İklim değişikliği gömülü tarihi yapıtları tehdit ediyor
Yağış oranı yüksek yerlerde su altında kalan bitkilerin fazlaca yavaş bir biçimde çürümesiyle oluşan yarı kömürleşmiş katmana turba deniyor. Fakat iklim değişikliği, İngiltere’de turbalık alanların kurumasına ve bu tabakanın koruduğu arkeolojik mirasın ziyan görmesine niye oluyor.
İngiltere’de yaklaşık 22 bin 500 hafriyat alanının tehlike altında olma ihtimali var.
Turba katmanında oksijen ölçüsü son derece düşük olduğu için tahta, deri ve kumaş üzere organik materyaller çürümüyor ve oksijensiz ortamda binlerce yıl bozulmadan kalabiliyor.
Fakat toprak kurumaya başladığı vakit oksijen devreye girerek çürüme sürecini başlatıyor. bu biçimde durumlarda el imali eşyalar süratle çürüyüp yok olabiliyor.
Sorun, yüzde 10’u bu biçimde sulak topraklardan oluşan İngiltere’de değişen hava şartlarının kimi turbalık alanları kurutmaya başlamış olması.
Bu devasa alanların kazılması hem milyonlarca sterline mal olabilir, birebir vakitte yıllar sürebilir. Bu ortada toprak altında gömülü olan kalıntılar da büyük ziyan gorebilir.
Arkeologlar, İngiltere’nin kuzeyinde, ülkeyi enlemesine ikiye bölen Hadrian’ın Duvarı üstündeki Roma kalelerinden Magna’da bu bozulma sürecinin başlamış olmasından korku duyuyor.
Milattan daha sonra 122 yılında Roma İmparatoru Hadrian tarafınca yaptırılan duvarın 1900. yıldönümü ötürüsıyla düzenlenen etkinlikler bu hafta başlayacak.
Duvarın üstündeki kalelerden birinin yer aldığı Magna’daki hafriyata başkanlık eden Dr. Andrew Birley, toprak düzeyinin son on yıl ortasında yer yer bir metre kadar azaldığını ve bunun kurumaya işaret ettiğinden kaygılı olduklarını söylüyor.
TARİHİ VAKİT KAPSÜLÜ TEHLİKEDE
Birley, şimdiye kadar Magna’nın yalnızca epeyce küçük bir kısmının kazıldığını belirterek, “tarihi bir vakit kapsülü tehlikede” diyor.
Dr. Birley, “Burasının olağanüstü bir potansiyeli var. Romalıların burada 300-400 yıl boyunca kullandıkları her şey bu biçimdeki haliyle korunmuş olabilir, bu da inanılmaz bir fırsat” diyor.
Magna’ya birkaç kilometre uzaklıktaki bir diğer Roma kalesinde bulunanlar, burada ne muazzam eşyalar bulunabileceği hakkında fikir veriyor.
Vindolanda’daki hafriyatlarda, dünyanın en eski boks eldivenlerinden biri bulundu. O kadar uygun korunmuştu ki, boksörün parmak boğumlarının izi hala üzerindeydi.
Vindolanda’da dünyanın hiç bir yerinde olmadığı kadar epeyce sayıda Romalı ayakkabısı bulundu.
Şimdiye kadar bulunan en eski bayan el yazısı da bir daha Vindolanda’dan.
Yakınlardaki bir öbür kalenin kumandanının eşi olan Claudia Severa, yazdığı notta arkadaşı Lepidina’yı 1900 yıl evvel 11 Eylül’deki doğum günü partisine davet ediyor.
“Doğum günüme gelmeni ne kadar istiyorum bilemezsin” diyor. “Sen gelirsen çok daha eğlenceli olacak. Umarım gelebilirsin. Hoşça kal kardeşim, canım benim.”
Bu üzere gündelik yaşama dair eşyalar, antik çağlarda kolay insanların hayatıyla ilgili eşsiz bilgiler sunuyor.
Vindolanda’daki kazılara da başkanlık eden Dr. Andrew Birley, “bu tıp şeyler genelde korunup kalmaz” diyor ve ekliyor:
“Yaklaşık 2000 yıl evvel, burada kuzey hududunda hayatın nasıl olduğuna dair dayanılmaz bir öngörü edinmemizi sağlıyor.”
Birley, Magna’da artık önceliğin yerin altında neler meydana geldiğini tespit etmek olduğunu söylüyor.
Bunun için sondaj kuyuları açılıyor, her saat başı su seviyesi ve ısı ölçümü yapılıyor.
Teesside Üniversitesi’nden Dr. Gillian Taylor, devam eden süreci anlamak için toprak örneklerindeki kimyasal unsurları inceliyor.
Turbalık alanlardaki organik eşyaların yok olmasının “felaket” olacağını söylüyor. “Yok olma tehlikesi var. Şu anda neler olduğuna bakmazsak, kültürel mirasımızı kaybedeceğiz” diyor.
En berbatından endişelenen Dr. Birley gelecek yıl deneme çukurları açmayı planlıyor. Turbalık alanın süratle kuruduğu tespit edilirse, altındakilerin yok olmaması için tam bir hafriyat yapılması gerekebilecek.
Değişen hava şartları yalnızca Roma periyoduna ilişkin kalıntıları değil, yaklaşık 22 bin 500 arkeolojik alanı tehdit ediyor.
Northumbria Üniversitesi’nden Dr. Rosie Everett, iklim değişikliğinin İngiltere’de sulak topraklarda arkeolojiyi nasıl etkilediğini araştıran takımdan.
Turbalık alanlarda tehlikede olan tarihi alanlar yok olursa, ülke tarihinin kıymetli bir kısmının karanlıkta kalacağını düşünüyor.
12 bin yıllık paleolitik, bir diğer deyişle yontma taş periyoduna ilişkin patikalar, Tunç çağından kalma gömüler, çabucak sonrasındaki periyotlara ilişkin kalıntılar da tehlikede.
Kuru alanlarda çalışan arkeologlar, oradaki eşyaların yüzde 10’unu bulabilirken, turbalık alanlarda bu oran yüzde 90’lara kadar çıkabiliyor.
Dr. Everett turbalık alanlar kaybolursa iklim ve etraf tarihini anlamanın da güçleşeceğini belirterek, buraların korunması için daha fazla efor gösterilmesi gerektiğini söylüyor.
Yağış oranı yüksek yerlerde su altında kalan bitkilerin fazlaca yavaş bir biçimde çürümesiyle oluşan yarı kömürleşmiş katmana turba deniyor. Fakat iklim değişikliği, İngiltere’de turbalık alanların kurumasına ve bu tabakanın koruduğu arkeolojik mirasın ziyan görmesine niye oluyor.
İngiltere’de yaklaşık 22 bin 500 hafriyat alanının tehlike altında olma ihtimali var.
Turba katmanında oksijen ölçüsü son derece düşük olduğu için tahta, deri ve kumaş üzere organik materyaller çürümüyor ve oksijensiz ortamda binlerce yıl bozulmadan kalabiliyor.
Fakat toprak kurumaya başladığı vakit oksijen devreye girerek çürüme sürecini başlatıyor. bu biçimde durumlarda el imali eşyalar süratle çürüyüp yok olabiliyor.
Sorun, yüzde 10’u bu biçimde sulak topraklardan oluşan İngiltere’de değişen hava şartlarının kimi turbalık alanları kurutmaya başlamış olması.
Bu devasa alanların kazılması hem milyonlarca sterline mal olabilir, birebir vakitte yıllar sürebilir. Bu ortada toprak altında gömülü olan kalıntılar da büyük ziyan gorebilir.
Arkeologlar, İngiltere’nin kuzeyinde, ülkeyi enlemesine ikiye bölen Hadrian’ın Duvarı üstündeki Roma kalelerinden Magna’da bu bozulma sürecinin başlamış olmasından korku duyuyor.
Milattan daha sonra 122 yılında Roma İmparatoru Hadrian tarafınca yaptırılan duvarın 1900. yıldönümü ötürüsıyla düzenlenen etkinlikler bu hafta başlayacak.
Duvarın üstündeki kalelerden birinin yer aldığı Magna’daki hafriyata başkanlık eden Dr. Andrew Birley, toprak düzeyinin son on yıl ortasında yer yer bir metre kadar azaldığını ve bunun kurumaya işaret ettiğinden kaygılı olduklarını söylüyor.
TARİHİ VAKİT KAPSÜLÜ TEHLİKEDE
Birley, şimdiye kadar Magna’nın yalnızca epeyce küçük bir kısmının kazıldığını belirterek, “tarihi bir vakit kapsülü tehlikede” diyor.
Dr. Birley, “Burasının olağanüstü bir potansiyeli var. Romalıların burada 300-400 yıl boyunca kullandıkları her şey bu biçimdeki haliyle korunmuş olabilir, bu da inanılmaz bir fırsat” diyor.
Magna’ya birkaç kilometre uzaklıktaki bir diğer Roma kalesinde bulunanlar, burada ne muazzam eşyalar bulunabileceği hakkında fikir veriyor.
Vindolanda’daki hafriyatlarda, dünyanın en eski boks eldivenlerinden biri bulundu. O kadar uygun korunmuştu ki, boksörün parmak boğumlarının izi hala üzerindeydi.
Vindolanda’da dünyanın hiç bir yerinde olmadığı kadar epeyce sayıda Romalı ayakkabısı bulundu.
Şimdiye kadar bulunan en eski bayan el yazısı da bir daha Vindolanda’dan.
Yakınlardaki bir öbür kalenin kumandanının eşi olan Claudia Severa, yazdığı notta arkadaşı Lepidina’yı 1900 yıl evvel 11 Eylül’deki doğum günü partisine davet ediyor.
“Doğum günüme gelmeni ne kadar istiyorum bilemezsin” diyor. “Sen gelirsen çok daha eğlenceli olacak. Umarım gelebilirsin. Hoşça kal kardeşim, canım benim.”
Bu üzere gündelik yaşama dair eşyalar, antik çağlarda kolay insanların hayatıyla ilgili eşsiz bilgiler sunuyor.
Vindolanda’daki kazılara da başkanlık eden Dr. Andrew Birley, “bu tıp şeyler genelde korunup kalmaz” diyor ve ekliyor:
“Yaklaşık 2000 yıl evvel, burada kuzey hududunda hayatın nasıl olduğuna dair dayanılmaz bir öngörü edinmemizi sağlıyor.”
Birley, Magna’da artık önceliğin yerin altında neler meydana geldiğini tespit etmek olduğunu söylüyor.
Bunun için sondaj kuyuları açılıyor, her saat başı su seviyesi ve ısı ölçümü yapılıyor.
Teesside Üniversitesi’nden Dr. Gillian Taylor, devam eden süreci anlamak için toprak örneklerindeki kimyasal unsurları inceliyor.
Turbalık alanlardaki organik eşyaların yok olmasının “felaket” olacağını söylüyor. “Yok olma tehlikesi var. Şu anda neler olduğuna bakmazsak, kültürel mirasımızı kaybedeceğiz” diyor.
En berbatından endişelenen Dr. Birley gelecek yıl deneme çukurları açmayı planlıyor. Turbalık alanın süratle kuruduğu tespit edilirse, altındakilerin yok olmaması için tam bir hafriyat yapılması gerekebilecek.
Değişen hava şartları yalnızca Roma periyoduna ilişkin kalıntıları değil, yaklaşık 22 bin 500 arkeolojik alanı tehdit ediyor.
Northumbria Üniversitesi’nden Dr. Rosie Everett, iklim değişikliğinin İngiltere’de sulak topraklarda arkeolojiyi nasıl etkilediğini araştıran takımdan.
Turbalık alanlarda tehlikede olan tarihi alanlar yok olursa, ülke tarihinin kıymetli bir kısmının karanlıkta kalacağını düşünüyor.
12 bin yıllık paleolitik, bir diğer deyişle yontma taş periyoduna ilişkin patikalar, Tunç çağından kalma gömüler, çabucak sonrasındaki periyotlara ilişkin kalıntılar da tehlikede.
Kuru alanlarda çalışan arkeologlar, oradaki eşyaların yüzde 10’unu bulabilirken, turbalık alanlarda bu oran yüzde 90’lara kadar çıkabiliyor.
Dr. Everett turbalık alanlar kaybolursa iklim ve etraf tarihini anlamanın da güçleşeceğini belirterek, buraların korunması için daha fazla efor gösterilmesi gerektiğini söylüyor.