İklim krizi tesirleri dünyanın dört bir yanında çok hava olayları ve felaketlerle görülürken iklim adaleti, eşitliği ve hakkaniyeti kavramları da gündeme geliyor. Türkiye’nin de iklim adaletsizliğinde bir rolü olduğunu söyleyen Prof. Dr. Nesrin Algan, “iklim eşitliği” ve “iklim hakkaniyeti” kavramlarının da karıştırıldığını belirtti. Algan, “hakkaniyet” unsuruna dayanan 1992 İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi’nin Resmi Gazete’ye “eşitlik” unsuru olarak çevrildiğini belirterek “Bu, Türkiye’nin savunduğu siyasetlere da alışılmamış. Zira, eşitlik derseniz Amerika’yla eşit sorumluluğu almış oluyorsunuz.” dedi.
Independent Türkçe’den Helin Alp‘e konuşan Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden Prof. Dr. Nesrin Alpay, iklim krizi, mümkün tesirleri, global iklim adaletsizliği ve Türkiye’nin iklim siyasetlerini kıymetlendirdi.
“Türkiye’nin ‘artıştan azaltma’ üzere farklı bir taahhüdü var”
Prof. Algan, Türkiye’nin iklim değişikliği ile ilgili siyasetleri içinde “mutlak azaltım, kömürden çıkış” üzere gayeler olmadığını söylemiş oldu. Algan, Türkiye’nin yeni iklim siyasetini şöyleki deklare etti:
“Türkiye şimdiye kadar, 2030’a kadar 1175 milyon ton seragazı emisyonu (karbondioksit eşdeğeri) üretiyoruz lakin ‘merak etmeyin o kadar üretmeyeceğiz 929 milyon tonda sınırlayacağız’ diyor. Türkiye iklim değişikliğini ‘durdurmak’ için 1990-2030 içinde emisyonlarını yüzde 426 oranında arttırmayı öneriyor. ‘Artıştan azaltma yapmak’ üzere değişik bir taahhüdü var.”
“Türkiye nasıl ABD’yi Hindistan’ı sorumlu tutuyor, Tuvalu da Türkiye’yi sorumlu tutabilir”
Prof. Nesrin Alpay, Türkiye’nin sera gazı emisyonu konusunda ABD, Çin, Fransa kadar rolü olmasa da emisyonunu en çok artıran 20 ülke içinde olduğuna dikkati çekerek “Türkiye nasıl Amerika’yı, Hindistan’ı ya da Çin’i sorumlu tutuyor ve gerçek olarak en hayli onlar sorumlu diyorsa, Tuvalu da doğal olarak Türkiye’yi sorumlu tutabilir. Zira 20 ülke ortasında biz de 15. sıradayız. Yani bizim “OECD ülkesiyim fakat Amerika kadar sorumlu değilim” dememiz Tuvalulu için bir sonuç söz etmez. Birinci 20 ortasında misin, evet ortasındasın. Bu da Türkiye’nin de iklim adaletsizliği yaptığını gösteriyor.” sözlerini kullandı.
“İklim adaletinin temelini ‘hakkaniyet’ oluşturur”
İklim krizi derinleştikçe yükselen iklim adaleti talebinden de kelam eden Prof. Alpay, “iklim adaletini” şöyleki anlattı:
“İklim krizinin bilhassa dezavantajlılara, ırklara, etnik kimliklere, ülke ve bölgelere, toplumsal sınıflara ve cinsiyete ve gelecek nesillere farklı yoğunlukta yansıması ve bu eşitsizliklerin bir daha üretilmesi iklim adaletsizliğine niye oluyor. İşte bunu önlemek için adalet arayışı talebi yükseliyor.”
Kurulacak iklim siyasetleri sırasında iklim adaletinin de gözetilmesi gerektiğini vurgulayan Alpay, Türkiye’nin iklim siyasetinde “eşitlik” ve “hakkaniyet” tabirlerinin karıştırıldığını da şu biçimde anlattı:
“1992 İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı aslında “hakkaniyet” temeline dayanır fakat Türkiye Sözleşme’ye taraf olurken Resmi Gazete’de yayımladığı Türkçe çevirisinde adaletin, hakkaniyetin çevirisini hayli yanlış halde “eşitlik” olarak yapmıştır.
**
Sözleşme’nin 3. Unsurunda yer alan “equity” kavramını kazara eşitlik diye çevirmişler, bu Resmi Gazete’de de yayımlanmış. halbuki bu kavram iklim adaletinin temelini oluşturan “hakkaniyet” manasındadır. Büyük bir faciadır.
Düşünebiliyor musunuz? Resmi Gazete’de yayımlanmış bir kanun. Adalet ile eşitliği karıştırmak hukuken de etraf siyasetleri açısından da siyasi ve ekonomik olarak da büyük bir yanılgı. her neyse ki uyuşmazlık halinde İngilizce nüsha geçerli de memleketler arası hukukta Türkiye’nin başı belaya girmiyor.
İşin değerli taraflarından biri, bu Türkiye’nin savunduğu siyasetlere da muhalif. Zira, eşitlik derseniz Amerika’yla eşit sorumluluğu almış oluyorsunuz.
halbuki sorun hakkaniyet, adil olmak. Çok bilinen bir etraf siyaseti unsuru vardır iklimde de uygulanan “farklılaştırılmış sorumluluk” prensibi. Buna göre çevresel yıkımları önlemede yahut yok etmede hakkaniyetli bir sorumluluk dağılımı yapmanız gerekir”
Independent Türkçe’den Helin Alp‘e konuşan Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden Prof. Dr. Nesrin Alpay, iklim krizi, mümkün tesirleri, global iklim adaletsizliği ve Türkiye’nin iklim siyasetlerini kıymetlendirdi.
“Türkiye’nin ‘artıştan azaltma’ üzere farklı bir taahhüdü var”
Prof. Algan, Türkiye’nin iklim değişikliği ile ilgili siyasetleri içinde “mutlak azaltım, kömürden çıkış” üzere gayeler olmadığını söylemiş oldu. Algan, Türkiye’nin yeni iklim siyasetini şöyleki deklare etti:
“Türkiye şimdiye kadar, 2030’a kadar 1175 milyon ton seragazı emisyonu (karbondioksit eşdeğeri) üretiyoruz lakin ‘merak etmeyin o kadar üretmeyeceğiz 929 milyon tonda sınırlayacağız’ diyor. Türkiye iklim değişikliğini ‘durdurmak’ için 1990-2030 içinde emisyonlarını yüzde 426 oranında arttırmayı öneriyor. ‘Artıştan azaltma yapmak’ üzere değişik bir taahhüdü var.”
“Türkiye nasıl ABD’yi Hindistan’ı sorumlu tutuyor, Tuvalu da Türkiye’yi sorumlu tutabilir”
Prof. Nesrin Alpay, Türkiye’nin sera gazı emisyonu konusunda ABD, Çin, Fransa kadar rolü olmasa da emisyonunu en çok artıran 20 ülke içinde olduğuna dikkati çekerek “Türkiye nasıl Amerika’yı, Hindistan’ı ya da Çin’i sorumlu tutuyor ve gerçek olarak en hayli onlar sorumlu diyorsa, Tuvalu da doğal olarak Türkiye’yi sorumlu tutabilir. Zira 20 ülke ortasında biz de 15. sıradayız. Yani bizim “OECD ülkesiyim fakat Amerika kadar sorumlu değilim” dememiz Tuvalulu için bir sonuç söz etmez. Birinci 20 ortasında misin, evet ortasındasın. Bu da Türkiye’nin de iklim adaletsizliği yaptığını gösteriyor.” sözlerini kullandı.
“İklim adaletinin temelini ‘hakkaniyet’ oluşturur”
İklim krizi derinleştikçe yükselen iklim adaleti talebinden de kelam eden Prof. Alpay, “iklim adaletini” şöyleki anlattı:
“İklim krizinin bilhassa dezavantajlılara, ırklara, etnik kimliklere, ülke ve bölgelere, toplumsal sınıflara ve cinsiyete ve gelecek nesillere farklı yoğunlukta yansıması ve bu eşitsizliklerin bir daha üretilmesi iklim adaletsizliğine niye oluyor. İşte bunu önlemek için adalet arayışı talebi yükseliyor.”
Kurulacak iklim siyasetleri sırasında iklim adaletinin de gözetilmesi gerektiğini vurgulayan Alpay, Türkiye’nin iklim siyasetinde “eşitlik” ve “hakkaniyet” tabirlerinin karıştırıldığını da şu biçimde anlattı:
“1992 İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı aslında “hakkaniyet” temeline dayanır fakat Türkiye Sözleşme’ye taraf olurken Resmi Gazete’de yayımladığı Türkçe çevirisinde adaletin, hakkaniyetin çevirisini hayli yanlış halde “eşitlik” olarak yapmıştır.
**
Sözleşme’nin 3. Unsurunda yer alan “equity” kavramını kazara eşitlik diye çevirmişler, bu Resmi Gazete’de de yayımlanmış. halbuki bu kavram iklim adaletinin temelini oluşturan “hakkaniyet” manasındadır. Büyük bir faciadır.
Düşünebiliyor musunuz? Resmi Gazete’de yayımlanmış bir kanun. Adalet ile eşitliği karıştırmak hukuken de etraf siyasetleri açısından da siyasi ve ekonomik olarak da büyük bir yanılgı. her neyse ki uyuşmazlık halinde İngilizce nüsha geçerli de memleketler arası hukukta Türkiye’nin başı belaya girmiyor.
İşin değerli taraflarından biri, bu Türkiye’nin savunduğu siyasetlere da muhalif. Zira, eşitlik derseniz Amerika’yla eşit sorumluluğu almış oluyorsunuz.
halbuki sorun hakkaniyet, adil olmak. Çok bilinen bir etraf siyaseti unsuru vardır iklimde de uygulanan “farklılaştırılmış sorumluluk” prensibi. Buna göre çevresel yıkımları önlemede yahut yok etmede hakkaniyetli bir sorumluluk dağılımı yapmanız gerekir”
| Kontratın yepyenisi ve Resmi Gazete’de yer alan çevirisi UNITED NATIONS FRAMEWORK CONVENTION ON CLIMATE CHANGE ARTICLE 3 PRINCIPLES In their actions to achieve the objective of the Convention and to implement its provisions, the Parties shallbe guided, inter alia, by the following: 1. The Parties should protect the climate system for the benefit of present and future generations of humankind, on the basis of equity and in accordance with their common but differentiated responsibilities and respective capabilities. Accordingly, the developed country Parties should take the lead in combating climate change and the adverse effects thereof. Kontratın Resmi Gazete’de yayımlanan yanlış çevirisi: BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÇERÇEVE MUKAVELESİNE KATILMAMIZIN UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN (Resmi Gazete ile yayımı: 21.10.2003 Sayı: 25266) Kanun No Kabul Tarihi 4990 16.10.2003 HUSUS 3 İLKELER Taraflara, Kontratın emeline ulaşmak ve kararlarını yerine getirmek için yapacakları aksiyonlarında, başka konular meyanında, aşağıdakiler yol gösterecektir: 1. Taraflar, iklim sistemini, eşitlik temelinde ve ortak ancak farklı sorumluluklarına ve güçlerine uygun olarak, insanoğlunun günümüz ve gelecek nesillerin faydası için korumalıdır. ötürüsıyla, Taraflardan gelişmiş ülkeler iklim değişikliği ve onun ziyanlı tesirleri ile savaşımda öncülük etmelidir. |