Sivas’tan doğup Tokat, Amasya ve Samsun vilayetlerinden geçerek Karadeniz’e dökülen 519 kilometre uzunluğa sahip Yeşilırmak’ın, Amasya kısmındaki incelemeler hakkında bilgi veren Türkiye Tabiatını Müdafaa Derneği (TTKD) bilim danışmanı Dr. Erol Kesici, ırmaktaki çok kirlilik ve su düzeyindeki önemli düşüşle birlikte zehir tesirli mavi-yeşil alglerde (siyanobakteriler) önemli artış olduğuna dikkat çekti.
TTKD bilim danışmanı Kesici, Türkiye’nin en değerli akarsularından biri olan Yeşilırmak’ta incelemelerde bulundu. Kesici, “Bir vakit içinder toprak rengi akan Yeşilırmak, artık yeşil akıyor” diyerek bu imgenin hayli tehlikeli olduğunu vurguladı.
“Zehir saçan yeşillik”
Dr. Kesici, Yeşilırmak’ın havzadaki ziraî sulama için çok su alımları ve her türlü atığın senelerca hiç bir arıtmaya tabi tutulmadan ırmağa verilmesi kararı yok olma tehlikesi altında olduğunun altını çizen Kesici, değerlendirmesinde şunları söylemiş oldu:
“Adı üzere yeşil akması beklenen Yeşilırmak, artık adeta zehir saçan yemyeşil su halinde akıyor. Irmakta kokuya da niye olan bu akış, öteki biroldukca doğal su kaynaklarımızdaki olduğu üzere mavi-yeşil alg ismini verdiğimiz su yosunlarının çok artışı kararı oluşmaktadır.”
“Kirlilik niçiniyle mikroorganizmalar arttı”
“Bir vakit içinder rahatlıkla içilebildiği suyunun içilemez olmasının yanı sıra, ırmaktaki canlıların yaşamasına da imkan tanımıyor. Irmağın belli bölgelerinde oksijensizlik niçiniyle balık vefatları yaşanıyor. Kanalda oluşan çok koku, imaj kirliliğinin yanı sıra artan sinekler Amasya’nın hoşluklarına hiç yakışmıyor.”
“Nehir su birikintisine dönüştü”
“Yeşilırmak korunamadı”
Kesici, yerleşim, tarım, sanayi alanlarının, senelerca hiç bir arıtmaya tabi tutulamadan atık sularının bırakılması kararı çok oranda kirletilen ırmağın, doğal havzası ve kıyılarının da farklı hedeflerle adeta işgal edilmesi niçiniyle korunamadığını da söylemiş oldu. Çok kirlilik ve su alımlarının, suyun temizleme gücünü ve tesirini yok ettiğini de lisana getiren Kesici, Tokat-Turhal bölgesinde şeker pancarı üretimi ve fabrikasının, senelerca suyun kaynağından kirlenmesine niye olduğunu kaydetti.
“Azot ve fosfor ölçüsü 5 üzerindedir”
Yeşilırmak’ın özelliğini kaybettiğini, kurumakta olan dere görünümünde olduğunu belirten Kesici şöyleki devam etti:
“Kirlilik ırmağın suyu ve taban çamurlarında tahlil bile yapılmasını gerektirmeyecek biçimde epeyce yaygın olarak görülmektedir. Irmağın hayli az olan su düzeyinde görünürlük, çok çoğalan siyanobakteriler niçiniyle sıfır. Oksijen düzeyi hem sakinlik birebir vakitte bakteri artışı niçiniyle teğin altındadır. Azot ve fosfor ölçüsü 5 üzerindedir.”
Tahlil teklifleri
Kesici, tahlil tekliflerini ise şu biçimde sıraladı:
“Dip çamuru bilimsel usullerle temizlenmelidir, sazlık alanların bakım ve gençleştirme çalışmaları yapılmalıdır. Irmak boyunca suların çağdaş arıtma biçimlerinden geçirilmeden ırmağa deşarj edilmesine müsaade verilmemelidir.”
“Yağmur sularıyla kirlenen kent sularının, ırmağa ulaşmaması için ayrık suyu toplama kanalizasyon sistemi düzenlemeleri yapılmalıdır. Tarımın hali, dokusu ve alanı mutlak şartla belirlenmelidir. Siyanobakteri artışını hızlandıran yapay gübre ve tarım kimyasallarıyla üretime son verilerek, damla sulama sistemi zarurî hale getirilmelidir.” (DHA)
TTKD bilim danışmanı Kesici, Türkiye’nin en değerli akarsularından biri olan Yeşilırmak’ta incelemelerde bulundu. Kesici, “Bir vakit içinder toprak rengi akan Yeşilırmak, artık yeşil akıyor” diyerek bu imgenin hayli tehlikeli olduğunu vurguladı.
“Zehir saçan yeşillik”
Dr. Kesici, Yeşilırmak’ın havzadaki ziraî sulama için çok su alımları ve her türlü atığın senelerca hiç bir arıtmaya tabi tutulmadan ırmağa verilmesi kararı yok olma tehlikesi altında olduğunun altını çizen Kesici, değerlendirmesinde şunları söylemiş oldu:
“Adı üzere yeşil akması beklenen Yeşilırmak, artık adeta zehir saçan yemyeşil su halinde akıyor. Irmakta kokuya da niye olan bu akış, öteki biroldukca doğal su kaynaklarımızdaki olduğu üzere mavi-yeşil alg ismini verdiğimiz su yosunlarının çok artışı kararı oluşmaktadır.”
“Kirlilik niçiniyle mikroorganizmalar arttı”
“Bir vakit içinder rahatlıkla içilebildiği suyunun içilemez olmasının yanı sıra, ırmaktaki canlıların yaşamasına da imkan tanımıyor. Irmağın belli bölgelerinde oksijensizlik niçiniyle balık vefatları yaşanıyor. Kanalda oluşan çok koku, imaj kirliliğinin yanı sıra artan sinekler Amasya’nın hoşluklarına hiç yakışmıyor.”
“Nehir su birikintisine dönüştü”
“Yeşilırmak korunamadı”
Kesici, yerleşim, tarım, sanayi alanlarının, senelerca hiç bir arıtmaya tabi tutulamadan atık sularının bırakılması kararı çok oranda kirletilen ırmağın, doğal havzası ve kıyılarının da farklı hedeflerle adeta işgal edilmesi niçiniyle korunamadığını da söylemiş oldu. Çok kirlilik ve su alımlarının, suyun temizleme gücünü ve tesirini yok ettiğini de lisana getiren Kesici, Tokat-Turhal bölgesinde şeker pancarı üretimi ve fabrikasının, senelerca suyun kaynağından kirlenmesine niye olduğunu kaydetti.
“Azot ve fosfor ölçüsü 5 üzerindedir”
Yeşilırmak’ın özelliğini kaybettiğini, kurumakta olan dere görünümünde olduğunu belirten Kesici şöyleki devam etti:
“Kirlilik ırmağın suyu ve taban çamurlarında tahlil bile yapılmasını gerektirmeyecek biçimde epeyce yaygın olarak görülmektedir. Irmağın hayli az olan su düzeyinde görünürlük, çok çoğalan siyanobakteriler niçiniyle sıfır. Oksijen düzeyi hem sakinlik birebir vakitte bakteri artışı niçiniyle teğin altındadır. Azot ve fosfor ölçüsü 5 üzerindedir.”
Tahlil teklifleri
Kesici, tahlil tekliflerini ise şu biçimde sıraladı:
“Dip çamuru bilimsel usullerle temizlenmelidir, sazlık alanların bakım ve gençleştirme çalışmaları yapılmalıdır. Irmak boyunca suların çağdaş arıtma biçimlerinden geçirilmeden ırmağa deşarj edilmesine müsaade verilmemelidir.”
“Yağmur sularıyla kirlenen kent sularının, ırmağa ulaşmaması için ayrık suyu toplama kanalizasyon sistemi düzenlemeleri yapılmalıdır. Tarımın hali, dokusu ve alanı mutlak şartla belirlenmelidir. Siyanobakteri artışını hızlandıran yapay gübre ve tarım kimyasallarıyla üretime son verilerek, damla sulama sistemi zarurî hale getirilmelidir.” (DHA)