Tunus’ta halk iradesine darbe
2010 sonunda Arap Baharı’nın fitilinin birinci ateşlendiği ülke olan Tunus, haftayı önemli bir siyasi krizle karşıladı. Ülkede 25 Temmuz 1957’de cumhuriyetin ilanının yıldönümünün kutlandığı pazar günü hükümet ve Nahda Hareketi’ne yönelik şiddet içeren şovlar düzenlenmişti. Pazarı pazartesiye bağlayan gece hükümet ve Müslüman Kardeşler’e yakın Nahda Hareketi aykırısı bu protestoları münasebet gösteren Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, bağımsız çizgide olmakla birlikte, Nahda Hareketi’nin desteklediği Başbakan Hişam el-Meşişi’yi nazaranvden alıp, meclisi de feshetti.
Öte yandan Reuters’a konuşan kaynaklar, Meşişi’nin gözaltında olduğu savını yalanladı. vazifeden alınan başbakanın meskeninde olduğu öne sürüldü.
‘30 GÜN İÇİN GEÇERLİ’
Tunus Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Said’in Meclis’in yetkilerini dondurma tarafında duyurduğu sonucun 30 gün için geçerli olacağını bildirdi. Cumhurbaşkanı Said’in, Başbakan ve Meclis Lideri ile yaptığı istişarelerin akabinde Anayasa’nın 80’inci unsurunu sürece alarak ülkenin inanç ve istikrarı ile devlet işleyişini garantiye almak üzere birtakım kararlar aldığı aktarıldı. Bahsi geçen istisnai önlemlerin ülkede oluşan koşullar niçiniyle alındığı ve bunların ortadan kalkmasıyla tedbirlerin de sonlandırılacağı belirtilen açıklamada, Tunus halkına da dikkatli olma ve “kaosa davet yapanların peşinden gitmeme” ikazında bulunuldu. Said ayrıyeten 27 Ağustos’a kadar akşam 7 ve sabah 6 içinde sokağa çıkma yasağı ilan edildiğini duyurdu.
HALK KARŞI KARŞIYA
Meclis Lideri ve Nahda başkanı Raşid el-Gannuşi dün askerler tarafınca meclise alınmazken Meclis binası yakınında toplanan darbe aykırıları ile destekçileri içinde arbede yaşandı. Her iki taraftan da yaralananlar oldu. Meclise girmek isteyen darbe zıtlarına mani olan güvenlik güçlerinin etrafta ağır tedbirler aldığı görüldü.
ÇEVRİMİÇİ TOPLANACAKLAR
Raşid el-Gannuşi’nin, darbe niçiniyle kapanan Meclis toplantılarını çevrimiçi düzenleyeceği açıklandı. Gannuşi’nin beklemekte olduğu meclis binasının önünde kendi aracı ortasında çevrimiçi olarak meclis toplantıları düzenleyeceği söz edildi.
SİYASİ PARTİLER BÖLÜNDÜ
Cumhurbaşkanı Said’in siyasi müdahalesine parlamentodaki partilerin kimilerinden dayanak geldi, bir kısmından “darbe suçlaması” yöneltildi. Ülkede meclisteki 218 sandalyeden 19’uyla temsil edilen toplumsal demokrat çizgideki Demokratik Akım Partisi Milletvekili Samiye Abbu, Cumhurbaşkanı’nın kararlarını “anayasal ve tarihi” olduğunu savundu. Mecliste 18 milletvekili bulunan muhafazakâr çizgideki Onur Koalisyonu Yöneticisi ve Milletvekili Yusri ed-Dali ise Cumhurbaşkanı’nın kararlarını “darbe” olarak nitelendirerek, halkı ihtilal ve özgürlükleri savunmaya çağırdı.
EL CEZİRE OFİSİNE BASKIN
Tunus güvenlik güçleri gece yaşanan darbeden daha sonra Katar merkezli El Cezire televizyon kanalının Tunus’taki ofisine baskın düzenlendi. El Cezire’nin Twitter hesabından yapılan açıklamada, ofislerine sivil giysili güvenlik güçlerince baskın düzenlendiği, tüm çalışanların ofisten çıkarıldığı, aygıt ve telefonların kapatılmasının istendiği aktarıldı.
MECLİS’E KİLİT VURDULAR
Cumhurbaşkanı Kays’ın kararları üzerine askerler meclise kilit vurdu. Dün sabah erken saatlerde meclise giden Tunus Meclis Lideri ve Nahda Hareketi başkanı Raşid el-Gannuşi ve birlikteindeki bir küme milletvekilinin içeri girmesine müsaade verilmedi. Gelişmeleri darbe olarak nitelendiren Gannuşi, TRT Arapça’ya yaptığı açıklamalarda, “Darbe olduğunda sokağa çıkılması gerektiğini öğrendik. Türkiye’den aldığımız ders bu” dedi. Gannuşi, Tunuslulara ve orduya Cumhurbaşkanı Said’in kararlarına karşı durma daveti yaptı.
UZMANLAR YORUMLARI: EMEL TUNUS MODELİNİ BAŞARISIZ KILMAK
Türk-Arap Medya Derneği ve MEHCER Göç Sanatkarları Derneği Lideri Turan Kışlakçı:
‘GANNUŞİ, TÜRKİYE TEZLERİNE YAKIN’
Arap Medyası Uzmanı Zeynep Karataş, Twitter hesabında olaylara ait yaptığı paylaşımlarda şu değerlendirmelerde bulundu:
2010 sonunda Arap Baharı’nın fitilinin birinci ateşlendiği ülke olan Tunus, haftayı önemli bir siyasi krizle karşıladı. Ülkede 25 Temmuz 1957’de cumhuriyetin ilanının yıldönümünün kutlandığı pazar günü hükümet ve Nahda Hareketi’ne yönelik şiddet içeren şovlar düzenlenmişti. Pazarı pazartesiye bağlayan gece hükümet ve Müslüman Kardeşler’e yakın Nahda Hareketi aykırısı bu protestoları münasebet gösteren Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, bağımsız çizgide olmakla birlikte, Nahda Hareketi’nin desteklediği Başbakan Hişam el-Meşişi’yi nazaranvden alıp, meclisi de feshetti.
Öte yandan Reuters’a konuşan kaynaklar, Meşişi’nin gözaltında olduğu savını yalanladı. vazifeden alınan başbakanın meskeninde olduğu öne sürüldü.
‘30 GÜN İÇİN GEÇERLİ’
Tunus Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Said’in Meclis’in yetkilerini dondurma tarafında duyurduğu sonucun 30 gün için geçerli olacağını bildirdi. Cumhurbaşkanı Said’in, Başbakan ve Meclis Lideri ile yaptığı istişarelerin akabinde Anayasa’nın 80’inci unsurunu sürece alarak ülkenin inanç ve istikrarı ile devlet işleyişini garantiye almak üzere birtakım kararlar aldığı aktarıldı. Bahsi geçen istisnai önlemlerin ülkede oluşan koşullar niçiniyle alındığı ve bunların ortadan kalkmasıyla tedbirlerin de sonlandırılacağı belirtilen açıklamada, Tunus halkına da dikkatli olma ve “kaosa davet yapanların peşinden gitmeme” ikazında bulunuldu. Said ayrıyeten 27 Ağustos’a kadar akşam 7 ve sabah 6 içinde sokağa çıkma yasağı ilan edildiğini duyurdu.
HALK KARŞI KARŞIYA
Meclis Lideri ve Nahda başkanı Raşid el-Gannuşi dün askerler tarafınca meclise alınmazken Meclis binası yakınında toplanan darbe aykırıları ile destekçileri içinde arbede yaşandı. Her iki taraftan da yaralananlar oldu. Meclise girmek isteyen darbe zıtlarına mani olan güvenlik güçlerinin etrafta ağır tedbirler aldığı görüldü.
ÇEVRİMİÇİ TOPLANACAKLAR
Raşid el-Gannuşi’nin, darbe niçiniyle kapanan Meclis toplantılarını çevrimiçi düzenleyeceği açıklandı. Gannuşi’nin beklemekte olduğu meclis binasının önünde kendi aracı ortasında çevrimiçi olarak meclis toplantıları düzenleyeceği söz edildi.
SİYASİ PARTİLER BÖLÜNDÜ
Cumhurbaşkanı Said’in siyasi müdahalesine parlamentodaki partilerin kimilerinden dayanak geldi, bir kısmından “darbe suçlaması” yöneltildi. Ülkede meclisteki 218 sandalyeden 19’uyla temsil edilen toplumsal demokrat çizgideki Demokratik Akım Partisi Milletvekili Samiye Abbu, Cumhurbaşkanı’nın kararlarını “anayasal ve tarihi” olduğunu savundu. Mecliste 18 milletvekili bulunan muhafazakâr çizgideki Onur Koalisyonu Yöneticisi ve Milletvekili Yusri ed-Dali ise Cumhurbaşkanı’nın kararlarını “darbe” olarak nitelendirerek, halkı ihtilal ve özgürlükleri savunmaya çağırdı.
EL CEZİRE OFİSİNE BASKIN
Tunus güvenlik güçleri gece yaşanan darbeden daha sonra Katar merkezli El Cezire televizyon kanalının Tunus’taki ofisine baskın düzenlendi. El Cezire’nin Twitter hesabından yapılan açıklamada, ofislerine sivil giysili güvenlik güçlerince baskın düzenlendiği, tüm çalışanların ofisten çıkarıldığı, aygıt ve telefonların kapatılmasının istendiği aktarıldı.
MECLİS’E KİLİT VURDULAR
Cumhurbaşkanı Kays’ın kararları üzerine askerler meclise kilit vurdu. Dün sabah erken saatlerde meclise giden Tunus Meclis Lideri ve Nahda Hareketi başkanı Raşid el-Gannuşi ve birlikteindeki bir küme milletvekilinin içeri girmesine müsaade verilmedi. Gelişmeleri darbe olarak nitelendiren Gannuşi, TRT Arapça’ya yaptığı açıklamalarda, “Darbe olduğunda sokağa çıkılması gerektiğini öğrendik. Türkiye’den aldığımız ders bu” dedi. Gannuşi, Tunuslulara ve orduya Cumhurbaşkanı Said’in kararlarına karşı durma daveti yaptı.
UZMANLAR YORUMLARI: EMEL TUNUS MODELİNİ BAŞARISIZ KILMAK
Türk-Arap Medya Derneği ve MEHCER Göç Sanatkarları Derneği Lideri Turan Kışlakçı:
- Tunus, Arap Baharı’nın başladığı birinci ülkelerden biri. Lakin Arap Baharı ile bir arada, karşı ihtilali destekleyen ülkeler de oldu. Bu ülkelerin başında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Suudi Arabistan, Bahreyn ve İsrail geliyor. Bu ülkeler şu an yalnızca Tunus’ta değil, Yemen’de, Libya’da ve hatta Suriye’de, Mısır’da, Cezayir’de ve Fas’ta ihtilal aksisi operasyonlar yürütüyorlar. Tunus’taki son gelişme de bu operasyonların bir uzantısı olarak okunabilir. Bu ülkelerin iki gayesi var. Birincisi, Arap baharının demokratikleşme sürecini başarısız kılmak. Zira Tunus modeli başarılı olursa tüm bölgede hâkim olur. İkincisi, hem Akdeniz’de hem Libya’da Türkiye’ye verilen dayanağın önüne geçmek.
- Tunus’ta daha evvel başarısız darbe teşebbüsleri oldu. Bu ülkeler, Tunus ortasında terör aksiyonları düzenlediler ve bunu ülkenin en büyük partisi Nahda’ya yıkmaya çalıştılar. Tunus’ta son 1-2 yıldır darbenin ayak sesleri duyuluyordu. Cumhurbaşkanı Kays Said de, ülkede hâkim olan ekonomik sorunu fırsat bilerek buna taban hazırladı. Aslında Tunus’ta bir teknokrat hükümeti vazife yapıyordu ve mevcut başbakanı da Said kendisi atamıştı. Bir hukukçu olan Said, ‘fevkalade koşullar’ı mazeret ederek meclisin tüm yetkilerini dondursa da bunu hukuka alışılmamış bir biçimde yaptı.
- Ülkedeki en büyük parti pozisyonundaki Nahda’nın önderi ve Tunus Meclisi Lideri Raşid el Gannuşi aslında halkı sokağa çağırmadı. Meclisteki 4 büyük parti ve kimi bağımsızlar, esasen anayasal darbeye karşı çıktıklarını deklare ettilar. Bu da meclisin yaklaşık yüzde 70’ine karşılık geliyor. Bu 4 parti bir daha meclise girebilirlerse, anayasanın 88. hususuna bakılırsa, misyonu berbata kullandığı için cumhurbaşkanını nazaranvden alıp yeni bir cumhurbaşkanı atayabilirler. Aslında emel da siyasal yollarla bu krizi çözmek. Nahda’dan görüştüğüm şahıslar de, ordunun büyük çoğunluğunun bu darbeye takviye vermediğini söylüyorlar. Darbe başarılı olsa bile, bu ileride ikinci bir Arap Baharı’nı tetikler. Zira Tunus halkı artık bu modele alıştı. (Seda TÜRKOĞLU)
‘GANNUŞİ, TÜRKİYE TEZLERİNE YAKIN’
Arap Medyası Uzmanı Zeynep Karataş, Twitter hesabında olaylara ait yaptığı paylaşımlarda şu değerlendirmelerde bulundu:
- “Ortadoğu’nun en uzlaşmacı, en demokrat adamı olan Gannuşi’ye bu siyasi darbe, bölge için radikalleşmenin perçinlenmesi ve uzlaşma ihtimalinin sonu demek olur. Ortadoğu’da birinci kere seçilmiş bir cumhurbaşkanı, anayasal yetkisi olmadığı biçimde hükümeti fesh edip meclisin kapısına kilit vurdu. Gannuşi, Libya konusunda Türkiye’nin tezlerine yakındı. Gannuşi’nin Türk yetkililer ile yazışmaları basına sızdırıldı. Gannuşi’yi evvel meclis başkanlığından almayı denediler, yapamadılar. BAE ise Gannuşi karşılarını finanse etti.”