Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Geomatik Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu ve akademisyenler, fosil yakıtların çevreyi nasıl kirlettiğini uydu bilgileriyle ortaya çıkaran bir yazılım geliştirdi. 2018 yılından bugüne günlük yahut aylık toplanan datalarda; İstanbul, Ankara ve İzmir’in Türkiye’nin en kirli kentleri olduğu tespit edildi. Bu vilayetleri sanayi ve nüfusun ağır olduğu Bursa ile Kocaeli, Karadeniz’de Zonguldak ile Samsun, güneyde ise Mersin, Adana ve Gaziantep takip etti. Kutoğlu, “Özellikle pandemi niçiniyle kapanmanın olduğu, ulaşımın yasaklandığı periyotlarda kirlilik son derece azalmış. Ancak açılmayla bir arada ulaşımın artmasıyla bir daha kirlilik ölçüsünün arttığını gördük” dedi.
En kirli vilayetler: İstanbul, Ankara ve İzmir
Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Doç. Dr. Aliihsan Şekertekin ve yüksek lisans öğrencisi Fatemeh Ghasempour ile birlikte, uydu datalarını kullanarak fosil yakıtların yarattığı etraf kirliliğinin tespitini sağlayan bir yazılım geliştirdi. Yazılım kapsamında NO2 (azotdioksit) fosil yakıtların, yani gaz, kömür ve yağların yanması kararında ortaya çıkan hava kirleticilerin Türkiye genelinde hangi vilayetlerde ne kadar kirliliğe niye olduğu ortaya çıkartıldı. Uyduya dayalı bilgilerde, Türkiye’nin 2018, 2019, 2020 ve 2021 Eylül ayı ortalamalarının istatistiki dataları hesaplandı. Buna bakılırsa Türkiye’nin en kirli vilayetleri, nüfusun da en ağır olduğu vilayetler içinde olan İstanbul, Ankara ve İzmir oldu. Bu vilayetleri Bursa, Kocaeli üzere sanayi ve ulaşımın ağır olduğu vilayetler takip etti. Karadeniz’de ise Zonguldak ve Samsun’da hava kirliliklerinin Türkiye ortalamasını aştığı görüldü.
Prof. Dr. Hakan Kutoğlu, uydulara yerleştirilen hiperspektral kameraların, bitkilerin gelişimi, tahlili, havadaki, sudaki kirlilik üzere ayrıntıları, jeolojik ayrıntıları çıkarma üzere dünya üzerinde birfazlaca tahlilde kullanıldığını söylemiş oldu. Geliştirdikleri yazılımla Türkiye genelindeki bilhassa fosil yakıtların yarattığı hava kirliliğini görüntülediklerini anlatan Prof. Dr. Kutoğlu, “Son periyotta iklim değişikliği niçiniyle hava kirliliği son derece değerli. Hatta ekonomik önlemler de alınmaya başlandı. Yeşil mutabakat diye bir ekonomik mukavele kelam konusu. Cumhurbaşkanımız da Paris Sözleşmesi’ne imza attı. Bu kirliliğin takip edilmesi, iklim değişikliğini azaltılabilmek için global ısınmayı azaltılabilmek için bu kirleticilerin azaltılması gerekiyor. ötürüsıyla bunun azalıp azalmadığını anlayabilmek için de takip edilmesi gerekiyor. Buna yönelik arkadaşlarımızla çalışma yaptık. Türkiye’deki bu kirleticileri, bilhassa ozondioksit. Bu karbon içerikli materyallerin yakıtların yakılması kararı ortaya çıkan ziyanlı gazlardan bir tanesi. Bunu bir uydu sensörüyle izlemek mümkün. Bu yazılımda Türkiye üzerinde azotdioksit ölçüsünün aylık ve günlük olarak değişimlerini gorebiliyoruz” dedi.
“Elektrikli araçlar kirlilik düzeyinin azalmasına katkı verecek”
Yazılımın kıymetli bilgiler sunduğunu söz eden Prof. Dr. Kutoğlu, hangi bölgede ne kadar hayli karbon emisyonu olduğunu, ne kadar epeyce karbon içerikli kirleticinin havaya saçılmış olduğunu bakılırsabildiklerini söz etti. Prof. Dr. Kutoğlu, nüfusun ve ulaşımın ağır olduğu vilayetlerde kirletici ölçüsünün ağır olduğunu belirterek, şu biçimde dedi:
“Özellikle pandemi niçiniyle kapanmanın olduğu, ulaşımın yasaklandığı devirlerde bu kirletici son derece azalmış. Lakin açılmayla bir arada ulaşımın artmasıyla bir daha kirlilik ölçüsünün arttığını gördük. Bu manada madem ki ulaşım bunda epeyce tesir yapıyor bu biçimde bizim de yakın gelecekte dünyada olduğu üzere bilhassa mazotlu araçlardan elektrikli araçla periyodumuz ülkemizdeki kirlilik düzeyinin azalmasına katkı verecektir. Bizim yaptığımız çalışma bunu gösteriyor. Kimi bölgelerde bilhassa Marmara, İzmir, Ankara bölgesinde ulaşım kaynaklı olduğunu görüyoruz lakin kimi bölgelerde nüfus yoğunluğu düşük bulunmasına karşın oralarda da vakit zaman bu kirleticinin yükseldiğini görüyoruz. Bu da farklı sanayi tesislerinden kaynaklanabilir. Nüfus yoğunluğu ve ulaşımın ağır olduğu Marmara bölgesi ve bilhassa İstanbul etrafında yoğunluk var. Altında Kocaeli ve Bursa bölgelerinde bir yoğunluk görüyoruz. Başşehir Ankara bölgesinde yoğunluk var. Ege’de İzmir bölgesinde büyük yoğunluk var. Bunların yanı sıra güneyde Mersin, Adana ve Gaziantep bölgesinde yoğunluk var. Burada şunu da belirtmek lazım: Güneydeki kirlenme ulaşımın yanı sıra ziraî faaliyetlerden de kaynaklanabilir. Zira anız yakma olayında da bu kirlilik ortaya çıkıyor. bir daha yanlış gübrelemede de azotdioksit ortaya çıkıyor. Buradaki yoğunluğun ziraî faaliyetlerden kaynaklandığını düşünüyoruz.”
En kirli vilayetler: İstanbul, Ankara ve İzmir
Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Doç. Dr. Aliihsan Şekertekin ve yüksek lisans öğrencisi Fatemeh Ghasempour ile birlikte, uydu datalarını kullanarak fosil yakıtların yarattığı etraf kirliliğinin tespitini sağlayan bir yazılım geliştirdi. Yazılım kapsamında NO2 (azotdioksit) fosil yakıtların, yani gaz, kömür ve yağların yanması kararında ortaya çıkan hava kirleticilerin Türkiye genelinde hangi vilayetlerde ne kadar kirliliğe niye olduğu ortaya çıkartıldı. Uyduya dayalı bilgilerde, Türkiye’nin 2018, 2019, 2020 ve 2021 Eylül ayı ortalamalarının istatistiki dataları hesaplandı. Buna bakılırsa Türkiye’nin en kirli vilayetleri, nüfusun da en ağır olduğu vilayetler içinde olan İstanbul, Ankara ve İzmir oldu. Bu vilayetleri Bursa, Kocaeli üzere sanayi ve ulaşımın ağır olduğu vilayetler takip etti. Karadeniz’de ise Zonguldak ve Samsun’da hava kirliliklerinin Türkiye ortalamasını aştığı görüldü.
Prof. Dr. Hakan Kutoğlu, uydulara yerleştirilen hiperspektral kameraların, bitkilerin gelişimi, tahlili, havadaki, sudaki kirlilik üzere ayrıntıları, jeolojik ayrıntıları çıkarma üzere dünya üzerinde birfazlaca tahlilde kullanıldığını söylemiş oldu. Geliştirdikleri yazılımla Türkiye genelindeki bilhassa fosil yakıtların yarattığı hava kirliliğini görüntülediklerini anlatan Prof. Dr. Kutoğlu, “Son periyotta iklim değişikliği niçiniyle hava kirliliği son derece değerli. Hatta ekonomik önlemler de alınmaya başlandı. Yeşil mutabakat diye bir ekonomik mukavele kelam konusu. Cumhurbaşkanımız da Paris Sözleşmesi’ne imza attı. Bu kirliliğin takip edilmesi, iklim değişikliğini azaltılabilmek için global ısınmayı azaltılabilmek için bu kirleticilerin azaltılması gerekiyor. ötürüsıyla bunun azalıp azalmadığını anlayabilmek için de takip edilmesi gerekiyor. Buna yönelik arkadaşlarımızla çalışma yaptık. Türkiye’deki bu kirleticileri, bilhassa ozondioksit. Bu karbon içerikli materyallerin yakıtların yakılması kararı ortaya çıkan ziyanlı gazlardan bir tanesi. Bunu bir uydu sensörüyle izlemek mümkün. Bu yazılımda Türkiye üzerinde azotdioksit ölçüsünün aylık ve günlük olarak değişimlerini gorebiliyoruz” dedi.
“Elektrikli araçlar kirlilik düzeyinin azalmasına katkı verecek”
Yazılımın kıymetli bilgiler sunduğunu söz eden Prof. Dr. Kutoğlu, hangi bölgede ne kadar hayli karbon emisyonu olduğunu, ne kadar epeyce karbon içerikli kirleticinin havaya saçılmış olduğunu bakılırsabildiklerini söz etti. Prof. Dr. Kutoğlu, nüfusun ve ulaşımın ağır olduğu vilayetlerde kirletici ölçüsünün ağır olduğunu belirterek, şu biçimde dedi:
“Özellikle pandemi niçiniyle kapanmanın olduğu, ulaşımın yasaklandığı devirlerde bu kirletici son derece azalmış. Lakin açılmayla bir arada ulaşımın artmasıyla bir daha kirlilik ölçüsünün arttığını gördük. Bu manada madem ki ulaşım bunda epeyce tesir yapıyor bu biçimde bizim de yakın gelecekte dünyada olduğu üzere bilhassa mazotlu araçlardan elektrikli araçla periyodumuz ülkemizdeki kirlilik düzeyinin azalmasına katkı verecektir. Bizim yaptığımız çalışma bunu gösteriyor. Kimi bölgelerde bilhassa Marmara, İzmir, Ankara bölgesinde ulaşım kaynaklı olduğunu görüyoruz lakin kimi bölgelerde nüfus yoğunluğu düşük bulunmasına karşın oralarda da vakit zaman bu kirleticinin yükseldiğini görüyoruz. Bu da farklı sanayi tesislerinden kaynaklanabilir. Nüfus yoğunluğu ve ulaşımın ağır olduğu Marmara bölgesi ve bilhassa İstanbul etrafında yoğunluk var. Altında Kocaeli ve Bursa bölgelerinde bir yoğunluk görüyoruz. Başşehir Ankara bölgesinde yoğunluk var. Ege’de İzmir bölgesinde büyük yoğunluk var. Bunların yanı sıra güneyde Mersin, Adana ve Gaziantep bölgesinde yoğunluk var. Burada şunu da belirtmek lazım: Güneydeki kirlenme ulaşımın yanı sıra ziraî faaliyetlerden de kaynaklanabilir. Zira anız yakma olayında da bu kirlilik ortaya çıkıyor. bir daha yanlış gübrelemede de azotdioksit ortaya çıkıyor. Buradaki yoğunluğun ziraî faaliyetlerden kaynaklandığını düşünüyoruz.”