Taraflar geri adım atmıyor: NATO-Rusya görüşmesi de sonuç vermedi
RUSYA’nın Ukrayna sonuna kapsamlı bir askeri yığınak yapmasının tetiklediği gerginliği düşürme maksatlı diplomatik teşebbüslerin dünkü durağı NATO’nun Brüksel’deki karargâhıydı. Geçen pazartesi ABD ve Rusya dışişleri heyetlerinin İsviçre’nin Cenevre kentinde sonuç alınamayan görüşmesinin akabinde dün de NATO ile Rus tarafının temsilcileri bir ortaya geldi. En son 5 Temmuz 2019’da yapılan NATO-Rusya Kurulu (NRC), NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg başkanlığında toplandı. Dört saat süren toplantıya taraflar içindeki görüş ayrılıkları damga vurdu ve beklendiği üzere somut sonuç elde edilemedi.
‘BELİRGİN GÖRÜŞ AYRILIĞI’
Stoltenberg toplantı daha sonrasında yaptığı açıklamada, kolay bir tartışma olmadığını vurgulayarak, “NATO müttefikleriyle Rusya içinde bariz görüş ayrılıkları var. Bunların giderilmesi kolay olmayacak” dedi. Diyaloğun sürdürülmesinin gerekliliği ise neredeyse tarafların üzerinde anlaştığı tek mevzu oldu. birebir vakitte NATO’nun daha fazla görüşmeye yönelik takvim belirleme teklifini Rusya şu basamakta karşılıksız bıraktı. Ukrayna üstündeki baskıyı azaltma ve Avrupa güvenliğine yönelik riskleri düşürme gayretleri içinde yer alan NRC’de Rusya’yı Dışişleri Bakan Yardımcısı Alexander Gruşko ve Savunma Bakan Yardımcısı Alexander Fomin temsil etti. Dışişleri Bakan Yardımcısı düzeyinde temsil edilen ABD ismine masada, Cenevre’deki ikili toplantıda de ülkesini temsil eden Wendy Sherman yer aldı.
KİEV’E TAM TAKVİYE
Moskova’nın İttifak’ın kendi topraklarına hakikat daha fazla genişlemeyeceğine yönelik talep ettiği garantilere NATO set çekti. Rusya’ya, açık kapı siyasetinden vazgeçilmeyeceği ve buna karar verecek olanın Moskova olmadığı bildirisi net biçimde iletildi. Rus heyetine, milletlerarası sistemin ve Avrupa güvenliğinin temel unsurları hatırlatıldı. Her ülkenin kendi yolunu belirleme hakkının olduğunun altı kalın biçimde çizildi. NATO, doğu kanadındaki müttefiklerden asker çekilmesi talebine de olumsuz cevap verdi. NATO, Ukrayna’ya tam dayanağını bir dahalerken Rusya, bu ülkeyi işgal niyeti olmadığını yineladı, fakat müttefiklerin taleplerini reddetti. Askeri tatbikatlarda şeffaflığın artırılması, tehlikeli askeri hadiselerin önlenmesi, uzay ve siber kaynaklı tehditlerin azaltılması, silahların denetimi, füzelerde karşılıklı kısıtlamaya gidilmesi NATO’nun somut teklifler çerçevesinde görüşmeye hazır olduğunu beyan ettiği alanlar oldu. Tarafların Brüksel ve Moskova’daki temsilcilikleri bir daha açmaları konusu da gündeme geldi.
MASADA KALACAK MI
Gerginliğin yüksek olduğu bir ortamda tarafların masaya oturup karşılıklı kaygılarını direkt paylaşması ve diplomatik angajmanın sürmesinin sağlanması NATO’nun evvelari içinde yer alıyordu. Diyaloğun sürmesi konusunda tarafların misal çizgide olması olumlu karşılanırken Rusya’nın masada kalıp kalmayacağına ait sonucunı bugün Viyana’da yapılacak AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı) Daimi Kurulu Toplantısı’ndan daha sonra şekillendirmesi bekleniyor.
AB’DEN BİRLİK İLETİSİ
RUSYA’nın hali, Fransa’nın Brest kentinde dün başlayan, Avrupa Birliği (AB) savunma bakanlarının gayriresmi nitelikli iki günlük toplantısının da gündeminde. Çalışma yemeğine NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in de katıldığı toplantı öncesinde bir kıymetlendirme kaleme alan AB Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB’nin NATO ve ABD’yle bir arada çalışması gerektiğini söylemiş oldu. AB, Rusya ile müzakerelerde yer almak istemesine karşın yükün ABD-NATO ekseninde olması niçiniyle kurumsal olarak masada değil. Avrupa güvenlik sisteminin tehdit altında olduğunu belirten Borrell, “AB olarak birlik ortasında bir tavır belirlemeli ve rolümüzün doğruluğunu kanıtlamalı, bunu somut hareketlerle desteklemeliyiz” dedi. AB’nin NATO ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’yla (AGİT) bir arada Avrupa’nın güvenliğinde kilit değerde oyuncu olduğunu vurgulayan Borrell, “Rusya’yla yaşanan bu krizi, birliğimizi ve kararlılığımızı güçlendirmek, güvenlik çıkarlarımızı ve kıtanın çıkarlarını savunmak için fırsata çevirmeliyiz” tabirlerini kullandı.
KREMLİN SÖZCÜSÜ: SOMUT KARŞILIKLARA GEREKSİNİMİMİZ VAR
Rusya-NATO Kurulu, Kremlin’in Batı’dan istediği güvenlik garantilerinin ele alınacağı toplantı için 2019’dan beri birinci sefer bir ortaya gelirken, Moskova’dan “Müzakerelerde ültimatom vermiyoruz, güvenlik kaygılarımız konusunda somut karşılıklara gereksinimimiz var” açıklaması geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov, NATO’nun mümkün bir yeni genişlemesinden telaş duyduklarını ve Avrupa’nın güvenliğinin kritik bir noktaya geldiğini kaydetti. Peskov, Finlandiya’da Ukrayna krizi niçiniyle bir daha gündeme gelen mümkün NATO üyeliğine dair soruya karşılığında da “ittifakın bir çatışma aracı olduğunu ve rastgele bir genişlemenin Rusya için telaş niçini oluşturduğunu” söz etti.
AYRILIKÇILARLA ÇATIŞMADA BİR UKRAYNA ASKERİ ÖLDÜ
Batı ile Rusya içinde Ukrayna krizini çözme teşebbüsleri sürerken, Ukrayna’nın doğusunda Moskova yanlısı ayrılıkçılar ile Ukrayna ordusu içinde çıkan çatışmada bir Ukrayna askeri öldü. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nden yapılan açıklamada, ayrılıkçıların evvelki gün Novotoşkivske bölgesinde ateşkes ihlalinde bulunduğu bildirildi. Açıklamada, akınlar kararı bir Ukrayna askerinin hayatını kaybettiği kaydedildi. Ukrayna’nın başşehri Kiev’de, periyodun Devlet Lideri Viktor Yanukoviç’in Avrupa Birliği (AB) Paydaşlık Anlaşması’nı imzalamaması üzerine 21 Kasım 2013’te şovlar başlamıştı. Yanukoviç’in, şovların büyümesi üzerine, Şubat 2014’te ülkeden kaçmasının akabinde ülkenin doğusundaki Donbas bölgesinin Donetsk ve Lugansk kentlerinde Rusya yanlısı ayrılıkçılar ‘bağımsızlıklarını’ ilan etmiş, Moskova da Kırım yarımadasını ilhak etmişti. Ayrılıkçılar ile Kiev idaresi içinde 2014’ten bu yana süren çatışmalarda 13 binden çok kişi hayatını kaybetti.
RUSYA’nın Ukrayna sonuna kapsamlı bir askeri yığınak yapmasının tetiklediği gerginliği düşürme maksatlı diplomatik teşebbüslerin dünkü durağı NATO’nun Brüksel’deki karargâhıydı. Geçen pazartesi ABD ve Rusya dışişleri heyetlerinin İsviçre’nin Cenevre kentinde sonuç alınamayan görüşmesinin akabinde dün de NATO ile Rus tarafının temsilcileri bir ortaya geldi. En son 5 Temmuz 2019’da yapılan NATO-Rusya Kurulu (NRC), NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg başkanlığında toplandı. Dört saat süren toplantıya taraflar içindeki görüş ayrılıkları damga vurdu ve beklendiği üzere somut sonuç elde edilemedi.
‘BELİRGİN GÖRÜŞ AYRILIĞI’
Stoltenberg toplantı daha sonrasında yaptığı açıklamada, kolay bir tartışma olmadığını vurgulayarak, “NATO müttefikleriyle Rusya içinde bariz görüş ayrılıkları var. Bunların giderilmesi kolay olmayacak” dedi. Diyaloğun sürdürülmesinin gerekliliği ise neredeyse tarafların üzerinde anlaştığı tek mevzu oldu. birebir vakitte NATO’nun daha fazla görüşmeye yönelik takvim belirleme teklifini Rusya şu basamakta karşılıksız bıraktı. Ukrayna üstündeki baskıyı azaltma ve Avrupa güvenliğine yönelik riskleri düşürme gayretleri içinde yer alan NRC’de Rusya’yı Dışişleri Bakan Yardımcısı Alexander Gruşko ve Savunma Bakan Yardımcısı Alexander Fomin temsil etti. Dışişleri Bakan Yardımcısı düzeyinde temsil edilen ABD ismine masada, Cenevre’deki ikili toplantıda de ülkesini temsil eden Wendy Sherman yer aldı.
KİEV’E TAM TAKVİYE
Moskova’nın İttifak’ın kendi topraklarına hakikat daha fazla genişlemeyeceğine yönelik talep ettiği garantilere NATO set çekti. Rusya’ya, açık kapı siyasetinden vazgeçilmeyeceği ve buna karar verecek olanın Moskova olmadığı bildirisi net biçimde iletildi. Rus heyetine, milletlerarası sistemin ve Avrupa güvenliğinin temel unsurları hatırlatıldı. Her ülkenin kendi yolunu belirleme hakkının olduğunun altı kalın biçimde çizildi. NATO, doğu kanadındaki müttefiklerden asker çekilmesi talebine de olumsuz cevap verdi. NATO, Ukrayna’ya tam dayanağını bir dahalerken Rusya, bu ülkeyi işgal niyeti olmadığını yineladı, fakat müttefiklerin taleplerini reddetti. Askeri tatbikatlarda şeffaflığın artırılması, tehlikeli askeri hadiselerin önlenmesi, uzay ve siber kaynaklı tehditlerin azaltılması, silahların denetimi, füzelerde karşılıklı kısıtlamaya gidilmesi NATO’nun somut teklifler çerçevesinde görüşmeye hazır olduğunu beyan ettiği alanlar oldu. Tarafların Brüksel ve Moskova’daki temsilcilikleri bir daha açmaları konusu da gündeme geldi.
MASADA KALACAK MI
Gerginliğin yüksek olduğu bir ortamda tarafların masaya oturup karşılıklı kaygılarını direkt paylaşması ve diplomatik angajmanın sürmesinin sağlanması NATO’nun evvelari içinde yer alıyordu. Diyaloğun sürmesi konusunda tarafların misal çizgide olması olumlu karşılanırken Rusya’nın masada kalıp kalmayacağına ait sonucunı bugün Viyana’da yapılacak AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı) Daimi Kurulu Toplantısı’ndan daha sonra şekillendirmesi bekleniyor.
AB’DEN BİRLİK İLETİSİ
RUSYA’nın hali, Fransa’nın Brest kentinde dün başlayan, Avrupa Birliği (AB) savunma bakanlarının gayriresmi nitelikli iki günlük toplantısının da gündeminde. Çalışma yemeğine NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in de katıldığı toplantı öncesinde bir kıymetlendirme kaleme alan AB Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB’nin NATO ve ABD’yle bir arada çalışması gerektiğini söylemiş oldu. AB, Rusya ile müzakerelerde yer almak istemesine karşın yükün ABD-NATO ekseninde olması niçiniyle kurumsal olarak masada değil. Avrupa güvenlik sisteminin tehdit altında olduğunu belirten Borrell, “AB olarak birlik ortasında bir tavır belirlemeli ve rolümüzün doğruluğunu kanıtlamalı, bunu somut hareketlerle desteklemeliyiz” dedi. AB’nin NATO ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’yla (AGİT) bir arada Avrupa’nın güvenliğinde kilit değerde oyuncu olduğunu vurgulayan Borrell, “Rusya’yla yaşanan bu krizi, birliğimizi ve kararlılığımızı güçlendirmek, güvenlik çıkarlarımızı ve kıtanın çıkarlarını savunmak için fırsata çevirmeliyiz” tabirlerini kullandı.
KREMLİN SÖZCÜSÜ: SOMUT KARŞILIKLARA GEREKSİNİMİMİZ VAR
Rusya-NATO Kurulu, Kremlin’in Batı’dan istediği güvenlik garantilerinin ele alınacağı toplantı için 2019’dan beri birinci sefer bir ortaya gelirken, Moskova’dan “Müzakerelerde ültimatom vermiyoruz, güvenlik kaygılarımız konusunda somut karşılıklara gereksinimimiz var” açıklaması geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov, NATO’nun mümkün bir yeni genişlemesinden telaş duyduklarını ve Avrupa’nın güvenliğinin kritik bir noktaya geldiğini kaydetti. Peskov, Finlandiya’da Ukrayna krizi niçiniyle bir daha gündeme gelen mümkün NATO üyeliğine dair soruya karşılığında da “ittifakın bir çatışma aracı olduğunu ve rastgele bir genişlemenin Rusya için telaş niçini oluşturduğunu” söz etti.
AYRILIKÇILARLA ÇATIŞMADA BİR UKRAYNA ASKERİ ÖLDÜ
Batı ile Rusya içinde Ukrayna krizini çözme teşebbüsleri sürerken, Ukrayna’nın doğusunda Moskova yanlısı ayrılıkçılar ile Ukrayna ordusu içinde çıkan çatışmada bir Ukrayna askeri öldü. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nden yapılan açıklamada, ayrılıkçıların evvelki gün Novotoşkivske bölgesinde ateşkes ihlalinde bulunduğu bildirildi. Açıklamada, akınlar kararı bir Ukrayna askerinin hayatını kaybettiği kaydedildi. Ukrayna’nın başşehri Kiev’de, periyodun Devlet Lideri Viktor Yanukoviç’in Avrupa Birliği (AB) Paydaşlık Anlaşması’nı imzalamaması üzerine 21 Kasım 2013’te şovlar başlamıştı. Yanukoviç’in, şovların büyümesi üzerine, Şubat 2014’te ülkeden kaçmasının akabinde ülkenin doğusundaki Donbas bölgesinin Donetsk ve Lugansk kentlerinde Rusya yanlısı ayrılıkçılar ‘bağımsızlıklarını’ ilan etmiş, Moskova da Kırım yarımadasını ilhak etmişti. Ayrılıkçılar ile Kiev idaresi içinde 2014’ten bu yana süren çatışmalarda 13 binden çok kişi hayatını kaybetti.