Yiyecek bulamadıkları için kaçtılar! Çobanlar ren geyiklerinin peşinde…
bir epeyce ren geyiği, buzla kaplı olmayan liken bulma umuduyla 100 kilometre kadar güneye kaçtı.
Finlandiya ve İsveç’in kuzeyindeki ormanlık bölgelerinde ren geyiklerini takip etmek zorunda kalan çobanlar, kimi yerlerde helikopterle dahi arama çalışmalarını sürdürüyor.
Bilim insanları, iklim değişikliğinin bir kararı olarak Kuzey Kutbu’nun dünyanın geri kalanından iki kat daha süratli ısındığını söylüyor.
Bölgede, erken yağan karların erimesi ya da karın akabinde gelen yağmur niçiniyle ıslak karlar oluşuyor. ondan sonrasında da sıcaklıkların düşüşüyle de tabanda buz katmanlarının meydana geliyor.
Finlandiya Doğal Kaynaklar Enstitüsü’nden kıdemli bir bilim insanı olan Jouko Kumpula, “Ren geyiği buzu kazamaz. Bu niçinle de likenleri basitçe çıkarıp yiyebilecekleri, yüzeyinde sırf yalnızca kar olan yerleri aramak için uzaklaşırlar” diyor.
ANA GEÇİM KAYNAĞI
Ren geyiği çobanlığı, İsveç’in Arktik bölgeleri, Finlandiya’yı, Norveç’i ve Rusya’nın Kola Yarımadasını kapsayan Laponya bölgesindeki biroldukca yerli Sami halkının ana geçim kaynağı.
İsveç’in kuzey doğusunda yaşayan 62 yaşındaki Tomas Seva isimli çoban, “Bizim için gece gündüz yapılan kesintisiz bir operasyon oldu” diyor ve şöyleki devam ediyor:
“Geyiklerimizi bulmak ve onları geri sürümek için saatlerce otomobil kullanıyoruz. Fakat bu kış şartlarında epey güç oldu. ötürüsıyla, biz de helikopter kullanıyoruz ve bu pek olağan dışı. bununla birlikte fazlaca da değerli.”
Seva, kendisinin yaşadığı köyle birlikte yakındaki öteki bir köyden yaklaşık 8 bin ren geyiğinin son günlerde bölgeden uzaklaştığını ve birçoğunun sıra dışı derecede uzun aralar kat ettiğini söylüyor.
Ren geyikleri kimi vakit diğer sürülere de karıştı.
Bu yüzden Seva, “Onları öteki sürülerden ayırmak ve geri getirmek epey büyük bir zorluk, sahiden stresliyiz” diyor.
İsveç Ren Geyiği Çobanları Derneği, olaydan ülkenin kuzey doğusundaki birkaç ilçenin etkilendiğini ve birebir sorunun Finlandiya hududunda da meydana geldiğini söylüyor.
Finlandiya’nın Muonio ilçesinde yaşayan 28 yaşındaki Vili Kurki isimli çoban, ren geyiklerinin bölgelerinden yaklaşık 100 km uzağa kadar gittiğini söz ediyor:
“İlçenin orta kısmından ren geyiği güneye gitti. daha sonra kuzeyden gelen yeni ren geyiklerini ise orta kısımda gördük. Bir cins hayvan akışıydı.”
GPS TAKILI LAKİN HER VAKİT ÇALIŞMIYOR
Ren geyiklerinin bir kısmında GPS takip aygıtı takılı fakat bu aygıtlar her vakit çalışmıyor. Çobanlar takip aygıtıyla hayvanları bulsalar bile kimi vakit bulunan bu hayvanlar sürünün geri kalanından ayrılmış olabiliyor.
İsveç Ren Geyiği Çobanları Derneği’nden Anna-Karin Svensson en sağlam yolun karda iz aramak olduğunu belirtiyor. Lakin Svensson, rüzgarın, kar derinliğinin ve yeni yağan karın bu durumu da zorlaştırdığını lisana getiriyor.
Vili Kurki, kaybolan tüm ren geyiklerini bulup konuta götürmenin günler, hatta haftalar alacağını söylüyor:
“Tüm bu işler epeyce fazla otomobil kullanmak manasına geliyor. Yakıt da değerli olunca, her şey epey değerliye mal oluyor.”
Bilim beşerlerine göre, Laponya’daki kış meralarında bu cins olaylar son senelerda sıklaştı ve ren geyiklerinin de otlaması zorlaştı.
İki yıl evvel, her üç İskandinav ülkesinde de ren geyiği ve çobanları için fazlaca sıkıntı ve sert kış şartlarının olduğunu söyleyen Fin araştırmacı Jouko Kumpula görüşlerini şu biçimde aktarıyor:
“Bu tıp kışlar daha evvel genelde 30 yılda bir yaşanırdı. Lakin görünüşe göre devam eden iklim değişikliği niçiniyle muhtemelen giderek daha yaygın hale geliyor.”
Ren geyiğinin bu biçimde da kaybolduğunu söyleyen Kumpula’ya bakılırsa, kimi ren geyikleri bulunduklarında açlıktan ölüyordu ya da sindirim bozukluklarından mustaripti.
SEBEBİ ARTAN SICAKLIKLAR
Finlandiya Ren Geyiği Çobanları Derneği’nden Matti Sarkela, hayvanların güneye gitmesinin bir sebebi olduğundan bahsediyor:
“Bu günlerde ren geyikleri, erken yağan karın akabinde sıcaklıklar artmaya başlamasıyla, sıcak havanın geldiği istikameti koklamak için burunlarını kaldırıyorlar.
“Sıcak hava da çoklukla güneyden geliyor. Biz buna ‘İngiltere’den gelen sıcak hava’ diyoruz. Ve ren geyikleri bu ılık rüzgara karşı hareket etmeye başlıyor ve bu yüzden güneye gidiyorlar.”
Laponyalı birtakım çobanlar, sorunu çözmek ismine hayvanlarına fazladan yiyecek vermeye başladı.
Norveç Hayat Bilimleri Üniversitesi’nden Prof Oystein Holand, “Onlar hür dolaşan hayvanlardır, bu yüzden çoklukla yiyeceklerini kendileri bulmaya çalışırlar, lakin kış bitki örtüsündeki buz örtüsünün sıklığı artıyor ve bu niçinle çobanlar bu hayvanları kış beslemeye başladılar” diye konuşuyor.
Kış aylarında hayvanlara saman ve öteki ek yiyecekler verildiğini belirten Holand, “bu biçimdece hayvanlar kış aylarında yiyecek için başıboş dolaşmak zorunda kalmazlar” diyor.
bir epeyce ren geyiği, buzla kaplı olmayan liken bulma umuduyla 100 kilometre kadar güneye kaçtı.
Finlandiya ve İsveç’in kuzeyindeki ormanlık bölgelerinde ren geyiklerini takip etmek zorunda kalan çobanlar, kimi yerlerde helikopterle dahi arama çalışmalarını sürdürüyor.
Bilim insanları, iklim değişikliğinin bir kararı olarak Kuzey Kutbu’nun dünyanın geri kalanından iki kat daha süratli ısındığını söylüyor.
Bölgede, erken yağan karların erimesi ya da karın akabinde gelen yağmur niçiniyle ıslak karlar oluşuyor. ondan sonrasında da sıcaklıkların düşüşüyle de tabanda buz katmanlarının meydana geliyor.
Finlandiya Doğal Kaynaklar Enstitüsü’nden kıdemli bir bilim insanı olan Jouko Kumpula, “Ren geyiği buzu kazamaz. Bu niçinle de likenleri basitçe çıkarıp yiyebilecekleri, yüzeyinde sırf yalnızca kar olan yerleri aramak için uzaklaşırlar” diyor.
ANA GEÇİM KAYNAĞI
Ren geyiği çobanlığı, İsveç’in Arktik bölgeleri, Finlandiya’yı, Norveç’i ve Rusya’nın Kola Yarımadasını kapsayan Laponya bölgesindeki biroldukca yerli Sami halkının ana geçim kaynağı.
İsveç’in kuzey doğusunda yaşayan 62 yaşındaki Tomas Seva isimli çoban, “Bizim için gece gündüz yapılan kesintisiz bir operasyon oldu” diyor ve şöyleki devam ediyor:
“Geyiklerimizi bulmak ve onları geri sürümek için saatlerce otomobil kullanıyoruz. Fakat bu kış şartlarında epey güç oldu. ötürüsıyla, biz de helikopter kullanıyoruz ve bu pek olağan dışı. bununla birlikte fazlaca da değerli.”
Seva, kendisinin yaşadığı köyle birlikte yakındaki öteki bir köyden yaklaşık 8 bin ren geyiğinin son günlerde bölgeden uzaklaştığını ve birçoğunun sıra dışı derecede uzun aralar kat ettiğini söylüyor.
Ren geyikleri kimi vakit diğer sürülere de karıştı.
Bu yüzden Seva, “Onları öteki sürülerden ayırmak ve geri getirmek epey büyük bir zorluk, sahiden stresliyiz” diyor.
İsveç Ren Geyiği Çobanları Derneği, olaydan ülkenin kuzey doğusundaki birkaç ilçenin etkilendiğini ve birebir sorunun Finlandiya hududunda da meydana geldiğini söylüyor.
Finlandiya’nın Muonio ilçesinde yaşayan 28 yaşındaki Vili Kurki isimli çoban, ren geyiklerinin bölgelerinden yaklaşık 100 km uzağa kadar gittiğini söz ediyor:
“İlçenin orta kısmından ren geyiği güneye gitti. daha sonra kuzeyden gelen yeni ren geyiklerini ise orta kısımda gördük. Bir cins hayvan akışıydı.”
GPS TAKILI LAKİN HER VAKİT ÇALIŞMIYOR
Ren geyiklerinin bir kısmında GPS takip aygıtı takılı fakat bu aygıtlar her vakit çalışmıyor. Çobanlar takip aygıtıyla hayvanları bulsalar bile kimi vakit bulunan bu hayvanlar sürünün geri kalanından ayrılmış olabiliyor.
İsveç Ren Geyiği Çobanları Derneği’nden Anna-Karin Svensson en sağlam yolun karda iz aramak olduğunu belirtiyor. Lakin Svensson, rüzgarın, kar derinliğinin ve yeni yağan karın bu durumu da zorlaştırdığını lisana getiriyor.
Vili Kurki, kaybolan tüm ren geyiklerini bulup konuta götürmenin günler, hatta haftalar alacağını söylüyor:
“Tüm bu işler epeyce fazla otomobil kullanmak manasına geliyor. Yakıt da değerli olunca, her şey epey değerliye mal oluyor.”
Bilim beşerlerine göre, Laponya’daki kış meralarında bu cins olaylar son senelerda sıklaştı ve ren geyiklerinin de otlaması zorlaştı.
İki yıl evvel, her üç İskandinav ülkesinde de ren geyiği ve çobanları için fazlaca sıkıntı ve sert kış şartlarının olduğunu söyleyen Fin araştırmacı Jouko Kumpula görüşlerini şu biçimde aktarıyor:
“Bu tıp kışlar daha evvel genelde 30 yılda bir yaşanırdı. Lakin görünüşe göre devam eden iklim değişikliği niçiniyle muhtemelen giderek daha yaygın hale geliyor.”
Ren geyiğinin bu biçimde da kaybolduğunu söyleyen Kumpula’ya bakılırsa, kimi ren geyikleri bulunduklarında açlıktan ölüyordu ya da sindirim bozukluklarından mustaripti.
SEBEBİ ARTAN SICAKLIKLAR
Finlandiya Ren Geyiği Çobanları Derneği’nden Matti Sarkela, hayvanların güneye gitmesinin bir sebebi olduğundan bahsediyor:
“Bu günlerde ren geyikleri, erken yağan karın akabinde sıcaklıklar artmaya başlamasıyla, sıcak havanın geldiği istikameti koklamak için burunlarını kaldırıyorlar.
“Sıcak hava da çoklukla güneyden geliyor. Biz buna ‘İngiltere’den gelen sıcak hava’ diyoruz. Ve ren geyikleri bu ılık rüzgara karşı hareket etmeye başlıyor ve bu yüzden güneye gidiyorlar.”
Laponyalı birtakım çobanlar, sorunu çözmek ismine hayvanlarına fazladan yiyecek vermeye başladı.
Norveç Hayat Bilimleri Üniversitesi’nden Prof Oystein Holand, “Onlar hür dolaşan hayvanlardır, bu yüzden çoklukla yiyeceklerini kendileri bulmaya çalışırlar, lakin kış bitki örtüsündeki buz örtüsünün sıklığı artıyor ve bu niçinle çobanlar bu hayvanları kış beslemeye başladılar” diye konuşuyor.
Kış aylarında hayvanlara saman ve öteki ek yiyecekler verildiğini belirten Holand, “bu biçimdece hayvanlar kış aylarında yiyecek için başıboş dolaşmak zorunda kalmazlar” diyor.