Ayşe Sayın
BBC Türkçe, Ankara
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), uzun müddettir üzerinde çalışılan Hayvanları Muhafaza Yasası ve Türk Ceza Maddesi’nde değişiklik yapan yasa teklifini TBMM Başkanlığı’na sundu.
Yasa teklifinde, hayvanlar “eşya ya da mal” değil, “can” olarak tanımlanırken, hayvanlara karşı işlenen birtakım kabahatler için birinci defa mahpus cezası öngörülüyor.
Hayvan kuşağını yok edenlere 5 yıldan 10 yıla kadar, hayvanlarla cinsel bağlantıda bulunanlara da 6 aydan 3 yıla kadar mahpus cezası öngörülüyor, tehlikeli tiplerin edinilmesi ise yasaklanıyor.
Düzenlemenin TBMM tatile girmedilk evvel maddeleştirilmesi bekleniyor.
AKP’li Ünal: Hayvanlar canlı statüsüne getiriliyor
Hayvanları Müdafaa Yasası ve Türk Ceza Maddesi’nde değişiklikle, hayvanlara karşı işlenen kimi hatalara mahpus cezası, mevcut para cezalarının da artırılması ve kimi fiillerin hata haline getirilmesini önnazarann yasa teklifi hakkında AKP Küme Başkanvekili Yetenekli Ünal, bir açıklama yaptı.
Yetenekli Ünal, “Bu düzenlemenin ruhunu, kalbini ve temel fikrini oluşturan bakış açımız şudur: Hayvanlar bir mal, eşya olmaktan çıkarılıp bir canlı statüsüne getirilmekte ve TCK 151’de hayvanlarla ilgili konu mala ziyan verme noktasından çıkarılıp cana ziyan verme noktasına getirilerek hata kapsamına alınmaktadır” dedi.
2018’de düzenlenen hayvan haklarının korunmasına yönelik protesto gösterisi
Sahipli-sahipsiz hayvan teriminin kaldırıldığını belirten Ünal, yunus parkı işletmelerinin de yasaklandığını tabir etti.
AKP milletvekillerinin imzasıyla TBMM Başkanlığı’na sunulan yasa teklifi ile getirilen kimi değerli düzenlemeler şöyleki:
Mevcut düzenlemede “mal, eşya” kapsamında bedellendirilen hayvanlar “canlı” olarak tanımlanıyor ve yaptırımlar da buna nazaran düzenleniyor. “Süs hayvanı” tarifi maddeden büsbütün çıkarılıyor.
İlgili bakanlık olarak da Etraf ve Şehircilik Bakanlığı yerine Tarım ve Orman Bakanlığı tanımlanıyor. Yasaya, sahipsiz hayvanların tedavi ve parazit gayretinin yapılmasını, aşılanması, dijital kimliklendirmeyi içeren “rehabilitasyon” kavramı ekleniyor.
Kedi ve köpek sahiplerine hayvanlarını dijital kimliklendirme usulüyle kayıt altına aldırma yükümlülüğü getiriliyor. Bunun için 22 Aralık 2022’ye kadar müddet tanınıyor.
Petshop’tan kedi ve köpek satışı yasaklanıyor
Petshoplarda kedi ve köpek satışı yasaklanıyor lakin başka hayvanların satışına mahzur yok. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafınca müsaade verilen konut hayvanı yerlerindeki kedi ve köpek satışı yapılabilecek, sahiplenmek isteyen bu hayvanları katalogdan beğenerek edinebilecek.
Yasaya eklenen düzenlemeyle hayvanlara yönelik işlene cürümlerin kapsamı genişletiliyor. Buna bakılırsa mevcut maddedeki hayvanlara her türlü makûs muamele, azap, cinsel ilginin yanı sıra, hayvanı terk etmek de yasak kapsamına alınıyor.
Bakanlıkça belirlenen tehlike arz eden hayvanları üretmek, sahiplenmek, barındırmak, beslemek, sergilemek, armağan etmek, ülkeye girişini sağlamak, reklamını yapmak da yasaklanıyor. Bu çeşitleri belirleme konusunda Tarım ve Orman Bakanlığı’na yetki veriliyor.
Vilayet Hayvan Müdafaa Şuralarında vazife alacak kurum sayısı artırılarak daha fonksiyonel hale getiriliyor. Ayrıyeten şuranın her 3 ayda bir toplanmasının mecburî olduğu ve gerektiğinde olağanüstü toplanabileceği karara bağlanırken, hayvan bakımevleri ve hastanelerini de denetleme yetkisi tanınıyor.
Mevcut maddedeki Kabahatler Kanunu kapsamına giren cürümlere yönelik para cezası ölçüleri artırılıyor. Hayvanların yanısıra yavrularının da dijital kimliklendirilme tekniğiyle kayıt alması mecburiliği getirilirken bu yükümlülüğe uymayanların hayvan başına 1200 lira para cezası ödeyeceği karara bağlanıyor. Hayvan satışı yapan şahısların hayvanların bakımı ve korunması ile ilgili olarak lokal idareler tarafınca düzenlenen eğitim programlarına katılmamaları halinde ise 5 bin lira para cezası uygulanacak.
Hayvana karış işlenen fiil cürüm oluşturmamak kaydıyla, bir hayvan jenerasyonunu yok edecek müdahalede bulunanlara hayvan başına 35 bin, hayvanın dış görünüşünü değiştirmeye yönelik yahut öteki tedavi edici olmayan kuyruk, kulak kesilmesi, ses tellerinin alınması, tırnak ve dişlerinin sökülmesine dönük cerrahi müdahaleler ile özelliklerine muhalif biçimde ve dozda hormon, ilaç veren yahut doping yapanlara da 4 bin 500 lira para cezası öngörülüyor. Hayvanların korunması ve refahı hedefiyle eğitici yayın yapma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kurumlara verilecek para cezasının ölçüsü da 21 bin liraya çıkarılıyor.
Hayvanla cinsel alakaya, hayvan kuşağını yok etmeye mahpus cezası
Hayvanlara karşı işlenen kimi kabahatlere yönelik de birinci defa mahpus cezası öngörüldü. Buna göre jenerasyonu yok olma tehlikesi altında olan bir hayvanı öldüren kişi 1 yıldan n 5 yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılacak, hayvan jenerasyonunu yok eden bireye ise 5 yıldan 10 yıla kadar mahpus cezası verilebilecek.
Dini hedefli bölümler ile yasal istisnalar ve tıbbi bilimsel münasebetler ve etraf sıhhati açısından önlenemez tehditler haricinde, bir konut hayvanını yahut evcil hayvanını taammüden öldüren kişi 6 aydan 4 yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılacak.
Hayvanlarla cinsel bağda bulunan kişi 6 aydan 3 yıla kadar mahpus ve yüz günden az olmamak üzere isimli para cezası verilecek. Mesken hayvanına azap eden, zalimce muamelede bulunanlara 6 aydan 3 yıla kadar mahpus cezası ile öngörülüyor. Hayvan dövüştürmenin cezası ise 3 aydan 2 yıla kadar mahpus yahut isimli para cezası olacak.
Bu hataların birden çok hayvana tıpkı anda işlenmesi yahut veteriner, hayvan gönüllülerince yapılması halinde de verilecek para cezası yarı oranında artırılacak.
Sahibi tarafınca işlenen kabahatler da dahil olmak üzere bu cürümlerin soruşturulması, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın vilayet yahut ilçe müdürlükleri tarafınca Cumhuriyet Başsavcılığına müracaatına bağlı olacak. Suçüstü halinde ise soruşturma genel kararlara nazaran Cumhuriyet Savcılarınca yapılabilecek. Hayvana yönelik cinsel bağa girme üzere kabahatlerde hayvan sahibinin şikayeti üzerine de soruşturma yapılabilecek.
Belediyeler kaynak ayıracak
Yasa ile belediyelere de hayvan bakımevi ve rehabilitasyon misyonu veriliyor. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 25 bini aşan belediyeler sahipsiz yahut güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması gayesiyle hayvan bakımevi kurmak zorunda olacak.
25 binin altında nüfusu bulunan belediyeler ise sorumluluk alanındaki hayvanlarını en yakın bakımevine götürmekle yükümlü olacak. Aşılama, kısırlaştırma üzere rehabilite edilmemiş sahipsiz köpekler, hayvan bakımevlerinde yahut süreksiz ünitelerde kısırlaştırılarak data tabanına kaydedilecek. Bakanlık da köpeklerin kısırlaştırılmasına her türlü yardımda bulunacak.
Yunus parkları yasaklanıyor
Yasa yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kara ve su sirkleri ile yunus parklarının kurulması yasaklanıyor. Mevcut işletmeler, rastgele bir niçinle eksilen hayvan sayısını tamamlama ya da artırma yeni şube açma yolu ile kapasite artırımına gidemeyecek, bakanlığın müsaadesi olmadan işletme hakkını devredemeyecek, bu işletmeler vakit ortasında hayvanların doğal mevt süreçlerine nazaran faaliyetlerine son verecek. Yasaya ters faaliyetini sürdürenlere ise hayvan başına 25 bin lira idari para cezası verilecek.
Tehlike arz eden hayvanların belirlenmesine ait bakanlıkça düzenleme yapılıncaya katar Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasilerio tiplerini yahut bunların melezlerini üreten sahiplenen, barındıran, besleyen, reklamlarını yapan, ülkeye sokanlara hayvan başına 11 bin lira para cezası verilecek, bu hayvanlara el konularak, belediyeler tarafınca bakımevlerine gdolayılecek. Bu tiplere hala sahip olanlar ise yasanın yürürlüğe girdiği tarihten 6 aylık müddette hayvanlarını kısırlaştıracak ve buna ait belgeyi bakanlığa başvurarak data tabanına kaydettirecek. Kısırlaştırılan ve kayıt altına alınan bu hayvanlar kayıt evraksız, ağızlıksız, tasmasız dolaştırılamayacak ve halkın ağır olarak bulunduğu yerler ile çocuk oyun alanlarına, parklara sokulamayacak. Buna karşıt hareket edenlere 11 bin lira para cezası uygulanacak. Bu hayvanların mevti halinde bakanlığa bilgi verilecek ve kayıttan düşürülecek. Bu çeşit tehlikeli hayvanların sahipleri isterlerse hayvanlarını en yakın bakımevine bırakabilecekler, hayvanlarını sokağa terkedenlere 30 bin lira para cezası uygulanacak.
Belediyelere hayvan bakımevi kurmak ve rehabilitasyon süreçleri için üç yıllık müddet tanınırken, bütçe gelirlerinden de binde beş oranında kaynak ayırma yükümlülüğü getiriliyor. Büyükşehir belediyeleri için bu oran binde 3 olacak.
BBC Türkçe, Ankara
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), uzun müddettir üzerinde çalışılan Hayvanları Muhafaza Yasası ve Türk Ceza Maddesi’nde değişiklik yapan yasa teklifini TBMM Başkanlığı’na sundu.
Yasa teklifinde, hayvanlar “eşya ya da mal” değil, “can” olarak tanımlanırken, hayvanlara karşı işlenen birtakım kabahatler için birinci defa mahpus cezası öngörülüyor.
Hayvan kuşağını yok edenlere 5 yıldan 10 yıla kadar, hayvanlarla cinsel bağlantıda bulunanlara da 6 aydan 3 yıla kadar mahpus cezası öngörülüyor, tehlikeli tiplerin edinilmesi ise yasaklanıyor.
Düzenlemenin TBMM tatile girmedilk evvel maddeleştirilmesi bekleniyor.
AKP’li Ünal: Hayvanlar canlı statüsüne getiriliyor
Hayvanları Müdafaa Yasası ve Türk Ceza Maddesi’nde değişiklikle, hayvanlara karşı işlenen kimi hatalara mahpus cezası, mevcut para cezalarının da artırılması ve kimi fiillerin hata haline getirilmesini önnazarann yasa teklifi hakkında AKP Küme Başkanvekili Yetenekli Ünal, bir açıklama yaptı.
Yetenekli Ünal, “Bu düzenlemenin ruhunu, kalbini ve temel fikrini oluşturan bakış açımız şudur: Hayvanlar bir mal, eşya olmaktan çıkarılıp bir canlı statüsüne getirilmekte ve TCK 151’de hayvanlarla ilgili konu mala ziyan verme noktasından çıkarılıp cana ziyan verme noktasına getirilerek hata kapsamına alınmaktadır” dedi.
2018’de düzenlenen hayvan haklarının korunmasına yönelik protesto gösterisi
Sahipli-sahipsiz hayvan teriminin kaldırıldığını belirten Ünal, yunus parkı işletmelerinin de yasaklandığını tabir etti.
AKP milletvekillerinin imzasıyla TBMM Başkanlığı’na sunulan yasa teklifi ile getirilen kimi değerli düzenlemeler şöyleki:
Mevcut düzenlemede “mal, eşya” kapsamında bedellendirilen hayvanlar “canlı” olarak tanımlanıyor ve yaptırımlar da buna nazaran düzenleniyor. “Süs hayvanı” tarifi maddeden büsbütün çıkarılıyor.
İlgili bakanlık olarak da Etraf ve Şehircilik Bakanlığı yerine Tarım ve Orman Bakanlığı tanımlanıyor. Yasaya, sahipsiz hayvanların tedavi ve parazit gayretinin yapılmasını, aşılanması, dijital kimliklendirmeyi içeren “rehabilitasyon” kavramı ekleniyor.
Kedi ve köpek sahiplerine hayvanlarını dijital kimliklendirme usulüyle kayıt altına aldırma yükümlülüğü getiriliyor. Bunun için 22 Aralık 2022’ye kadar müddet tanınıyor.
Petshop’tan kedi ve köpek satışı yasaklanıyor
Petshoplarda kedi ve köpek satışı yasaklanıyor lakin başka hayvanların satışına mahzur yok. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafınca müsaade verilen konut hayvanı yerlerindeki kedi ve köpek satışı yapılabilecek, sahiplenmek isteyen bu hayvanları katalogdan beğenerek edinebilecek.
Yasaya eklenen düzenlemeyle hayvanlara yönelik işlene cürümlerin kapsamı genişletiliyor. Buna bakılırsa mevcut maddedeki hayvanlara her türlü makûs muamele, azap, cinsel ilginin yanı sıra, hayvanı terk etmek de yasak kapsamına alınıyor.
Bakanlıkça belirlenen tehlike arz eden hayvanları üretmek, sahiplenmek, barındırmak, beslemek, sergilemek, armağan etmek, ülkeye girişini sağlamak, reklamını yapmak da yasaklanıyor. Bu çeşitleri belirleme konusunda Tarım ve Orman Bakanlığı’na yetki veriliyor.
Vilayet Hayvan Müdafaa Şuralarında vazife alacak kurum sayısı artırılarak daha fonksiyonel hale getiriliyor. Ayrıyeten şuranın her 3 ayda bir toplanmasının mecburî olduğu ve gerektiğinde olağanüstü toplanabileceği karara bağlanırken, hayvan bakımevleri ve hastanelerini de denetleme yetkisi tanınıyor.
Mevcut maddedeki Kabahatler Kanunu kapsamına giren cürümlere yönelik para cezası ölçüleri artırılıyor. Hayvanların yanısıra yavrularının da dijital kimliklendirilme tekniğiyle kayıt alması mecburiliği getirilirken bu yükümlülüğe uymayanların hayvan başına 1200 lira para cezası ödeyeceği karara bağlanıyor. Hayvan satışı yapan şahısların hayvanların bakımı ve korunması ile ilgili olarak lokal idareler tarafınca düzenlenen eğitim programlarına katılmamaları halinde ise 5 bin lira para cezası uygulanacak.
Hayvana karış işlenen fiil cürüm oluşturmamak kaydıyla, bir hayvan jenerasyonunu yok edecek müdahalede bulunanlara hayvan başına 35 bin, hayvanın dış görünüşünü değiştirmeye yönelik yahut öteki tedavi edici olmayan kuyruk, kulak kesilmesi, ses tellerinin alınması, tırnak ve dişlerinin sökülmesine dönük cerrahi müdahaleler ile özelliklerine muhalif biçimde ve dozda hormon, ilaç veren yahut doping yapanlara da 4 bin 500 lira para cezası öngörülüyor. Hayvanların korunması ve refahı hedefiyle eğitici yayın yapma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kurumlara verilecek para cezasının ölçüsü da 21 bin liraya çıkarılıyor.
Hayvanla cinsel alakaya, hayvan kuşağını yok etmeye mahpus cezası
Hayvanlara karşı işlenen kimi kabahatlere yönelik de birinci defa mahpus cezası öngörüldü. Buna göre jenerasyonu yok olma tehlikesi altında olan bir hayvanı öldüren kişi 1 yıldan n 5 yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılacak, hayvan jenerasyonunu yok eden bireye ise 5 yıldan 10 yıla kadar mahpus cezası verilebilecek.
Dini hedefli bölümler ile yasal istisnalar ve tıbbi bilimsel münasebetler ve etraf sıhhati açısından önlenemez tehditler haricinde, bir konut hayvanını yahut evcil hayvanını taammüden öldüren kişi 6 aydan 4 yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılacak.
Hayvanlarla cinsel bağda bulunan kişi 6 aydan 3 yıla kadar mahpus ve yüz günden az olmamak üzere isimli para cezası verilecek. Mesken hayvanına azap eden, zalimce muamelede bulunanlara 6 aydan 3 yıla kadar mahpus cezası ile öngörülüyor. Hayvan dövüştürmenin cezası ise 3 aydan 2 yıla kadar mahpus yahut isimli para cezası olacak.
Bu hataların birden çok hayvana tıpkı anda işlenmesi yahut veteriner, hayvan gönüllülerince yapılması halinde de verilecek para cezası yarı oranında artırılacak.
Sahibi tarafınca işlenen kabahatler da dahil olmak üzere bu cürümlerin soruşturulması, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın vilayet yahut ilçe müdürlükleri tarafınca Cumhuriyet Başsavcılığına müracaatına bağlı olacak. Suçüstü halinde ise soruşturma genel kararlara nazaran Cumhuriyet Savcılarınca yapılabilecek. Hayvana yönelik cinsel bağa girme üzere kabahatlerde hayvan sahibinin şikayeti üzerine de soruşturma yapılabilecek.
Belediyeler kaynak ayıracak
Yasa ile belediyelere de hayvan bakımevi ve rehabilitasyon misyonu veriliyor. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 25 bini aşan belediyeler sahipsiz yahut güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması gayesiyle hayvan bakımevi kurmak zorunda olacak.
25 binin altında nüfusu bulunan belediyeler ise sorumluluk alanındaki hayvanlarını en yakın bakımevine götürmekle yükümlü olacak. Aşılama, kısırlaştırma üzere rehabilite edilmemiş sahipsiz köpekler, hayvan bakımevlerinde yahut süreksiz ünitelerde kısırlaştırılarak data tabanına kaydedilecek. Bakanlık da köpeklerin kısırlaştırılmasına her türlü yardımda bulunacak.
Yunus parkları yasaklanıyor
Yasa yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kara ve su sirkleri ile yunus parklarının kurulması yasaklanıyor. Mevcut işletmeler, rastgele bir niçinle eksilen hayvan sayısını tamamlama ya da artırma yeni şube açma yolu ile kapasite artırımına gidemeyecek, bakanlığın müsaadesi olmadan işletme hakkını devredemeyecek, bu işletmeler vakit ortasında hayvanların doğal mevt süreçlerine nazaran faaliyetlerine son verecek. Yasaya ters faaliyetini sürdürenlere ise hayvan başına 25 bin lira idari para cezası verilecek.
Tehlike arz eden hayvanların belirlenmesine ait bakanlıkça düzenleme yapılıncaya katar Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasilerio tiplerini yahut bunların melezlerini üreten sahiplenen, barındıran, besleyen, reklamlarını yapan, ülkeye sokanlara hayvan başına 11 bin lira para cezası verilecek, bu hayvanlara el konularak, belediyeler tarafınca bakımevlerine gdolayılecek. Bu tiplere hala sahip olanlar ise yasanın yürürlüğe girdiği tarihten 6 aylık müddette hayvanlarını kısırlaştıracak ve buna ait belgeyi bakanlığa başvurarak data tabanına kaydettirecek. Kısırlaştırılan ve kayıt altına alınan bu hayvanlar kayıt evraksız, ağızlıksız, tasmasız dolaştırılamayacak ve halkın ağır olarak bulunduğu yerler ile çocuk oyun alanlarına, parklara sokulamayacak. Buna karşıt hareket edenlere 11 bin lira para cezası uygulanacak. Bu hayvanların mevti halinde bakanlığa bilgi verilecek ve kayıttan düşürülecek. Bu çeşit tehlikeli hayvanların sahipleri isterlerse hayvanlarını en yakın bakımevine bırakabilecekler, hayvanlarını sokağa terkedenlere 30 bin lira para cezası uygulanacak.
Belediyelere hayvan bakımevi kurmak ve rehabilitasyon süreçleri için üç yıllık müddet tanınırken, bütçe gelirlerinden de binde beş oranında kaynak ayırma yükümlülüğü getiriliyor. Büyükşehir belediyeleri için bu oran binde 3 olacak.