Yeni salgın endişesi! Hong Kong’dan gelen haber korkuttu…
Hong Kong’daki hamster itlafı bir epey ülkede yankı buldu. Öldürülmedilk evvel hayvanları sahiplenmek ve evcil hayvan dükkanlarına giderek onları kurtarmak için satın almak isteyen bir hayli kişi oldu.
ASIL TEHDİT YABANÎ HAYVANLARDA
Aslında bu, hayvanlarda görülen bir hayli salgından yalnızca sonuncusu. Geçen ay, Dünya Hayvan Sıhhati Örgütü (OIE), 32 ülkede aslan ve kaplanlardan kedi ve köpeklere, vaşak ve vizonlara kadar 17 çeşitte 625 salgın görüldüğünü bildirdi. Lakin bu hayvanların çabucak hepsi hayvanat bahçesi ve kapalı alanlarda, testin ve karantinanın daha kolay olduğu yerlerdeydi.
Hayvan sıhhati uzmanları yabanî hayvanların daha büyük bir tehdit olduğunu söylüyor.
ŞİMDİYE KADAR YALNIZCA AK KUYURKLU GEYİK’YE GÖRÜLDÜ
Şimdiye kadar beşerden koronavirüs kaptığı bilinen tek yabanî hayvan ak kuyruklu geyik oldu. Bu, ABD ve Kanada’da hayvanların test edilmesiyle ortaya çıkmıştı.
Lakin çabucak hemen hayvanlara test yapılmayan ülkelerde virüsün insanlardan öteki yırtıcı hayvanlara da bulaşmasından korkuluyor.
OIE, dünya çapında hayvanlar üzerinde hemen test yapılabilmesi için uzmanlarla çalışıldığını bildirdi.
niye BU KADAR DEĞERLİ?
Uzmanlar, virüsün yabanî hayvanlarda mutasyona uğrayarak beşerler ve yabanî hayat için daha tehlikeli bir varyanta dönüşebileceğini söylüyor.
Singapur Duke-NUS Tıp Okulu’nda bulaşıcı hastalıklar programından Prof. Linfa Wang, “Bu mevzuda yaban hayatı izlemek epeyce değerli lakin yapılmıyor. Bunu ben yapmak istersem, nereden fon bulacağımı ve kiminle bir arada çalışabileceğimi bilmiyorum” diyor.
Koronavirüs pandemisinin çok yüksek ihtimalle hayvanlardan insanlara geçerek başladığı düşünülüyor.
Dünya Veteriner Doktorları Birliği’nden pandemik risk idaresi uzmanı Prof. Noel Miranda, “Şimdi de insanlardan hayvanlara geri bulaşma ihtimaline odaklanmalıyız” diyor ve ekliyor:
“Covid-19’la ilgili olarak yabanî hayatın izlenmesi, şu anda global dünya gündeminde olmalı”.
Miranda ayrıyeten kent planlamacıları ve atık idaresi uzmanlarıyla bilim insanlarının bir ortada çalışmasının değerli olduğunu, virüsün insanlardan hayvanlara ne biçimde bulaştığının tespit edilmesi gerektiğini söylüyor.
YABANİ HAYATTA VİRÜS
İnsanları etkileyen virüsler için hayvanların rezervuar oluşturduğu bir fazlaca olay var. Bilim insanları yarasaların Ebola, Hendra, Nipah üzere virüsler için, rakun ve tilkilerin tüberküloz ya da kuduz için rezervuar nazaranvi gördüklerini söylüyor.
Uzmanlar 2009’daki domuz gribi pandemisinin, virüsün beşerler ve hayvanlar içinde nasıl atladığını gösterdiğini söylüyor. O pandemide virüs evvel domuzlardan insanlara bulaşmıştı, daha sonra da insanlardan domuzlara.
Koronavirüs görülen ve semptom göstermeyen ak kuyruklu geyikler ise aslında SARS-COV-2 virüsünün denetimi için test edilmişti.
Testleri gerçekleştiren Penn State Üniversitesi Hayvan Teşhis Laboratuvarı’nın Lider Yardımcısı Dr. Suresh Kuchipudi, “Aldığımız örneklerde bariz bir mutasyona rastlamadık” dedi ve ekledi:
“Ancak test ettiğimiz örnekler pandeminin erken devrinde alınmıştı. Şayet virüs geyikler içinde dolaşmaya devam ederse, mutasyona uğrayıp uğramadığı, daha yeni örnekler tahlil edilerek belirlenecek.”
VİRÜS NE KADAR DOLAŞIRSA MUTASYON BAHTI O KADAR ARTAR
Lakin virüs ne kadar dolaşırsa, beşerler için risk oluşturabilecek bir mutasyona uğrama bahtı o kadar artar.
Dr. Miranda, “Herkes inançta olana kadar kimse inançta değil, bu durum hayvanları da kapsıyor” diyor.
Ancak sadece memelilerin 5 binden çok tipi varken tüm yabanî ömrü nasıl nezaret altında tutabiliriz?
Covid-19 enfeksiyonuna devasa yükseklikte, yüksek ve orta duyarlılıktaki 103 tipten 40’ı, Dünya Tabiat ve Doğal Kaynakları Muhafaza Birliği’nin kırmızı listesinde savunmasız, tehlikede yahut kritik olarak tehlikede formunda sınıflandırılıyor.
Hong Kong’daki hamster itlafı bir epey ülkede yankı buldu. Öldürülmedilk evvel hayvanları sahiplenmek ve evcil hayvan dükkanlarına giderek onları kurtarmak için satın almak isteyen bir hayli kişi oldu.
ASIL TEHDİT YABANÎ HAYVANLARDA
Aslında bu, hayvanlarda görülen bir hayli salgından yalnızca sonuncusu. Geçen ay, Dünya Hayvan Sıhhati Örgütü (OIE), 32 ülkede aslan ve kaplanlardan kedi ve köpeklere, vaşak ve vizonlara kadar 17 çeşitte 625 salgın görüldüğünü bildirdi. Lakin bu hayvanların çabucak hepsi hayvanat bahçesi ve kapalı alanlarda, testin ve karantinanın daha kolay olduğu yerlerdeydi.
Hayvan sıhhati uzmanları yabanî hayvanların daha büyük bir tehdit olduğunu söylüyor.
ŞİMDİYE KADAR YALNIZCA AK KUYURKLU GEYİK’YE GÖRÜLDÜ
Şimdiye kadar beşerden koronavirüs kaptığı bilinen tek yabanî hayvan ak kuyruklu geyik oldu. Bu, ABD ve Kanada’da hayvanların test edilmesiyle ortaya çıkmıştı.
Lakin çabucak hemen hayvanlara test yapılmayan ülkelerde virüsün insanlardan öteki yırtıcı hayvanlara da bulaşmasından korkuluyor.
OIE, dünya çapında hayvanlar üzerinde hemen test yapılabilmesi için uzmanlarla çalışıldığını bildirdi.
niye BU KADAR DEĞERLİ?
Uzmanlar, virüsün yabanî hayvanlarda mutasyona uğrayarak beşerler ve yabanî hayat için daha tehlikeli bir varyanta dönüşebileceğini söylüyor.
Singapur Duke-NUS Tıp Okulu’nda bulaşıcı hastalıklar programından Prof. Linfa Wang, “Bu mevzuda yaban hayatı izlemek epeyce değerli lakin yapılmıyor. Bunu ben yapmak istersem, nereden fon bulacağımı ve kiminle bir arada çalışabileceğimi bilmiyorum” diyor.
Koronavirüs pandemisinin çok yüksek ihtimalle hayvanlardan insanlara geçerek başladığı düşünülüyor.
Dünya Veteriner Doktorları Birliği’nden pandemik risk idaresi uzmanı Prof. Noel Miranda, “Şimdi de insanlardan hayvanlara geri bulaşma ihtimaline odaklanmalıyız” diyor ve ekliyor:
“Covid-19’la ilgili olarak yabanî hayatın izlenmesi, şu anda global dünya gündeminde olmalı”.
Miranda ayrıyeten kent planlamacıları ve atık idaresi uzmanlarıyla bilim insanlarının bir ortada çalışmasının değerli olduğunu, virüsün insanlardan hayvanlara ne biçimde bulaştığının tespit edilmesi gerektiğini söylüyor.
YABANİ HAYATTA VİRÜS
İnsanları etkileyen virüsler için hayvanların rezervuar oluşturduğu bir fazlaca olay var. Bilim insanları yarasaların Ebola, Hendra, Nipah üzere virüsler için, rakun ve tilkilerin tüberküloz ya da kuduz için rezervuar nazaranvi gördüklerini söylüyor.
Uzmanlar 2009’daki domuz gribi pandemisinin, virüsün beşerler ve hayvanlar içinde nasıl atladığını gösterdiğini söylüyor. O pandemide virüs evvel domuzlardan insanlara bulaşmıştı, daha sonra da insanlardan domuzlara.
Koronavirüs görülen ve semptom göstermeyen ak kuyruklu geyikler ise aslında SARS-COV-2 virüsünün denetimi için test edilmişti.
Testleri gerçekleştiren Penn State Üniversitesi Hayvan Teşhis Laboratuvarı’nın Lider Yardımcısı Dr. Suresh Kuchipudi, “Aldığımız örneklerde bariz bir mutasyona rastlamadık” dedi ve ekledi:
“Ancak test ettiğimiz örnekler pandeminin erken devrinde alınmıştı. Şayet virüs geyikler içinde dolaşmaya devam ederse, mutasyona uğrayıp uğramadığı, daha yeni örnekler tahlil edilerek belirlenecek.”
VİRÜS NE KADAR DOLAŞIRSA MUTASYON BAHTI O KADAR ARTAR
Lakin virüs ne kadar dolaşırsa, beşerler için risk oluşturabilecek bir mutasyona uğrama bahtı o kadar artar.
Dr. Miranda, “Herkes inançta olana kadar kimse inançta değil, bu durum hayvanları da kapsıyor” diyor.
Ancak sadece memelilerin 5 binden çok tipi varken tüm yabanî ömrü nasıl nezaret altında tutabiliriz?
Covid-19 enfeksiyonuna devasa yükseklikte, yüksek ve orta duyarlılıktaki 103 tipten 40’ı, Dünya Tabiat ve Doğal Kaynakları Muhafaza Birliği’nin kırmızı listesinde savunmasız, tehlikede yahut kritik olarak tehlikede formunda sınıflandırılıyor.