Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Doğanay Tolunay, 28 Temmuz’da Antalya’nın Manavgat ilçesinde başlayan ve Türkiye’nin bilhassa Akdeniz ve Ege bölgelerinde günlerce süren orman yangınlarının akabinde, yanan ağaçların akıbetine bağlar bilgiler aktardı. Tolunay, Twitter hesabından yaptığı sıralı paylaşımlarda hangi ağaçların kesilip kesilmeyeceği ve hangilerinin bir daha canlanabileceği konusunda merak edilen soruları yanıtladı.
Tolunay, büsbütün yanmış kızılçamların bir daha canlanabilmesinin güç olduğunu söz ederken; fıstık çamlarının biraz daha dirençli olduğunu kaydetti. Tolunay, yanmış ağaçlarda oluşan reçinelerin bir daha yangına niçiniyet verecek tehlikede olduğunu belirtti.
Prof. Doğanay Tolunay şu ayrıntıları paylaştı:
“Gelen sorular üzerine yanan orman alanlarındaki ağaçların durumu açıklamaya çalışacağım.
Yanan ormanların büyük bir çoğunluğu kızılçam ormanı. Az ölçüde da karaçam ormanı yandı. Yangından etkilenen makilikler de bulunmakta
Bunlardan kızılçam ve karaçam ormanlarında yanan ağaçların kesilip kesilmeyeceğine karar verilmesi için ağaçların doruklarındaki ibrelerin yanıp yanmadığı incelenmeli. Şayet ibrelerin tamamı ya da fazlaca büyük bir kısmı yanmışsa bu ağaçların yaşama bahtı bulunmamaktadır.
Kızılçamlar ve fıstık çamları kimi vakit büsbütün yansa da bir daha sürgün verebilmektedir. Lakin bir daha de sıklıkla bu ağaçlar da hayatlarına devam edememektedir. Fıstık çamları biraz daha dirençli olup doruktaki ibreler az ziyan gördüyse bir daha canlanabilme mümkünlüğü bulunmaktadır
Bu bahisteki şu makaleyi okuyabilirsiniz
Büsbütün yanmış kızılçamlar bir daha sürgün verebilse de bunların bir daha eski haline gelmeleri çok zordur. bir daha de kısmen yanmış doruklarının büyük çoğunluğu yeşil kalmış kızılçam ve karaçamlar çabucak kesilmemeli bir yıl müddet beklenmeli, hayatta kalıp kalmayacakları izlenmelidir
OGM’de sıklıkla kısmen yanmış ağaçları çabucak kesmemektedir. Büsbütün yanmış kızılçam ve karaçamların ise kesilmesi gerekmektedir. Bunun birkaç sebebi vardır:
1.Yanmış ağaçlara kısa müddette kabuk böcekleri gelir ve bu böcekler çok ölçüde üreyerek sağlıklı ormanlarda da ziyan yapabilirler. Binlerce hektar orman yandığı için ağaçların kesilmesi bir daha de uzun vakit olacağı için yanan alanlara feromon tuzakları yerleştirilmelidir.
“Yanmış ağaç gövdeleri vakit içinde devrilir; çam ağaçlarının kabukları kalındır sıklıkla yangınlardan etkilenmez”
2.Yanmış ağaç gövdeleri reçineli oldukları için uzun yıllar çürümeden kalabilirler. Bu yanmış gövdeler ormanlardaki yanıcı husus yükünü arttırdıkları için yangın riskinin de artmasına yol açarlar.
3.Yanmış ağaç gövdeleri vakit içinde devrileceklerdir. Bunlar devrildiklerinde hem insanlara tıpkı vakitte fidanlara ziyan verebilirler. Dere yataklarına yakın gövdeler sellerle taşınabilir ve yerleşim alanlarında ziyanlara niye olabilirler.
4.Çam ağaçlarının kabukları kalın olduğu için gövde odunu sıklıkla yangınlardan etkilenmez. Son yangınlarda OGM tarafınca 133 bin ha kadar orman alanının yandığı ve 12,1 milyon m3 kadar odunun da yangından etkilendiği iddia edilmekte.
Bunların satılması halinde 2 milyar TL kadar bir gelir elde edilebilir. Kamuoyu tarafınca bu paranın orman yangınlarıyla çabada kullanılması talep edilmelidir.
5.Yanmış makilerin kesilmesine gerek olmamakla bir arada birçok maki bitkisinin gövdesi toprak yüzeyinden kesildiğinde sürgün verdiği için makiliklerin gençleşmesi teşvik edilecektir.
Not: Kısımlar toprak yüzeyinden yapıldığı ve kökler çıkarılmadığı için toprağa vermemektedir. Lakin ağaçlandırma yapılacak alanlarda toprak sürece sırasında kökler sökülmektedir.
Tolunay, büsbütün yanmış kızılçamların bir daha canlanabilmesinin güç olduğunu söz ederken; fıstık çamlarının biraz daha dirençli olduğunu kaydetti. Tolunay, yanmış ağaçlarda oluşan reçinelerin bir daha yangına niçiniyet verecek tehlikede olduğunu belirtti.
Prof. Doğanay Tolunay şu ayrıntıları paylaştı:
“Gelen sorular üzerine yanan orman alanlarındaki ağaçların durumu açıklamaya çalışacağım.
Yanan ormanların büyük bir çoğunluğu kızılçam ormanı. Az ölçüde da karaçam ormanı yandı. Yangından etkilenen makilikler de bulunmakta
Bunlardan kızılçam ve karaçam ormanlarında yanan ağaçların kesilip kesilmeyeceğine karar verilmesi için ağaçların doruklarındaki ibrelerin yanıp yanmadığı incelenmeli. Şayet ibrelerin tamamı ya da fazlaca büyük bir kısmı yanmışsa bu ağaçların yaşama bahtı bulunmamaktadır.
Kızılçamlar ve fıstık çamları kimi vakit büsbütün yansa da bir daha sürgün verebilmektedir. Lakin bir daha de sıklıkla bu ağaçlar da hayatlarına devam edememektedir. Fıstık çamları biraz daha dirençli olup doruktaki ibreler az ziyan gördüyse bir daha canlanabilme mümkünlüğü bulunmaktadır
Bu bahisteki şu makaleyi okuyabilirsiniz
Büsbütün yanmış kızılçamlar bir daha sürgün verebilse de bunların bir daha eski haline gelmeleri çok zordur. bir daha de kısmen yanmış doruklarının büyük çoğunluğu yeşil kalmış kızılçam ve karaçamlar çabucak kesilmemeli bir yıl müddet beklenmeli, hayatta kalıp kalmayacakları izlenmelidir
OGM’de sıklıkla kısmen yanmış ağaçları çabucak kesmemektedir. Büsbütün yanmış kızılçam ve karaçamların ise kesilmesi gerekmektedir. Bunun birkaç sebebi vardır:
1.Yanmış ağaçlara kısa müddette kabuk böcekleri gelir ve bu böcekler çok ölçüde üreyerek sağlıklı ormanlarda da ziyan yapabilirler. Binlerce hektar orman yandığı için ağaçların kesilmesi bir daha de uzun vakit olacağı için yanan alanlara feromon tuzakları yerleştirilmelidir.
“Yanmış ağaç gövdeleri vakit içinde devrilir; çam ağaçlarının kabukları kalındır sıklıkla yangınlardan etkilenmez”
2.Yanmış ağaç gövdeleri reçineli oldukları için uzun yıllar çürümeden kalabilirler. Bu yanmış gövdeler ormanlardaki yanıcı husus yükünü arttırdıkları için yangın riskinin de artmasına yol açarlar.
3.Yanmış ağaç gövdeleri vakit içinde devrileceklerdir. Bunlar devrildiklerinde hem insanlara tıpkı vakitte fidanlara ziyan verebilirler. Dere yataklarına yakın gövdeler sellerle taşınabilir ve yerleşim alanlarında ziyanlara niye olabilirler.
4.Çam ağaçlarının kabukları kalın olduğu için gövde odunu sıklıkla yangınlardan etkilenmez. Son yangınlarda OGM tarafınca 133 bin ha kadar orman alanının yandığı ve 12,1 milyon m3 kadar odunun da yangından etkilendiği iddia edilmekte.
Bunların satılması halinde 2 milyar TL kadar bir gelir elde edilebilir. Kamuoyu tarafınca bu paranın orman yangınlarıyla çabada kullanılması talep edilmelidir.
5.Yanmış makilerin kesilmesine gerek olmamakla bir arada birçok maki bitkisinin gövdesi toprak yüzeyinden kesildiğinde sürgün verdiği için makiliklerin gençleşmesi teşvik edilecektir.
Not: Kısımlar toprak yüzeyinden yapıldığı ve kökler çıkarılmadığı için toprağa vermemektedir. Lakin ağaçlandırma yapılacak alanlarda toprak sürece sırasında kökler sökülmektedir.