Sivas Cumhuriyet Üniversitesi (SCÜ) Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Ercüment Ayazlı öncülüğündeki grup, İstanbul’un ‘2040 Yılı İçin Kentsel Yayılma Riski Haritası’nı çıkarttı. Doç. Dr. Ayazlı, “Çalışmamızdan elde ettiğimiz sonuçlara nazaran, İstanbul’da tarım topraklarının yüzde 37’si, ormanlarınsa yüzde 21’i kentleşme tehdidi altında” dedi.
Kentsel yayılma, etrafa tesirleri ve simülasyon modellerini üretilmesi konusunda çalışmalar yapan SCÜ Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Ercüment Ayazlı öncülüğünde Bursa Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ömer Bilen ile Çorum Hitit Üniversitesi Öğretim vazifelisi Yüksek Mühendis Ahmet Emin Yakup, 2000, 2006, 2012 ve 2018 bilgileri kullanılarak İstanbul için 2040 yılı kentsel yayılma simülasyon modeli oluşturdu. Hazırlanan harita ile İstanbul’un 2040’a kadar kentsel yayılma riskinin sonuçları ortaya konuldu.
“2050’de kentli nüfus yüzde 70’e yaklaşacak”
İstanbul’u bir laboratuvar olarak gördüklerini belirten Doç. Dr. İsmail Ercüment Ayazlı, “Şu anda hepimizin konuştuğu bahis; tarım ve orman. Zira pandemi bize bunu gösterdi. İnsanoğlunun gereksinimi en kıymetli iki şey; pak hava ve bağışıklık sistemini güçlendirecek organik beslenmedir. Bunları da tarım yerlerimiz ve ormanlarımızla sağlıyoruz. Bunların üstündeki en kıymetli baskı; kentleşme baskısı. Dünya nüfusunun her yıl artmasına karşın kırsal alan nüfusu daima azalmakta ve 2050 yılına gelindiğinde kentli nüfusun yüzde 70’e yaklaşması beklenmektedir. Bu da şu demek; 2050 yılına gelindiğinde kırsal alanda yaşayan her bir kişi, 3 kat daha fazla emek sarf etmeli ki; hem kendi tıpkı vakitte kentte yaşayan insanların karnını doyurabilsin” dedi.
İki sorun; arazi kullanması ve örtü değişimleri
Bilhassa çevresel sıkıntılara dikkati çekmek istediklerini tabir eden Doç. Dr. Ayazlı, “Çevresel sıkıntıların başında; arazi kullanması ve örtüsünde meydana gelen değişimler yer alıyor. Arazi kullanması ve örtü değişimleri niçiniyle meydana gelen ormansızlaşma, tarım topraklarının ve sulak alanların yok olması kararında bilhassa iklim değişikliği, global sınma, kuraklık ve sel baskınları, salgın hastalıklar, hava ve su kirliliği, beslenme ve besin güvenliği üzere sıkıntılar ortaya çıkmaktadır. beraberinde bilhassa lokal idareler açısından artan güç maliyetleri ve mahallî idareler tarafınca sunulan kamu hizmetlerinin aksamasının yanında yoksulluğun artması, yoksullukla uğraş, demografi ve ömür kalitesinin değişmesine niye olmaktadır” diye konuştu.
“Gerekli tedbirler alınırsa hasarlar minimuma inebilir”
2040 yılını niye seçtiklerini de açıklayan Doç. Dr. Ayazlı, “İstanbul’da etraf düzenlemesi planı, en son 2010 yılında yapıldı. Bu planlar 30 yıllıktır. O niçinle kestirim tarihini 2040 yılı olarak belirlediğimiz çalışmamızdan elde ettiğimiz sonuçlara nazaran, İstanbul’da tarım topraklarının yüzde 37’si, ormanlarınsa yüzde 21’i kentleşme tehdidi altında. Buna ek olarak beklenen İstanbul sarsıntısını de göz önünde bulundurarak elimizdeki etraf düzenlemesi planının ortasında yer alan jeolojik riskli alanlar bilgileri var. Bir de bununla ürettiğimiz modeli çakıştırdık. Burada da jeolojik riskli alanlardaki muhtemel kentleşme baskısı yüzde 60 olarak hesaplanmıştır. Bu sayılar artabilir, azalabilir. Gerekli tedbirler alındığı takdirde buradaki hasarlar minimuma inebilir” sözlerini kullandı.
“Kent için proje hazırlayanlar, bu bilgilere de baksın”
2020 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Zelzele Mühendisliği Anabilim Kolu’nun ortaklaşa bir rapor hazırladığını hatırlatan Doç. Dr. Ayazlı, şunları söylemiş oldu:
“Bu raporda 7,5 büyüklüğündeki bir zelzele senaryosuna nazaran, İstanbul’daki binaların ortalama yüzde 17’sinin orta ve üstü düzeyde hasar goreceği, 12 bin 400-14 bin 150 içinde insanın hayatını yitireceği varsayım ediliyor. Bu da hayli önemli bir sayıdır. 15 milyar dolar civarında bir mali kaybın meydana geleceği hesaplanmıştır. Kur artışıyla şu an bu oran 2 katına çıkmış vaziyette. İstanbul’da kentsel yayılmayı denetim altında tutmak için gerekli tedbirler alınmadığı takdirde oluşabilecek ziyanlar, bu sayıların üzerinde olacaktır. Gayemiz; kentle ilgili karar vericiler proje geliştirdiğinde, hazırladığımız bu haritayı göz önüne alması.”
Kentsel yayılma, etrafa tesirleri ve simülasyon modellerini üretilmesi konusunda çalışmalar yapan SCÜ Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. İsmail Ercüment Ayazlı öncülüğünde Bursa Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ömer Bilen ile Çorum Hitit Üniversitesi Öğretim vazifelisi Yüksek Mühendis Ahmet Emin Yakup, 2000, 2006, 2012 ve 2018 bilgileri kullanılarak İstanbul için 2040 yılı kentsel yayılma simülasyon modeli oluşturdu. Hazırlanan harita ile İstanbul’un 2040’a kadar kentsel yayılma riskinin sonuçları ortaya konuldu.
“2050’de kentli nüfus yüzde 70’e yaklaşacak”
İstanbul’u bir laboratuvar olarak gördüklerini belirten Doç. Dr. İsmail Ercüment Ayazlı, “Şu anda hepimizin konuştuğu bahis; tarım ve orman. Zira pandemi bize bunu gösterdi. İnsanoğlunun gereksinimi en kıymetli iki şey; pak hava ve bağışıklık sistemini güçlendirecek organik beslenmedir. Bunları da tarım yerlerimiz ve ormanlarımızla sağlıyoruz. Bunların üstündeki en kıymetli baskı; kentleşme baskısı. Dünya nüfusunun her yıl artmasına karşın kırsal alan nüfusu daima azalmakta ve 2050 yılına gelindiğinde kentli nüfusun yüzde 70’e yaklaşması beklenmektedir. Bu da şu demek; 2050 yılına gelindiğinde kırsal alanda yaşayan her bir kişi, 3 kat daha fazla emek sarf etmeli ki; hem kendi tıpkı vakitte kentte yaşayan insanların karnını doyurabilsin” dedi.
İki sorun; arazi kullanması ve örtü değişimleri
Bilhassa çevresel sıkıntılara dikkati çekmek istediklerini tabir eden Doç. Dr. Ayazlı, “Çevresel sıkıntıların başında; arazi kullanması ve örtüsünde meydana gelen değişimler yer alıyor. Arazi kullanması ve örtü değişimleri niçiniyle meydana gelen ormansızlaşma, tarım topraklarının ve sulak alanların yok olması kararında bilhassa iklim değişikliği, global sınma, kuraklık ve sel baskınları, salgın hastalıklar, hava ve su kirliliği, beslenme ve besin güvenliği üzere sıkıntılar ortaya çıkmaktadır. beraberinde bilhassa lokal idareler açısından artan güç maliyetleri ve mahallî idareler tarafınca sunulan kamu hizmetlerinin aksamasının yanında yoksulluğun artması, yoksullukla uğraş, demografi ve ömür kalitesinin değişmesine niye olmaktadır” diye konuştu.
“Gerekli tedbirler alınırsa hasarlar minimuma inebilir”
2040 yılını niye seçtiklerini de açıklayan Doç. Dr. Ayazlı, “İstanbul’da etraf düzenlemesi planı, en son 2010 yılında yapıldı. Bu planlar 30 yıllıktır. O niçinle kestirim tarihini 2040 yılı olarak belirlediğimiz çalışmamızdan elde ettiğimiz sonuçlara nazaran, İstanbul’da tarım topraklarının yüzde 37’si, ormanlarınsa yüzde 21’i kentleşme tehdidi altında. Buna ek olarak beklenen İstanbul sarsıntısını de göz önünde bulundurarak elimizdeki etraf düzenlemesi planının ortasında yer alan jeolojik riskli alanlar bilgileri var. Bir de bununla ürettiğimiz modeli çakıştırdık. Burada da jeolojik riskli alanlardaki muhtemel kentleşme baskısı yüzde 60 olarak hesaplanmıştır. Bu sayılar artabilir, azalabilir. Gerekli tedbirler alındığı takdirde buradaki hasarlar minimuma inebilir” sözlerini kullandı.
“Kent için proje hazırlayanlar, bu bilgilere de baksın”
2020 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Zelzele Mühendisliği Anabilim Kolu’nun ortaklaşa bir rapor hazırladığını hatırlatan Doç. Dr. Ayazlı, şunları söylemiş oldu:
“Bu raporda 7,5 büyüklüğündeki bir zelzele senaryosuna nazaran, İstanbul’daki binaların ortalama yüzde 17’sinin orta ve üstü düzeyde hasar goreceği, 12 bin 400-14 bin 150 içinde insanın hayatını yitireceği varsayım ediliyor. Bu da hayli önemli bir sayıdır. 15 milyar dolar civarında bir mali kaybın meydana geleceği hesaplanmıştır. Kur artışıyla şu an bu oran 2 katına çıkmış vaziyette. İstanbul’da kentsel yayılmayı denetim altında tutmak için gerekli tedbirler alınmadığı takdirde oluşabilecek ziyanlar, bu sayıların üzerinde olacaktır. Gayemiz; kentle ilgili karar vericiler proje geliştirdiğinde, hazırladığımız bu haritayı göz önüne alması.”