Jeff Bezos uzaya gidiyor! Ne yanında bir pilot olacak ne de üzerinde uzay giysisi…

EdisonAbi

Yeni Üye
Jeff Bezos uzaya gidiyor! Ne yanında bir pilot olacak ne de üzerinde uzay giysisi…
Dünyanın en güçlü insanlarından Jeff Bezos, erkek kardeşi Mark ve ismi açıklanmayan iki şahısla bir arada uzaya gitmeye hazırlanıyor. Bezos ve birlikteindekilerin uzay seyahatinin tarihi 20 Temmuz olarak belirtildi. Bu tarih Apollo 11’in 1969’da Ay’a inişinin yıldönümü olması açısından pek değerli. Bezos’u tanıyanlar 5 yaşında bu olayı televizyonda izlediği andan itibaren bir uzay tutkunu olduğunu belirtiyor.

Şayet bir aksaklık şayet olmazsa, dört kişilik takım Blue Origin roketiyle uzaya giden birinci beşerler olarak tarihe geçecek. ötürüsıyla seyahatle ilgili haberler bir haftadır dünya basınının gündeminden düşmüyor. Bir yanda sivil havacılık ve uzay seyahatleri bağlamında hayli büyük değere sahip bu seyahatin bilgilerinı heyecan ortasında merak edenler var, öbür yanda da “Bezos gitsin, daha da geri gelmesin” diyenler.

Evet, yanlış okumadınız… Dünya üzerinde binlerce insan Bezos’un uzayda kalması, tekrar dünyaya geri dönmemesi için bir kampanya yürütüyor.


Bezos kapsülü inişten daha sonra şahsen denetim ederken…

“5G MİKROÇİPLERE KARŞI SON TALİHİMİZ OLABİLİR”

Change.org’da 15.000 imza gayesiyle başlatılan ve bu haberin yazıldığı saatlerde 12.500 imzaya ulaşan kampanyanın başlığı, “Jeff Bezos’un Dünya’ya bir daha Girişine Müsaade Vermeyelim”. Jose Ortiz isimli kişinin başlatmış olduğu kampanyanın metninde, “Jeff Bezos, fazlaca başarılı bir internet mağazasının sahibi kılığına girmiş Lex Luthor’dan (Superman’in azılı düşmanı) diğeri değildir” deniyor.

Metinde, şu satırlar yer alıyor: “Bezos, global hakimiyet peşinde koşan makûs kalpli bir derebeyidir. Biz bunu yıllardır biliyoruz. beraberinde düz dünyayı reddedenlerle birebir saftadır. Bu 5G mikroçipleri aktive edip tüm dünyayı denetim altına almalarından evvelki son talihimiz olabilir. Kampanyayı imzalayın. İnsanlığın geleceği sizin ellerinizde.”

Kampanya latife maksatlı olsa da Bezos’un uzay seyahati kararında Dünya’ya sağlam bir halde geri dönememe riski gerçek. George Washington Üniversitesi Uzay Siyasetleri Enstitüsü’nün kurucusu ve NASA İstişare Komitesi’nin eski üyelerinden John Logsdon, durumu Insider’a “Bezos risk almayı seviyor” kelamlarıyla özetledi ve ekledi: “Yolculuğun pek riskli olduğunun farkında, hatta muhtemelen riskleri hayli güzel biliyor.”


Kapsülün ortasında 6 kişilik yer var


HAYATLARI BÜSBÜTÜN MÜHENDİSLERİN ELLERİNDE

Bezos’un sahibi olduğu Blue Origin şirketi 2000 yılında kuruldu. Şirketin ismini uzaya çıkan birinci ABD’li ve ikinci insan olan Astronot Alan Shepard’dan New Shepard isimli 5 katlı bina yüksekliğindeki roketi bugüne kadar 15 kez insansız uçuşlar gerçekleştirdi lakin birinci sefer ortasında beşerlerle uzaya çıkacak. Roketin ortasındaki dört kişinin hayatları büsbütün Blue Origin mühendislerinin ellerinde olacak.

Takımda Jeff ve Mark Bezos kardeşlerin yanı sıra milyarder olduğu varsayım edilen bir kişi daha var. Çünkü üçüncü koltuk için yapılan açık artırma geçtiğimiz cumartesi günü 28 milyon dolar üzere rekor bir sayıyla kapandı. Buradan elde edilen gelir Blue Origin’in temelini oluşturan Club for the Future’a (Gelecek Kulübü) aktarılacak. Dördüncü kişinin kim olduğu ise çabucak hemen belirli değil.


Elon Musk’ın SpaceX’le, Sör Richard Branson’ın da Virgin Galactic’le bir kesimi olduğu sivil uzay seyahatleri yarışı, son devirde çok hızlandı. Örneğin SpaceX, Mayıs ayının birinci günlerinde daha evvel Memleketler arası Uzay İstasyonu’na götürmüş olduğu dört astronotu sağ salim dünyaya indirmeyi başararak büyük ses getirdi. Fakat bu şahıslar uzay seyahatleri konusunda eğitimli profesyonellerdi ve üzerlerinde ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA’nın özel olarak geliştirdiği giysiler vardı.

Bezos’un seyahatinde ise muhtemelen bunların hiç biri olmayacak. Bezos ve birlikteindekiler yanlarında bir pilot olmadan uzaya çıkacak ve muhtemelen uzay giysileri yerine kolay bir tulum giyiyor olacaklar. Blue Origin, ABD basınının bu bilgileri netleştirmek için yaptığı yorum taleplerine cevap vermediğinden ne olacağını katiyen bilen kimse çabucak hemen yok.


Blue Origin takımından Audrey Powers 14 Nisan tarihindeki test uçuşunda

EPEYCE İNANÇLI OLDUĞUNU İSPAT ETTİ AMA…

Aslına nazaran üstte da dediğimiz üzere New Shepard 2015 yılından günümüze, bu uçuşlardan 15 adedini muvaffakiyetle gerçekleştirdi. Test uçuşlarındaki yüksek muvaffakiyet ortalamasının yanı sıra, rokette rastgele bir sorun anında yolcuları taşıyan kapsülün derhal ayrılmasını sağlayan bir acil durum sistemi de bulunuyor. Bu sistem de bugüne kadar üç kere denendi ve başarılı oldu.


bir daha de tehlike çok büyük. Bu yılın başlarında ABD merkezli Uzay Siyasetleri ve Stratejileri Merkezi tarafınca yayımlanan bir rapora bakılırsa, ABD’nin gerçekleştirdiği beşerli uzay uçuşlarının yüzde 1’i ölümcül kazalarla sonuçlandı.

Raporun muharrirlerinden George Nield, Insider’a yaptığı açıklamada “Bu oran pek yüksek” dedi. Daha evvel Federal Havacılık Dairesi’ni ve Ticari Uzay Nakliyeciliği Dairesi’ni yönetmiş olan Nield, riskin boyutunu “Bir ticari havayolu şirketi ile seyahat yapmaktan 10.000 kat daha fazla” kelamlarıyla deklare etti.

Nield, “Bunu nasıl daha inançlı, sağlam ve uygun maliyetli bir hale getirebileceğimizi anlayabilmek için, biroldukça insan bu uçuşlarını sayısını artırmamız ve daha fazla tecrübe kazanmamız gerektiğine inanıyor. Bezos, aşikâr ki milyonlarca insanın uzayda yaşayabileceği ve çalışabileceği fikrine yürekten inanıyor ve bunu hayata geçirebilmek için kendi üzerine düşeni yapmak istiyor” diye konuştu.


Test muvaffakiyetle sonuçlandıktan daha sonra…

KIYAFET AYRINTISI

1986 yılında Challenger uzay aracının kalkış sırasında parçalanması ve yedi kişilik mürettebatının hayatını kaybetmesinin akabinde, NASA’nın tüm astronotları kalış ve inişlerde özel basınçlı uzay giysileri giyiyor. Fakat Blue Origin’in internet sitesindeki fotoğraflarda kapsülün ortasındaki bireylerin kask ya da özel uzay giysisi değil, Blue Origin logolu tulumlar giydiği görülüyor. CNN’e nazaran kapsülün ortasında uçaklardakine benzeri oksijen maskeleri de bulunuyor. Lakin Bezos kardeşlerin ve konuklarının ne giyeceği çabucak hemen açıklanmış değil.

Nield ve Logsdon, kabin sızıntısı ihtimalinin epeyce az olduğunu belirterek, uzay giysisi giyip giymeme sonucunın kapsülün dizaynıyla alakalı olduğunu belirtti. Sağlam tasarlanmış, kalın camlı bir kapsülde uzay giysisi giymemek fazlaca büyük bir sorun teşkil etmiyor. Hatta New Shepard’ın uzaya birinci sefer gidecek sivilleri taşıyacağı düşünüldüğünde, uzay giysisi giymemek bir avantaj da olabilir.

Zira birinci kere uzaya çıkanlar ekseriyetle mide bulantısı yaşıyor ve kusuyor. Kusma halinde uzay giysisi giymek daha tehlikeli bir hal alabiliyor zira giysiyi nasıl yöneteceğini bilmeyen şahısların kendi kusmuklarıyla boğulma ihtimalleri var.


New Shepard’ın fırlatıcısı yine tekrar kullanılabiliyor (Bu fotoğraftaki 6 kere kullanıldı)

PİLOTSUZ UÇUŞ SORUN MU?

New Shepard uçuşlarını kendi kendini yönetebilecek biçimde tasarlandı. Logsdon, “Bu tasarım yardımıyla uçuş sırasında kimseye yapacak bir şey kalmıyor” diye konuştu.

Bunun pilotlu uçuşlara kıyasla daha riskli olacağını söylemek yanlışsız değil. Yolcular acil durumda ne yapacaklarını bildikleri takdirde pilotun fazla bir tesiri olmuyor.

bir daha de büsbütün otomatik çalışan fırlatma sistemi pek yeni ve biroldukca şey karşıt gidebilir. Yazılım ve donanımdaki küçük meseleler roketlerin düzgün çalışmasına mani olabilir.

Nield, “Tıpkı uçaklarla yıllar boyunca yapılan milyonlarca uçuş üzere, burada da hayli fazla tecrübe elde edene kadar her seferinde bir şeyler öğrenmeye devam edeceğiz. Bu süreçte birtakım sürprizlerle karşılaşacağız. Gelecekte kazalar olacak” dedi ve ekledi:

“Her yıl arabalarda, gemilerde, uçaklarda ve trenlerde beşerler ölüyor. Uzay uçuşları da bundan fazlaca farklı olmayacak.”


Fırlatma anı

HER ŞEYİYLE TOPLAM 11 DAKİKA

Pekala seyahat nasıl olacak? Öncelikle şunu söyleyelim, her şey yolunda giderse tüm operasyon toplam 11 dakika sürecek. New Shepard, Teksas’ın batısındaki bir düzlükten ateşlenecek ve epey büyük bir süratle yükselmeye başlayacak. Bu esnada yerçekimini 3 kat fazla hissedecek olan Bezos’lar ve konukları, koltuklarına tabiri caizse yapışacaklar.

Üç dakika daha sonra roket yolcuları taşıyan kapsülden ayrılacak ve dünyaya geri dönecek. Kapsüldekiler ise dünya ile uzayın hududu olarak kabul edilen ve deniz düzeyinden 100 metre yükseklikte bulunan Karman Sınırı’nı geçtikleri anda yüklerini kaybetmiş üzere hissedecekler.


Uzayda üç dakika vakit geçirecek olan New Shepard yolcuları bu mühlet ortasında emniyet kemerlerini çözüp kapsülün ortasında dolaşabilecek, bir pencereden öbürüne uçarak bir tarafta simsiyah uzayı başka tarafta ise masmavi dünyayı nazaranbilmenin keyfini çıkaracaklar.

Yerçekiminin bir daha tesirini göstermeye başladığı noktada kapsül de epeyce büyük bir süratle Dünya’ya yanlışsız düşmeye başlayacak. Bu etapta yolcular yerlerine oturup kemerlerini sıkıca bağlayacak. Düşüş suratını yavaşlatmak için kapsülün üç paraşütü açılacak ve kapsül Teksas’ın çöllerine hakikat süzülerek inecek.


Kapsül paraşütleriyle yeryüzüne dönüyor

YÖRÜNGEYE ÇIKMAYACAK HALDE TASARLANDI

Bu çeşit uçuşlara kapsül dünyanın yörüngesine oturmadığı için “yörünge altı” ismi veriliyor. Blue Origin, New Shepard’ı yüksek bedel ödemeye hazır müşterileri uzayın kıyısına gdolayıp getirme fikriyle tasarladı. Roket hayli küçük ve motorları yörüngeye yerleşmesini sağlayacak güce sahip değil.

Uçuşun kısa olması ve yörüngenin altında kalması, bir şeylerin makus gitme ihtimalini azaltıyor. Dahası motorları küçük olduğu ve yörüngeye çıkan roketlere kıyasla yavaş hareket ettiği için New Shepard’ın denetimi de pek kolay. Bezos’un seyahati muvaffakiyetle sonuçlanırsa, yeni fırlatma sistemi gelecekte uzay turistleri için epeyce daha cazip görünecek.

Seyahatin izleyenler için en heyecan verici kısmı, motorların kalkış için harekete geçtiği, roketin kapsülden ayrıldığı ve paraşütlerin açıldığı anlar. Logsdon, “Roket motoru performansı yüksek bir makinedir. Bozulabilir, parçalanabilir, makus şeyler yapabilir” diyerek karanlık senaryoları sıraladı.


Gary Lai

“BUGÜNE KADARKİ EN İNANÇLI SİSTEM”

Paraşütlerin bir adedinin açılmaması halinde kapsüldeki aşağı bakan motorlar devreye giriyor. Bu da inişin suratını yavaşlatıyor. Ayrıyeten kapsülün tabanında bir de ezilebilir tampon kısmı var. İki paraşütün açılmaması halinde de bu tampon düşüşün tesirini hafifçeletiyor.

New Shepard’ın dizaynından sorumlu ünitenin yöneticisi Gary Lai, Nisan ayında Blue Origin’in paylaştığı bir görüntüde, “Kapsülün bugüne kadar tasarlanmış ya da uçurulmuş tüm sistemler içindeki en yedekli ve inançlı uzay uçuşu sistemi olduğunu düşünüyoruz” diyordu. Lai, “Biroldukca durum için yedek sistemin de yedek sistemi var” sözlerini kullanıyordu.

Logsdon da New Shepard’ın test sürecinin epeyce kapsamlı ve ağır olduğunu vurgulayarak, Uzay Mekiği’nin birinci uçuşunun beşerli olduğunu hatırlattı ve “Uzay Mekiği Programı’na kıyaslandığında bu epeyce daha az riskli bir girişim” diye konuştu.


New Shepard’ın 29 Nisan 2018 tarihindeki 8 numaralı misyonundan
 
Üst