Prof. Dr. Murat Güvenç: Galataport, yoksulları kimsenin ruhu duymadan bölgeden temizleyecek bir soylulaştırma projesi

T24 Ömür

Karaköy-Tophane içindeki 1,2 kilometrelik kıyı şeridinde liman, otel, alışbilgiş merkezi, restoranlar, iki müze ve ofis alanlarını kapsayan ve toplam 1,7 milyar dolarlık yatırım planı yapılan Galataport İstanbul, projesi yaklaşıl 20 yıldır tartışılıyor. Tartışmaların odağında; projenin İstanbul Boğazı’nın siluetini bozarak tarihi ve kültürel dokuya ziyan vereceği, bölgede gerçekte bir kamusal alan yaratılmadığı ve projenin demografik yapıyı fakirler aleyhine değiştireceği görüşleri bulunuyor.

Gazeteci Ayşe Banu Tuna, İstanbul Büyükşehir Belediye’sinin üç ayda bir çıkan ‘İST’ isimli mecmuası için hazırladığı evrakta, üretimi devam eden proje hakkında bilgi verirken, tartışmalara ait olarak uzmanların görüşlerini paylaştı.

Dünyada birinci defa kullanıldığı söylenen bir yöntem ve özel bir kapak sistemi ile ulaşılan yolcu terminallerinin yerin altında yapıldığını; yolcuların gemilerden yeraltına indirileceğini belirten Tuna; 52 bin metrekare ayrılan bölgede 250 mağaza ve restoran bulunacağını, üç tescilli bina olan Merkez Han, Karaköy Yolcu Salonu ve Çinili Han’ın, 177 odalı Peninsula İstanbul Oteli olarak hizmet vereceğini kaydetti.

43 bin metrekarelik ofis alanı, 2 bin 300 araç kapasiteli yeraltı otoparkı bulunan Galataport İstanbul alanında, Mimar Sinan Üniversitesi’ne bağlı Fotoğraf ve Heykel Müzesi ile İstanbul Çağdaş Müzesi de bulunuyor.

Kim ne diyor?

Banu Tuna, Kadir Has Üniversitesi İstanbul Çalışmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Güvenç, Turist Rehberi ve muharrir Saffet Emre Tonguç, İBB Turizm Platformu’ndan Özcan Biçer, Turizm Şirketi Sahibi Melek Gözübüyük, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Lideri Esin Köymen ve Galataport İstanbul Genel Müdürü Tolga Engin’e, üretimi devam eden proje hakkındaki fikirlerini sordu.
İST’te yayımlanan Tuna’nın evrakındaki birtakım görüşler şu biçimde:

Prof. Güvenç: Tüm bölgeyi etkileyecek soylulaştırma projesi

Kadir Has Üniversitesi İstanbul Çalışmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Güvenç:
Galataport’un kamusal alan olma potansiyelini pek gerçekçi bulmuyorum. Kamusal alan niteliğini kaybetti bence. AVM’lere yarı kamusal alan deniyor. Özel alan ile kamusal alan içinde bir şey. Gerçek bir kamusal alanda bir insan canı isterse gidip flüt çalabilir örneğin. Bir AVM’de kimse başınıza göre flüt çalmanıza müsaade vermez. Flüt çalınmasını isterse de kendi düzenler. Lakin projenin içinde iki önemli müzenin bulunması olumlu bir gelişme.

Öte yandan, Paket Postanesi ile eski Liman Lokantası’nın bulunduğu yapının yıkılmasıyla İstanbul çok şey kaybetti. İkonik binalardı, güçlendirip özgünlüğünü korumak çok daha âlâ olurdu.

Galataport üzere bir proje, bulunduğu bölgedeki arazi meblağlarını yükseltir, yoksulları kimsenin ruhu duymadan temizler. Rant o kadar artar ki, kiracılar artık meblağları karşılayamaz. Yerine karşılayabilenler gelir. Biz buna soylulaştırma diyoruz aslına bakarsan. Kalan mal sahipleri de Tarlabaşı’nda olduğu üzere kentsel dönüşüm ismi altında çıkarılır. Ama bu proje COVID-19 öncesi planlandı. COVID-19, kruvaziyer turizmini berbat etti. Tüm endüstri çöktü. Gemilerin bir kısmı yepisyeni, çalışır durumda olduğu biçimde hurdaya çıktı. Ne vakit canlanır, nasıl canlanır, canlanır mı bilmiyorum. Bir gün canlanabilir, çok zenginler gelebilir lakin uzun yıllar alır. Bu durumda da oradaki AVM, restoranlar ve otel yeni manalar kazanıp emlak geliştirme operasyonuna dönüşebilir, şehrin cazibe merkezi haline gelebilir.

İkincisi, 2015’te bombalar patlamadan evvelce, Galataport projesi o bölgeyi soylulaştırmaya başlamıştı esasen. Fiyatlar yükselince burada yaşayan sanatçılar, öğrenciler, entelektüeller Kadıköy Yeldeğirmeni’ne kaçtı.

Bundan daha sonra da çok zenginlere yönelik, görünümlü bir yerleşime dönüşebilir. Bu ölçekte projeler kendi müşterisini kendisi getirir, ondan emin olabilirsiniz. O kadar yatırım yaptıktan daha sonra bulunduğu bölgeye ahenk sağladı mı, sağlamadı mı bakmaz. Temizler etrafını.

Cihangir’e doğru çıkan yokuşlar, Kuledibi, Karaköy, tüm Tophane semti bu projeden etkilenecektir. Karaköy’deki orta sınıf oteller mevcut profilde devam edemez, çok lüks olur.”


Mimarlar Odası: Tarihi dokuya ziyan veriyor, AVM’ler kamusal alan değildir


Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Lideri Esin Köymen:

Bu proje; Bo
ğaz silüetini değiştiren bir projedir. Özellikle de Tophane silüetini… İlber Hoca’nın da vurguladığı bahis özellikle Kriko Amira Balyan’ın yapıtı olan 19. yüzyıla ilişkin Nusretiye Mescidi ve Mimar Sinan’ın yapıtı olan Kılıç Ali Paşa Mescidi önlerine yapılan yapılar niçiniyle kapanmaları. Tarihî dokuya ve kültürel mirasa ziyan veren bu yapılaşmanın kentin mimari dokusuna katkı sağladığını söylemek de mümkün değvilayet.

Salı Pazarı’nda yapılan inşaatın hem kendi bulunduğu alandaki silüete ziyanı (en üzücü örnek Nusretiye Camisi’nin düşürüldüğü durumdur) birebir vakitte Tarihî Yarımada ve Haydarpaşa etkileşimi şehircilik ve muhafaza prensiplerine karşıt. Yolüne uygun bir ÇED toplantısı gerçekleştirilmeden prosedür tamamlanmış üzere yapıldı. Davalara, itirazlara ve sürdürülen kent mücadelesine rağmen antrepolar ve Karaköy Yolcu Salonu yıkıldı, alandaki diğer tescilli eserler ise geri dönüşü olmayan ziyanlar gördü. Yargımızın düşürüldüğü durum niçiniyle kruvaziyer limanı dışında oteller, alışdataş merkezleri, restoranlar üzere işlevleri da kapsayan Galataport projesinin inşaatı hâlâ devam ediyor.



Galataport Genel Müdürü: Kıyı kentin kullanmasına açılıyor



Galataport İstanbul Genel Müdürü
Tolga Engin: Galataport İstanbul, İstanbul ve Karaköy bölgesinin mahalle dokusuyla uyumlu bir yerleşim planına sahip. Liman alanında yer alan ve kent kimliğinin önemli birer öğesi olan kültür varlığı yapılarıyla ilgili muhafaza ve onarım çalışmaları, ilgili tüm resmî kurum ve mercilerden gerekli müsaadelerin tamamlanmasıyla başladı ve devam ediyor.

İlk günden beri tabir ettiğimiz üzere, projemiz hayata geçtiğinde Tophane, Saat Kulesi’nin yer aldığı İstanbul’un en güzel tarihî meydanlarından biri, tarihî dokuya uygun olarak İstanbulluların ve yerli-yabancı tüm turistlerin kullanmasına sunulacak. Ayrıyeten projemiz kapsamında geliştirilen yeni binalar, ihaleyi aldığımız dönem alanda yer alan antrepoların yüksekliğiyle uyumlu ve çoğu noktada verilen müsaadelerin de altında kalacak şekilde tasarlandı. Galataport İstanbul, Karaköy ile Kabataş içinde uzun vakit önce bağlantısı kopmuş bir uzantıyı tamamlıyor. İki asırdır çeşitli sebeplerle halka kapalı kalan 1,2 kilometrelik bir kıyı şeridi, tekrar şehrin kullanmasına sunulacak.”



Yazının tamamını okumak için
 
Üst