marmara Denizi’ne gidiyor. Bir de Marmara Bölgesi’ndeki ağır ziraî faaliyeti dikkate alırsak oralarda kullanılan gübreler, çeşitli kimyasallar epeyce az arıtılarak yahut hiç arıtılmadan denize gidiyor. Deniz ne yapsın? Nasıl bir reaksiyon versin? yıllardır kendi kendisine bu atıkları halletmeye çalıştı fakat deniz bu yükü artık iklim değişiminin de tesiriyle taşınamaz hale geldi.”
Gözden Kaçmasın
Makus kokuyor, aylar evvel geldi ve gitmiyor… Deniz salyası Marmara’yı esir aldı!
#MÜSİLAJ#MÜSİLAJ NEDİR
Deniz salyasından kurtulmanın yolu var! ‘Amerika’yı bir daha keşfetmeyeceğiz’
#DENİZ SALYASI#MÜSİLAJ
İran
İran’da başlayan çok yağmurlar niçiniyle şiddetli sel baskınları meydana geldi. Yezd, Kirman ve Güney Horasan eyaletlerini makûs etkileyen sel baskınları niçiniyle en az 10 kişi hayatını kaybetti.
Somali
Başşehir Mogadişu başta olmak üzere biroldukca bölgede meydana gelen şiddetli yağışların sebep olduğu sel baskınları niçiniyle en az 25 kişi ömrünü kaybetti. Meydana gelen su baskınları, yaklaşık 25 bin kişinin meskenlerini terk etmesine niye oldu.
Marmara Denizinde başlayan müsilaj kıyıları tesiri altına aldı. Fotoğraf: İstock
HAZİRAN
Kanada
Kanada’nın en batısındaki British Columbia-Lytton eyaletinde, mevsim normallerinin üzerinde görülen sıcak hava dalgası 5 gün ortasında 719 kişinin hayatını kaybetmesine niye oldu. Yetkililer tarafınca yapılan açıklamada, 46,6 dereceye ulaşan sıcaklığın 84 yılın rekoru olduğu açıklandı. Bölgenin üzerine çöken “ısı kubbesi” öteki bölgede de sıcaklıkların rekor seviyelere ulaşmasına niye oldu. Uzmanlar, global ısınmanın bu tıp çok iklim olaylarını tetiklediğini ve önümüzdeki devirlerde emsal durumların çoğunlukla yaşanabileceğini konusunda ihtarlarda bulundu.
Sri Lanka
Ülkenin çeşitli bölgelerinde meydana gelen ani seller ve toprak kaymaları niçiniyle en az 17 kişi ömrünü kaybetti; 210 binden çok kişi meskenlerini tahliye etmek zorunda kaldı.
TEMMUZ
Türkiye
(RİZE-ARTVİN) – Doğu Karadeniz’i tesiri altına alan sağanak yağış Artvin ve Rize’de hayatı felç etti. 24 saatte metrekareye 250 kilogram yağışın düştüğü Rize‘nin Çamlıhemşin, Ardeşen ve Fındıklı ilçelerinde dereler taştı ve farklı bölgelerde heyelanlar yaşandı. Sellerin tesirli olduğu kentte 2 kişi hayatını kaybetti, 2 kişinin de kayıp olduğu bildirildi.
Grafik: Harun Elibol
(ANKARA) – Yaşanan çok sıcaklar niçiniyle, Ankara’daki barajlarındaki doluluk oranı alarm vermeye başladı. Kentin 120 günlük suyu kaldığı duyuruldu. 13 Temmuz’da Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafınca yayımlanan haritalarda, dokuz aylık ölçümlerde, Türkiye’nin doğusu ve Ege’nin güneyi, olağanüstü kurak alanlar olarak işaretlendi.
Türkiye genelinde olağanüstü kurak bölgelerin önemli biçimde arttığı görülüyor. Yayımlanan haritaya göre, ülkenin neredeyse yarısı “fevkalade kurak”…
Almanya-Belçika-Lüksemburg-Hollanda
Almanya, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda’nın birtakım kısımlarında tesirli olan sağanak yağış onlarca can kaybı ve önemli hasara niye oldu. 60 yıl ortadan daha sonra gelen sel felaketi, Almanya’da en az 80, Belçika’da ise 11 kişinin ömrünü kaybetmesine niye oldu. Yaşanan sel felaketi niçiniyle, altyapı ve telefon ağlarında önemli ziyanlar meydana geldi. Elektrik çizgilerinin tahrip olması niçiniyle, 100 binden çok kişi elektriksiz kaldı.
TEMMUZ-AĞUSTOS
Türkiye
Temmuz ve ağustos aylarında adeta Türkiye’nin ciğerleri yandı. Antalya, Muğla ve Tunceli’de başlayan orman yangınlarında en az 8 kişi hayatını kaybetti. Yerleşim yerleri, turizm bölgeleri tahliye edildi, biroldukca köylü mallarını ve çiftlik hayvanlarını kaybetti.
2008-2020 yılları içinde birebir bölgelerde yaşanan orman yangınlarında ortama 13 bin 516 hektar ormanlık alan yanarken, bu yıl yaşanan orman yangınlarında 180 bin hektar orman yok oldu.
Rusya
Rusya’da da orman yangınları tehlikeli boyutlara ulaştı. Sibirya’nın güneyi ve Çin-Moğolistan hududu yakınlarında başlayan yangınlar, son 10 yılda yaşanan yangınların iki katı büyüklğündeydi. Ayrıyeten, ortaya çıkan ağır duman katmanının tarihte birinci kere Kuzey Kutbu’na ulaştığı görüldü.
Yaşanan yangının akabinde ortaya çıkan karbon ölçüsü geçtiğimiz senelera oranla epey daha fazlaydı.
ABD
ABD’nin batı eyaletlerinde yaşanan yüksek hava sıcaklıkları, şiddetli kuraklığa niye oldu. Bu sürecin kararında Kaliforniya’da başlayan dev orman yangınları, son 5 yılın ortalamasından iki kat daha fazla ormanlık alanının yok bulunmasına yol açtı.
Cezayir
Ülkenin doğusunda bulunan 18 vilayette başlayan orman yangınlarında, 25’i askeri işçi olmak üzere en az 42 kişi ömrünü kaybetti.
AĞUSTOS
İtalya
Bölgede yaşanan çok kuraklık niçiniyle Sardinya adasında başlayan orman yangınları, 20 bin hektar ormanlık alanı yok etti. 1500’den çok kişi konutlarından tahliye edildi. Sicilya ve güney Calabria bölgesinde başlayan orman yangınlarında ise başta bir epey yerleşim bölgesi ziyan gördü. İki kişinin hayatını kaybettiği yangınlarda, yerleşim bölgeleri boşaltıldı. Yetkililer tarafınca yapılan açıklamada, çok sıcaklar ve yangınlar niçiniyle bölgede yaşanan sıcaklığın 48,8 dereceye ulaştığı ve bunun da Avrupa tarihli en yüksek sıcaklık verisi olduğu bildirildi.
Yunanistan
Başşehir Atina yakınlarındaki ülkenin en büyük ikinci adası olan Evia Adası’nda bulunan Nea Styra’da çok sıcaklar, orman yangınlarına yol açtı; bölgelerdeki yerleşim yerleri tahliye edildi. Evia’nın yanı sıra, başşehir Atina dahil olmak üzere, Mora ve Attika’daki orman yangınlarında iki kişinin hayatını kaybettiği, en az 20 kişinin de yaralandığı bildirildi. Bölgede yaşanan sıcaklığın 47 dereceye ulaştığı ve bunun rekor bir seviye olduğu duyuruldu.
ABD
Ida Kasırgası, ABD’nin doğu kıyısını vurduktan daha sonra rekor düzeyde yağışlar yaşandı. Maryland’den New York’a kadar uzanan fırtınada kentleri su bastı; ırmaklar ve dereler taştı. Ülkenin doğu kıyısını ziyadesiyle etkileyen Ida Kasırgası, 45 kişinin hayatını kaybetmesine niye oldu. Kasırga, merkezi elektrik santraline büyük ziyan verince Louisiana ve Mississippi’de bir milyondan fazla konut ve işyeri karanlığa gömüldü.
ABD’nin doğu kıyısını vuran Ida Kasırgası, 45 kişinin vefatına niye oldu.
EYLÜL
Nepal
Nepal’in dağlık bölgesinde şiddetli muson yağmurları niçiniyle toprak kayması meydana geldi. Yaşanan felaket kararında en az 10 kişi hayatını kaybetti.
Kolombiya
Kuzey Kolombiya’da başlayan sağanak yağmur ırmakların taşmasına niye oldu. La Mojana bölgesinde yaşayan 50 bin kişi tahliye edildi. Tarım yerlerinin büyük kısmı ziyan görürken, binlerce besi hayvanı öbür bölgelere taşındı.
Hindistan
Batı Bengal eyaletinde ağır yağışlar niçiniyle ırmakların taşması kararında, 10 kişi hayatını kaybetti. Yaşanan felaketten 1,2 milyon kişi etkilenirken, acil durumda olan 1300 kişi yerleşim bölgelerinden tahliye edildi.
EKİM
Türkiye
Türkiye’nin en çok yağış alan şerhlerinden olan Muğla, çok sıcaklar niçiniyle kuraklık ve su kıtlığı ile karşı karşıya kaldı. Yıl ortasında 88 kuyu büsbütün kururken, turizm merkezi Bodrum kuraklıktan en ağır yarayı alan ilçe oldu. İlçenin içme suyunu karşılayan iki barajdan biri olan Mumcular Barajı kurudu. Geyik Barajı’nın doluluk oranı ise yüzde 35 düzeylerine geriledi.
İran-Umman
Shaheen Tropik Kasırgası İran ve Umman’ı vurdu .13 kişinin hayatını kaybettiği fırtınada 5 İranlının da kaybolduğu bilgisi verildi.
Gözden Kaçmasın
Korkutan grafik! 2022’yi cepten yiyoruz… ‘Dünyanın iliği kurur…’
#SÜRDÜRÜLEBİLİR KAYNAK#DOĞAL KAYNAKLAR
İklim krizi kapıdan girdi, Türkiye nasıl etkilenecek? ‘En epeyce maruz kalacak üçüncü ülke’
#İKLİM KRİZİ#İKLİM KRİZİ VE TÜRKİYE
KASIM-ARALIK
Türkiye
Türkiye genelinde şiddetli fırtına ve rüzgar niçiniyle ağaçlar devrildi, binaların çatıları uçtu. İstanbul’da lodosun suratı 130 kilometreye ulaştı. Kentin birfazlaca yerinde çatılar uçtu, binalar ve araçlar büyük ziyan gördü. Beylikdüzü’nde 130, Adalar’da 100, Boğaz etrafında ise 80 km/saate kadar ulaşan fırtına, İstanbul, Zonguldak ve Kocaeli’nde 5 can aldı, 46 kişinin de yaralandığı duyuruldu.
Özbekistan
Özbekistan’da 150 yılın en makus toz fırtınasıyla karşı karşıya kaldı. Tıpkı gün, başşehrin üzerine çöken toz niçiniyle kalın bir sis katmanı oluştu. Ziyanlı partiküller içeren havadaki bu toz bulutu niçiniyle bir epey insan teneffüs yolu rahatsızlıkları geçirdi. Kabul edilenden 30 kat daha fazla olan toz fırtınası, aylarca süren rekor seviyedeki yüksek sıcaklıklardan ötürü meydana geldi.
Filipinler
Filipinler’de “Odette” olarak da bilinen “Süper tayfun Rai”, bölgenin güneydoğusunu yerle bir etti. Filipinler Meteoroloji Ofisi (PAGASA) tarafınca yapılan açıklamada, Surigao del Norte eyaletine bağlı Surigao kentinde büyük yıkıma niye olan fırtınanın saate 215 kilometre sürate ulaştığı ve bunun da Saffir-Simpson Kasırga Ölçeğindeki 4. dereceye eş paha olduğu açıklandı. Filipin Ulusal Polisi, fırtınanın niye olduğu yıkımda 208 kişinin hayatını kaybettiği, 300 binden çok insanın da konutlarını terk etmek zorunda kaldığı deklare etti.
Bu yıl dünyanın birfazlaca yerinden çok soğuklar, yağışlar, tehlikeli boyutlara ulaşan sıcak hava dalgaları, orman yangınları, kasırgalar ve hortumlar niçiniyle adeta kıyameti yaşadık. İnsan eliyle giderek büyüyen iklim kriziyle bir arada, değişen hava olayları her geçen gün daha da tehlikeli bir hâl alıyor. Ölümcül sellerle, orman yangınlarıyla boğuşan ve büyük yaralar alan ülkeler, tabiatın gücü karşında ise adeta çaresiz kaldı. Ülkemiz başta olmak üzere ABD, Yunanistan, Çin, Endonezya ve Rusya iklim krizinin niye olduğu felaketlerden çoksıyla etkilendi.
Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) başta olmak üzere, Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) ve Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) dahil olmak üzere birkaç yıldır iklim değişikliğinin global ortalama sıcaklıkların artacağını, bunun kuraklık riskini, çok yağışları ve şiddetli fırtınaları tetikleyeceğine dikkat çekiyor, acil tedbirler alınması gerektiğinin altını çiziyordu.
“Dünyanın son şansı” olarak nitelendirilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı (UNFCCC) bünyesinde düzenlenen 26. Taraflar Konferansı’da (COP26) atılması gereken acil adımların atılmaması büyük yansılara niye oldu. O denli ki, konferans devam ederken dahi dünyanın çeşitli yerlerinde yıkıcı hava ve tabiat olayları yaşanıyordu.
2021’i geride bırakırken, bir yıl boyunca yaşadığımız kıyamet tablosuna bakmakta ve tehlikenin farkına varmakta fayda var. İşte yılın başından sonuna kadar yaşanan etraf olayları…
OCAK
İspanya
İspanya’nın büyük bir kısmında meydana gelen ağır ve olağanın hayli üzerinde olan kar fırtınası niçiniyle en az 4 kişi hatyatını kaybetti. Başşehir Madrid’de yaşanan çok karyağışı niçiniyle, hava, kara ve demiryolu nakliyeciliğinde önemli aksaklıklar yaşandı; hayat neredeyse durma noktasına geldi. İspanya Devlet Meteoroloji Ajansı tarafınca yapılan açıklamada, olağanüstü yağışın 1971’den bu yana görülen en ağır kar yağışı olduğu söylendi. The New York Times, kar fırtınasının yaklaşık 1,6 milyar dolarlık bir hasara niye olduğunu yazıdı.
Britanya
Son on yılın en şiddetli yağışlarıyla boğuşan Britanya, üç gün süren Christoph fırtınası niçiniyle adeta sular aldırnda kaldı. Bilhassa, Manchester’ın Didsbury, Chorlton bölgelerinde ve Kuzey Galler’de yaklaşık 2 bin aile fırtınadan kaynaklı selde büyük ziyan gördü. Tahliye süreçleri devam ederken başlayan ani kar yağışı ise ulaşım ağlarında önemli kahırlara niye oldu.
Fiji
Ayın sonuna gerçek bu defa de Fiji tropikal kasırgayla sarsıldı. Ana Tropikal kasırgasının vurduğu bu ada ülkesinde, bir kişi ömrünü kaybederken üç yaşında bir çocuk da dahil olmak üzere toplam 5 kişi kayboldu. Çok yağmurlar ve fırtına niçiniyle tarım yerleri ve bütün altyapı tahrip oldu.
Britanya, üç gün süren Christoph fırtınası adeta sular altında kaldı. Fotoğraf: Adam Gerrard/Daily Mirror
ŞUBAT
Türkiye
İzmir’in Çeşme ilçesinde meydana gelen ve 18 kişinin faydalanmasına niye olan hortumun verdiği hasar, tüm ülkeyi şoke etti. Evvelce, hotum denildiğinde daha fazlaca tropikal birinciyim jenerasyonunda yaşanan tabiat olayları olarak değerlendirilirdi. Ama, Çeşme’de bu vakte kadar pek alışık olmadığımız büyüklükteki hortum, misal tabiat olaylarıyla karşı karşıya kalabileceğimizi gösterdi.
ABD
ABD’nin güney eyaleti Teksas’ta eşi görülmemiş bir tabiat olayı yaşandı. Sıcaklıkların birdenbire -13 dereceye düşmesi niçiniyle uzun elektrik kesintileri yaşandı. Eyaletin altyapısında yaşanan önemli meseleler niçiniyle, ortaya çıkan ısınma sorunu yüzlerce kişinin çok soğuklar niçiniyle hayatını kaybetmesine niye oldu. Teksas’ın batısında bulunan Midland kentinde ise rekor seviyede kar yağışı görüldü.
Libya
Libya’da başlayan çok soğuklar bir epey insanı olumsuz etkilerken, 15 yıl ortadan daha sonra birinci kere kar yağışı görüldü.
MART
Çin
Çin son on yılın en büyük kum fırtınasıyla karşı karşıya kaldı. Başşehir Pekin’de meydana gelen kum fırtınası kentin sarı renge bürünmesine yol açarken, yetkililer vatandaşlara dışarıya çıkmamaları konusunda ikazlarda bulundu ve okullar tatil edildi. Moğolistan ve kuzeybatı Çin’den gelen kum fırtınası en az 6 kişinin ömrünü kaybetmesine, düzinelerce kişinin ise kaybbulunmasına niye oldu.
Cezayir
Chlef eyaletinde meydana gelen çok yağışların daha sonrasında oluşan sel felaketinde en az 7 kişi ömrünü kaybetti; üç kişinin de kayıp olduğu duyuruldu.
Arjantin
Arjantin’in Patagonya bölgesinde çok sıcak ve kurak hava niçiniyle çıkan orman yangınları 250’den çok konutu yok ederken, 15 kişinin kayıp olduğu bilgisi verildi.
Pekin’de meydana gelen kum fırtınası kentin sarı renge bürünmesine niye oldu. Fotoğraf: İstock
NİSAN
Endonezya-Avustralya-Doğu Timor
Bu üç ülkede tesirli olan Seroja tropikal fırtınası, 150’den çok kişinin hayatına mâl olurken, 48 kişinin de kaybbulunmasına niye oldu. Avustralya Meteoroloji Dairesi tarafınca yapılan açıklamada, “Son 50 yılda görülen en kuvvetli kasırga” sözü kullanıldı. ömrü adeta cehenneme çeviren Seroja tropikal fırtınası, heyelanlara niye oldu. Fırtınanın gücü bir hayli ağacı kökünden sökerken, yollar kapandı ve binlerce kişi konutlarından tahliye edildi.
Angola
Başşehir Luanda’yı vuran ani sağanak yağış daha sonrasında oluşan sel niçiniyle, en az 14 kişi hayatını kaybederken, 8 binden çok kişi de meskenlerini terk etmek zorunda kaldı.
MAYIS
Türkiye
Marmara Denizinde başlayan deniz salyası (müsilaj) kıyıları tesiri altına aldı. Ağır kentleşme ve yanlış atık idaresinin niye olduğu deniz salyası “Marmara Denizi’nin ölümü” olarak da değerlendirildi. Denizin üstü kadar altının da salya kaplı olması, deniz canlılarının ölmesine, denizdeki hayatın son bulmasına niye oldu. “Marmara niye bu hale geldi?” sorusunu Hurriyet.com.tr’ye kıymetlendiren Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı yaşanan felaketle ilgili şu değerlendirmeleri yapmıştı:
“Marmara bizim onunla olan yanlış münasebetimizin kararı olarak bu hale geldi. Onu bu hale biz getirdik. Nasıl mı? Yanlış atık idare siyasetleri ile… Marmara’nın etrafında yaşayan 25 milyon insanın atıkları, sanayi atıkları direkt ya da dolaylı olarak hepsi Marmara Denizi’ne gidiyor. Bir de Marmara Bölgesi’ndeki ağır ziraî faaliyeti dikkate alırsak oralarda kullanılan gübreler, çeşitli kimyasallar epeyce az arıtılarak yahut hiç arıtılmadan denize gidiyor. Deniz ne yapsın? Nasıl bir reaksiyon versin? yıllardır kendi kendisine bu atıkları halletmeye çalıştı fakat deniz bu yükü artık iklim değişiminin de tesiriyle taşınamaz hale geldi.”
Gözden Kaçmasın
Makus kokuyor, aylar evvel geldi ve gitmiyor… Deniz salyası Marmara’yı esir aldı!
#MÜSİLAJ#MÜSİLAJ NEDİR
Deniz salyasından kurtulmanın yolu var! ‘Amerika’yı bir daha keşfetmeyeceğiz’
#DENİZ SALYASI#MÜSİLAJ
İran
İran’da başlayan çok yağmurlar niçiniyle şiddetli sel baskınları meydana geldi. Yezd, Kirman ve Güney Horasan eyaletlerini makûs etkileyen sel baskınları niçiniyle en az 10 kişi hayatını kaybetti.
Somali
Başşehir Mogadişu başta olmak üzere biroldukca bölgede meydana gelen şiddetli yağışların sebep olduğu sel baskınları niçiniyle en az 25 kişi ömrünü kaybetti. Meydana gelen su baskınları, yaklaşık 25 bin kişinin meskenlerini terk etmesine niye oldu.
Marmara Denizinde başlayan müsilaj kıyıları tesiri altına aldı. Fotoğraf: İstock
HAZİRAN
Kanada
Kanada’nın en batısındaki British Columbia-Lytton eyaletinde, mevsim normallerinin üzerinde görülen sıcak hava dalgası 5 gün ortasında 719 kişinin hayatını kaybetmesine niye oldu. Yetkililer tarafınca yapılan açıklamada, 46,6 dereceye ulaşan sıcaklığın 84 yılın rekoru olduğu açıklandı. Bölgenin üzerine çöken “ısı kubbesi” öteki bölgede de sıcaklıkların rekor seviyelere ulaşmasına niye oldu. Uzmanlar, global ısınmanın bu tıp çok iklim olaylarını tetiklediğini ve önümüzdeki devirlerde emsal durumların çoğunlukla yaşanabileceğini konusunda ihtarlarda bulundu.
Sri Lanka
Ülkenin çeşitli bölgelerinde meydana gelen ani seller ve toprak kaymaları niçiniyle en az 17 kişi ömrünü kaybetti; 210 binden çok kişi meskenlerini tahliye etmek zorunda kaldı.
TEMMUZ
Türkiye
(RİZE-ARTVİN) – Doğu Karadeniz’i tesiri altına alan sağanak yağış Artvin ve Rize’de hayatı felç etti. 24 saatte metrekareye 250 kilogram yağışın düştüğü Rize‘nin Çamlıhemşin, Ardeşen ve Fındıklı ilçelerinde dereler taştı ve farklı bölgelerde heyelanlar yaşandı. Sellerin tesirli olduğu kentte 2 kişi hayatını kaybetti, 2 kişinin de kayıp olduğu bildirildi.
Grafik: Harun Elibol
(ANKARA) – Yaşanan çok sıcaklar niçiniyle, Ankara’daki barajlarındaki doluluk oranı alarm vermeye başladı. Kentin 120 günlük suyu kaldığı duyuruldu. 13 Temmuz’da Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafınca yayımlanan haritalarda, dokuz aylık ölçümlerde, Türkiye’nin doğusu ve Ege’nin güneyi, olağanüstü kurak alanlar olarak işaretlendi.
Türkiye genelinde olağanüstü kurak bölgelerin önemli biçimde arttığı görülüyor. Yayımlanan haritaya göre, ülkenin neredeyse yarısı “fevkalade kurak”…
Almanya-Belçika-Lüksemburg-Hollanda
Almanya, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda’nın birtakım kısımlarında tesirli olan sağanak yağış onlarca can kaybı ve önemli hasara niye oldu. 60 yıl ortadan daha sonra gelen sel felaketi, Almanya’da en az 80, Belçika’da ise 11 kişinin ömrünü kaybetmesine niye oldu. Yaşanan sel felaketi niçiniyle, altyapı ve telefon ağlarında önemli ziyanlar meydana geldi. Elektrik çizgilerinin tahrip olması niçiniyle, 100 binden çok kişi elektriksiz kaldı.
TEMMUZ-AĞUSTOS
Türkiye
Temmuz ve ağustos aylarında adeta Türkiye’nin ciğerleri yandı. Antalya, Muğla ve Tunceli’de başlayan orman yangınlarında en az 8 kişi hayatını kaybetti. Yerleşim yerleri, turizm bölgeleri tahliye edildi, biroldukca köylü mallarını ve çiftlik hayvanlarını kaybetti.
2008-2020 yılları içinde birebir bölgelerde yaşanan orman yangınlarında ortama 13 bin 516 hektar ormanlık alan yanarken, bu yıl yaşanan orman yangınlarında 180 bin hektar orman yok oldu.
Rusya
Rusya’da da orman yangınları tehlikeli boyutlara ulaştı. Sibirya’nın güneyi ve Çin-Moğolistan hududu yakınlarında başlayan yangınlar, son 10 yılda yaşanan yangınların iki katı büyüklğündeydi. Ayrıyeten, ortaya çıkan ağır duman katmanının tarihte birinci kere Kuzey Kutbu’na ulaştığı görüldü.
Yaşanan yangının akabinde ortaya çıkan karbon ölçüsü geçtiğimiz senelera oranla epey daha fazlaydı.
ABD
ABD’nin batı eyaletlerinde yaşanan yüksek hava sıcaklıkları, şiddetli kuraklığa niye oldu. Bu sürecin kararında Kaliforniya’da başlayan dev orman yangınları, son 5 yılın ortalamasından iki kat daha fazla ormanlık alanının yok bulunmasına yol açtı.
Cezayir
Ülkenin doğusunda bulunan 18 vilayette başlayan orman yangınlarında, 25’i askeri işçi olmak üzere en az 42 kişi ömrünü kaybetti.
AĞUSTOS
İtalya
Bölgede yaşanan çok kuraklık niçiniyle Sardinya adasında başlayan orman yangınları, 20 bin hektar ormanlık alanı yok etti. 1500’den çok kişi konutlarından tahliye edildi. Sicilya ve güney Calabria bölgesinde başlayan orman yangınlarında ise başta bir epey yerleşim bölgesi ziyan gördü. İki kişinin hayatını kaybettiği yangınlarda, yerleşim bölgeleri boşaltıldı. Yetkililer tarafınca yapılan açıklamada, çok sıcaklar ve yangınlar niçiniyle bölgede yaşanan sıcaklığın 48,8 dereceye ulaştığı ve bunun da Avrupa tarihli en yüksek sıcaklık verisi olduğu bildirildi.
Yunanistan
Başşehir Atina yakınlarındaki ülkenin en büyük ikinci adası olan Evia Adası’nda bulunan Nea Styra’da çok sıcaklar, orman yangınlarına yol açtı; bölgelerdeki yerleşim yerleri tahliye edildi. Evia’nın yanı sıra, başşehir Atina dahil olmak üzere, Mora ve Attika’daki orman yangınlarında iki kişinin hayatını kaybettiği, en az 20 kişinin de yaralandığı bildirildi. Bölgede yaşanan sıcaklığın 47 dereceye ulaştığı ve bunun rekor bir seviye olduğu duyuruldu.
ABD
Ida Kasırgası, ABD’nin doğu kıyısını vurduktan daha sonra rekor düzeyde yağışlar yaşandı. Maryland’den New York’a kadar uzanan fırtınada kentleri su bastı; ırmaklar ve dereler taştı. Ülkenin doğu kıyısını ziyadesiyle etkileyen Ida Kasırgası, 45 kişinin hayatını kaybetmesine niye oldu. Kasırga, merkezi elektrik santraline büyük ziyan verince Louisiana ve Mississippi’de bir milyondan fazla konut ve işyeri karanlığa gömüldü.
ABD’nin doğu kıyısını vuran Ida Kasırgası, 45 kişinin vefatına niye oldu.
EYLÜL
Nepal
Nepal’in dağlık bölgesinde şiddetli muson yağmurları niçiniyle toprak kayması meydana geldi. Yaşanan felaket kararında en az 10 kişi hayatını kaybetti.
Kolombiya
Kuzey Kolombiya’da başlayan sağanak yağmur ırmakların taşmasına niye oldu. La Mojana bölgesinde yaşayan 50 bin kişi tahliye edildi. Tarım yerlerinin büyük kısmı ziyan görürken, binlerce besi hayvanı öbür bölgelere taşındı.
Hindistan
Batı Bengal eyaletinde ağır yağışlar niçiniyle ırmakların taşması kararında, 10 kişi hayatını kaybetti. Yaşanan felaketten 1,2 milyon kişi etkilenirken, acil durumda olan 1300 kişi yerleşim bölgelerinden tahliye edildi.
EKİM
Türkiye
Türkiye’nin en çok yağış alan şerhlerinden olan Muğla, çok sıcaklar niçiniyle kuraklık ve su kıtlığı ile karşı karşıya kaldı. Yıl ortasında 88 kuyu büsbütün kururken, turizm merkezi Bodrum kuraklıktan en ağır yarayı alan ilçe oldu. İlçenin içme suyunu karşılayan iki barajdan biri olan Mumcular Barajı kurudu. Geyik Barajı’nın doluluk oranı ise yüzde 35 düzeylerine geriledi.
İran-Umman
Shaheen Tropik Kasırgası İran ve Umman’ı vurdu .13 kişinin hayatını kaybettiği fırtınada 5 İranlının da kaybolduğu bilgisi verildi.
Gözden Kaçmasın
Korkutan grafik! 2022’yi cepten yiyoruz… ‘Dünyanın iliği kurur…’
#SÜRDÜRÜLEBİLİR KAYNAK#DOĞAL KAYNAKLAR
İklim krizi kapıdan girdi, Türkiye nasıl etkilenecek? ‘En epeyce maruz kalacak üçüncü ülke’
#İKLİM KRİZİ#İKLİM KRİZİ VE TÜRKİYE
KASIM-ARALIK
Türkiye
Türkiye genelinde şiddetli fırtına ve rüzgar niçiniyle ağaçlar devrildi, binaların çatıları uçtu. İstanbul’da lodosun suratı 130 kilometreye ulaştı. Kentin birfazlaca yerinde çatılar uçtu, binalar ve araçlar büyük ziyan gördü. Beylikdüzü’nde 130, Adalar’da 100, Boğaz etrafında ise 80 km/saate kadar ulaşan fırtına, İstanbul, Zonguldak ve Kocaeli’nde 5 can aldı, 46 kişinin de yaralandığı duyuruldu.
Özbekistan
Özbekistan’da 150 yılın en makus toz fırtınasıyla karşı karşıya kaldı. Tıpkı gün, başşehrin üzerine çöken toz niçiniyle kalın bir sis katmanı oluştu. Ziyanlı partiküller içeren havadaki bu toz bulutu niçiniyle bir epey insan teneffüs yolu rahatsızlıkları geçirdi. Kabul edilenden 30 kat daha fazla olan toz fırtınası, aylarca süren rekor seviyedeki yüksek sıcaklıklardan ötürü meydana geldi.
Filipinler
Filipinler’de “Odette” olarak da bilinen “Süper tayfun Rai”, bölgenin güneydoğusunu yerle bir etti. Filipinler Meteoroloji Ofisi (PAGASA) tarafınca yapılan açıklamada, Surigao del Norte eyaletine bağlı Surigao kentinde büyük yıkıma niye olan fırtınanın saate 215 kilometre sürate ulaştığı ve bunun da Saffir-Simpson Kasırga Ölçeğindeki 4. dereceye eş paha olduğu açıklandı. Filipin Ulusal Polisi, fırtınanın niye olduğu yıkımda 208 kişinin hayatını kaybettiği, 300 binden çok insanın da konutlarını terk etmek zorunda kaldığı deklare etti.