İran’da halk yeni Cumhurbaşkanını seçmek üzere yarın sandık başına gidecek
Seçimlerde aday olmak isteyenlerin rejime bağlılığı ile siyasi, ahlaki ve dini sabıkalarını inceleyen Anayasayı Koruyucular Kurulunun (AKK) vetoları niçiniyle reformistler seçimi boykot sonucu alırken, muhafazakarlar ise bu durumu fırsata çevirerek birinci çeşitte kendilerinden bir ismin Cumhurbaşkanı seçilmesini planlıyor.
İran’da Cumhurbaşkanı 4 yıl mühletle nazaranv yapıyor ve bir kimse en çok 2 kez üst üste bu makama seçilebiliyor. Adayların birinci tıpta seçilebilmesi için yüzde 50+1 oy alması gerekiyor.
Birinci çeşitte yüzde 50+1’in üzerine çıkan aday olmaması halinde en çok oyu alan 2 aday ikinci çeşide kalacak ve kazanan ülkenin 8’inci Cumhurbaşkanı olacak.
Yaklaşık 83 milyon nüfusa sahip İran’da, yarın yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 29 milyon 980 bin 38’i erkek, 29 milyon 330 bin 269’u bayan olmak üzere 59 milyon 310 bin 307 kişi oy kullanabilecek. Birinci kez oy kullanacakların sayısı ise 1 milyon 392 bin 148.
Ülke genelinde 59 milyondan fazla seçmen, kurulan 72 bin sandıkta oy kullanabilecek. Oy kullanma süreci yarın mahallî saatle 07.00’de başlayacak ve 24.00’te sona erecek. Bu mühlet gereksinim halinde İçişleri Bakanlığına bağlı Seçim Merkezinin sonucuyla birkaç saat daha uzatılabilecek.
Seçimde yarışan adayların propaganda faaliyeti ise seçimden 24 saat evvel bitmiş olduği için bu sabah 07.00 prestijiyle her türlü propaganda yasak.
AKK’nin adaylıklarını onayladığı 7 isimden muhafazakar Milletvekili Ali İstek Zakani ve eski Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu Genel Sekreteri ve Nükleer Başmüzakereci Said Celili ile reformist eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhsin Mihralizade seçim yarışından çekildi.
Yeni bir gelişme olmaz ve muhafazakar adaylar eski İhtilal Muhafızları Ordusu Genel Kumandanı ve Sistemin Maslahatını Teşhis Kurulu Genel Sekreteri Muhsin Rızai ile Milletvekili Buyruk Hüseyin Kadızade Haşimi son dakikaya kadar çekilmezlerse, muhafazakar aday Yargı Erki Lideri Reisi ve eski Merkez Bankası Lideri Abdunnasır Himmeti ile yarın 8. Cumhurbaşkanlığı için yarışacaklar.
Ülkede muhafazakarların denetiminde bulunan AKK, 592 bireyden 585’inin adaylık başvuruşunu reddetti. Adaylık müracaatları reddedilenler içinde Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, Tebriz Milletvekili Mesud Pizişkiyan ve Mustafa Taczade üzere reformist isimler ile ölçülü muhafazakar eski Meclis Lideri Ali Laricani ve eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad da yer alıyor.
Veto edilen isimlerden Ahmedinejad ve Taczade oy kullanmayacaklarını belirterek “seçimleri boykot” davetinde bulunurken, 31 reformist parti ve hareketin çatı kuruluşu Reformist Cephe blok olarak hiç bir adayı desteklemeyeceklerini deklare etti.
Reformist cenahta Himmeti’ye takviye verilmesi istikametinde kimi görüşlerin lisana getirilmesi niçiniyle fikir ayrılığı oluşurken boykottan yana hal alanların çoğunlukta olduğu belirtiliyor.
İran’ın önde gelen aydınlarından siyaset bilimci Prof. Dr. Sadık Zibakelam, reformistlerin seçimlere katılıp katılmamasına ait tartışmalar üzerine, “Reformistlerin blok olarak seçimlere iştirak sonucu alması bu hareketin tabutuna son çiviyi çakması demektir.” tabirlerini kullanmıştı.
Muhafazakarlar ise reformistlerin tersine büyük bir iştirakle sandık başına giderek adayları Reisi’nin birinci çeşitte Cumhurbaşkanı seçilmesini sağlamayı ve karşı tarafın boykotunu kendileri için fırsata dönüştürmeyi planlıyor.
Ülkede reformist ve ölçülü muhafazakar adayların saf dışı kalması niçiniyle muhafazakarların blok olarak desteklediği Reisi’nin seçimleri kazanmasına kesin gözüyle bakılıyor.
İran’da yarın 13. Cumhurbaşkanlığı seçimiyle eş vakitli olarak vilayet, ilçe ve beldelerde idare kurulu seçimleri ile İran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi orta seçimleri de yapılacak.
Seçimlerde aday olmak isteyenlerin rejime bağlılığı ile siyasi, ahlaki ve dini sabıkalarını inceleyen Anayasayı Koruyucular Kurulunun (AKK) vetoları niçiniyle reformistler seçimi boykot sonucu alırken, muhafazakarlar ise bu durumu fırsata çevirerek birinci çeşitte kendilerinden bir ismin Cumhurbaşkanı seçilmesini planlıyor.
İran’da Cumhurbaşkanı 4 yıl mühletle nazaranv yapıyor ve bir kimse en çok 2 kez üst üste bu makama seçilebiliyor. Adayların birinci tıpta seçilebilmesi için yüzde 50+1 oy alması gerekiyor.
Birinci çeşitte yüzde 50+1’in üzerine çıkan aday olmaması halinde en çok oyu alan 2 aday ikinci çeşide kalacak ve kazanan ülkenin 8’inci Cumhurbaşkanı olacak.
Yaklaşık 83 milyon nüfusa sahip İran’da, yarın yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 29 milyon 980 bin 38’i erkek, 29 milyon 330 bin 269’u bayan olmak üzere 59 milyon 310 bin 307 kişi oy kullanabilecek. Birinci kez oy kullanacakların sayısı ise 1 milyon 392 bin 148.
Ülke genelinde 59 milyondan fazla seçmen, kurulan 72 bin sandıkta oy kullanabilecek. Oy kullanma süreci yarın mahallî saatle 07.00’de başlayacak ve 24.00’te sona erecek. Bu mühlet gereksinim halinde İçişleri Bakanlığına bağlı Seçim Merkezinin sonucuyla birkaç saat daha uzatılabilecek.
Seçimde yarışan adayların propaganda faaliyeti ise seçimden 24 saat evvel bitmiş olduği için bu sabah 07.00 prestijiyle her türlü propaganda yasak.
AKK’nin adaylıklarını onayladığı 7 isimden muhafazakar Milletvekili Ali İstek Zakani ve eski Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu Genel Sekreteri ve Nükleer Başmüzakereci Said Celili ile reformist eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhsin Mihralizade seçim yarışından çekildi.
Yeni bir gelişme olmaz ve muhafazakar adaylar eski İhtilal Muhafızları Ordusu Genel Kumandanı ve Sistemin Maslahatını Teşhis Kurulu Genel Sekreteri Muhsin Rızai ile Milletvekili Buyruk Hüseyin Kadızade Haşimi son dakikaya kadar çekilmezlerse, muhafazakar aday Yargı Erki Lideri Reisi ve eski Merkez Bankası Lideri Abdunnasır Himmeti ile yarın 8. Cumhurbaşkanlığı için yarışacaklar.
Ülkede muhafazakarların denetiminde bulunan AKK, 592 bireyden 585’inin adaylık başvuruşunu reddetti. Adaylık müracaatları reddedilenler içinde Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, Tebriz Milletvekili Mesud Pizişkiyan ve Mustafa Taczade üzere reformist isimler ile ölçülü muhafazakar eski Meclis Lideri Ali Laricani ve eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad da yer alıyor.
Veto edilen isimlerden Ahmedinejad ve Taczade oy kullanmayacaklarını belirterek “seçimleri boykot” davetinde bulunurken, 31 reformist parti ve hareketin çatı kuruluşu Reformist Cephe blok olarak hiç bir adayı desteklemeyeceklerini deklare etti.
Reformist cenahta Himmeti’ye takviye verilmesi istikametinde kimi görüşlerin lisana getirilmesi niçiniyle fikir ayrılığı oluşurken boykottan yana hal alanların çoğunlukta olduğu belirtiliyor.
İran’ın önde gelen aydınlarından siyaset bilimci Prof. Dr. Sadık Zibakelam, reformistlerin seçimlere katılıp katılmamasına ait tartışmalar üzerine, “Reformistlerin blok olarak seçimlere iştirak sonucu alması bu hareketin tabutuna son çiviyi çakması demektir.” tabirlerini kullanmıştı.
Muhafazakarlar ise reformistlerin tersine büyük bir iştirakle sandık başına giderek adayları Reisi’nin birinci çeşitte Cumhurbaşkanı seçilmesini sağlamayı ve karşı tarafın boykotunu kendileri için fırsata dönüştürmeyi planlıyor.
Ülkede reformist ve ölçülü muhafazakar adayların saf dışı kalması niçiniyle muhafazakarların blok olarak desteklediği Reisi’nin seçimleri kazanmasına kesin gözüyle bakılıyor.
İran’da yarın 13. Cumhurbaşkanlığı seçimiyle eş vakitli olarak vilayet, ilçe ve beldelerde idare kurulu seçimleri ile İran Meclisi ve Uzmanlar Meclisi orta seçimleri de yapılacak.