İklim Şeffaflığı (Climate Transparency), G20 ülkelerinin iklim değişikliği ile çabasına dair değerlendirmelerin mukayeseli olarak sunulduğu 2021 İklim Şeffaflığı Raporu’nu yayınladı.
Rapor, sera gazı emisyonlarının Covid-19 salgını ile kısa bir düşüş devrinin akabinde G20 genelinde bir daha yükselişe geçtiğini vurguluyor.
Roma’da gerçekleşecek G20 önderler tepesine ve Glasgow’da gerçekleşecek COP26 doruğuna haftalar kala rapor, dünyanın önde gelen ekonomilerinin önderlerinin telaffuzlarını siyasetlerle eşleştirmeleri ve IEA net sıfır raporunda açıklandıği üzere 2021’de fosil yakıtlardan çıkışı hızlandırmaları gerektiğinin altını çiziyor.
Raporun Türkiye ile ilgili değerlendirmesinde, güç arzında fosil yakıtların hakim olduğu belirtiliyor. Türkiye’nin kömür tüketiminin hala G20 ortalamasından yüksek olması dikkat çekiyor.
G20 genelinde emisyonlar bir daha yükselişte
Bianet’in haberinde aktardığına göre raporda, Covid-19 salgını niçiniyle, kısa bir düşüş devrinin akabinde sera gazı emisyonları G20 genelinde bir daha yükselişe geçti ve Arjantin, Çin, Hindistan ve Endonezya’nın 2019 emisyon düzeylerini aşması öngörülüyor.
2020’de güç kesiminin CO2 emisyonları G20 genelinde yüzde 6 oranında azaldı. Fakat 2021’de yüzde 4’lük bir artış öngörülüyor.
Raporun baş müelliflerinden Güney Koreli kuruluş İklimimiz için Çözümler’den (Solutions For Our Climate) Gahee Han, “Küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 75’inden sorumlu olan G20 ülkeleri genelinde emisyonların bir daha yükselişe geçmesi, net sıfır taahhütlerini yerine getirmek için emisyonların hemen keskin ve süratli bir biçimde azaltılması gerektiğini gösteriyor” diyor.
Olumlu gelişmeler
Raporda G20 ülkelerinde güneş ve rüzgâr gücüne yapılan yatırımların artmasıyla şurası gücün 2020’de yeni rekorlar kırması üzere birtakım olumlu gelişmelere de yer veriliyor.
Yenilenebilir gücün güç arzı ortasında 2020 yılındaki yüzde 10’luk hissesinin, 2021 yılında yüzde 12’ye çıkması öngörülüyor. Elektrik ve ısı elde etme emelli güç bölümünde, yenilenebilir gücün hissesi 2015 ve 2020 içinde yüzde 20 arttı ve 2021’de G20’nin güç karmasının yaklaşık yüzde 30’unu oluşturacağı kestirim ediliyor.
Bir taraftan da uzmanlar, İngiltere haricinde G20 üyelerinin hiç birinin 2050’ye kadar güç bölümünde yüzde 100 yenilenebilir güce ulaşmak için kısa ya da uzun vadeli stratejilere sahip olmadığına dikkat çekiyor.
Fosile bağımlılık azalmıyor
Öte yandan bu olumlu gelişmelere karşın fosil yakıtlara bağımlılık azalmıyor. Tersine, kömür tüketiminin 2021’de yaklaşık yüzde 5 artacağı kestirim edilirken, 2015-2020 yılları içinde G20 genelinde doğalgaz tüketimi halihazırda yüzde 12 arttı.
Rapor, kömürdeki büyümenin yüklü olarak en büyük global kömür üreticisi ve tüketicisi olan Çin’de gerçekleştiğini, Çin’in akabinde ABD ve Hindistan’ın geldiğini ortaya koyuyor.
Hükümetler farkında
hem de, birden fazla G20 hükümetinin düşük karbonlu ekonomilere geçişin gerekliliğinin farkında olduğu, yapılan son açıklamalardan anlaşılıyor. Global ısınmayı 1,5°C ile sonlandırmak için en geç 2050’ye kadar net sıfır gayelerine ulaşılması gerekiyor; İklim Şeffaflığı Raporu’na göre G20 hükümetlerinin çoğunluğu bunu kabul etmiş durumda.
Ağustos 2021 itibariyle, 14 G20 üyesi, global sera gazı emisyonlarının neredeyse yüzde 61’ini kapsayacak biçimde net sıfır amaçları belirledi.
Daha savlı amaçlar gerekiyor
Paris Mutabakatı’nda açıklandıği üzere, muahedeye taraf olan her ülkenin bir Ulusal Katkı Beyanı sunması bekleniyor. Bu beyan, her hükümetin yerine getirmeyi amaçladığı amaçları, siyasetleri ve tedbirleri belirleyen bir iklim planı.
Çalışmanın genel uyumundan sorumlu Climate Analytics’ten Kim Coetzee “G20 hükümetlerinin daha tezli ulusal emisyon azaltma maksatlarıyla masaya gelmesi gerekiyor. Bu rapordaki sayılar, G20 hükümetleri olmadan gözle görülür bir değişim yaratılamayacağını doğruluyor. Bunu biz de biliyoruz, onlar da biliyorlar. COP26 öncesinde top artık onlarda” diyor.
Maliyetler
G20 üyelerinin birden fazla, sera gazı azaltım maksatlarını yaygınlaştırmak için Covid-19 kurtarma paketlerinden yararlanma fırsatlarını da kaçırdı. Toplam 1,8 trilyon ABD dolarlık kurtarma harcamalarının yalnızca 300 milyar ABD doları, büyük bir muştuyla başlatılan “yeşil” toparlanma sürecine giderken, fosil yakıtlar sübvanse edilmeye devam etti.
Arjantinli kuruluş Fundación Ambiente y Recursos Naturales’ten (FARN) Enrique Maurtua Konstantinidis, “Verimsiz fosil yakıt sübvansiyonlarını makul düzeye indirme ve etaplı olarak kaldırma taahhüdünün verilmesinin üzerinden on yıl geçmesine karşın G20 üyeleri hala iklim değişikliğine niye olan kirli yakıtlara milyarlarca dolar kaynak akıtmaya devam ediyor” diyor. 2019’da Suudi Arabistan haricindeki G20 üyeleri kömür, petrol ve doğalgaz üretimi ve tüketimi için en az 152 milyar ABD doları meblağında sübvansiyon sağladı.
Raporun müelliflerine bakılırsa, tesirli karbon fiyatlandırma programlarıyla düşük karbonlu bir iktisada geçiş teşvik edilebilir. birebir vakitte, G20 üyelerinden yalnızca 13’ünde net bir ulusal karbon fiyatlandırma programı bulunuyor. Brezilya, Endonezya, Rusya ve Türkiye bu biçimde bir program başlatmayı düşünüyor.
Rapor, sera gazı emisyonlarının Covid-19 salgını ile kısa bir düşüş devrinin akabinde G20 genelinde bir daha yükselişe geçtiğini vurguluyor.
Roma’da gerçekleşecek G20 önderler tepesine ve Glasgow’da gerçekleşecek COP26 doruğuna haftalar kala rapor, dünyanın önde gelen ekonomilerinin önderlerinin telaffuzlarını siyasetlerle eşleştirmeleri ve IEA net sıfır raporunda açıklandıği üzere 2021’de fosil yakıtlardan çıkışı hızlandırmaları gerektiğinin altını çiziyor.
Raporun Türkiye ile ilgili değerlendirmesinde, güç arzında fosil yakıtların hakim olduğu belirtiliyor. Türkiye’nin kömür tüketiminin hala G20 ortalamasından yüksek olması dikkat çekiyor.
G20 genelinde emisyonlar bir daha yükselişte
Bianet’in haberinde aktardığına göre raporda, Covid-19 salgını niçiniyle, kısa bir düşüş devrinin akabinde sera gazı emisyonları G20 genelinde bir daha yükselişe geçti ve Arjantin, Çin, Hindistan ve Endonezya’nın 2019 emisyon düzeylerini aşması öngörülüyor.
2020’de güç kesiminin CO2 emisyonları G20 genelinde yüzde 6 oranında azaldı. Fakat 2021’de yüzde 4’lük bir artış öngörülüyor.
Raporun baş müelliflerinden Güney Koreli kuruluş İklimimiz için Çözümler’den (Solutions For Our Climate) Gahee Han, “Küresel sera gazı emisyonlarının yüzde 75’inden sorumlu olan G20 ülkeleri genelinde emisyonların bir daha yükselişe geçmesi, net sıfır taahhütlerini yerine getirmek için emisyonların hemen keskin ve süratli bir biçimde azaltılması gerektiğini gösteriyor” diyor.
Olumlu gelişmeler
Raporda G20 ülkelerinde güneş ve rüzgâr gücüne yapılan yatırımların artmasıyla şurası gücün 2020’de yeni rekorlar kırması üzere birtakım olumlu gelişmelere de yer veriliyor.
Yenilenebilir gücün güç arzı ortasında 2020 yılındaki yüzde 10’luk hissesinin, 2021 yılında yüzde 12’ye çıkması öngörülüyor. Elektrik ve ısı elde etme emelli güç bölümünde, yenilenebilir gücün hissesi 2015 ve 2020 içinde yüzde 20 arttı ve 2021’de G20’nin güç karmasının yaklaşık yüzde 30’unu oluşturacağı kestirim ediliyor.
Bir taraftan da uzmanlar, İngiltere haricinde G20 üyelerinin hiç birinin 2050’ye kadar güç bölümünde yüzde 100 yenilenebilir güce ulaşmak için kısa ya da uzun vadeli stratejilere sahip olmadığına dikkat çekiyor.
Fosile bağımlılık azalmıyor
Öte yandan bu olumlu gelişmelere karşın fosil yakıtlara bağımlılık azalmıyor. Tersine, kömür tüketiminin 2021’de yaklaşık yüzde 5 artacağı kestirim edilirken, 2015-2020 yılları içinde G20 genelinde doğalgaz tüketimi halihazırda yüzde 12 arttı.
Rapor, kömürdeki büyümenin yüklü olarak en büyük global kömür üreticisi ve tüketicisi olan Çin’de gerçekleştiğini, Çin’in akabinde ABD ve Hindistan’ın geldiğini ortaya koyuyor.
Hükümetler farkında
hem de, birden fazla G20 hükümetinin düşük karbonlu ekonomilere geçişin gerekliliğinin farkında olduğu, yapılan son açıklamalardan anlaşılıyor. Global ısınmayı 1,5°C ile sonlandırmak için en geç 2050’ye kadar net sıfır gayelerine ulaşılması gerekiyor; İklim Şeffaflığı Raporu’na göre G20 hükümetlerinin çoğunluğu bunu kabul etmiş durumda.
Ağustos 2021 itibariyle, 14 G20 üyesi, global sera gazı emisyonlarının neredeyse yüzde 61’ini kapsayacak biçimde net sıfır amaçları belirledi.
Daha savlı amaçlar gerekiyor
Paris Mutabakatı’nda açıklandıği üzere, muahedeye taraf olan her ülkenin bir Ulusal Katkı Beyanı sunması bekleniyor. Bu beyan, her hükümetin yerine getirmeyi amaçladığı amaçları, siyasetleri ve tedbirleri belirleyen bir iklim planı.
Çalışmanın genel uyumundan sorumlu Climate Analytics’ten Kim Coetzee “G20 hükümetlerinin daha tezli ulusal emisyon azaltma maksatlarıyla masaya gelmesi gerekiyor. Bu rapordaki sayılar, G20 hükümetleri olmadan gözle görülür bir değişim yaratılamayacağını doğruluyor. Bunu biz de biliyoruz, onlar da biliyorlar. COP26 öncesinde top artık onlarda” diyor.
Maliyetler
G20 üyelerinin birden fazla, sera gazı azaltım maksatlarını yaygınlaştırmak için Covid-19 kurtarma paketlerinden yararlanma fırsatlarını da kaçırdı. Toplam 1,8 trilyon ABD dolarlık kurtarma harcamalarının yalnızca 300 milyar ABD doları, büyük bir muştuyla başlatılan “yeşil” toparlanma sürecine giderken, fosil yakıtlar sübvanse edilmeye devam etti.
Arjantinli kuruluş Fundación Ambiente y Recursos Naturales’ten (FARN) Enrique Maurtua Konstantinidis, “Verimsiz fosil yakıt sübvansiyonlarını makul düzeye indirme ve etaplı olarak kaldırma taahhüdünün verilmesinin üzerinden on yıl geçmesine karşın G20 üyeleri hala iklim değişikliğine niye olan kirli yakıtlara milyarlarca dolar kaynak akıtmaya devam ediyor” diyor. 2019’da Suudi Arabistan haricindeki G20 üyeleri kömür, petrol ve doğalgaz üretimi ve tüketimi için en az 152 milyar ABD doları meblağında sübvansiyon sağladı.
Raporun müelliflerine bakılırsa, tesirli karbon fiyatlandırma programlarıyla düşük karbonlu bir iktisada geçiş teşvik edilebilir. birebir vakitte, G20 üyelerinden yalnızca 13’ünde net bir ulusal karbon fiyatlandırma programı bulunuyor. Brezilya, Endonezya, Rusya ve Türkiye bu biçimde bir program başlatmayı düşünüyor.