Koray Feyiz*
Kent demek planlama demektir. Bunun öbür bir ismi da felakettir! O denli ki, bir kent gerektiği üzere planlanmadığında, ekolojik yıkımla birlikte ortasında barındırdığı ömürleri da tehdit eder hale gelecektir. Tıpkı Kanal İstanbul projesinde olduğu üzere.
Pekala, bir kentin şayet olmazsa olmazı planlama ne demektir? Nasıl olmalıdır?
Ya da bir grup projeler (Kanal İstanbul vs.) kent dokusu için nasıl bir tehdit oluşturur?
Kentsel planlama, kent önderlerinin sürdürülebilir kalkınmayı başarması için kıymetli bir güçtür. Fark meydana getirmek için bir araçtır; planlama, altyapı ve hizmet yatırımlarını bilgilendirerek, büyüme taleplerini çevreyi muhafaza muhtaçlığı ile dengeleyerek belediye bütçelerinden en güzel biçimde yararlanmaya yardımcı olur.
Toplumsal gayelere ulaşmak için ekonomik kalkınmayı muhakkak bir bölge ortasında dağıtır ve mahallî idareler, özel dal ve genel olarak kamu içinde işbirliği için bir çerçeve oluşturur.
Kentsel planlama, başkanların vizyonu uygulamaya dönüştürmesine yardımcı olan, alanı gelişim için kilit bir kaynak olarak kullanan ve yol boyunca paydaşları dahil eden bir çerçevedir.
Yeterli planlama, kent önderlerinin yapan değişiklikler yapmasına yardımcı olabilir:
Gelişen kentlerin bir vizyonu vardır!
Gelişen kentlerin bir vizyonu vardır ve bunu nizamlı bir biçimde gelişmek için bir çerçeve ile takip eder. Bir çerçeve, merkezi komuta ve denetim ile ilgili değil, muhtaçlıkları varsayım etmenin, eforları koordine etmenin ve kolektif olarak tutulan bir ufka giden bir yol çizmenin bir yoludur. Yaşanabilirliği, refahı ve eşitliği artırmaya yönelik büyük uğraşlar, biroldukça tanınmış kentte gerçekleştirilmiştir. Bu çeşit dönüşümsel tesir, yapan planlama yerine kendiliğindenliğin bir eseri değildir.
Planlı bir kent, âlâ hazırlanmış bir şehirdir!
Geleceği öngörmek, bugün daha düzgün hazırlanmamızı sağlar. Kent önderleri, zorlukların önüne geçerek fırsatları görmeye ve riskleri bir bakış açısından yönetmeye hazırdır. Mevcut durum hakkında muteber bilgilerle, uzun vadeli vizyon ve kısa vadeli aksiyonlar içinde ilişki kurabileceklerdir. Öte yandan, geleceklerini faal olarak planlamayan kentler büyük olasılıkla geride kalacaktır.
Planlama etkiyi artırır!
Lokal önderler, uygunlaştırma sağlamak için seçilir ve atanır. Kentlerin karşılaştığı zorlukların büyüklüğü göz önüne alındığında, istenen tüm iyileştirmelerin bir seferde gerçekleşmesi mümkün değildir. Başarılı kentler, vizyona uygun öncelikli projeler üstlenerek ivme kazanır. Planlama, acil sıkıntıları ve mevcut kaynakları tanımlar ve teşebbüslerin gereksiz yahut farklı istikametlere gitmemesini sağlar.
Uygun bir kentsel form epey önemlidir!
Konut, istihdam, erişilebilirlik ve güvenlik, kent sakinleri için temel kaygılardır. Bu mevzular, kentsel biçimle kuvvetli bir biçimde bağlıdır. Yoğunluk, arazi kullanması, kamusal alan ve altyapı ve hizmetlerin yerleşimine ait yanlışsız siyasetler, hayat kalitesini hakikat fiyat noktasında sunmak için fark yaratabilir. Toplumun telaşlarına hitap eden bir mekansal model tasarlamak, daha uygun bir kent sunmanın bir yoludur.
Kentsel planlama kent iktisadını olumlu etkiler!
Bir kentte hayli sayıda iş olduğundan emin olmak mahallî önderler için bundan önceliktir. Kentler, ekonomik faaliyet yaratmak emeliyle yatırım çekmek için rekabet eder. Planlama, ekonomik faaliyetin mekânsal pozisyonunu ve dağılımını koordine eder ve kamu yatırımlarından paha elde edilmesini ve kırsal alanın kentsel toprağa dönüştürülmesini kolaylaştırır.
Toplu olarak düzenlenen bir plan, kentlerin kalıcı ilgiler kurmasını sağlar!
Kentleşmedeki fırsatları bakılırsabilen kent önderlerinin, onu yakalamaya yönelik tüm muhtemel katkıları kullanmaları gerekecektir. Kolektif bir çerçeve, lokal başkanlara topluma ulaşmak, departmanları harekete geçirmek ve ortakları harekete geçirerek vizyonu gerçekleştirmeye dahil olmaları için bir yol haritası sunar.
Daha geniş bir bölgesel perspektif, kentlerin ölçek ekonomileri elde etmesine yardımcı olur!
Süreklilik güvenilirlik yaratır!
Başarılı kentler, istikrarlı bir yol haritasının onları daha inandırıcı kılacağının farkına vararak, siyasi döngüler aracılığıyla planların sürekliliğini sağlamıştır. Yatırım, öngörülebilir şartlardan yararlanan uzun vadeli bir gayrettir. Mekânsal planlama, belirsizlikleri azaltmak için bir bedeldir ve ötürüsıyla sürekliliği, bağlı bir toplum için şeffaflığı sağlar ve fırsatların yaratılmasına katkıda bulunur.
Varsayım etmek, meselelere reaksiyon vermekten daha uygun maliyetlidir!
Lokal önderler, “bırakınız yapsınlar” anlayışından uzaklaşırlarsa, yapan değişimi yönlendirme fırsatına da sahip olurlar. Kâfi ölçekte plan yapan kentler, reaksiyon vermek yerine öngörme pozisyonunda olacak ve ötürüsıyla sorunun kökenine inebilecektir. Planlanmamış uzamsal modeller verimsizdir ve sürdürülmesi için daha fazla kaynak gerektirir ve makus kararların yüksek maliyeti yahut hiç alınmaması, onları geri döndürülemez hale getirmesi mümkündür.
Bir çerçeve, iletilere tutarlılık verir!
Bağlantı, kentler için değerli bir varlıktır, lakin bir kentin avantajlarını birbirine bağlama ve iletme fırsatı, boş yahut çelişkili bildirilerle baltalanabilir. Lokal önder, toplu vizyon ve aksiyon çerçevesi ile dengeli, kademeli olsa bile kıymetli ilerleme gösterebildiğinde, ivme ve dayanak de artacaktır.
*Dr. Yük. Müh. Kent Plancısı-ODTÜ
Kent demek planlama demektir. Bunun öbür bir ismi da felakettir! O denli ki, bir kent gerektiği üzere planlanmadığında, ekolojik yıkımla birlikte ortasında barındırdığı ömürleri da tehdit eder hale gelecektir. Tıpkı Kanal İstanbul projesinde olduğu üzere.
Pekala, bir kentin şayet olmazsa olmazı planlama ne demektir? Nasıl olmalıdır?
Ya da bir grup projeler (Kanal İstanbul vs.) kent dokusu için nasıl bir tehdit oluşturur?
Kentsel planlama, kent önderlerinin sürdürülebilir kalkınmayı başarması için kıymetli bir güçtür. Fark meydana getirmek için bir araçtır; planlama, altyapı ve hizmet yatırımlarını bilgilendirerek, büyüme taleplerini çevreyi muhafaza muhtaçlığı ile dengeleyerek belediye bütçelerinden en güzel biçimde yararlanmaya yardımcı olur.
Toplumsal gayelere ulaşmak için ekonomik kalkınmayı muhakkak bir bölge ortasında dağıtır ve mahallî idareler, özel dal ve genel olarak kamu içinde işbirliği için bir çerçeve oluşturur.
Kentsel planlama, başkanların vizyonu uygulamaya dönüştürmesine yardımcı olan, alanı gelişim için kilit bir kaynak olarak kullanan ve yol boyunca paydaşları dahil eden bir çerçevedir.
Yeterli planlama, kent önderlerinin yapan değişiklikler yapmasına yardımcı olabilir:
Gelişen kentlerin bir vizyonu vardır!
Gelişen kentlerin bir vizyonu vardır ve bunu nizamlı bir biçimde gelişmek için bir çerçeve ile takip eder. Bir çerçeve, merkezi komuta ve denetim ile ilgili değil, muhtaçlıkları varsayım etmenin, eforları koordine etmenin ve kolektif olarak tutulan bir ufka giden bir yol çizmenin bir yoludur. Yaşanabilirliği, refahı ve eşitliği artırmaya yönelik büyük uğraşlar, biroldukça tanınmış kentte gerçekleştirilmiştir. Bu çeşit dönüşümsel tesir, yapan planlama yerine kendiliğindenliğin bir eseri değildir.
Planlı bir kent, âlâ hazırlanmış bir şehirdir!
Geleceği öngörmek, bugün daha düzgün hazırlanmamızı sağlar. Kent önderleri, zorlukların önüne geçerek fırsatları görmeye ve riskleri bir bakış açısından yönetmeye hazırdır. Mevcut durum hakkında muteber bilgilerle, uzun vadeli vizyon ve kısa vadeli aksiyonlar içinde ilişki kurabileceklerdir. Öte yandan, geleceklerini faal olarak planlamayan kentler büyük olasılıkla geride kalacaktır.
Planlama etkiyi artırır!
Lokal önderler, uygunlaştırma sağlamak için seçilir ve atanır. Kentlerin karşılaştığı zorlukların büyüklüğü göz önüne alındığında, istenen tüm iyileştirmelerin bir seferde gerçekleşmesi mümkün değildir. Başarılı kentler, vizyona uygun öncelikli projeler üstlenerek ivme kazanır. Planlama, acil sıkıntıları ve mevcut kaynakları tanımlar ve teşebbüslerin gereksiz yahut farklı istikametlere gitmemesini sağlar.
Uygun bir kentsel form epey önemlidir!
Konut, istihdam, erişilebilirlik ve güvenlik, kent sakinleri için temel kaygılardır. Bu mevzular, kentsel biçimle kuvvetli bir biçimde bağlıdır. Yoğunluk, arazi kullanması, kamusal alan ve altyapı ve hizmetlerin yerleşimine ait yanlışsız siyasetler, hayat kalitesini hakikat fiyat noktasında sunmak için fark yaratabilir. Toplumun telaşlarına hitap eden bir mekansal model tasarlamak, daha uygun bir kent sunmanın bir yoludur.
Kentsel planlama kent iktisadını olumlu etkiler!
Bir kentte hayli sayıda iş olduğundan emin olmak mahallî önderler için bundan önceliktir. Kentler, ekonomik faaliyet yaratmak emeliyle yatırım çekmek için rekabet eder. Planlama, ekonomik faaliyetin mekânsal pozisyonunu ve dağılımını koordine eder ve kamu yatırımlarından paha elde edilmesini ve kırsal alanın kentsel toprağa dönüştürülmesini kolaylaştırır.
Toplu olarak düzenlenen bir plan, kentlerin kalıcı ilgiler kurmasını sağlar!
Kentleşmedeki fırsatları bakılırsabilen kent önderlerinin, onu yakalamaya yönelik tüm muhtemel katkıları kullanmaları gerekecektir. Kolektif bir çerçeve, lokal başkanlara topluma ulaşmak, departmanları harekete geçirmek ve ortakları harekete geçirerek vizyonu gerçekleştirmeye dahil olmaları için bir yol haritası sunar.
Daha geniş bir bölgesel perspektif, kentlerin ölçek ekonomileri elde etmesine yardımcı olur!
Süreklilik güvenilirlik yaratır!
Başarılı kentler, istikrarlı bir yol haritasının onları daha inandırıcı kılacağının farkına vararak, siyasi döngüler aracılığıyla planların sürekliliğini sağlamıştır. Yatırım, öngörülebilir şartlardan yararlanan uzun vadeli bir gayrettir. Mekânsal planlama, belirsizlikleri azaltmak için bir bedeldir ve ötürüsıyla sürekliliği, bağlı bir toplum için şeffaflığı sağlar ve fırsatların yaratılmasına katkıda bulunur.
Varsayım etmek, meselelere reaksiyon vermekten daha uygun maliyetlidir!
Lokal önderler, “bırakınız yapsınlar” anlayışından uzaklaşırlarsa, yapan değişimi yönlendirme fırsatına da sahip olurlar. Kâfi ölçekte plan yapan kentler, reaksiyon vermek yerine öngörme pozisyonunda olacak ve ötürüsıyla sorunun kökenine inebilecektir. Planlanmamış uzamsal modeller verimsizdir ve sürdürülmesi için daha fazla kaynak gerektirir ve makus kararların yüksek maliyeti yahut hiç alınmaması, onları geri döndürülemez hale getirmesi mümkündür.
Bir çerçeve, iletilere tutarlılık verir!
Bağlantı, kentler için değerli bir varlıktır, lakin bir kentin avantajlarını birbirine bağlama ve iletme fırsatı, boş yahut çelişkili bildirilerle baltalanabilir. Lokal önder, toplu vizyon ve aksiyon çerçevesi ile dengeli, kademeli olsa bile kıymetli ilerleme gösterebildiğinde, ivme ve dayanak de artacaktır.
*Dr. Yük. Müh. Kent Plancısı-ODTÜ