Dünya süreksiz kadroyu beğenmedi… 20 yıl daha sonra birebir Taliban
Afganistan’da idaresi ele geçiren Taliban’ın evvelki gün deklare ettiğı idare takımına milletlerarası kamuoyundan gelen birinci yansılar aralıklı oldu. Açıklanan 30 kişilik hükümetin büyük çoğunluğunun Taliban’ın 1996-2001 yılları içindeki idaresinde de yer alması ve aşırılık yanlısı isimlerin varlığı “yeni Taliban aslında birebir Taliban” olarak yorumlandı. Batılı ülkeler yeni idareyle ilgili temkinli açıklamalarda bulunurken, Katar ve Çin’den nispeten daha ölçülü iletiler geldi.
BAŞBAKAN: Muhammed Hasan Akhund
‘MEŞRUİYETİNİ KAZANMALI’
ABD: Washington’dan yapılan birinci açıklamada, “kabinedeki isimlerin tamamının Taliban üyelerinden oluşmasının ve hiç bayan bulunmayışının not edildiği” açıklandı. Almanya’da Afgan kriziyle ilgili 20 ülkeden oluşan bir bakanlar toplantısına başkanlık eden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise basın demecinde yeni kabineyle ilgili “Taliban memleketler arası meşruiyet arıyor. Meşruiyet kazanılması gereken bir şeydir” dedi.
ALMANYA: Dışişleri Bakanı Heiko Maas BM aracılığıyla insani yardımları sürdürmek istediklerini fakat bunun ötesindeki tüm adımların Taliban’a bağlı olduğunu söylemiş oldu. Açıklanan hükümetin bu istikamette âlâ sinyaller vermediğini tabir eden Maas, “Azınlıkların dışarıda bırakıldığı süreksiz hükümet ve Kabil’deki şovlarda bayanlarla gazetecilere yönelik şiddet bu hususta (Taliban’la ilişkiler) optimist sinyaller vermiyor” dedi.
GÖÇ BAKANI: Halil Hakkani
‘KAPSAYICI DEĞİL’ VURGUSU
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER: BM Sözcüsü Farhan Haq yaptığı açıklamada, “Yalnızca uzlaşılmış ve kapsayıcı bir idare Afganistan’a sürdürülebilir barışı getirebilir” sözünü kullanırken, BM’nin Afganistan’da insan ve bayan haklarının teşviki için çalışmaya kararlı olduğunu vurguladı.
AVRUPA BİRLİĞİ: AB’nin açıklamasında Taliban’ın daha evvel kapsayıcılık taahhüdünde bulunduğuna işaret edilerek “Açıklanan isimler Afganistan’ın varlıklı etnik ve dini çeşitliliğini kapsayan bir temsil gücüne sahip bir yapı olarak görülmüyor” tabirleri kullanıldı.
NATO: NATO Genel Sekreteri Jess Stoltenberg, İttifak ayrılana kadar Afganistan’da terörle uğraşta değerli aralık aldığını belirterek Taliban idaresinin terörizm ve insan hakları konusunda verdiği kelamları tutması gerektiğini vurguladı.
RUSYA: Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, gazetecilerin “Yeni hükümetle direkt temas planlanıyor mu” sorusuna “Moskova şu anda Afganistan’da açıklanan yeni idareyle temasa geçmeyi düşünmüyor” cevabını verdi.
İRAN: İran Yüksek Güvenlik Kurulu Lideri Ali Şamkani, Taliban kabinesinin ‘kapsayıcı hükümet muhtaçlığını görmezden geldiğini’ belirtti.
GENELKURMAY LİDERİ: Kari Fasihuddin
KATAR VE ÇİN ÖLÇÜLÜ
ÇİN: Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, Çin’in Afganistan’daki yeni hükümetiyle bağlantısı sürdürmeye hazır olduğunu deklare etti.
KATAR: Katar Dışişleri Bakan Yardımcısı Lolvah el-Hater, Taliban’ın Afganistan’ın fiili yöneticileri olduğunu belirterek “Büyük bir pragmatizm örneği sergilediler. Bu fırsatın kıymetlendirilmesine müsaade verelim ve onların kamuya yönelik hareketlerine bakalım” dedi.
DIŞİŞLERİ BAKANI: Buyruk Han Muttaki
GUANTANAMO’DAN İDAREYE 4 İSİM
Birinci Taliban idaresindeki biroldukça isim yeni idarede de yer alırken, 30 kişilik takımda Guantanamo’da mahpus yatmış 4 kişi de bulunuyor. Bu bireyler 2014 yılında Taliban tarafınca kaçırılan ABD’li çavuş Bowe Bergdahl ile esir takasında hür bırakılmışlardı. İçişleri Bakanı Seraceddin Hakkani ve Mülteciler Bakanı olarak atanan amcası Halil Hakkani ise FBI’ın arama listesinde.
EŞREF GANİ ÖZÜR DİLEDİ
Eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Taliban’ın yeni kabineyi belirlemesinin akabinde birinci sefer açıklama yaptı. Toplumsal medyada paylaştığı açıklamasında “daha evvel de tabir ettiği üzere, ülkesinden kan dökülmemesi için ayrıldığını” belirten Gani, argüman edildiği üzere yanında milyonlarca dolarla kaçmadığını kaydetti. Gani, “yönetimi selefleri üzere trajediyle bittiği için” Afgan halkından özür diledi.
TÜRKİYE YAKIN TAKİPTE
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Afganistan’da Taliban’ın ilan ettiği “geçici hükümet”in nereye kadar devam edeceğinin bilinmediğini belirterek, “Bize düşen yalnızca bu süreci dikkatle takip etmektir.” değerlendirmesinde bulundu. Erdoğan, evvelki gün Kongo Demokratik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Felix Tshisekedi ile yaptığı basın toplantısında Kabil havalimanının Türkiye tarafınca işletilmesiyle ilgili soru üzerine temasların sürdüğünü belirterek “Şu an prestijiyle bir süreksiz kabine belirtildi, bu süreksiz kabine nereye kadar devam eder onu da bilemeyiz. Bize düşen yalnızca bu süreci dikkatle takip etmektir. Tüm Afganistan için temennim odur ki güzel olsun.”
Afganistan’da idaresi ele geçiren Taliban’ın evvelki gün deklare ettiğı idare takımına milletlerarası kamuoyundan gelen birinci yansılar aralıklı oldu. Açıklanan 30 kişilik hükümetin büyük çoğunluğunun Taliban’ın 1996-2001 yılları içindeki idaresinde de yer alması ve aşırılık yanlısı isimlerin varlığı “yeni Taliban aslında birebir Taliban” olarak yorumlandı. Batılı ülkeler yeni idareyle ilgili temkinli açıklamalarda bulunurken, Katar ve Çin’den nispeten daha ölçülü iletiler geldi.
BAŞBAKAN: Muhammed Hasan Akhund
‘MEŞRUİYETİNİ KAZANMALI’
ABD: Washington’dan yapılan birinci açıklamada, “kabinedeki isimlerin tamamının Taliban üyelerinden oluşmasının ve hiç bayan bulunmayışının not edildiği” açıklandı. Almanya’da Afgan kriziyle ilgili 20 ülkeden oluşan bir bakanlar toplantısına başkanlık eden ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise basın demecinde yeni kabineyle ilgili “Taliban memleketler arası meşruiyet arıyor. Meşruiyet kazanılması gereken bir şeydir” dedi.
ALMANYA: Dışişleri Bakanı Heiko Maas BM aracılığıyla insani yardımları sürdürmek istediklerini fakat bunun ötesindeki tüm adımların Taliban’a bağlı olduğunu söylemiş oldu. Açıklanan hükümetin bu istikamette âlâ sinyaller vermediğini tabir eden Maas, “Azınlıkların dışarıda bırakıldığı süreksiz hükümet ve Kabil’deki şovlarda bayanlarla gazetecilere yönelik şiddet bu hususta (Taliban’la ilişkiler) optimist sinyaller vermiyor” dedi.
GÖÇ BAKANI: Halil Hakkani
‘KAPSAYICI DEĞİL’ VURGUSU
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER: BM Sözcüsü Farhan Haq yaptığı açıklamada, “Yalnızca uzlaşılmış ve kapsayıcı bir idare Afganistan’a sürdürülebilir barışı getirebilir” sözünü kullanırken, BM’nin Afganistan’da insan ve bayan haklarının teşviki için çalışmaya kararlı olduğunu vurguladı.
AVRUPA BİRLİĞİ: AB’nin açıklamasında Taliban’ın daha evvel kapsayıcılık taahhüdünde bulunduğuna işaret edilerek “Açıklanan isimler Afganistan’ın varlıklı etnik ve dini çeşitliliğini kapsayan bir temsil gücüne sahip bir yapı olarak görülmüyor” tabirleri kullanıldı.
NATO: NATO Genel Sekreteri Jess Stoltenberg, İttifak ayrılana kadar Afganistan’da terörle uğraşta değerli aralık aldığını belirterek Taliban idaresinin terörizm ve insan hakları konusunda verdiği kelamları tutması gerektiğini vurguladı.
RUSYA: Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, gazetecilerin “Yeni hükümetle direkt temas planlanıyor mu” sorusuna “Moskova şu anda Afganistan’da açıklanan yeni idareyle temasa geçmeyi düşünmüyor” cevabını verdi.
İRAN: İran Yüksek Güvenlik Kurulu Lideri Ali Şamkani, Taliban kabinesinin ‘kapsayıcı hükümet muhtaçlığını görmezden geldiğini’ belirtti.
GENELKURMAY LİDERİ: Kari Fasihuddin
KATAR VE ÇİN ÖLÇÜLÜ
ÇİN: Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, Çin’in Afganistan’daki yeni hükümetiyle bağlantısı sürdürmeye hazır olduğunu deklare etti.
KATAR: Katar Dışişleri Bakan Yardımcısı Lolvah el-Hater, Taliban’ın Afganistan’ın fiili yöneticileri olduğunu belirterek “Büyük bir pragmatizm örneği sergilediler. Bu fırsatın kıymetlendirilmesine müsaade verelim ve onların kamuya yönelik hareketlerine bakalım” dedi.
DIŞİŞLERİ BAKANI: Buyruk Han Muttaki
GUANTANAMO’DAN İDAREYE 4 İSİM
Birinci Taliban idaresindeki biroldukça isim yeni idarede de yer alırken, 30 kişilik takımda Guantanamo’da mahpus yatmış 4 kişi de bulunuyor. Bu bireyler 2014 yılında Taliban tarafınca kaçırılan ABD’li çavuş Bowe Bergdahl ile esir takasında hür bırakılmışlardı. İçişleri Bakanı Seraceddin Hakkani ve Mülteciler Bakanı olarak atanan amcası Halil Hakkani ise FBI’ın arama listesinde.
EŞREF GANİ ÖZÜR DİLEDİ
Eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, Taliban’ın yeni kabineyi belirlemesinin akabinde birinci sefer açıklama yaptı. Toplumsal medyada paylaştığı açıklamasında “daha evvel de tabir ettiği üzere, ülkesinden kan dökülmemesi için ayrıldığını” belirten Gani, argüman edildiği üzere yanında milyonlarca dolarla kaçmadığını kaydetti. Gani, “yönetimi selefleri üzere trajediyle bittiği için” Afgan halkından özür diledi.
TÜRKİYE YAKIN TAKİPTE
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Afganistan’da Taliban’ın ilan ettiği “geçici hükümet”in nereye kadar devam edeceğinin bilinmediğini belirterek, “Bize düşen yalnızca bu süreci dikkatle takip etmektir.” değerlendirmesinde bulundu. Erdoğan, evvelki gün Kongo Demokratik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Felix Tshisekedi ile yaptığı basın toplantısında Kabil havalimanının Türkiye tarafınca işletilmesiyle ilgili soru üzerine temasların sürdüğünü belirterek “Şu an prestijiyle bir süreksiz kabine belirtildi, bu süreksiz kabine nereye kadar devam eder onu da bilemeyiz. Bize düşen yalnızca bu süreci dikkatle takip etmektir. Tüm Afganistan için temennim odur ki güzel olsun.”