‘Türkiye’nin Afganistan’ın yenilenme çalışmalarındaki rolü önemli’
Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki, Afganistan ve Türkiye’nin tarihi bağları olduğunu belirterek “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve birtakım projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında uygun bir role sahip olabilir.” dedi.
Dışişleri Bakanlığının daveti üzerine temaslarda bulunmak üzere birlikteindeki heyetle perşembe günü Türkiye’ye gelen Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Muttaki, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Afganistan’daki mevcut siyasi durumu ve iki ülke içindeki alakaları görüştüklerini aktaran Muttaki, Taliban’ın resmen tanınması ve ABD tarafınca bloke edilen Afganistan’a ilişkin varlıklarla ilgili mevzuların da gündeme geldiğini söylemiş oldu.
Afganistan’a ilişkin varlıkların dondurulmasının milletlerarası kanunlara ve insan haklarına karşıt olduğunu kaydeden Muttaki, Bakan Çavuşoğlu ile görüşmesini, “Karşılıklı hoş bildiriler verildi. Afganistan hükümeti ve halkı konusunda görüşleri olumluydu.” formunda özetledi.
Diyanet İşleri Lideri Prof. Dr. Ali Erbaş ile de verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerini aktaran Muttaki, “Ayrıca insani yardımlarla ilgili Türkiye Kızılay yetkilileriyle bir ortaya geldik. Türkiye’nin biroldukça ülkeye yardım yaptığı konuşuldu ve kış gelmeden Afganistan halkına yardım yapılmasını konuştuk. bir daha İçişleri Bakanlığı yetkilileriyle de görüştük. Ziyaretimiz hayli uygun geçti. Onlar bizi uygunca dinlediler, biz de onları güzelce dinledik. İnşallah gelecekte bu cins oturumları Kabil’de de gerçekleştiririz.” diye konuştu.
Muttaki, kimi Batı ülkeleriyle temas halinde olduklarını ve bu ülkeleri de ziyaret edebileceğini söylemiş oldu.
“TÜRKİYE, AFGANİSTAN’I YENİLEME ÇALIŞMALARINDA UYGUN BİR ROLE SAHİP OLABİLİR”
Muttaki, AA muhabirinin, “Türkiye sizin için öteki ülkelerden farklı olarak ne mana tabir ediyor?” sorusuna verdiği cevapta, Türkiye’nin güzel bir iktisada ve etkin faaliyet gösteren bir hükümete sahip olduğunu, dünyada bilhassa de İslam dünyasında tesirli bir diplomasi yürüttüğünü lisana getirdi.
Afganistan ve Türkiye’nin iki Müslüman ülke olarak tarihi yakınlıkları olduğunu aktaran Muttaki, “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve birtakım projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında düzgün bir role sahip olabilir. Tüm alanlardan faydalanabilir.” dedi.
Emirhan Muttaki, açıklamalarında Afganistan iktisadının düzelmesi için milletlerarası yardımların ve hükümetlerinin resmi olarak tanınmasının ehemmiyetine sık sık işaret etti.
“BLOKE EDİLEN REZERVLER YARDIM PARALARIYDI”
Muttaki, Afganistan’a ilişkin olup ABD tarafınca bloke edilen rezervlerin, ülkenin imarı için öteki devletlerin gönderdiği paralar olduğunu söylemiş oldu.
Muttaki, bu paralara erişebilmeleri ismine Türkiye makamlarından yardım isteyip istemediklerine ait, daha evvel hükümet çalışanlarının maaşlarının yardımlar yardımıyla ödendiğini kaydetti.
Halihazırda eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani periyodundan kalma 500 bin memurun olduğunu ve bu vakitte ödenmeyen tüm maaşlar da dahil olmak üzere memur maaşlarını imkanlar dahilinde ödediklerini anlatan Muttaki, şunları söylemiş oldu:
“Asıl soru şu ki; niye bu paralar bloke edildi? Afganistan halkı ne yaptı? Ne kusur işledi de bu para bloke ediliyor ve insanların hakkı verilmiyor? Öbür taraftan ABD ve başka ülkeler ‘Afganistan’a insani yardım yapılmalı ve insan haklarına riayet edilmeli’ diyorlar. Başka taraftan da yaklaşık 40 milyon nüfuslu Afgan halkını temel gereksinim unsurları olmaksızın sıkıntı durumda bırakıyorlar. Türkiye, memleketler arası alanda hukukun işletilmesi konusundaki teşebbüsleriyle kıymetli bir ülke. Bu niçinle mevzuyu Türk makamlarıyla paylaştık. Onlar da dünkü basın toplantısında bu mevzuyu ön plana çıkarttılar. Gelecek günlerde de bu mevzuya ehemmiyet verilmesini ümit ediyorum.”
Muttaki, ülkedeki ekonomik meselelerin tahlili ismine dünya devletlerini yardıma çağırdı ve bu tarafta yapılacak eforlarla bloke edilen rezervlerin iktisada kazandırılabileceğini söylemiş oldu.
“TANINMAMA, AFGANİSTAN HALKININ HAKLARININ GASBEDİLMESİDİR”
Afganistan’da Taliban hükümetinin çabucak hemen hiç bir devlet tarafınca tanınmamasını “Afganistan halkının haklarının gasbedilmesi” olarak tanımlayan Muttaki, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Son günlerde yaptığımız toplantılarda, Doha’da ABD ve Avrupa Birliği heyetleriyle yaptığımız toplantılarda ve Türkiye’de gerçekleştirdiğimiz toplantılarda lisana getirdiğimiz üzere; dünyada o denli devletler kuruldu ki bunlardan kimileri güç kullanarak, darbeyle yahut tek kişinin yahut ailenin hükümran olduğu seçimlerle gerçekleşti. niye bunlar resmen tanınıyor da Afganistan’daki fiili devlet tanınmıyor? Bize göre bu durum, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir. Bu durumun Afganistan iktisadına olumsuz tesiri oluyor. ABD’deki para bırakılmalıdır. Şayet iktisadı düzelirse Afganistan, bölgede ekonomik ve bağların güçlendirilmesi bağlamında hayli kıymetli olumlu bir rol oynayabilir. Bizim bölge ve büyük ülkelerden isteğimiz; Afganistan halkının hakkı yenmesin, zulmedilmesin, tehdit edilmesin, baskı altına alınmasın, muhasara altına alınmasın. Bu mevzuda herkes yardımcı olmalı ve esasen Afganistan hükümetinin de işleri yavaş yavaş düzelmekte ve daha güzele gitmekte.”
“Resmen tanınma vakit alabilir”
Resmen tanınmış üzere biroldukça ülke ile etkileşimde olduklarını kaydeden Muttaki, bu devletlerle biroldukça hususta iş birliği yaptıklarını belirterek “Afganistan heyetleri de bu derecede karşılanıyor. Kabil’de çeşitli ülkelerden biroldukca büyükelçiliği açık. Olağan resmen tanımayı ilan etmeleri biraz vakit alabilir. Afganistan devletiyle âlâ ilişiklilere sahip komşu yahut bölge ülkelerinin bu bahiste öne çıkmasını isteriz.” dedi.
“YARDIMLAR, İŞ BİRLİĞİNİN GÖSTERGESİ”
Birfazlaca ülkeden Afganistan’a insani yardım gönderildiğini ve bunların dağıtıldığını kaydeden Muttaki, son günlerde ABD ve AB heyetleriyle yaptıkları görüşmelerde de yardım kelamı aldıklarını belirtti.
AB’nin 1 milyar dolardan fazla insani yardım kelamı verdiğini ve Cenevre Konferansı’nda da bu ölçüde yardım yapılması sonucu alındığını aktaran Muttaki, “Bu, dünya ülkelerinin bizimle iş birliğini ortaya koyuyor. Dünya ülkelerinin bizimle münasebetleri günden güne daha da güzelleşiyor. Bu yardımların ekonomik alanda olumlu tesiri var.” diye konuştu.
“ÜLKEDEN AYRILAN AFGANLARIN GERİ DÖNÜŞLERİ İÇİN İKTİSAT DÜZELMELİ”
Kronik problemler niçiniyle ülkeyi terk eden Afganların geri dönüşleri için iktisadın uygun olması gerektiğinin altını çizen Muttaki, bu bireylerin güvenlik problemleri değil, ekonomik problemler niçiniyle ülkeyi terk ettiğini ileri sürdü.
Krizin halkı göçe zorlamaması gerektiğini belirten Muttaki, “Biz bu mevzuda, Afgan halkının refahının Afganistan’da temin edilmesi için çalışıyoruz. Afganistan’dan öbür ülkelere gidenler ne güvenlik ne de siyasi meseleler sebebiyle gidiyor. Ekonomik meseleler niçiniyle gidiyor. Biz Afganların ülkelerinde âlâ yaşama sahip olmalarını istiyoruz. Bizim kimselerle bir problemimiz yok. Güvenlik sorunu yok, siyasi niçinlerle kimseye zorluk çıkarılmıyor ve ziyan verilmiyor. Benim tüm Afganlara mesajım, ülkesine dönen meskenine dönmüş olur ve hiç bir tehlikeyle karşılaşmaz.” diye konuştu.
“ÇİN, İSLAMİ METOTLARA UYARAK YATIRIM YAPABİLİR”
Taliban’ın Afganistan hükümetini devralmasıyla ülkede Çin hakimiyetinin arttığına yönelik tenkitler konusunda ise Muttaki, 40 yıl daha sonra tüm ülkeyi denetim eden bir hükümetin kurulduğunu, güvenlik sıkıntısının çözüldüğünü ve yatırım için ortamın uygun olduğunu aktardı.
Muttaki, “Biz, Afganistan’ın menfaatleri kapsamında ulusal, milletlerarası hukuk ve İslami tarzlar çerçevesinde, Afganistan’a iktisadi ve diplomatik prosedürle gelen herkesle çalışmaya hazırız.” dedi.
Çin’in Afganistan’a komşu ve kendileriyle uygun bağlantıları olan bölgede tesirli bir ülke olduğunu kaydeden Muttaki, “İsterlerse onlarla görüşmeler gerçekleştiririz. Şayet onlar Afganistan’da geçerli İslami yol ve kanunlara uygun formüllere riayet ederek ülkede projeler gerçekleştirmek isterlerse bizim için bir sorun kelam konusu değildir. Birebir biçimde başka komşu ve bölge ülkeleri de Afganistan’a gelsinler ve teşebbüslerde bulunsunlar. Biz, kimi ülkelerle daha önce başlayan ve yarım kalan projelerin tamamlanmasını da istiyoruz.” tabirlerini kullandı.
“AFGANİSTAN’DAKİ YENİ DEVLETİN RESMEN TANINMAMASI DEAŞ’A YARIYOR”
Dışişleri Bakanı Vekili Muttaki, ülkesinde son periyotta artan ataklarla gündeme gelen DEAŞ tehdidine ait de Taliban idaresiyle ülkede güvenliğin sağlandığını, bu tarafta rastgele bir tehdidin bulunmadığını savundu. Muttaki, şunları kaydetti:
“Camiler ve caddelerde taarruzlar düzenliyorlar. Siz de hak verirsiniz ki, bütün cami ve caddelerin güvenliğini sağlamak kolay bir iş değil. Silahlı gücü, kuvvetli değil. Afganistan’da rastgele bir yere sahip değiller. Afganistan hükümetine bu yolla memleketler arası baskı yapılıyor. Bu propaganda da DEAŞ’ın işine yarıyor. Afganistan’daki yeni devletin resmen tanınmaması DEAŞ’a yarıyor. Dünya ülkeleri bir taraftan Afgan halkını denetim edin, göç etmesinler diyor. Bir yandan da hükümeti resmen tanımayarak DEAŞ’a moral veriyorlar. Bu durum ne Afganistan ne de dünyanın menfaatine bir durumdur.”
DEAŞ HÜCUMLARI ENGELLENECEK
Afganistan’da Şiilere yönelik taarruzlarla ilgili, Sünni mescitlerinde alınan güvenlik tedbirlerini Şii mescitlerinde de almakla mükellef olduklarını kaydeden Muttaki, “Hükümet, Afganistan’da yaşayan her insanın güvenliğini temin etmekle yükümlüdür. Biz güvenliğin sağlanması için tüm uğraşımızı gösteriyoruz. Kunduz yahut Kandahar’daki üzere olaylar, güvenliğin alınması sıkıntı olan mescitlerde meydana geldi. Bundan daha sonra mescitlerin de güvenliğinin sağlanması için özel efor sarf edilecektir. İstihbarat ünitelerimiz bu hususla ilgili daha etkin çalışacaklar. Gelecekte halkın yardımı ve yetkililerin dikkatiyle bu üzere taarruzların önü alınacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Afganistan’da güvenlik probleminin bitmiş olduğini savunan Muttaki, “Taliban idaresi, asker ve polis üzere muhalifler için af ilan etti. Onlar da yaşantılarına devam ediyor. Bize bakılırsa o denli ciddiye alınacak bir risk kelam konusu değil. İktisat konusu ve dünya ülkeleriyle bağlar değerli. Devlet güçlenmeli nizam oturmalı ki, meydana gelebilecek problemlerle başa çıkabilmeli.” sözlerini kullandı.
“ABD İLE DİPLOMATİK ALAKA İÇİNDE OLMAK İSTİYORUZ”
ABD’ye ekonomik ve diplomatik münasebetler ortasında olmak istediklerini ilettiklerini ve Washington idaresinin Afganistan’ın kalkınmasında faal bir rol oynamasını istediklerini kaydeden Muttaki, “Tabii ki, askeri güçlerinin olmasını istemiyoruz. Afganistan’ın bağımsızlığını tartışılır hale getirmek istemiyoruz. Doha’da yapılan muahedede ABD’nin Afganistan’ın kalkınmasında yer alabilmesi bulunuyor.” dedi.
Rusya ile de güzel münasebetlere sahip olduklarını kaydeden Muttaki, Taliban heyetinin Afganistan’daki gelişmeleri mevzu edinecek Moskova Konferansı’na gideceğini ve Afgan halkının iletisini dünyaya ileteceğini kaydetti.
Muttaki, “Beklentimiz, bu konferansta gerçekler gün yüzüne çıkarılsın, Afganistan halkının gereksinimleri mevzu edilsin, devleti güçlendirmek için iş birliği yapılsın ve yeterli bir konferans gerçekleştirilsin.” diye konuştu.
Muttaki, Tacikistan ile de önemli bir sorun yaşamadıklarını, medyanın birtakım yetkililerin açıklamaları büyüttüğünü savunarak “Eğer bir sorun olursa bunu müzakere, diplomasi ve karşılıklı anlayış çerçevesinde halletmek isteriz.” sözünü kullandı.
Muttaki, “Pakistan hududu meselesiyle ilgili İslamabad idaresiyle bir görüşme kelam konusu oldu mu?” sorusunu şöyleki yanıtladı:
“Pakistan’la güzel bağlar içerisinde olmak istiyoruz. Bilhassa ekonomik münasebetlerde. Zira milyonlarca Afgan, Pakistan’da göçmen olarak yaşıyor. İki ülke içinde âlâ bir ticaret var. Yaklaşık 2 bin 400 kilometre uzunluğunda sonumuz var. Bu niçinle bizim hem diplomasi birebir vakitte ekonomik alanda güzel bağlara sahip olmamız gerekiyor.”
Muttaki, Pakistan’ın uçak bilet meblağlarını yükseltmesi, Taliban’ın buna reaksiyon göstermesi ve Pakistan hava yollarının Kabil uçuşlarını iptal etmesiyle gelişen problemle ilgili de “Bu fazlaca değerli bir bahis değil. Afganistan devletinin Pakistan’dan talebi, Taliban idaresinin iş başına gelmedilk evvelki uçak bilet tarifesini uygulamasıdır.” değerlendirmesini yaptı.
Muttaki, evvelki hükümet periyodunda Dışişleri Bakanlığı işçisini gözden geçirdiklerini belirterek “Onların tamamı bizimle çalışmaya devam ediyor. Afgan halkından eğitimli ve yetenekli bireyler. Onlar bizim kardeşlerimiz, bizim onlarla hiç bir sıkıntımız yok.” dedi.
Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki, Afganistan ve Türkiye’nin tarihi bağları olduğunu belirterek “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve birtakım projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında uygun bir role sahip olabilir.” dedi.
Dışişleri Bakanlığının daveti üzerine temaslarda bulunmak üzere birlikteindeki heyetle perşembe günü Türkiye’ye gelen Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Muttaki, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Afganistan’daki mevcut siyasi durumu ve iki ülke içindeki alakaları görüştüklerini aktaran Muttaki, Taliban’ın resmen tanınması ve ABD tarafınca bloke edilen Afganistan’a ilişkin varlıklarla ilgili mevzuların da gündeme geldiğini söylemiş oldu.
Afganistan’a ilişkin varlıkların dondurulmasının milletlerarası kanunlara ve insan haklarına karşıt olduğunu kaydeden Muttaki, Bakan Çavuşoğlu ile görüşmesini, “Karşılıklı hoş bildiriler verildi. Afganistan hükümeti ve halkı konusunda görüşleri olumluydu.” formunda özetledi.
Diyanet İşleri Lideri Prof. Dr. Ali Erbaş ile de verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerini aktaran Muttaki, “Ayrıca insani yardımlarla ilgili Türkiye Kızılay yetkilileriyle bir ortaya geldik. Türkiye’nin biroldukça ülkeye yardım yaptığı konuşuldu ve kış gelmeden Afganistan halkına yardım yapılmasını konuştuk. bir daha İçişleri Bakanlığı yetkilileriyle de görüştük. Ziyaretimiz hayli uygun geçti. Onlar bizi uygunca dinlediler, biz de onları güzelce dinledik. İnşallah gelecekte bu cins oturumları Kabil’de de gerçekleştiririz.” diye konuştu.
Muttaki, kimi Batı ülkeleriyle temas halinde olduklarını ve bu ülkeleri de ziyaret edebileceğini söylemiş oldu.
“TÜRKİYE, AFGANİSTAN’I YENİLEME ÇALIŞMALARINDA UYGUN BİR ROLE SAHİP OLABİLİR”
Muttaki, AA muhabirinin, “Türkiye sizin için öteki ülkelerden farklı olarak ne mana tabir ediyor?” sorusuna verdiği cevapta, Türkiye’nin güzel bir iktisada ve etkin faaliyet gösteren bir hükümete sahip olduğunu, dünyada bilhassa de İslam dünyasında tesirli bir diplomasi yürüttüğünü lisana getirdi.
Afganistan ve Türkiye’nin iki Müslüman ülke olarak tarihi yakınlıkları olduğunu aktaran Muttaki, “Türkiye sahip olduğu imkanlarla Afganistan’da farklı alanlarda; mesela, yatırım ve birtakım projeleri hayata geçirme konusunda ve Afganistan’ı yenileme, restore etme çalışmalarında düzgün bir role sahip olabilir. Tüm alanlardan faydalanabilir.” dedi.
Emirhan Muttaki, açıklamalarında Afganistan iktisadının düzelmesi için milletlerarası yardımların ve hükümetlerinin resmi olarak tanınmasının ehemmiyetine sık sık işaret etti.
“BLOKE EDİLEN REZERVLER YARDIM PARALARIYDI”
Muttaki, Afganistan’a ilişkin olup ABD tarafınca bloke edilen rezervlerin, ülkenin imarı için öteki devletlerin gönderdiği paralar olduğunu söylemiş oldu.
Muttaki, bu paralara erişebilmeleri ismine Türkiye makamlarından yardım isteyip istemediklerine ait, daha evvel hükümet çalışanlarının maaşlarının yardımlar yardımıyla ödendiğini kaydetti.
Halihazırda eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani periyodundan kalma 500 bin memurun olduğunu ve bu vakitte ödenmeyen tüm maaşlar da dahil olmak üzere memur maaşlarını imkanlar dahilinde ödediklerini anlatan Muttaki, şunları söylemiş oldu:
“Asıl soru şu ki; niye bu paralar bloke edildi? Afganistan halkı ne yaptı? Ne kusur işledi de bu para bloke ediliyor ve insanların hakkı verilmiyor? Öbür taraftan ABD ve başka ülkeler ‘Afganistan’a insani yardım yapılmalı ve insan haklarına riayet edilmeli’ diyorlar. Başka taraftan da yaklaşık 40 milyon nüfuslu Afgan halkını temel gereksinim unsurları olmaksızın sıkıntı durumda bırakıyorlar. Türkiye, memleketler arası alanda hukukun işletilmesi konusundaki teşebbüsleriyle kıymetli bir ülke. Bu niçinle mevzuyu Türk makamlarıyla paylaştık. Onlar da dünkü basın toplantısında bu mevzuyu ön plana çıkarttılar. Gelecek günlerde de bu mevzuya ehemmiyet verilmesini ümit ediyorum.”
Muttaki, ülkedeki ekonomik meselelerin tahlili ismine dünya devletlerini yardıma çağırdı ve bu tarafta yapılacak eforlarla bloke edilen rezervlerin iktisada kazandırılabileceğini söylemiş oldu.
“TANINMAMA, AFGANİSTAN HALKININ HAKLARININ GASBEDİLMESİDİR”
Afganistan’da Taliban hükümetinin çabucak hemen hiç bir devlet tarafınca tanınmamasını “Afganistan halkının haklarının gasbedilmesi” olarak tanımlayan Muttaki, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Son günlerde yaptığımız toplantılarda, Doha’da ABD ve Avrupa Birliği heyetleriyle yaptığımız toplantılarda ve Türkiye’de gerçekleştirdiğimiz toplantılarda lisana getirdiğimiz üzere; dünyada o denli devletler kuruldu ki bunlardan kimileri güç kullanarak, darbeyle yahut tek kişinin yahut ailenin hükümran olduğu seçimlerle gerçekleşti. niye bunlar resmen tanınıyor da Afganistan’daki fiili devlet tanınmıyor? Bize göre bu durum, Afganistan halkının haklarının gasbedilmesidir. Bu durumun Afganistan iktisadına olumsuz tesiri oluyor. ABD’deki para bırakılmalıdır. Şayet iktisadı düzelirse Afganistan, bölgede ekonomik ve bağların güçlendirilmesi bağlamında hayli kıymetli olumlu bir rol oynayabilir. Bizim bölge ve büyük ülkelerden isteğimiz; Afganistan halkının hakkı yenmesin, zulmedilmesin, tehdit edilmesin, baskı altına alınmasın, muhasara altına alınmasın. Bu mevzuda herkes yardımcı olmalı ve esasen Afganistan hükümetinin de işleri yavaş yavaş düzelmekte ve daha güzele gitmekte.”
“Resmen tanınma vakit alabilir”
Resmen tanınmış üzere biroldukça ülke ile etkileşimde olduklarını kaydeden Muttaki, bu devletlerle biroldukça hususta iş birliği yaptıklarını belirterek “Afganistan heyetleri de bu derecede karşılanıyor. Kabil’de çeşitli ülkelerden biroldukca büyükelçiliği açık. Olağan resmen tanımayı ilan etmeleri biraz vakit alabilir. Afganistan devletiyle âlâ ilişiklilere sahip komşu yahut bölge ülkelerinin bu bahiste öne çıkmasını isteriz.” dedi.
“YARDIMLAR, İŞ BİRLİĞİNİN GÖSTERGESİ”
Birfazlaca ülkeden Afganistan’a insani yardım gönderildiğini ve bunların dağıtıldığını kaydeden Muttaki, son günlerde ABD ve AB heyetleriyle yaptıkları görüşmelerde de yardım kelamı aldıklarını belirtti.
AB’nin 1 milyar dolardan fazla insani yardım kelamı verdiğini ve Cenevre Konferansı’nda da bu ölçüde yardım yapılması sonucu alındığını aktaran Muttaki, “Bu, dünya ülkelerinin bizimle iş birliğini ortaya koyuyor. Dünya ülkelerinin bizimle münasebetleri günden güne daha da güzelleşiyor. Bu yardımların ekonomik alanda olumlu tesiri var.” diye konuştu.
“ÜLKEDEN AYRILAN AFGANLARIN GERİ DÖNÜŞLERİ İÇİN İKTİSAT DÜZELMELİ”
Kronik problemler niçiniyle ülkeyi terk eden Afganların geri dönüşleri için iktisadın uygun olması gerektiğinin altını çizen Muttaki, bu bireylerin güvenlik problemleri değil, ekonomik problemler niçiniyle ülkeyi terk ettiğini ileri sürdü.
Krizin halkı göçe zorlamaması gerektiğini belirten Muttaki, “Biz bu mevzuda, Afgan halkının refahının Afganistan’da temin edilmesi için çalışıyoruz. Afganistan’dan öbür ülkelere gidenler ne güvenlik ne de siyasi meseleler sebebiyle gidiyor. Ekonomik meseleler niçiniyle gidiyor. Biz Afganların ülkelerinde âlâ yaşama sahip olmalarını istiyoruz. Bizim kimselerle bir problemimiz yok. Güvenlik sorunu yok, siyasi niçinlerle kimseye zorluk çıkarılmıyor ve ziyan verilmiyor. Benim tüm Afganlara mesajım, ülkesine dönen meskenine dönmüş olur ve hiç bir tehlikeyle karşılaşmaz.” diye konuştu.
“ÇİN, İSLAMİ METOTLARA UYARAK YATIRIM YAPABİLİR”
Taliban’ın Afganistan hükümetini devralmasıyla ülkede Çin hakimiyetinin arttığına yönelik tenkitler konusunda ise Muttaki, 40 yıl daha sonra tüm ülkeyi denetim eden bir hükümetin kurulduğunu, güvenlik sıkıntısının çözüldüğünü ve yatırım için ortamın uygun olduğunu aktardı.
Muttaki, “Biz, Afganistan’ın menfaatleri kapsamında ulusal, milletlerarası hukuk ve İslami tarzlar çerçevesinde, Afganistan’a iktisadi ve diplomatik prosedürle gelen herkesle çalışmaya hazırız.” dedi.
Çin’in Afganistan’a komşu ve kendileriyle uygun bağlantıları olan bölgede tesirli bir ülke olduğunu kaydeden Muttaki, “İsterlerse onlarla görüşmeler gerçekleştiririz. Şayet onlar Afganistan’da geçerli İslami yol ve kanunlara uygun formüllere riayet ederek ülkede projeler gerçekleştirmek isterlerse bizim için bir sorun kelam konusu değildir. Birebir biçimde başka komşu ve bölge ülkeleri de Afganistan’a gelsinler ve teşebbüslerde bulunsunlar. Biz, kimi ülkelerle daha önce başlayan ve yarım kalan projelerin tamamlanmasını da istiyoruz.” tabirlerini kullandı.
“AFGANİSTAN’DAKİ YENİ DEVLETİN RESMEN TANINMAMASI DEAŞ’A YARIYOR”
Dışişleri Bakanı Vekili Muttaki, ülkesinde son periyotta artan ataklarla gündeme gelen DEAŞ tehdidine ait de Taliban idaresiyle ülkede güvenliğin sağlandığını, bu tarafta rastgele bir tehdidin bulunmadığını savundu. Muttaki, şunları kaydetti:
“Camiler ve caddelerde taarruzlar düzenliyorlar. Siz de hak verirsiniz ki, bütün cami ve caddelerin güvenliğini sağlamak kolay bir iş değil. Silahlı gücü, kuvvetli değil. Afganistan’da rastgele bir yere sahip değiller. Afganistan hükümetine bu yolla memleketler arası baskı yapılıyor. Bu propaganda da DEAŞ’ın işine yarıyor. Afganistan’daki yeni devletin resmen tanınmaması DEAŞ’a yarıyor. Dünya ülkeleri bir taraftan Afgan halkını denetim edin, göç etmesinler diyor. Bir yandan da hükümeti resmen tanımayarak DEAŞ’a moral veriyorlar. Bu durum ne Afganistan ne de dünyanın menfaatine bir durumdur.”
DEAŞ HÜCUMLARI ENGELLENECEK
Afganistan’da Şiilere yönelik taarruzlarla ilgili, Sünni mescitlerinde alınan güvenlik tedbirlerini Şii mescitlerinde de almakla mükellef olduklarını kaydeden Muttaki, “Hükümet, Afganistan’da yaşayan her insanın güvenliğini temin etmekle yükümlüdür. Biz güvenliğin sağlanması için tüm uğraşımızı gösteriyoruz. Kunduz yahut Kandahar’daki üzere olaylar, güvenliğin alınması sıkıntı olan mescitlerde meydana geldi. Bundan daha sonra mescitlerin de güvenliğinin sağlanması için özel efor sarf edilecektir. İstihbarat ünitelerimiz bu hususla ilgili daha etkin çalışacaklar. Gelecekte halkın yardımı ve yetkililerin dikkatiyle bu üzere taarruzların önü alınacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
Afganistan’da güvenlik probleminin bitmiş olduğini savunan Muttaki, “Taliban idaresi, asker ve polis üzere muhalifler için af ilan etti. Onlar da yaşantılarına devam ediyor. Bize bakılırsa o denli ciddiye alınacak bir risk kelam konusu değil. İktisat konusu ve dünya ülkeleriyle bağlar değerli. Devlet güçlenmeli nizam oturmalı ki, meydana gelebilecek problemlerle başa çıkabilmeli.” sözlerini kullandı.
“ABD İLE DİPLOMATİK ALAKA İÇİNDE OLMAK İSTİYORUZ”
ABD’ye ekonomik ve diplomatik münasebetler ortasında olmak istediklerini ilettiklerini ve Washington idaresinin Afganistan’ın kalkınmasında faal bir rol oynamasını istediklerini kaydeden Muttaki, “Tabii ki, askeri güçlerinin olmasını istemiyoruz. Afganistan’ın bağımsızlığını tartışılır hale getirmek istemiyoruz. Doha’da yapılan muahedede ABD’nin Afganistan’ın kalkınmasında yer alabilmesi bulunuyor.” dedi.
Rusya ile de güzel münasebetlere sahip olduklarını kaydeden Muttaki, Taliban heyetinin Afganistan’daki gelişmeleri mevzu edinecek Moskova Konferansı’na gideceğini ve Afgan halkının iletisini dünyaya ileteceğini kaydetti.
Muttaki, “Beklentimiz, bu konferansta gerçekler gün yüzüne çıkarılsın, Afganistan halkının gereksinimleri mevzu edilsin, devleti güçlendirmek için iş birliği yapılsın ve yeterli bir konferans gerçekleştirilsin.” diye konuştu.
Muttaki, Tacikistan ile de önemli bir sorun yaşamadıklarını, medyanın birtakım yetkililerin açıklamaları büyüttüğünü savunarak “Eğer bir sorun olursa bunu müzakere, diplomasi ve karşılıklı anlayış çerçevesinde halletmek isteriz.” sözünü kullandı.
Muttaki, “Pakistan hududu meselesiyle ilgili İslamabad idaresiyle bir görüşme kelam konusu oldu mu?” sorusunu şöyleki yanıtladı:
“Pakistan’la güzel bağlar içerisinde olmak istiyoruz. Bilhassa ekonomik münasebetlerde. Zira milyonlarca Afgan, Pakistan’da göçmen olarak yaşıyor. İki ülke içinde âlâ bir ticaret var. Yaklaşık 2 bin 400 kilometre uzunluğunda sonumuz var. Bu niçinle bizim hem diplomasi birebir vakitte ekonomik alanda güzel bağlara sahip olmamız gerekiyor.”
Muttaki, Pakistan’ın uçak bilet meblağlarını yükseltmesi, Taliban’ın buna reaksiyon göstermesi ve Pakistan hava yollarının Kabil uçuşlarını iptal etmesiyle gelişen problemle ilgili de “Bu fazlaca değerli bir bahis değil. Afganistan devletinin Pakistan’dan talebi, Taliban idaresinin iş başına gelmedilk evvelki uçak bilet tarifesini uygulamasıdır.” değerlendirmesini yaptı.
Muttaki, evvelki hükümet periyodunda Dışişleri Bakanlığı işçisini gözden geçirdiklerini belirterek “Onların tamamı bizimle çalışmaya devam ediyor. Afgan halkından eğitimli ve yetenekli bireyler. Onlar bizim kardeşlerimiz, bizim onlarla hiç bir sıkıntımız yok.” dedi.