Ünlü yoga okulunda cinsel taciz ve tecavüz skandalı! Rezalet yıllar daha sonra ortaya çıktı
BBC News’ten Ishleen Kaur dünyadaki en büyük yoga hareketlerinden olan Şivananda’da tutkulu bir yoga öğretmeniydi. Ta ki bir gün bir toplumsal medya paylaşımını gördükten daha sonra epey sayıda cinsel istismar şikayetini ortaya çıkarana kadar.
20’li yaşlarımın ortasında keşfettiğim yoga, ömrümün değerli bir modülü haline geldi. Kendini yogaya adamış bir fazlaca kişi üzere benim için de bu bir antrenmandan öte bir hayat stiliydi. Sadece Şivananda merkezinde ders vermekle kalmıyor, orada istekli olarak yemek pişirip paklık de yapıyordum. Şivananda öğretileri hayatımın her alanını etkiliyordu.
Lakin Aralık 2019’da telefonuma bir bildirim geldi. Şivananda’nın merhum kurucusu Swami Vishnudevananda hakkında Facebook grubuma gönderilen bir bildiriydi bu.
Julie Salter isminde bir bayan Vishnudevananda’nın Kanada’daki Şivananda merkezinde kendisini üç yıl boyunca cinsel istismara maruz bıraktığını söylüyordu.
Bu olaydan on yıllar daha sonra bunu açıklayacak hamaseti bulduğunda ise Şivananda idare heyetinin reaksiyonunun sessizlik ile susturma içinde gidip geldiğini anlatıyordu.
14 BAYANA ULAŞIP YAŞANANLARI KONUŞTU
O iletisi okumamdan bugüne kadar kıdemli Şivananda öğretmenleri tarafınca istismara uğradıklarını söyleyen 14 bayanla söyleşi yaptım.
Bu bayanların birçok, bırakın yaşadıklarını topluma duyurmayı, aileleri ve arkadaşlarına bile söyleyememişlerdi.
Araştırmam, bir vakit içinder hayli kıymet verdiğim bu tertibin ortasında gücün ve iktidarın istismar edildiğine dair suçlamaları ortaya çıkardı.
2014’te Hindistan’ın güneyindeki Kerala’da yoga öğretmenliği eğitimimin birinci gününü hayli net hatırlıyorum. Swami Vishnudevananda’nın bir duvarı kaplayan boyuttaki etkileyici bir fotoğrafının önünden geçmiştim. Bu, Julie’nin yıllar daha sonra ifşa edeceği kişiydi.
Öğretileri fazlaca kuvvetliydü ve dünya çapında bir hayli tanınan yogacının dünyevi şeylerden elini eteğini çekerek hayatlarını bu tertibe adamasına yol açmıştı.
Bunun nasıl mümkün olduğunu anlayabiliyordum. Ben epey güç vakit içinderdan geçerken Şivananda bana iç huzur sunmuştu. Asana denen duruşlar bana fizikî güç sağlamıştı. Şivananda’nın karma, müspet fikir ve meditasyon prensipleri ise ruhumu besliyordu.
Skandalı ortaya çıkaran Ishleen Kaur
2015’te Londra’da yaşayan bir adamla evlenmiştim. Onun yanına taşınma fikri beni huzursuz ediyordu, ta ki yeni konutumuzdan uzak olmayan bir yerde bir Şivananda merkezi olduğunu öğrenene kadar. Kocam birinci aşkımın kendisi değil o merkez olduğunu söyleyerek espri yapıyordu.
Julie Salter’ın Facebook paylaşımdan iki ay daha sonra iki Şivananda idare heyeti üyesi benim gittiğim Putney’deki merkezde bulunan çalışanlarla görüşmek üzere Avrupa’dan geldi.
Aklımda dönüp duran oldukcaça sorudan en azından bir kısmını yanıtlayabileceklerini umuyordum. Ama yanıtları müphemdi. Soru karşılık kısmında da savunma halindelerdi.
Julie ile kendim konuşmamın gerektiğini fark ettim.
Yeni Zelandalı Julie birinci sefer 20 yaşında İsrail’de seyahat ederken karşılaşmış Şivananda öğretisiyle. daha sonra da bu hareketin hayat biçimine kendini kaptırmış ve 1978’de hareketin merkezi Kanada’ya taşınmış.
Orada yaşayan Vishnudevananda ona şahsi asistanı olmasını teklif ettiğinde bunun bir ayrıcalık olduğunu düşünmüş.
Ancak çalışma temposunun zalimce olduğunu söylüyor. Haftanın yedi günü sabah 5’ten gece yarısına kadar çalıştırılmış, karşılığında maaş da almadan.
Swami Vishnudevananda’nın istikrarsız davrandığını, kendisine çoğunlukla bağırdığını anlatıyor:
“Bu yüzden şahsi sonlarım silikleşiyordu.”
daha sonrasında işler daha da berbatlaşmış.
Bir gün Vishnudevananda’nın meskeninde çalışırken onu uzanır biçimde ibadet kayıtlarını dinlerken bulmuş.
Yanına uzanmasını istemiş. Julie ne istediğini anlamadığını söyleyince “tantra yoga” cevabı almış.
Bu yoga çeşidi manevî seks ile ilişkilendiriliyor ve manevî aydınlanmanın derin rahatlamayla geleceğini savunuyor.
Julie o güne kadar Vishnudevananda’nın bu terimi sırf bir derste teorik bir biçimde kullandığını hatırlıyormuş.
“Zihnimde ve bedenimde her şey ‘Hayır’ dese de ‘Anlamıyorum’ diyerek yanına uzandım. daha sonrasında cinsel bir temas oldu. ondan sonrasında aşağı inip çalışırken kendimi büsbütün utanç, suçluluk hissi ve ıstırap ortasında buldum.”
Julie Salter
Julie üç yıl boyunca ortalarında cinsel birleşmenin de bulunduğu çeşitli cinsel hareketlere istek göstermeye zorlandığını söylüyor.
ŞİVANANDA HAKKINDA
– Şivananda hem bedensel birebir vakitte manevî iyiliği hedefleyen bir klasik yoga çeşididir.
– 1959’da Swami Vishnudevananda tarafınca Kanada’nın Montreal kentinde kurulan bu disiplin ismini Vishnudevananda’nın gurusu olan Swami Sivananda’dan alıyor.
– Bugün dünyada 35 ülkede 60 Şivananda aşramı ve merkezi, 60 bin de Şivananda öğretmeni bulunuyor.
– Son senelerda pozisyonlarını suistimal etmekle suçlanan öteki üst seviye yoga guruları da olmuştu. Bunların içinde Bikram Chaudhryi, Pattabhi Jois ve Bhagwan Rajneesh de bulunuyor.
Yogadaki guru-mürit bağlantısı, müritlerin gurunun dileklerine kendisini teslim etmesi tarafında kelamlı bir muahedeyi da içeriyor.
Bugün geri dönüp baktığında Vishnudevananda’nın yaptığı şeyin tecavüz olduğunu düşünüyor. O periyot ortasında bulunduğu güç dinamiklerinin, gerçek manada istek vermesini imkansız kıldığını söylüyor:
“Çok izoleydim. Ailem ve geçmişte bildiğim her şey dünyanın öbür ucundaydı. Maddi açıdan da tertibe bağımlıydım.”
Julie’den daha sonra, onun Facebook iletisine cevap yazan ve Vishnudevananda’nın kendilerini de istismar ettiğini söyleyen iki bayanla daha konuştum.
70’Lİ YILLARDAN BERİ SÜREN TACİZ ZİNCİRİ
Pamela 1978’de Londra’daki Windsor Kalesi’nde, yogada ceset durumu olarak bilinen derin rahatlama anında Vishnudevananda’nın tecavüzüne uğradığını söylüyor.
Lucille ise 1970’lerin ortasında Kanada’daki bir aşramda üç kez tecavüze uğradığını anlatıyor. Birinci ikisini tantrik yoga diye düşünerek kendisini kandırdığını ama üçüncüsünde Vishnudevananda’nın ona para vermesinin akabinde kendisini “bir fahişe gibi” hissettiğini belirtiyor.
Vishnudevananda 1993’te öldü ama Julie’nin tertipten ayrılacak cüreti bulması altı yıl daha sürmüş.
Artık yaşadıklarını duyurarak oburlarının emsal şeyler yaşamasının önüne geçmek istediğini söylüyor.
Dahası, benim de daha sonradan nazaranceğim üzere Vishnudevananda’nın ömrü sonlansa da Şivananda müritlerine yönelik tacizler sonlanmadı.
Julie’nin Facebook paylaşımı bir endişe duvarını yıkmıştı.
Onlardan daha sonra iki diğer Şivananda öğretmenine önemli suçlamalar yönelten 11 bayanla daha konuştum. BBC’nin edindiği bilgilere bakılırsa suçlanan şahıslardan biri hâlâ tertipte yer alıyor.
O bayanlardan biri olan Marie (gerçek ismi değil) bir öğretmen tarafınca birkaç yıl boyunca cinsel münasebete hazırlandığını aktarıyor. Yasal münasebetlerle ismini veremediğimiz bu öğretmen ile ilgisi cinsel bir alakaya dönüştüğünde şaşırdığını ancak bunu kabul etmekten öteki bir talihi olmadığını hissettiğini söylüyor.
Bir yıldan uzun bir süre boyunca rastgele bir cinsel temas yaşamadıktan daha sonra bir gün davet edilmeden odasına girdiğini, üstüne çıkıp içine girdiğini, boşaldığını ve hiç bir şey demeden odadan çıktığını anlatıyor.
Konuştuğum beş bayan daha bu adamın cinsel istismarına maruz kaldıklarını belirtiyor. Birbirlerini tanımayan bu bayanlar emsal bir biçimde cinsel bağlantıya hazırlanma ve akabinde hücum öyküleri anlatıyor.
YALNIZCA 12 YAŞINDAYDI…
Catherine (gerçek ismi değil) 1980’lerde Kanada’daki bir Şivananda çocuk kampına 12 yaşında katıldığında o öğretmenin kendisine cinsel ilgi gösterdiğini söylüyor.
Adamın ona masaj yaptığını ve kalçalarına dokunduğunu belirtiyor.
15 yaşına geldiğinde ise daha fazla dokunmaya, bacaklarının ortasını kavrayıp göğüslerine dokunmaya başlamış.
En son 17 yaşındayken o kişinin saldırısına uğradığını, bir gün uyandığında adamı üstünde bulduğunu ve birebir gün tertibi terk ettiğini söylüyor.
Bir öbür şikayetçi ise tıpkı kişi tarafınca 2019’da taarruza uğradığını anlatıyor.
Bu öğretmenle irtibata geçip ona karşılık hakkı vermek istedik ancak suçlamalara bir cevap vermedi. Tertip bunu reddetse de BBC’nin edindiği bilgilere göre bu kişi Hindistan’da Şivananda’da faal bir rol üstlenmeye devam ediyor.
Suçlanan bir öbür öğretmen ise Maurizio Finocchi. Swami Mahadevananda olarak da bilinen bu kişiyi suçlayan sekiz bayanla konuştum. Onlardan biri olan Wendy, Kanada’daki merkezde Mahadevananda’nın asistanı olarak çalışıyormuş.
İşi gelen e-postaların çıktısını alıp odasına götürmekmiş.
Bir gün e-postalarını ve kahvaltısını odasına götürdüğünde onu yatakta otururken bulmuş. Tepsiyi uzatırken bir anda kolunu tutup yatak örtüsünü kaldırmış. Wendy o an Finocchi’nin mastürbasyon yaptığını fark etmiş ve Finocchi Wendy’nin koluna boşalmış.
“O an onun için bir insan olmadığımı, yalnızca bir araç olduğumu hissettim” diyor.
Wendy bayanların idareye giderek kaygı verici hatta kimi vakit cezai olan bu davranışları şikayet ettiğinde bakılırsavlilerin bunları “guru tarafınca onurlandırılmak” olarak isimlendirilen bir çerçevede gördüğünü söylüyor:
“Ne vakit problemli yahut rahatsız bir şey olsa, ki bu idari işlere dair de olabilir lakin muhakkak cinsel bağlantılarda de birebiri oluyordu, bize bunun değerli bir ders öğrenmemiz için yapıldığını söylüyorlardı.”
Mahadevananda’ya ulaşarak bu suçlamalara cevap vermesini istedik lakin bir cevap alamadık.
Lakin Mahadevananda’nın, benim de üyesi olduğum Project Satya isimli bir Şivananda Facebook kümesi tarafınca para toplayarak tutulan bir avukata gönderdiği bir e-postayı gördüm.
E-postada “uygunsuz davranışları” niçiniyle özür diliyor ve “tekrar olmaması için gayret göstereceğini” söylüyordu.
Anlamak istediğim bir öbür şey de Şivananda idaresinin suçlamalara dair ne kadar bilgi sahibi olduğuydu.
Julie yaşadığı istismarı anlatacak cüreti 2003’te bulduğunu ve Vishnudevananda’nın vefatının akabinde Şivananda’nın idaresini üstüne alan İdari Üyeler Şurası’na üye olan bir şahsa anlattığını söylüyor.
Anlattığı kişi, diğer bayanların tecavüzle suçladığı Swami Mahadevananda’ydı. Ama Julie’nin bu biçimde bundan haberi yoktu.
“Vishnudevananda’nın cinsel istismarlarını yıllardır bildiğini kabul etti” diyor.
Julie daha sonraki birkaç hafta boyunca dört konsey üyesine daha yaşadıklarını anlattığını söylüyor.
Julie Salter ve Vishnudevananda
Bu şahıslar ise 2003 yılında Julie ile ortalarında bu biçimde bir konuşmanın geçmediğini belirtiyor.
Ancak bu haber için araştırma yaparken gördüğüm Mahadevananda’ya ilişkin bir e-postada, Julie ile o devir görüştüğünü kabul ettiği sözler yer alıyordu. E-postada görüşmenin kısa sürdüğü fakat bu görüşmenin akabinde cinsel istismar suçlamalarının açık bir bilgi haline geldiği yazıyordu.
Julie 2006 yılında idareyle bir toplantıya daha katıldı ve o görüşmede kendisine bir tıp maddi takviye sağlanması da masaya yatırıldı. İstismar suçlamaları da konuşuldu.
Yöneticiler o toplantının akabinde iki tarafın da sonuçtan şad kaldığını söylerken Julie ise görüşmeden daha sonra değişen hiç bir şey olmadığını belirtiyor.
Bir daha sonraki yıl Julie’nin avukatı idareye bir mektup göndererek tazminat talep etti ve aksi takdirde dava açacaklarını söylemiş oldu.
Buna cevap olarak tertibin avukatı ise Julie’nin niye suçlamalarını bu kadar yıl daha sonra yönelttiğini sorgulayan bir mektup kaleme aldı.
Şivananda idaresi Julie ile görüşmelerinin akabinde üyeler ve ziyaretçiler için yeni protokoller geliştirdiklerini ve bu tıp suçlamaların inançlı bir ortamda anlatılabilmesi için gerekli adımları attıklarını belirtiyor.
Onlara “niçin Julie’yi cinsel istismara maruz bırakan bu adamı yüceltmeye devam ediyorsunuz” diye sorduğumuzda aldığımız cevap “Şivananda Tertibi kökenine ve öğretilerine ehemmiyet verir” oldu.
Mahadevananda’ya gelince, araştırmamızda idarenin onun cinsel açıdan uygunsuz davranışlarını en geç 1999’da bildiğini gösteren ispatlar bulduk. Bu davranışlarını kabul etmişti.
O periyot idarede yer alan Amerikalı bir bayan olan Swami Saradananda, 1998-99 senelerında Delhi’deki aşramın yöneticisinden bir telefon geldiğini, hanımın telefonda ağlayarak Mahadevananda’nın pantolonu olmadan ortalıkta gezindiğini dediğini hatırlıyor.
BBC’ye konuşan Saradananda, bunun üzerine Mahadevananda’yı arayarak onunla yüzleşmeye karar vermiş.
Mahadevananda anlatılanların yanlışsız olmadığını söylemiş: Sadece pantolonu değil, iç çamaşırı da olmadan dolaştığını anlatmış:
“Belinin altında hiç bir kıyafet olmadığını, Delhi’deki aşramın yöneticisinin ofisine girdiğini ve onun önünde mastürbasyon yaptığını söylemiş oldu.”
Bundan büyük rahatsızlık duyan Swami Saradananda, bunu bir daha sonraki idare toplantısında tartışmaya açmış.
Bu mevzu gündeme gelince tüm kayıt aygıtları kapatılmış ve sekreter de odadan dışarı gönderilmiş.
görüşmede bulunan Mahadevananda, bunun hakikat olduğunu kabul etmiş:
“daha sonra da şu biçimde dedi: Bundan daha sonra yapmamı istemiyorsa tamam, sorun değil. tekrar yapmam.”
Saradananda bunun üzerine idareye bu itiraf karşısında ne yapacaklarını sorduğunda “tekrar yapmayacağını söylemiş oldu aslına bakarsan, daha ne istiyorsun, kanını mı akıtalım?” karşılığını aldığını söylüyor.
Bundan birkaç ay daha sonra Saradananda idaredeki rolünden kovulduğunu bildiren bir faks almış.
Bu anlatılanlara dair idareden bir cevap istedik ancak yanıt vermediler.
Wendy 2006 yılında Kanada’daki merkezde Mahadevananda koluna boşaldıktan daha sonra bunu idareye şikayet ettiğinde aldığı karşılık “Lanet olsun, bir daha mi” olmuştu.
Tahminen de idarenin buna şaşırmamasında Saradananda’nın geçmişte anlattıklarının da tesiri vardı.
Bu olayın akabinde idare Swami Saradananda’yı bir rehberlik dayanağı almaya gönderdi.
Wendy “Kanada’da bunun bir cinsel atak olarak sınıflandırıldığını bilmiyordum. Bunu polise şikayet edebileceğimden haberim yoktu” diyor.
13 yıl daha sonra idare sonunda Mahadevananda hakkında bir soruşturma başlattı ve aylık mecmualarında Mahadevananda’nın emekli olduğunu deklare etti. Ona emekli maaşı ödemeye devam edeceklerdi.
Mecmuada “adanmış ve ilham verici hizmetleri için” ona teşekkür etmişlerdi.
Project Satya’nın tuttuğu avukat Carol Merchasin bugüne kadar Şivananda çalışanlarının cinsel saldırısına uğradığını söyleyen 25-30 bayanla konuştuğunu söylüyor. Her bir hadisenin da inanılır kıssalara sahip olduğunu anlatıyor.
Catherine ise idarenin bu suçlamaları niye polise iletmediğini sorguluyor. yıllar daha sonra ebeveynleri yaşadıklarını öğrenip idareyle yüzleşince aldıkları karşılık “Kanıt olmadan hiç bir şey yapamayız” olmuş.
Tertibin idaresi, Catherine ve öteki bayanları istismar etmekle suçlanan ismini veremediğimiz öğretmenin halihazırda yürütülmekte olan soruşturma sırasında misyondan uzaklaştırıldığını söylüyor. Lakin Şivananda’nın Hindistan’daki aşramlarından kaynaklarımız, hâlâ etkin bir biçimde çalıştığını aktarıyor.
Kerala’daki aşramı aradığımda bana bu yılın başlarında orada kapsamlı dersler verdiğini söylemiş olduler.
Söyleşi talebimizi reddeden Şivananda idaresi ise bize şu açıklamayı gönderdi:
“Mütevelli Heyeti yaşadıklarını açıklayanların hislerini paylaşır ve BBC’nin araştırmasında bahsedilen hadiselerden etkilenmiş olan herkese, istismara müsamaha gösterilmeyeceği ve uygunsuz davranışların göz arkası edilmeyeceğinin garantisini verir. Bu suçlamaların ele alınışında yaşanmış olan tarihî yanılgılar için koşulsuzca özür diler.
“Bu suçlamaların bir kararı olarak Şivananda bağımsız bir araştırma başlattı, güvenlik siyasetlerini gözden geçirmek ve güzelleştirmek için türel uzmanlar gorevlendirdi ve çalışanlarına eğitim verdi.
“Şivananda Tertibi istismardan telaş duyan her insanın bâtın bir biçimde bildirim yapabileceği bir sistem kurdu. her insanın istismar yahut sıkıntıdan korunması en büyük önceliğimizdir. Şivananda Tertibi fizikî, zihinsel ve manevî sıhhate adanmış, bütün üyelerinin iyiliğine bağlı keşişvari bir tarikattır.”
İsmini veremediğimiz öğretmene yönelik dört soruşturma raporunu okudum ve bunların tamamı da mağdurların anlattıklarında muhtemelen haklı olduğunu, söylemiş olduklerinin gerçekçi olduğunu yazıyordu. Öteki iki kişi ise yaşadıkları istismarı idareye bildirmemişti.
Nisan ayında Londra’da, son beş yılımı öğretmen ve mürit olarak geçirdiğim aşrama geri döndüm. Lakin bu sefer içeri girmedim.
Şivananda’nın beni kendisine çeken, insanı büsbütün kuşatan tabiatının beraberinde onu ne kadar tehlikeli kıldığını fark ettim. Konuştuğum bayanlar gerçeklik hissinin basitçe yitirilebildiğini, bu yüzden olanları gerçek bir biçimde sorgulayamadıklarını anlatıyordu.
Araştırmam boyunca şikayetlerini bana anlatan bayanların tamamının Batılı bayanlar olduğunun da farkındayım. Lakin anladığım kadarıyla Hint mağdurlar da var. Bu bayanların başlarına gelenleri anlattıkları e-postalar gördüm ancak bana konuşmaktan çekindiler.
Bana gelince, Şivananda ile işim bitti.
Araştırma yapımı: Louise Adamou
BBC News’ten Ishleen Kaur dünyadaki en büyük yoga hareketlerinden olan Şivananda’da tutkulu bir yoga öğretmeniydi. Ta ki bir gün bir toplumsal medya paylaşımını gördükten daha sonra epey sayıda cinsel istismar şikayetini ortaya çıkarana kadar.
20’li yaşlarımın ortasında keşfettiğim yoga, ömrümün değerli bir modülü haline geldi. Kendini yogaya adamış bir fazlaca kişi üzere benim için de bu bir antrenmandan öte bir hayat stiliydi. Sadece Şivananda merkezinde ders vermekle kalmıyor, orada istekli olarak yemek pişirip paklık de yapıyordum. Şivananda öğretileri hayatımın her alanını etkiliyordu.
Lakin Aralık 2019’da telefonuma bir bildirim geldi. Şivananda’nın merhum kurucusu Swami Vishnudevananda hakkında Facebook grubuma gönderilen bir bildiriydi bu.
Julie Salter isminde bir bayan Vishnudevananda’nın Kanada’daki Şivananda merkezinde kendisini üç yıl boyunca cinsel istismara maruz bıraktığını söylüyordu.
Bu olaydan on yıllar daha sonra bunu açıklayacak hamaseti bulduğunda ise Şivananda idare heyetinin reaksiyonunun sessizlik ile susturma içinde gidip geldiğini anlatıyordu.
14 BAYANA ULAŞIP YAŞANANLARI KONUŞTU
O iletisi okumamdan bugüne kadar kıdemli Şivananda öğretmenleri tarafınca istismara uğradıklarını söyleyen 14 bayanla söyleşi yaptım.
Bu bayanların birçok, bırakın yaşadıklarını topluma duyurmayı, aileleri ve arkadaşlarına bile söyleyememişlerdi.
Araştırmam, bir vakit içinder hayli kıymet verdiğim bu tertibin ortasında gücün ve iktidarın istismar edildiğine dair suçlamaları ortaya çıkardı.
2014’te Hindistan’ın güneyindeki Kerala’da yoga öğretmenliği eğitimimin birinci gününü hayli net hatırlıyorum. Swami Vishnudevananda’nın bir duvarı kaplayan boyuttaki etkileyici bir fotoğrafının önünden geçmiştim. Bu, Julie’nin yıllar daha sonra ifşa edeceği kişiydi.
Öğretileri fazlaca kuvvetliydü ve dünya çapında bir hayli tanınan yogacının dünyevi şeylerden elini eteğini çekerek hayatlarını bu tertibe adamasına yol açmıştı.
Bunun nasıl mümkün olduğunu anlayabiliyordum. Ben epey güç vakit içinderdan geçerken Şivananda bana iç huzur sunmuştu. Asana denen duruşlar bana fizikî güç sağlamıştı. Şivananda’nın karma, müspet fikir ve meditasyon prensipleri ise ruhumu besliyordu.
Skandalı ortaya çıkaran Ishleen Kaur
2015’te Londra’da yaşayan bir adamla evlenmiştim. Onun yanına taşınma fikri beni huzursuz ediyordu, ta ki yeni konutumuzdan uzak olmayan bir yerde bir Şivananda merkezi olduğunu öğrenene kadar. Kocam birinci aşkımın kendisi değil o merkez olduğunu söyleyerek espri yapıyordu.
Julie Salter’ın Facebook paylaşımdan iki ay daha sonra iki Şivananda idare heyeti üyesi benim gittiğim Putney’deki merkezde bulunan çalışanlarla görüşmek üzere Avrupa’dan geldi.
Aklımda dönüp duran oldukcaça sorudan en azından bir kısmını yanıtlayabileceklerini umuyordum. Ama yanıtları müphemdi. Soru karşılık kısmında da savunma halindelerdi.
Julie ile kendim konuşmamın gerektiğini fark ettim.
Yeni Zelandalı Julie birinci sefer 20 yaşında İsrail’de seyahat ederken karşılaşmış Şivananda öğretisiyle. daha sonra da bu hareketin hayat biçimine kendini kaptırmış ve 1978’de hareketin merkezi Kanada’ya taşınmış.
Orada yaşayan Vishnudevananda ona şahsi asistanı olmasını teklif ettiğinde bunun bir ayrıcalık olduğunu düşünmüş.
Ancak çalışma temposunun zalimce olduğunu söylüyor. Haftanın yedi günü sabah 5’ten gece yarısına kadar çalıştırılmış, karşılığında maaş da almadan.
Swami Vishnudevananda’nın istikrarsız davrandığını, kendisine çoğunlukla bağırdığını anlatıyor:
“Bu yüzden şahsi sonlarım silikleşiyordu.”
daha sonrasında işler daha da berbatlaşmış.
Bir gün Vishnudevananda’nın meskeninde çalışırken onu uzanır biçimde ibadet kayıtlarını dinlerken bulmuş.
Yanına uzanmasını istemiş. Julie ne istediğini anlamadığını söyleyince “tantra yoga” cevabı almış.
Bu yoga çeşidi manevî seks ile ilişkilendiriliyor ve manevî aydınlanmanın derin rahatlamayla geleceğini savunuyor.
Julie o güne kadar Vishnudevananda’nın bu terimi sırf bir derste teorik bir biçimde kullandığını hatırlıyormuş.
“Zihnimde ve bedenimde her şey ‘Hayır’ dese de ‘Anlamıyorum’ diyerek yanına uzandım. daha sonrasında cinsel bir temas oldu. ondan sonrasında aşağı inip çalışırken kendimi büsbütün utanç, suçluluk hissi ve ıstırap ortasında buldum.”
Julie Salter
Julie üç yıl boyunca ortalarında cinsel birleşmenin de bulunduğu çeşitli cinsel hareketlere istek göstermeye zorlandığını söylüyor.
ŞİVANANDA HAKKINDA
– Şivananda hem bedensel birebir vakitte manevî iyiliği hedefleyen bir klasik yoga çeşididir.
– 1959’da Swami Vishnudevananda tarafınca Kanada’nın Montreal kentinde kurulan bu disiplin ismini Vishnudevananda’nın gurusu olan Swami Sivananda’dan alıyor.
– Bugün dünyada 35 ülkede 60 Şivananda aşramı ve merkezi, 60 bin de Şivananda öğretmeni bulunuyor.
– Son senelerda pozisyonlarını suistimal etmekle suçlanan öteki üst seviye yoga guruları da olmuştu. Bunların içinde Bikram Chaudhryi, Pattabhi Jois ve Bhagwan Rajneesh de bulunuyor.
Yogadaki guru-mürit bağlantısı, müritlerin gurunun dileklerine kendisini teslim etmesi tarafında kelamlı bir muahedeyi da içeriyor.
Bugün geri dönüp baktığında Vishnudevananda’nın yaptığı şeyin tecavüz olduğunu düşünüyor. O periyot ortasında bulunduğu güç dinamiklerinin, gerçek manada istek vermesini imkansız kıldığını söylüyor:
“Çok izoleydim. Ailem ve geçmişte bildiğim her şey dünyanın öbür ucundaydı. Maddi açıdan da tertibe bağımlıydım.”
Julie’den daha sonra, onun Facebook iletisine cevap yazan ve Vishnudevananda’nın kendilerini de istismar ettiğini söyleyen iki bayanla daha konuştum.
70’Lİ YILLARDAN BERİ SÜREN TACİZ ZİNCİRİ
Pamela 1978’de Londra’daki Windsor Kalesi’nde, yogada ceset durumu olarak bilinen derin rahatlama anında Vishnudevananda’nın tecavüzüne uğradığını söylüyor.
Lucille ise 1970’lerin ortasında Kanada’daki bir aşramda üç kez tecavüze uğradığını anlatıyor. Birinci ikisini tantrik yoga diye düşünerek kendisini kandırdığını ama üçüncüsünde Vishnudevananda’nın ona para vermesinin akabinde kendisini “bir fahişe gibi” hissettiğini belirtiyor.
Vishnudevananda 1993’te öldü ama Julie’nin tertipten ayrılacak cüreti bulması altı yıl daha sürmüş.
Artık yaşadıklarını duyurarak oburlarının emsal şeyler yaşamasının önüne geçmek istediğini söylüyor.
Dahası, benim de daha sonradan nazaranceğim üzere Vishnudevananda’nın ömrü sonlansa da Şivananda müritlerine yönelik tacizler sonlanmadı.
Julie’nin Facebook paylaşımı bir endişe duvarını yıkmıştı.
Onlardan daha sonra iki diğer Şivananda öğretmenine önemli suçlamalar yönelten 11 bayanla daha konuştum. BBC’nin edindiği bilgilere bakılırsa suçlanan şahıslardan biri hâlâ tertipte yer alıyor.
O bayanlardan biri olan Marie (gerçek ismi değil) bir öğretmen tarafınca birkaç yıl boyunca cinsel münasebete hazırlandığını aktarıyor. Yasal münasebetlerle ismini veremediğimiz bu öğretmen ile ilgisi cinsel bir alakaya dönüştüğünde şaşırdığını ancak bunu kabul etmekten öteki bir talihi olmadığını hissettiğini söylüyor.
Bir yıldan uzun bir süre boyunca rastgele bir cinsel temas yaşamadıktan daha sonra bir gün davet edilmeden odasına girdiğini, üstüne çıkıp içine girdiğini, boşaldığını ve hiç bir şey demeden odadan çıktığını anlatıyor.
Konuştuğum beş bayan daha bu adamın cinsel istismarına maruz kaldıklarını belirtiyor. Birbirlerini tanımayan bu bayanlar emsal bir biçimde cinsel bağlantıya hazırlanma ve akabinde hücum öyküleri anlatıyor.
YALNIZCA 12 YAŞINDAYDI…
Catherine (gerçek ismi değil) 1980’lerde Kanada’daki bir Şivananda çocuk kampına 12 yaşında katıldığında o öğretmenin kendisine cinsel ilgi gösterdiğini söylüyor.
Adamın ona masaj yaptığını ve kalçalarına dokunduğunu belirtiyor.
15 yaşına geldiğinde ise daha fazla dokunmaya, bacaklarının ortasını kavrayıp göğüslerine dokunmaya başlamış.
En son 17 yaşındayken o kişinin saldırısına uğradığını, bir gün uyandığında adamı üstünde bulduğunu ve birebir gün tertibi terk ettiğini söylüyor.
Bir öbür şikayetçi ise tıpkı kişi tarafınca 2019’da taarruza uğradığını anlatıyor.
Bu öğretmenle irtibata geçip ona karşılık hakkı vermek istedik ancak suçlamalara bir cevap vermedi. Tertip bunu reddetse de BBC’nin edindiği bilgilere göre bu kişi Hindistan’da Şivananda’da faal bir rol üstlenmeye devam ediyor.
Suçlanan bir öbür öğretmen ise Maurizio Finocchi. Swami Mahadevananda olarak da bilinen bu kişiyi suçlayan sekiz bayanla konuştum. Onlardan biri olan Wendy, Kanada’daki merkezde Mahadevananda’nın asistanı olarak çalışıyormuş.
İşi gelen e-postaların çıktısını alıp odasına götürmekmiş.
Bir gün e-postalarını ve kahvaltısını odasına götürdüğünde onu yatakta otururken bulmuş. Tepsiyi uzatırken bir anda kolunu tutup yatak örtüsünü kaldırmış. Wendy o an Finocchi’nin mastürbasyon yaptığını fark etmiş ve Finocchi Wendy’nin koluna boşalmış.
“O an onun için bir insan olmadığımı, yalnızca bir araç olduğumu hissettim” diyor.
Wendy bayanların idareye giderek kaygı verici hatta kimi vakit cezai olan bu davranışları şikayet ettiğinde bakılırsavlilerin bunları “guru tarafınca onurlandırılmak” olarak isimlendirilen bir çerçevede gördüğünü söylüyor:
“Ne vakit problemli yahut rahatsız bir şey olsa, ki bu idari işlere dair de olabilir lakin muhakkak cinsel bağlantılarda de birebiri oluyordu, bize bunun değerli bir ders öğrenmemiz için yapıldığını söylüyorlardı.”
Mahadevananda’ya ulaşarak bu suçlamalara cevap vermesini istedik lakin bir cevap alamadık.
Lakin Mahadevananda’nın, benim de üyesi olduğum Project Satya isimli bir Şivananda Facebook kümesi tarafınca para toplayarak tutulan bir avukata gönderdiği bir e-postayı gördüm.
E-postada “uygunsuz davranışları” niçiniyle özür diliyor ve “tekrar olmaması için gayret göstereceğini” söylüyordu.
Anlamak istediğim bir öbür şey de Şivananda idaresinin suçlamalara dair ne kadar bilgi sahibi olduğuydu.
Julie yaşadığı istismarı anlatacak cüreti 2003’te bulduğunu ve Vishnudevananda’nın vefatının akabinde Şivananda’nın idaresini üstüne alan İdari Üyeler Şurası’na üye olan bir şahsa anlattığını söylüyor.
Anlattığı kişi, diğer bayanların tecavüzle suçladığı Swami Mahadevananda’ydı. Ama Julie’nin bu biçimde bundan haberi yoktu.
“Vishnudevananda’nın cinsel istismarlarını yıllardır bildiğini kabul etti” diyor.
Julie daha sonraki birkaç hafta boyunca dört konsey üyesine daha yaşadıklarını anlattığını söylüyor.
Julie Salter ve Vishnudevananda
Bu şahıslar ise 2003 yılında Julie ile ortalarında bu biçimde bir konuşmanın geçmediğini belirtiyor.
Ancak bu haber için araştırma yaparken gördüğüm Mahadevananda’ya ilişkin bir e-postada, Julie ile o devir görüştüğünü kabul ettiği sözler yer alıyordu. E-postada görüşmenin kısa sürdüğü fakat bu görüşmenin akabinde cinsel istismar suçlamalarının açık bir bilgi haline geldiği yazıyordu.
Julie 2006 yılında idareyle bir toplantıya daha katıldı ve o görüşmede kendisine bir tıp maddi takviye sağlanması da masaya yatırıldı. İstismar suçlamaları da konuşuldu.
Yöneticiler o toplantının akabinde iki tarafın da sonuçtan şad kaldığını söylerken Julie ise görüşmeden daha sonra değişen hiç bir şey olmadığını belirtiyor.
Bir daha sonraki yıl Julie’nin avukatı idareye bir mektup göndererek tazminat talep etti ve aksi takdirde dava açacaklarını söylemiş oldu.
Buna cevap olarak tertibin avukatı ise Julie’nin niye suçlamalarını bu kadar yıl daha sonra yönelttiğini sorgulayan bir mektup kaleme aldı.
Şivananda idaresi Julie ile görüşmelerinin akabinde üyeler ve ziyaretçiler için yeni protokoller geliştirdiklerini ve bu tıp suçlamaların inançlı bir ortamda anlatılabilmesi için gerekli adımları attıklarını belirtiyor.
Onlara “niçin Julie’yi cinsel istismara maruz bırakan bu adamı yüceltmeye devam ediyorsunuz” diye sorduğumuzda aldığımız cevap “Şivananda Tertibi kökenine ve öğretilerine ehemmiyet verir” oldu.
Mahadevananda’ya gelince, araştırmamızda idarenin onun cinsel açıdan uygunsuz davranışlarını en geç 1999’da bildiğini gösteren ispatlar bulduk. Bu davranışlarını kabul etmişti.
O periyot idarede yer alan Amerikalı bir bayan olan Swami Saradananda, 1998-99 senelerında Delhi’deki aşramın yöneticisinden bir telefon geldiğini, hanımın telefonda ağlayarak Mahadevananda’nın pantolonu olmadan ortalıkta gezindiğini dediğini hatırlıyor.
BBC’ye konuşan Saradananda, bunun üzerine Mahadevananda’yı arayarak onunla yüzleşmeye karar vermiş.
Mahadevananda anlatılanların yanlışsız olmadığını söylemiş: Sadece pantolonu değil, iç çamaşırı da olmadan dolaştığını anlatmış:
“Belinin altında hiç bir kıyafet olmadığını, Delhi’deki aşramın yöneticisinin ofisine girdiğini ve onun önünde mastürbasyon yaptığını söylemiş oldu.”
Bundan büyük rahatsızlık duyan Swami Saradananda, bunu bir daha sonraki idare toplantısında tartışmaya açmış.
Bu mevzu gündeme gelince tüm kayıt aygıtları kapatılmış ve sekreter de odadan dışarı gönderilmiş.
görüşmede bulunan Mahadevananda, bunun hakikat olduğunu kabul etmiş:
“daha sonra da şu biçimde dedi: Bundan daha sonra yapmamı istemiyorsa tamam, sorun değil. tekrar yapmam.”
Saradananda bunun üzerine idareye bu itiraf karşısında ne yapacaklarını sorduğunda “tekrar yapmayacağını söylemiş oldu aslına bakarsan, daha ne istiyorsun, kanını mı akıtalım?” karşılığını aldığını söylüyor.
Bundan birkaç ay daha sonra Saradananda idaredeki rolünden kovulduğunu bildiren bir faks almış.
Bu anlatılanlara dair idareden bir cevap istedik ancak yanıt vermediler.
Wendy 2006 yılında Kanada’daki merkezde Mahadevananda koluna boşaldıktan daha sonra bunu idareye şikayet ettiğinde aldığı karşılık “Lanet olsun, bir daha mi” olmuştu.
Tahminen de idarenin buna şaşırmamasında Saradananda’nın geçmişte anlattıklarının da tesiri vardı.
Bu olayın akabinde idare Swami Saradananda’yı bir rehberlik dayanağı almaya gönderdi.
Wendy “Kanada’da bunun bir cinsel atak olarak sınıflandırıldığını bilmiyordum. Bunu polise şikayet edebileceğimden haberim yoktu” diyor.
13 yıl daha sonra idare sonunda Mahadevananda hakkında bir soruşturma başlattı ve aylık mecmualarında Mahadevananda’nın emekli olduğunu deklare etti. Ona emekli maaşı ödemeye devam edeceklerdi.
Mecmuada “adanmış ve ilham verici hizmetleri için” ona teşekkür etmişlerdi.
Project Satya’nın tuttuğu avukat Carol Merchasin bugüne kadar Şivananda çalışanlarının cinsel saldırısına uğradığını söyleyen 25-30 bayanla konuştuğunu söylüyor. Her bir hadisenin da inanılır kıssalara sahip olduğunu anlatıyor.
Catherine ise idarenin bu suçlamaları niye polise iletmediğini sorguluyor. yıllar daha sonra ebeveynleri yaşadıklarını öğrenip idareyle yüzleşince aldıkları karşılık “Kanıt olmadan hiç bir şey yapamayız” olmuş.
Tertibin idaresi, Catherine ve öteki bayanları istismar etmekle suçlanan ismini veremediğimiz öğretmenin halihazırda yürütülmekte olan soruşturma sırasında misyondan uzaklaştırıldığını söylüyor. Lakin Şivananda’nın Hindistan’daki aşramlarından kaynaklarımız, hâlâ etkin bir biçimde çalıştığını aktarıyor.
Kerala’daki aşramı aradığımda bana bu yılın başlarında orada kapsamlı dersler verdiğini söylemiş olduler.
Söyleşi talebimizi reddeden Şivananda idaresi ise bize şu açıklamayı gönderdi:
“Mütevelli Heyeti yaşadıklarını açıklayanların hislerini paylaşır ve BBC’nin araştırmasında bahsedilen hadiselerden etkilenmiş olan herkese, istismara müsamaha gösterilmeyeceği ve uygunsuz davranışların göz arkası edilmeyeceğinin garantisini verir. Bu suçlamaların ele alınışında yaşanmış olan tarihî yanılgılar için koşulsuzca özür diler.
“Bu suçlamaların bir kararı olarak Şivananda bağımsız bir araştırma başlattı, güvenlik siyasetlerini gözden geçirmek ve güzelleştirmek için türel uzmanlar gorevlendirdi ve çalışanlarına eğitim verdi.
“Şivananda Tertibi istismardan telaş duyan her insanın bâtın bir biçimde bildirim yapabileceği bir sistem kurdu. her insanın istismar yahut sıkıntıdan korunması en büyük önceliğimizdir. Şivananda Tertibi fizikî, zihinsel ve manevî sıhhate adanmış, bütün üyelerinin iyiliğine bağlı keşişvari bir tarikattır.”
İsmini veremediğimiz öğretmene yönelik dört soruşturma raporunu okudum ve bunların tamamı da mağdurların anlattıklarında muhtemelen haklı olduğunu, söylemiş olduklerinin gerçekçi olduğunu yazıyordu. Öteki iki kişi ise yaşadıkları istismarı idareye bildirmemişti.
Nisan ayında Londra’da, son beş yılımı öğretmen ve mürit olarak geçirdiğim aşrama geri döndüm. Lakin bu sefer içeri girmedim.
Şivananda’nın beni kendisine çeken, insanı büsbütün kuşatan tabiatının beraberinde onu ne kadar tehlikeli kıldığını fark ettim. Konuştuğum bayanlar gerçeklik hissinin basitçe yitirilebildiğini, bu yüzden olanları gerçek bir biçimde sorgulayamadıklarını anlatıyordu.
Araştırmam boyunca şikayetlerini bana anlatan bayanların tamamının Batılı bayanlar olduğunun da farkındayım. Lakin anladığım kadarıyla Hint mağdurlar da var. Bu bayanların başlarına gelenleri anlattıkları e-postalar gördüm ancak bana konuşmaktan çekindiler.
Bana gelince, Şivananda ile işim bitti.
Araştırma yapımı: Louise Adamou