Suların altını üstüne getiren pandemi çılgınlığı: Mıknatıs balıkçılığı
Almanya’nın başşehri Berlin’de yaşayan Constantin Chiteala için pandeminin birinci günleri pek sıkıcı geçiyordu. Mayıs ayında bir gün YouTube’da izlediği görüntülerde gördüğü bir cümbüşün modülü olmaya karar verdi. 5 euro verip bir mıknatıs aldı, uzun bir ipin ucuna bağladı ve yakınlardaki bir göle saldı. Mıknatısı geri çektiğinde ucunda bir bisiklet bulunuyordu.
Wall Street Journal’a konuşan 34 yaşındaki Chiteala’nın “Bağımlısı oldum” dediği bu aktivitenin ismi mıknatıs balıkçılığı. Üstelik bu yeni avcılık trendinin tek bağımlısı Chiteala da değil. ABD’de ve Avrupa’nın biroldukca ülkesinde mıknatıs balıkçılarının sayısı süratle artıyor. Ülkemizde de son periyotta mıknatıs balıkçılığı yapanların çektiği görüntüler YouTube üzere platformlarda karşımıza çıkmaya başlıyor. Yurt haricindeki kullanıcıların paylaştıkları görüntülerde sudan cinayet delillerinden para ve mücevhere kadar akla hayale gelmeyecek şeyler çıkıyor.
Mıknatıs balıkçıları bu cümbüş yardımıyla hem kendilerinin hoş vakit geçirdiğini birebir vakitte suları çöplerden temizleyerek faydalı bir iş yaptıklarını savunuyor. Örneğin Chiteala, “Hem küçük bir macera yaşıyoruz birebir vakitte etraf için bir şeyler yapmış oluyoruz” diyor.
Lakin bu noktada akıllarda bir soru var: Denizlerden, göllerden, akarsulardan çıkarılan çok metal eşyaya ne oluyor?
AVRUPA’DA SIKI KURALLARLA DENETLENİYOR
Mıknatıs balıkçılığı birden fazla ülkede zararsız bir boş vakit aktivitesi olarak görülüyor. Fakat Avrupa’da durum bu biçimde değil. Sudan vakit zaman İkinci Dünya Savaşı’ndan kalma patlamamış topların bile çıkarılabildiği Avrupa ülkelerinde yetkililer mıknatıs balıkçılığının genelde yasa dışı olduğunu, arkeolojik alanlara bir tehdit içerdiğini, etraf kirliliğine yol açtığını ve tehlikeli olabileceğini belirtiyor.
Örneğin İskoçya’da geçen yıl Edinburgh kentinin kanallarının mıknatıs balıkçılığına açılmasına karar verildi. Lakin İskoç yetkililer güvenlik ve çöplerin imhası mevzularında fazlaca sıkı kurallar koydu. İngiltere’deki su kaynaklarında ise mıknatıs balıkçılığı hala resmen yasak. Fakat bu biroldukça akarsu ve gölün mıknatıs balıkçılarının akınına uğramasına mani olmuyor.
Fransa’da yaşayan Jérémy-Günther-Heinz Jähnick de Scarpe Irmağı’nda mıknatıs balıkçılığı yapıyor. (Kaynak: Wikipedia)
BERLİN’DE YETKİLİLER ÇOK SIKINTILI
Chiteala’nın yaşadığı Berlin’de ise yetkililer mıknatıs balıkçılarından oldukça şikayetçi. Kentteki göllerin ve akarsuların temizliğinden sorumlu etraf müdürlüğü, mıknatıs balıkçılarının buldukları metalleri çöpe atmak yerine köprülerin kıyısındaki kaldırımlara bırakıp gittiğini belirtiyor. Metallerin kaldırımlarda bıraktığı pas izleri yetkililerin canını sıkıyor.
Kurum ismine Wall Street Journal’a bir açıklama yapan Doron Wohlfeld, “İnsanlar çöpleri ırmaktan çıkarıp bırakıyor, imha etmiyor. Bu da paklık vazifelileri için daha fazla iş demek” tabirlerini kullanıyor. Wohlfeld, “Yedikleri pizzanın kutusunu, içtikleri suyun şişesini atanlardan ya da can ezası niçiniyle bir sokak tabelasının ayağını koparıp ırmağa atanlar kadar epeyce iş çıkarıyorlar” diye konuşuyor.
SIRADAN ÇÖP ÜZERE DEĞİL
Aslına nazaran Wohlfeld’in kelamları, durumun vahametini ortaya koymak için kâfi değil. Çünkü bir pizza kutusuyla sudan çıkmış bir metal eşya içinde değerli farklar var.
Bir kez metal sudan çıktığında üzeri kaygan bir katmanla kaplanmış oluyor. ötürüsıyla bu metallere dokunmadan evvel eldiven giymek kural. İkincisi de metal suda paslanma niçiniyle aşınmaya uğradığından pense üzere sağlam metal eşyalar bile sudan çıktıklarında dokunsalar dağılacak bir hal alıyor.
kimi vakit de sudan çıkanlar fazla büyük ve ağır olduğu için taşımak ya da bir otomobile sığdırmak mümkün olamıyor.
Balıkçılar genelde neodimyum mıknatıslar kullanıyor
SUDAN ÇIKANLARI KİMSE İSTEMİYOR
Chiteala ve arkadaşları mıknatıs balıkçılığına başladıkları periyotta geride çöp bırakmamak için ellerinden geleni yapıyorlarmış.
Örneğin buldukları bisikletleri konuta gdolayıp bir arkadaşlarının balkonuna yığmaya başlamışlar. Fakat bir noktada balkonda altı adet bisiklet birikmiş ve sudan çıkmanın da tesiriyle berbat bir koku oluşmuş. Nihayetinde ve konut sahibinin kız arkadaşı berbat kokudan şikâyet etmeye başlayınca bisikletlere de yol görünmüş.
Sudan çıkan alışveriş otomobilleri için de marketleri arayıp haber veriyorlarmış lakin hiç kimse bu eski otomobilleri geri istemiyormuş.
Buldukları metallerin kimilerini da hurdacıya götürmeye çalışmışlar lakin o da hem hayli vakit alıyor hem hiç bir kar getirmiyor tıpkı vakitte arkadaşlarının aracı her seferinde leş üzere oluyormuş. Chiteala, “O kadar zahmete değmiyordu” diye anlatıyor bu tecrübesi.
Şu an kasa ya da silah üzere hassas bir eşya bulduklarında polisi arıyorlar. Başka durumlarda ise Berlin Belediyesi’nin paklık hizmetlerine haber verip çöplerin yerini bildiriyorlar.
ABD’DE DE SÜRATLE YAYGINLAŞIYOR
Wall Street Journal’a konuşan Ben Demchak, ABD’de de mıknatıs balıkçılığına olan ilginin bilhassa pandemi periyodunda YouTube ve TikTok görüntüleri yardımıyla arttığını söylemiş oldu. Pennsylvania’da yaşayan bir arkeolog olan Demchak, beraberinde mıknatıs balıkçılığı ekipmanları satan bir internet mağazası işletiyor. Demchak, tek elde taşınabilecek kadar küçük lakin binlerce kilo yükü kaldırabilecek güçte bir mıknatısın fiyatının 250 dolar civarında olduğunu söylüyor.
Güney Carolina eyaletinde ve kimi kentlerde yasaklanmış olsa da ABD’nin geri kalanında mıknatıs balıkçılığına dair bir düzenleme bulunmuyor. aslına bakarsan ABD’de Avrupa’daki üzere meselelerle da karşılaşılmıyor. Sulardan patlamamış bomba gibisi tehlikeli şeyler çıkma ihtimali fazlaca daha düşük. Mıknatıs balıkçılığı meraklılarının birçoğu da büyük araçlara sahip olduklarından sudan çıkardıklarını yanlarında götürebilme bahtına sahip.
Demchak, “Çoğu insan limana kamyonetleriyle geliyor, minik kovalarla değil. Sudan çıkanları geride bırakmak en kabul edilemez şeylerden biri” diyor.
Vakit zaman sudan bu biçimde hiç bir işe yaramayacak paslı demir modülleri da çıkabiliyor. Fotoğraf: Marian.kabele, CC BY-SA 4.0
YOUTUBE’DA 50000 KİŞİ ONLARI İZLİYOR
Biroldukça kent sakininin araç kullanmadığı Berlin’de ise mıknatıs balıkçılığı çöplerini alıp götürmek kelam konusu bile değil.
Almanya’nın en tanınan mıknatıs balıkçıları olan Nils Lange ve Tobias Schiller için gibiler için sorun bununla da bitmiyor. YouTube’da 50.000’den çok takipçisi olan Nils ve Tobias, çabucak hemen 17 yaşında oldukları için araç kullanma ehliyetine dahi sahip değiller. (Almanya’da ehliyet almak için Türkiye’deki üzere 18 yaşını doldurmuş olmak gerekiyor.)
Boş vakit içinderında mıknatıs balıkçılığı yapan Nils ve Tobias’ın en sevdikleri noktalardan biri, Berlin’in merkezinde bulunan ve Spree Irmağı’na bağlanan bir kanal. Okul çıkışları trene atlayıp gittikleri bu kanalın üstündeki köprüden mıknatıslarını atar atmaz bir metale denk gelmeleri işten bile değil.
KASADAN KLOZETE, BOMBADAN BEBEK OTOMOBİLİNE
Bulduklarının her vakit ganimet olduğunu söylemek mümkün değil. İkinci Dünya Savaşı’ndan kalma bombalar (5 kez) ya da silahlar (15 kez), kasalar (aşağı üst 30 kez) ya da Prusya devrinden kalma bir kılıç üzere tarihi değeri olan eşyalar bulduklarında yetkilileri arıyorlar. Daha evvel elektrikli scooter, bebek arabası ve bir klozet bulmuşlukları da var.
Bulduklarını neredeyse hiç bir vakit kendilerine saklamıyorlar. Bıçaklar hariç. Nils, “Eğer bıçağın ağzı 12 santimetreden kısaysa kendimize saklayabiliyoruz” diyor. (Almanya maddelerine göre siviller 12 santimetreden küçük bıçakları üzerlerinde taşıyabiliyor.)
Av bitince Nils ve Tobias, buldukları paslı metalleri ırmak kıyısında bırakıyor lakin yayaların geçeceği yerlerden uzağa koymaya dikkat ediyorlar. Balıkçılık mesleklerinin birinci devirlerinden paklık hizmetlerini arayıp bakılırsavlilere çöpün yerini bildiren ikili bu yılın başlarında, kendileri üzere mıknatıs balıkçılığı meraklısı baba-oğul Scotty Schiemang ve John Betzien’le tanışınca işler değişti. Artık paklık bakılırsavlileri yerine onları arayıp hurdaları kaldırmalarını rica ediyorlar.
SATTIKLARI HURDA AV MASRAFLARINI KARŞILIYOR
Öbürleri üzere Scotty ve babası da mıknatıs balıkçılığı işine pandeminin başlarında merak sarmış. Arabalarının gerisine bağladıkları bir treyler satın alan baba-oğul, sattıkları hurdalardan ve 12.000 takipçili YouTube hesaplarından kazandıkları parayla akaryakıt alıp, mıknatıs balıkçılığının yaygın olduğu yerleri gezerek hurda topluyor.
Geçtiğimiz 18 ayda sudan çıkardıkları bisiklet sayısı toplam 170. Bunların tam 120 adedini bir günde çıkarmış olmaları da uğraşı. Buldukları en enteresan şey 19’uncu yüzyıldan kaldığını düşündükleri bir süngü; en tuhaf şey ise çürük sebzelerle dolu bir evrak çantası. Scotty, “Çok makus kokuyordu” diyor. Sudan balık avcılığı ekipmanı çıkardıkları vakit da bulduklarını balık tutmayı seven YouTube seyircilerine gönderiyorlar.
Scotty, “Bunları bulmak keyifli fakat asıl problem ırmağın paklığı natürel ki” diyor. ötürüsıyla Nils ve Tobias’ın bıraktıklarını toplamaktan şikayetçi değil. bir daha de “Umarım onlar da yakın vakitte ehliyet alırlar, doğal bir de treyler” demeden de geçemiyor.
The Wall Street Journal’da yayımlanan “Magnet Fishing, a Pandemic Craze, Is Now Creating Trash Problems” başlıklı haberden derlenmiştir.
Almanya’nın başşehri Berlin’de yaşayan Constantin Chiteala için pandeminin birinci günleri pek sıkıcı geçiyordu. Mayıs ayında bir gün YouTube’da izlediği görüntülerde gördüğü bir cümbüşün modülü olmaya karar verdi. 5 euro verip bir mıknatıs aldı, uzun bir ipin ucuna bağladı ve yakınlardaki bir göle saldı. Mıknatısı geri çektiğinde ucunda bir bisiklet bulunuyordu.
Wall Street Journal’a konuşan 34 yaşındaki Chiteala’nın “Bağımlısı oldum” dediği bu aktivitenin ismi mıknatıs balıkçılığı. Üstelik bu yeni avcılık trendinin tek bağımlısı Chiteala da değil. ABD’de ve Avrupa’nın biroldukca ülkesinde mıknatıs balıkçılarının sayısı süratle artıyor. Ülkemizde de son periyotta mıknatıs balıkçılığı yapanların çektiği görüntüler YouTube üzere platformlarda karşımıza çıkmaya başlıyor. Yurt haricindeki kullanıcıların paylaştıkları görüntülerde sudan cinayet delillerinden para ve mücevhere kadar akla hayale gelmeyecek şeyler çıkıyor.
Mıknatıs balıkçıları bu cümbüş yardımıyla hem kendilerinin hoş vakit geçirdiğini birebir vakitte suları çöplerden temizleyerek faydalı bir iş yaptıklarını savunuyor. Örneğin Chiteala, “Hem küçük bir macera yaşıyoruz birebir vakitte etraf için bir şeyler yapmış oluyoruz” diyor.
Lakin bu noktada akıllarda bir soru var: Denizlerden, göllerden, akarsulardan çıkarılan çok metal eşyaya ne oluyor?
AVRUPA’DA SIKI KURALLARLA DENETLENİYOR
Mıknatıs balıkçılığı birden fazla ülkede zararsız bir boş vakit aktivitesi olarak görülüyor. Fakat Avrupa’da durum bu biçimde değil. Sudan vakit zaman İkinci Dünya Savaşı’ndan kalma patlamamış topların bile çıkarılabildiği Avrupa ülkelerinde yetkililer mıknatıs balıkçılığının genelde yasa dışı olduğunu, arkeolojik alanlara bir tehdit içerdiğini, etraf kirliliğine yol açtığını ve tehlikeli olabileceğini belirtiyor.
Örneğin İskoçya’da geçen yıl Edinburgh kentinin kanallarının mıknatıs balıkçılığına açılmasına karar verildi. Lakin İskoç yetkililer güvenlik ve çöplerin imhası mevzularında fazlaca sıkı kurallar koydu. İngiltere’deki su kaynaklarında ise mıknatıs balıkçılığı hala resmen yasak. Fakat bu biroldukça akarsu ve gölün mıknatıs balıkçılarının akınına uğramasına mani olmuyor.
Fransa’da yaşayan Jérémy-Günther-Heinz Jähnick de Scarpe Irmağı’nda mıknatıs balıkçılığı yapıyor. (Kaynak: Wikipedia)
BERLİN’DE YETKİLİLER ÇOK SIKINTILI
Chiteala’nın yaşadığı Berlin’de ise yetkililer mıknatıs balıkçılarından oldukça şikayetçi. Kentteki göllerin ve akarsuların temizliğinden sorumlu etraf müdürlüğü, mıknatıs balıkçılarının buldukları metalleri çöpe atmak yerine köprülerin kıyısındaki kaldırımlara bırakıp gittiğini belirtiyor. Metallerin kaldırımlarda bıraktığı pas izleri yetkililerin canını sıkıyor.
Kurum ismine Wall Street Journal’a bir açıklama yapan Doron Wohlfeld, “İnsanlar çöpleri ırmaktan çıkarıp bırakıyor, imha etmiyor. Bu da paklık vazifelileri için daha fazla iş demek” tabirlerini kullanıyor. Wohlfeld, “Yedikleri pizzanın kutusunu, içtikleri suyun şişesini atanlardan ya da can ezası niçiniyle bir sokak tabelasının ayağını koparıp ırmağa atanlar kadar epeyce iş çıkarıyorlar” diye konuşuyor.
SIRADAN ÇÖP ÜZERE DEĞİL
Aslına nazaran Wohlfeld’in kelamları, durumun vahametini ortaya koymak için kâfi değil. Çünkü bir pizza kutusuyla sudan çıkmış bir metal eşya içinde değerli farklar var.
Bir kez metal sudan çıktığında üzeri kaygan bir katmanla kaplanmış oluyor. ötürüsıyla bu metallere dokunmadan evvel eldiven giymek kural. İkincisi de metal suda paslanma niçiniyle aşınmaya uğradığından pense üzere sağlam metal eşyalar bile sudan çıktıklarında dokunsalar dağılacak bir hal alıyor.
kimi vakit de sudan çıkanlar fazla büyük ve ağır olduğu için taşımak ya da bir otomobile sığdırmak mümkün olamıyor.
Balıkçılar genelde neodimyum mıknatıslar kullanıyor
SUDAN ÇIKANLARI KİMSE İSTEMİYOR
Chiteala ve arkadaşları mıknatıs balıkçılığına başladıkları periyotta geride çöp bırakmamak için ellerinden geleni yapıyorlarmış.
Örneğin buldukları bisikletleri konuta gdolayıp bir arkadaşlarının balkonuna yığmaya başlamışlar. Fakat bir noktada balkonda altı adet bisiklet birikmiş ve sudan çıkmanın da tesiriyle berbat bir koku oluşmuş. Nihayetinde ve konut sahibinin kız arkadaşı berbat kokudan şikâyet etmeye başlayınca bisikletlere de yol görünmüş.
Sudan çıkan alışveriş otomobilleri için de marketleri arayıp haber veriyorlarmış lakin hiç kimse bu eski otomobilleri geri istemiyormuş.
Buldukları metallerin kimilerini da hurdacıya götürmeye çalışmışlar lakin o da hem hayli vakit alıyor hem hiç bir kar getirmiyor tıpkı vakitte arkadaşlarının aracı her seferinde leş üzere oluyormuş. Chiteala, “O kadar zahmete değmiyordu” diye anlatıyor bu tecrübesi.
Şu an kasa ya da silah üzere hassas bir eşya bulduklarında polisi arıyorlar. Başka durumlarda ise Berlin Belediyesi’nin paklık hizmetlerine haber verip çöplerin yerini bildiriyorlar.
ABD’DE DE SÜRATLE YAYGINLAŞIYOR
Wall Street Journal’a konuşan Ben Demchak, ABD’de de mıknatıs balıkçılığına olan ilginin bilhassa pandemi periyodunda YouTube ve TikTok görüntüleri yardımıyla arttığını söylemiş oldu. Pennsylvania’da yaşayan bir arkeolog olan Demchak, beraberinde mıknatıs balıkçılığı ekipmanları satan bir internet mağazası işletiyor. Demchak, tek elde taşınabilecek kadar küçük lakin binlerce kilo yükü kaldırabilecek güçte bir mıknatısın fiyatının 250 dolar civarında olduğunu söylüyor.
Güney Carolina eyaletinde ve kimi kentlerde yasaklanmış olsa da ABD’nin geri kalanında mıknatıs balıkçılığına dair bir düzenleme bulunmuyor. aslına bakarsan ABD’de Avrupa’daki üzere meselelerle da karşılaşılmıyor. Sulardan patlamamış bomba gibisi tehlikeli şeyler çıkma ihtimali fazlaca daha düşük. Mıknatıs balıkçılığı meraklılarının birçoğu da büyük araçlara sahip olduklarından sudan çıkardıklarını yanlarında götürebilme bahtına sahip.
Demchak, “Çoğu insan limana kamyonetleriyle geliyor, minik kovalarla değil. Sudan çıkanları geride bırakmak en kabul edilemez şeylerden biri” diyor.
Vakit zaman sudan bu biçimde hiç bir işe yaramayacak paslı demir modülleri da çıkabiliyor. Fotoğraf: Marian.kabele, CC BY-SA 4.0
YOUTUBE’DA 50000 KİŞİ ONLARI İZLİYOR
Biroldukça kent sakininin araç kullanmadığı Berlin’de ise mıknatıs balıkçılığı çöplerini alıp götürmek kelam konusu bile değil.
Almanya’nın en tanınan mıknatıs balıkçıları olan Nils Lange ve Tobias Schiller için gibiler için sorun bununla da bitmiyor. YouTube’da 50.000’den çok takipçisi olan Nils ve Tobias, çabucak hemen 17 yaşında oldukları için araç kullanma ehliyetine dahi sahip değiller. (Almanya’da ehliyet almak için Türkiye’deki üzere 18 yaşını doldurmuş olmak gerekiyor.)
Boş vakit içinderında mıknatıs balıkçılığı yapan Nils ve Tobias’ın en sevdikleri noktalardan biri, Berlin’in merkezinde bulunan ve Spree Irmağı’na bağlanan bir kanal. Okul çıkışları trene atlayıp gittikleri bu kanalın üstündeki köprüden mıknatıslarını atar atmaz bir metale denk gelmeleri işten bile değil.
KASADAN KLOZETE, BOMBADAN BEBEK OTOMOBİLİNE
Bulduklarının her vakit ganimet olduğunu söylemek mümkün değil. İkinci Dünya Savaşı’ndan kalma bombalar (5 kez) ya da silahlar (15 kez), kasalar (aşağı üst 30 kez) ya da Prusya devrinden kalma bir kılıç üzere tarihi değeri olan eşyalar bulduklarında yetkilileri arıyorlar. Daha evvel elektrikli scooter, bebek arabası ve bir klozet bulmuşlukları da var.
Bulduklarını neredeyse hiç bir vakit kendilerine saklamıyorlar. Bıçaklar hariç. Nils, “Eğer bıçağın ağzı 12 santimetreden kısaysa kendimize saklayabiliyoruz” diyor. (Almanya maddelerine göre siviller 12 santimetreden küçük bıçakları üzerlerinde taşıyabiliyor.)
Av bitince Nils ve Tobias, buldukları paslı metalleri ırmak kıyısında bırakıyor lakin yayaların geçeceği yerlerden uzağa koymaya dikkat ediyorlar. Balıkçılık mesleklerinin birinci devirlerinden paklık hizmetlerini arayıp bakılırsavlilere çöpün yerini bildiren ikili bu yılın başlarında, kendileri üzere mıknatıs balıkçılığı meraklısı baba-oğul Scotty Schiemang ve John Betzien’le tanışınca işler değişti. Artık paklık bakılırsavlileri yerine onları arayıp hurdaları kaldırmalarını rica ediyorlar.
SATTIKLARI HURDA AV MASRAFLARINI KARŞILIYOR
Öbürleri üzere Scotty ve babası da mıknatıs balıkçılığı işine pandeminin başlarında merak sarmış. Arabalarının gerisine bağladıkları bir treyler satın alan baba-oğul, sattıkları hurdalardan ve 12.000 takipçili YouTube hesaplarından kazandıkları parayla akaryakıt alıp, mıknatıs balıkçılığının yaygın olduğu yerleri gezerek hurda topluyor.
Geçtiğimiz 18 ayda sudan çıkardıkları bisiklet sayısı toplam 170. Bunların tam 120 adedini bir günde çıkarmış olmaları da uğraşı. Buldukları en enteresan şey 19’uncu yüzyıldan kaldığını düşündükleri bir süngü; en tuhaf şey ise çürük sebzelerle dolu bir evrak çantası. Scotty, “Çok makus kokuyordu” diyor. Sudan balık avcılığı ekipmanı çıkardıkları vakit da bulduklarını balık tutmayı seven YouTube seyircilerine gönderiyorlar.
Scotty, “Bunları bulmak keyifli fakat asıl problem ırmağın paklığı natürel ki” diyor. ötürüsıyla Nils ve Tobias’ın bıraktıklarını toplamaktan şikayetçi değil. bir daha de “Umarım onlar da yakın vakitte ehliyet alırlar, doğal bir de treyler” demeden de geçemiyor.
The Wall Street Journal’da yayımlanan “Magnet Fishing, a Pandemic Craze, Is Now Creating Trash Problems” başlıklı haberden derlenmiştir.