İtalyan mafyası ‘işleri üstüne alan’ Y jenerasyonundan kaygılı: ‘Her şeyi bildiriyle yapıyorlar!’
Dünyada yeraltı cürüm örgütü denildiğinde birinci akla gelen ve ABD’nin yeraltı dünyasını inhisarında bulunduran İtalyan mafyası, bugünlerde Y jenerasyonundan oldukça sıkıntılı. bir fazlaca sinema ve TV dizisi ile zihinlere kazınan, kalabalık sofralar, aile içi katı ritüeller ve mutlak bir güç atfedilen işverenler tarafınca yönetilen tertipler yavaş yavaş tarih oluyor. Tanınan TV dizisi The Sopranos’un “ikonik” işvereni Tony Soprano (James Gandolfini) ile özdeşleşen Amerikan mafya işvereni tipolojisi de milenyumdan nasibini aldı ve neredeyse yok olma noktasına geldi.
Y jenerasyonunun temsil ettiği “yeni tip” mafya profili, telefon iletileriyle tehdit ediyor, kriminal hadiselerden olabildiğince uzak durmaya çalışıyor ve hepsinden kıymetlisi mafyanın belkemiğini oluşturan “aile” kavramını pek de önemsemiyor. Neredeyse bin yıllık bir geçmişi bulunan ABD’deki İtalyan mafyasının karanlık ve değişen yüzüne gelin daima birlikte bakalım…
MAHALLELERDEN BÜYÜYEN İMPARATORLUKLAR
1820’de başlayan birinci göç dalgasının gerçek niçini, İtalyan hükümetinin toplumsal ayaklanmalar niçiniyle arı kovanı haline gelen ve neredeyse tamamını topraksız köylülerin oluşturduğu Güney İtalya’yı bir an evvel boşatmak istemesiydi. Burada yaşayan bir fazlaca topraksız köylü, kan davalarından ve ekonomik zorluklardan ötürü “Yeni Dünya”yı bir çeşit “fırsatlar ülkesi” olarak gördü.
Ancak, bir süre daha sonra, göçmenliğin getirdiği toplumsal sıkıntılar niçiniyle toplumdan izole edilmeye başladılar. Kendi mahallelerini, işletmelerini ve kapalı ekonomilerini oluşturdular. Topluma entegre olamayan göçmenleri “getto” hayatının zorlukları ve “illegal” bir dünya bekliyordu.
Gelenek ve aile kavramları İtalyan asıllı Amerikalılar içinde giderek ön plana çıkan kıymetler haline gelmişti. 1910’lara gelindiğinde “Yeni Dünya”nın ziyaretçileri artık topraksız köylüler değil, Güney İtalya’da bulunan “suç beyleri”nin temsilcileriydi. Bu noktadan daha sonra, ABD’de mafya gitgide vahşileşmişti. Cürüm örgütlerinin elinde kayıt dışı büyük bir servet birikiyor, ortadaki pasta ise giderek daralıyordu.
1920’de başlayan “içki yasağı” ise bulunmaz bir nimet oldu. bir epey hata ailesi bu vakitte memleketler arası bağlarını kuvvetlendirdi. Kaçakçılıktan gelen para, nüfuz manasında ellerini güçlendiriyordu. Kentlere yatırımlar yapmaya, sendikaları ele geçirmeye (ABD siyasetinde sendikaların büyük bir tartısı bulunuyor), bankalar kurmaya, kent idarelerini ve yargı kurumunu ele geçirmeye başladılar. Bu devri merak edenler için Martin Scorsese’nin de direktörleri içinde yer aldığı Boardwalk Empire (2010) dizisi kıymetli ipuçları sunacaktır.
70’LERİN SONUNA HAKİKAT 5 AİLE GÜÇ KAYBETMEYE BAŞLADI
Artık, İtalyan mafyası sokakları değil değil dev binalarda iş dünyasını yönetir hale gelmişti. Sinema severler kesinlikle hatırlayacaktır, ünlü direktör Francis Ford Coppola’nın sinemaya uyarladığı Mario Puzo’nun ölümsüz yapıtı The Godfather’ın (1972) birinci sinemasının sonlarına hakikat, New York’un 5 aile işvereni devasa bir masada, uyuşturucu işini ve güvenlik kontaklarını tartıştıkları sahne vardır. Masada oturan ve “geleneği” temsil eden Don Vito Corleone, (Marlon Brando) ucunda milyarlarca dolar olan bu biçimdesi bir pazarın bütün pahaları ayaklar altına alacağını düşündüğü için bu işi yapmak istememektedir.
The Godfather’ın birinci sinemasında New York’un 5 aile işverenini bir ortaya getiren toplantı…
Sinemadan hareketle diyebiliriz ki, Mario Puzo haklı çıkmış, o tarihlerden itibaren hata tertipleri giderek yozlaşmış ve gelenekten uzaklaşmaya başlamıştır. Ve günün sonunda ellerindeki güç o denli bir noktaya gelmiştir ki, artık ABD liderini belirleyecek güce ve kudrete sahip olmuşlardır. 60’lı yılları yansıtan ve son devir üretimlerinden olan direktörlüğünü Martin Scorsese’nin üstlendiği Irishman (2019) sineması, sendikaları elinde tutan İtalyan mafyasının ABD liderini belirleyecek (John F. Kennedy) güce nasıl eriştiğini gözler önüne serer.
70’lerde gücü ve kudretiyle herkese diz çöktüren İtalyan mafyasına yönelik Federal Araştırma Ofisi (FBI) düğmeye basmış ve önemli operasyonlar bribiri gerisine gelmeye başlamıştı. O tarihlerden günümüze kadar New York’un meşhur 5 ailesi Bonanno, Colombo, Gambino, Genovese ve Luchese gün gün erimeye başladı. bir daha Martin Scorsese’nin direktörlüğünü üstlendiği Goodfellas (1990) bu çözülüşü yansıtır.
‘NAİF’ GENÇ ÜYELERLE MAFYANIN SONUNA HAKİKAT
İtalyan mafyasının günümüzdeki durumunu resmeden Wall Street Journal, uzun bir geçmişi bulunan mafyanın yeni kuşak “naif” genç üyelerini inceledi. Gazeteye bakılırsa, toplumsal medya ile büyüyen, sokaklardan soyutlanan, bıçak ve silah yerine kurbanlarını telefonla tehdit eden Y jenerasyonu, “mafyanın sonu”nu temsil ediyor.
Andrew Russo’nun 1996 yılında çekilen sabıka fotoğrafı. Fotoğraf: ABD Adalet Bakanlığı
O denli ki, “naif” ve “beceriksiz” olarak görülen bu gençler niçiniyle ileri yaşa gelen önderler, koltuklarını terk etmeyi göze alamıyor.
New York’un 5 ailesinden biri olan Colombo ailesinin önderi Andrew “Mush” Russo (87) 14 Eylül’de tutuklandı. İnşaat Sendikası’nın sıhhat fonlarında yapılan yolsuzluk suçlaması niçiniyle tutuklanan yaşlı organize cürüm önderinin işlerden yorulduğu lakin sağlam ve yetenekli genç bir halef bulamadığı için işleri bırakamadığı belirtiliyor. FBI tarafınca uzun müddettir dinlenen Russo’nun yakın etrafıyla yaptığı görüşmelerde, “Artık devam etmek istemiyorum, dinlenemiyorum!” dediği ortaya çıktı.
Hata ailesinin planlarını soruşturmakla gorevlendirilen emekli FBI casusu Scott Curtis, Russo’nun ortasında bulunduğu durumu özetlerken, “Onlarla epeyce az ilgileniyor, planların tüm detaylarını onlarla paylaşıyor ve birebir gruplarla uzun müddet çalışıyor. Bu niçinle adamları farklı kabahatlerden yine yeniden tutuklanıyor” sözünü kullandı.
Fotoğraf: FBI
‘HER ŞEYİ TELEFONLA YAPIYORLAR!’
Colombo ailesinin eski bir üyesi ise Russo dahil pek hayli çete üyesinin tutuklandığı sürece ait Wall Street Journal’a konuştu. Tertibin genç üyelerinin “beceriksizliğine” değinen eski mafya üyesi, “Her şeyi telefonla yapıyorlar!” siteminde bulundu. FBI’ın kriz yöneticisi Richard Frankel’da benzeri bir duruma işaret etti ve şunları söylemiş oldu: “Genç kuşağın cep telefonlarına olan inancı işverenler için önemli bir sorun oluşturuyor; birine ileti yollamanın gerisinde suçlayıcı ispat bırakmak olduğunu biliyorlar.”
Colombo davasında mahkemeye kanıt olarak sunulan tehdit iletileri durumu özetler nitelikte. Bir çete üyesinin sendika temsilcisine yazdığı ve kayıtlara geçen telefon iletisinde şu sözlere yer verilmiş: “Hey bu sana gönderdiğim ikinci ileti, üçüncüsü olamayacak!”
Eski FBI casusu Michael Gaeta ise 90’larda aile yöneticilerine yapılan büyük FBI operasyonları niçiniyle, mafyanın bugünkü duruma geldiğini belirtti. Gaeta, “Eskisi üzere cinayet işleyemiyorlar; bunu yaparlarsa günün sonunda tüm ışıkların üzerlerine döneceğini biliyorlar” açıklamasını yaptı.
İTALYAN MAHALLELERİ ‘SOYLULAŞTIRILDI’
New York Kent Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Prof. James B. Jacobs, yaşanan bu değişimin temelinde kentsel “soylulaştırmanın” olduğu görüşünde. Jacobs, İtalyan asıllı Amerikalı personel sınıfının kümelendiği mahallelerin neredeyse tamamının kentsel dönüşüm niçiniyle ortadan kaldırıldığını ve yeni kuşağın sokak külçeşidini tanımadan yetiştiğini söylüyor.
Jacobs tarafınca yazılan, ABD’de Organize Cürmün Yükselişi ve Düşüşü isimli kitapta şu tespitlere yer verilmiş: “Bundan 50 yıl evvel ABD’nin büyük kentlerinde İtalyan asıllı Amerikalıların yaşadığı büyük mahalleler bulunuyordu. Mafya aileleri burada bulunan genç erkekleri etrafına topluyor, onlara iş veriyor ve umut vadedenleri tertibin içine dahil ediyordu.”
Fotoğraf: HBO
Kentler değişti, hayat biçimi farklılaştı… İtalyan asıllı Amerikalılar, bir vakit daha sonra asimile oldu. ötürüsıyla, sokaklardan gelen, “suskunluk yasasına” harfiyen uyacak, radikal sert gençlerin beslendiği kanallar da yok olmaya başladı.
DÖNÜŞÜMÜ ANLAMAK İÇİN TONY SOPRANO…
Aslında bu dönüşüm sinyalleri 1999’da yayınlanan The Sopranos’da verilmekteydi. Gelenekten kopuk, sert tiplerin bulunmadığından yakınan ailenin işvereni Tony Soprano, yerine geçecek işveren adayı bulamamakta ve geleceği için endişelenmekteydi. Mafyanın son kuşağı yavaş yavaş sokaklardan çekiliyor ve inançlı malikanelerde hayat sürüyordu.
Yaşanan kopuşu anlamak için Tony Soprano’nun gençlik periyodunu ele alan ve bu ay vizyona girecek The Newark Saints sinema sineması, Prof. Jacobs’un değindiği toplumsal ve kültürel dönüşümü gözlemlemek için yeterli bir karşılaştırma imkânı sunacaktır.
Wall Street Journal’da yayımlanan “Lousy Management, Knucklehead Hires Plague Operations of Real-Life Sopranos” başlıklı haberden derlenmiştir.
Dünyada yeraltı cürüm örgütü denildiğinde birinci akla gelen ve ABD’nin yeraltı dünyasını inhisarında bulunduran İtalyan mafyası, bugünlerde Y jenerasyonundan oldukça sıkıntılı. bir fazlaca sinema ve TV dizisi ile zihinlere kazınan, kalabalık sofralar, aile içi katı ritüeller ve mutlak bir güç atfedilen işverenler tarafınca yönetilen tertipler yavaş yavaş tarih oluyor. Tanınan TV dizisi The Sopranos’un “ikonik” işvereni Tony Soprano (James Gandolfini) ile özdeşleşen Amerikan mafya işvereni tipolojisi de milenyumdan nasibini aldı ve neredeyse yok olma noktasına geldi.
Y jenerasyonunun temsil ettiği “yeni tip” mafya profili, telefon iletileriyle tehdit ediyor, kriminal hadiselerden olabildiğince uzak durmaya çalışıyor ve hepsinden kıymetlisi mafyanın belkemiğini oluşturan “aile” kavramını pek de önemsemiyor. Neredeyse bin yıllık bir geçmişi bulunan ABD’deki İtalyan mafyasının karanlık ve değişen yüzüne gelin daima birlikte bakalım…
MAHALLELERDEN BÜYÜYEN İMPARATORLUKLAR
1820’de başlayan birinci göç dalgasının gerçek niçini, İtalyan hükümetinin toplumsal ayaklanmalar niçiniyle arı kovanı haline gelen ve neredeyse tamamını topraksız köylülerin oluşturduğu Güney İtalya’yı bir an evvel boşatmak istemesiydi. Burada yaşayan bir fazlaca topraksız köylü, kan davalarından ve ekonomik zorluklardan ötürü “Yeni Dünya”yı bir çeşit “fırsatlar ülkesi” olarak gördü.
Ancak, bir süre daha sonra, göçmenliğin getirdiği toplumsal sıkıntılar niçiniyle toplumdan izole edilmeye başladılar. Kendi mahallelerini, işletmelerini ve kapalı ekonomilerini oluşturdular. Topluma entegre olamayan göçmenleri “getto” hayatının zorlukları ve “illegal” bir dünya bekliyordu.
Gelenek ve aile kavramları İtalyan asıllı Amerikalılar içinde giderek ön plana çıkan kıymetler haline gelmişti. 1910’lara gelindiğinde “Yeni Dünya”nın ziyaretçileri artık topraksız köylüler değil, Güney İtalya’da bulunan “suç beyleri”nin temsilcileriydi. Bu noktadan daha sonra, ABD’de mafya gitgide vahşileşmişti. Cürüm örgütlerinin elinde kayıt dışı büyük bir servet birikiyor, ortadaki pasta ise giderek daralıyordu.
1920’de başlayan “içki yasağı” ise bulunmaz bir nimet oldu. bir epey hata ailesi bu vakitte memleketler arası bağlarını kuvvetlendirdi. Kaçakçılıktan gelen para, nüfuz manasında ellerini güçlendiriyordu. Kentlere yatırımlar yapmaya, sendikaları ele geçirmeye (ABD siyasetinde sendikaların büyük bir tartısı bulunuyor), bankalar kurmaya, kent idarelerini ve yargı kurumunu ele geçirmeye başladılar. Bu devri merak edenler için Martin Scorsese’nin de direktörleri içinde yer aldığı Boardwalk Empire (2010) dizisi kıymetli ipuçları sunacaktır.
70’LERİN SONUNA HAKİKAT 5 AİLE GÜÇ KAYBETMEYE BAŞLADI
Artık, İtalyan mafyası sokakları değil değil dev binalarda iş dünyasını yönetir hale gelmişti. Sinema severler kesinlikle hatırlayacaktır, ünlü direktör Francis Ford Coppola’nın sinemaya uyarladığı Mario Puzo’nun ölümsüz yapıtı The Godfather’ın (1972) birinci sinemasının sonlarına hakikat, New York’un 5 aile işvereni devasa bir masada, uyuşturucu işini ve güvenlik kontaklarını tartıştıkları sahne vardır. Masada oturan ve “geleneği” temsil eden Don Vito Corleone, (Marlon Brando) ucunda milyarlarca dolar olan bu biçimdesi bir pazarın bütün pahaları ayaklar altına alacağını düşündüğü için bu işi yapmak istememektedir.
The Godfather’ın birinci sinemasında New York’un 5 aile işverenini bir ortaya getiren toplantı…
Sinemadan hareketle diyebiliriz ki, Mario Puzo haklı çıkmış, o tarihlerden itibaren hata tertipleri giderek yozlaşmış ve gelenekten uzaklaşmaya başlamıştır. Ve günün sonunda ellerindeki güç o denli bir noktaya gelmiştir ki, artık ABD liderini belirleyecek güce ve kudrete sahip olmuşlardır. 60’lı yılları yansıtan ve son devir üretimlerinden olan direktörlüğünü Martin Scorsese’nin üstlendiği Irishman (2019) sineması, sendikaları elinde tutan İtalyan mafyasının ABD liderini belirleyecek (John F. Kennedy) güce nasıl eriştiğini gözler önüne serer.
70’lerde gücü ve kudretiyle herkese diz çöktüren İtalyan mafyasına yönelik Federal Araştırma Ofisi (FBI) düğmeye basmış ve önemli operasyonlar bribiri gerisine gelmeye başlamıştı. O tarihlerden günümüze kadar New York’un meşhur 5 ailesi Bonanno, Colombo, Gambino, Genovese ve Luchese gün gün erimeye başladı. bir daha Martin Scorsese’nin direktörlüğünü üstlendiği Goodfellas (1990) bu çözülüşü yansıtır.
‘NAİF’ GENÇ ÜYELERLE MAFYANIN SONUNA HAKİKAT
İtalyan mafyasının günümüzdeki durumunu resmeden Wall Street Journal, uzun bir geçmişi bulunan mafyanın yeni kuşak “naif” genç üyelerini inceledi. Gazeteye bakılırsa, toplumsal medya ile büyüyen, sokaklardan soyutlanan, bıçak ve silah yerine kurbanlarını telefonla tehdit eden Y jenerasyonu, “mafyanın sonu”nu temsil ediyor.
Andrew Russo’nun 1996 yılında çekilen sabıka fotoğrafı. Fotoğraf: ABD Adalet Bakanlığı
O denli ki, “naif” ve “beceriksiz” olarak görülen bu gençler niçiniyle ileri yaşa gelen önderler, koltuklarını terk etmeyi göze alamıyor.
New York’un 5 ailesinden biri olan Colombo ailesinin önderi Andrew “Mush” Russo (87) 14 Eylül’de tutuklandı. İnşaat Sendikası’nın sıhhat fonlarında yapılan yolsuzluk suçlaması niçiniyle tutuklanan yaşlı organize cürüm önderinin işlerden yorulduğu lakin sağlam ve yetenekli genç bir halef bulamadığı için işleri bırakamadığı belirtiliyor. FBI tarafınca uzun müddettir dinlenen Russo’nun yakın etrafıyla yaptığı görüşmelerde, “Artık devam etmek istemiyorum, dinlenemiyorum!” dediği ortaya çıktı.
Hata ailesinin planlarını soruşturmakla gorevlendirilen emekli FBI casusu Scott Curtis, Russo’nun ortasında bulunduğu durumu özetlerken, “Onlarla epeyce az ilgileniyor, planların tüm detaylarını onlarla paylaşıyor ve birebir gruplarla uzun müddet çalışıyor. Bu niçinle adamları farklı kabahatlerden yine yeniden tutuklanıyor” sözünü kullandı.
Fotoğraf: FBI
‘HER ŞEYİ TELEFONLA YAPIYORLAR!’
Colombo ailesinin eski bir üyesi ise Russo dahil pek hayli çete üyesinin tutuklandığı sürece ait Wall Street Journal’a konuştu. Tertibin genç üyelerinin “beceriksizliğine” değinen eski mafya üyesi, “Her şeyi telefonla yapıyorlar!” siteminde bulundu. FBI’ın kriz yöneticisi Richard Frankel’da benzeri bir duruma işaret etti ve şunları söylemiş oldu: “Genç kuşağın cep telefonlarına olan inancı işverenler için önemli bir sorun oluşturuyor; birine ileti yollamanın gerisinde suçlayıcı ispat bırakmak olduğunu biliyorlar.”
Colombo davasında mahkemeye kanıt olarak sunulan tehdit iletileri durumu özetler nitelikte. Bir çete üyesinin sendika temsilcisine yazdığı ve kayıtlara geçen telefon iletisinde şu sözlere yer verilmiş: “Hey bu sana gönderdiğim ikinci ileti, üçüncüsü olamayacak!”
Eski FBI casusu Michael Gaeta ise 90’larda aile yöneticilerine yapılan büyük FBI operasyonları niçiniyle, mafyanın bugünkü duruma geldiğini belirtti. Gaeta, “Eskisi üzere cinayet işleyemiyorlar; bunu yaparlarsa günün sonunda tüm ışıkların üzerlerine döneceğini biliyorlar” açıklamasını yaptı.
İTALYAN MAHALLELERİ ‘SOYLULAŞTIRILDI’
New York Kent Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Prof. James B. Jacobs, yaşanan bu değişimin temelinde kentsel “soylulaştırmanın” olduğu görüşünde. Jacobs, İtalyan asıllı Amerikalı personel sınıfının kümelendiği mahallelerin neredeyse tamamının kentsel dönüşüm niçiniyle ortadan kaldırıldığını ve yeni kuşağın sokak külçeşidini tanımadan yetiştiğini söylüyor.
Jacobs tarafınca yazılan, ABD’de Organize Cürmün Yükselişi ve Düşüşü isimli kitapta şu tespitlere yer verilmiş: “Bundan 50 yıl evvel ABD’nin büyük kentlerinde İtalyan asıllı Amerikalıların yaşadığı büyük mahalleler bulunuyordu. Mafya aileleri burada bulunan genç erkekleri etrafına topluyor, onlara iş veriyor ve umut vadedenleri tertibin içine dahil ediyordu.”
Fotoğraf: HBO
Kentler değişti, hayat biçimi farklılaştı… İtalyan asıllı Amerikalılar, bir vakit daha sonra asimile oldu. ötürüsıyla, sokaklardan gelen, “suskunluk yasasına” harfiyen uyacak, radikal sert gençlerin beslendiği kanallar da yok olmaya başladı.
DÖNÜŞÜMÜ ANLAMAK İÇİN TONY SOPRANO…
Aslında bu dönüşüm sinyalleri 1999’da yayınlanan The Sopranos’da verilmekteydi. Gelenekten kopuk, sert tiplerin bulunmadığından yakınan ailenin işvereni Tony Soprano, yerine geçecek işveren adayı bulamamakta ve geleceği için endişelenmekteydi. Mafyanın son kuşağı yavaş yavaş sokaklardan çekiliyor ve inançlı malikanelerde hayat sürüyordu.
Yaşanan kopuşu anlamak için Tony Soprano’nun gençlik periyodunu ele alan ve bu ay vizyona girecek The Newark Saints sinema sineması, Prof. Jacobs’un değindiği toplumsal ve kültürel dönüşümü gözlemlemek için yeterli bir karşılaştırma imkânı sunacaktır.
Wall Street Journal’da yayımlanan “Lousy Management, Knucklehead Hires Plague Operations of Real-Life Sopranos” başlıklı haberden derlenmiştir.