Bu hastalık sandığınızdan epeyce daha yaygın! ‘Tuvalete gitmemek için tüm gün su içmiyordum’
Uzmanlar, dışarıda tuvalete gitmek istemeyen insan sayısının hiç de azımsanmayacak kadar fazla olduğunu söylüyor. Fakat bunu titizlik ya da itina üzere kavramlarla ilişkilendirmek epey yanlış. Zira uzmanlar bu durumu paruresis ya da halk içinde bilinen ismi ile ‘utangaç mesane’ olarak isimlendiriyor ve uzun vadede epey önemli sıhhat meselelerine hatta böbrek yetmezliğine dahi yol açabileceğini söylüyor.
Bir toplumsal algı korku bozukluğu olarak kabul edilen utangaç mesane sendromu, oburlarının yanında ve dışarıda tuvalete girememe durumunu kapsıyor.
TUVALETE GİTMEMEK İÇİN SU BİLE İÇMİYORDU
Dünyada 17 milyon kişinin yaşadığı utangaç mesane sıkıntısından mustarip olan biri de Ian Harris idi. hayatının tüm odak noktası meskenden ayrıldığında tuvaleti kullanmamak zorunda kalmamak olan Harris bu mevzuda o denli hassastı ki, sabah işe giderken ve akşam konuta dönene kadar gün ortasında bir yudum dahi su içmiyordu.
59 yaşındaki Harris yaşadığı durumu, “Beni dışarıda tuvalete gitmekten alıkoyan en büyük sebep bir oburunun varlığıydı. İzlenmekten ya da dinlenmekten korkuyordum” kelamlarıyla anlatıyor.
Utangaç mesane sendromu yaşayanlar, ofisteki, restoranlardaki, kafelerdeki, arkadaşlarının ya da bir oburunun konutundaki ve hatta kendi konutlarındaki tuvaleti kullanmaktan kaçınabiliyorlar. Bu dert kimi vakit o kadar ağır hale geliyor ki, fizikî olarak idrar çıkmayı dahi zorlaştırabiliyor.
Ian Harris’in durumu gençken yavaş yavaş başladı ve 20 yıl boyunca hayatının her alanını etkiledi. ABD, Worcester’ta eşiyle birlikte yaşayan Harris, “Dünyada bu sorunu yaşayan tek kişi olduğumu hissettim. Birinci başlarda kimseye söyleyemedim, bununla baş etmek için stratejiler geliştirmeye çalıştım” diyor ve şöyleki anlatıyor:
“Üniversitedeyken barlara, cümbüş yerlerine gitmezdim. Çalışmaya başladığımda da tüm iş günü boyunca sıvı tüketmezdim. Beşerler düşük sıvı alımım hakkında yorum yaparlardı.”
İş yerinde konumu yükselmeye başladıkça öteki meseleler da yaşamaya başlayan Harris, “İşim gereği epeyce sık seyahat etmek durumunda kaldım. Uzun seyahatler sırasında bile hiç bir şey içmedim. Uzun vadede fizikî bir hasar almadığım için hayli şanslıyım” diyor.
BEKLEMEKTEN İDRAR YOLU ENFEKSİYONU GEÇİRDİ
Emekli bir plak satıcısı olan 64 yaşındaki kocası Steve ile İngiltere, Carlisle’de yaşayan Ann da utangaç mesane sendromu yaşayanlardandı. Bu durumla baş edebilmek için ömrünü kısıtladığı devirleri anlatan Ann,
“Asla uzun aralıklı seyahatlere çıkamadım, toplumsal etkinliklere katılamadım. Dışarıdaysam ve tuvalete gitmek zorunda kalırsam her insanın yemek yediği sırada en az kullanılmış olan tuvalete giderdim. İş yerinde diğer birisi varken asla tuvalete gitmezdim. Tuvaleti boş yakalayabilmek için fazlaca beklemem gerekirdi ve bu yüzden tekraren idrar yolu enfeksiyonu geçirdim” diyor.
HADİSELERİN YÜZDE 90’INI ERKEKLER OLUŞTURUYOR
Ürolog Tim Whittlestone, paruresis olaylarının yüzde 90’ını adamların oluşturduğu bilgisini veriyor ve bunun sebebini ise erkek tuvaletlerinde pisuarların sisteminin birbirine yakın olması olarak gösteriyor.
Whittlestone, hastalarının yüzde 70’inin toplum ortasında idrar yapma konusunda tasa duyduğundan bahsediyor, “senelerdır tatil yapmamış, flört etmekten ve eş bulmaktan kaçınan, aile etkinliklerinden, çocuklarının hoş anlarından yoksun kalan ve hatta bu sorun niçiniyle iş tekliflerini reddeden insanlara yardım ettim” diye konuşuyor.
EN ÖNEMLİ YAN TESİRİ BÖBREK YETMEZLİĞİ
Dışarıda tuvalete gidememe probleminin mesane enfeksiyonları başta olmak üzere biroldukca fizikî soruna yol açabildiğini de anlayan Whittlestone, o meseleleri şu biçimde anlatıyor:
“İdrara çıkmayı geciktirmek mevcut bakterilerin çoğalmasına müsaade veriyor ve hem de mesanenin gerilemesine de niye oluyor. İşte bu biçimde mesaneyi boşaltmak daha da zorlaşıyor zira idrar yaparken mesanenizi kasarsınız. Mesane elastikiyetini kaybederse idrara çıkma süreci düzgün gerçekleşemez. Bu, hastaların mesanelerini olağan bir biçimde boşaltamayacakları manasına geliyor. Sonuç olarak yeni idrar yapılmış olsa bile bir daha gitme dürtüsü yaşanıyor.”
Whittlestone, üşengeç mesane sendromunun en önemli yan etkisinin böbrek yetmezliği olduğunu, gördüğü böbrek yetmezliği olaylarının yüzde 10 ila 15’inin paruresis’e bağlı olduğunu söylüyor.
Tuvaletleri kullanma fobisi 16 yaşındaki kızın hayatına mal oldu
Tuvaletleri kullanma fobisi 16 yaşındaki kızın hayatına mal oldu İngiltere’de 2015 yılında tuvalet fobisi yüzünden otizmli16 yaşındaki Emily Titterington hayatını kaybetmişti.
8 hafta boyunca tuvalete gitmeyi reddeden Titterington, hiç bir bağırsak hareketi olmadan 8 hafta geçirdi. Bağırsağındaki dışkılar adeta bir taşa dönüştü. Çıkış olmayınca beden içerisinde daima büyüyen bağırsak, göğüs boşluğuna kadar ulaştı ve kalp krizini tetikledi.
Uzun müddettir tuvalet sorunu yaşadığı belirtilen kızın 16 yaşındaki aslında uygun bir tedaviyle kurtarılabileceği öğrenildi ancak genç kızın annesi, Emily’nin daima tedavi görmeyi reddettiğini söylemiş oldu.
Tuvaletleri kullanma fobisi 16 yaşındaki kızın hayatına mal oldu
Tuvaletleri kullanma fobisi 16 yaşındaki kızın ömrüne mal oldu İngiltere’de 2015 yılında tuvalet fobisi yüzünden otizmli16 yaşındaki Emily Titterington hayatını kaybetmişti.
8 hafta boyunca tuvalete gitmeyi reddeden Titterington, hiç bir bağırsak hareketi olmadan 8 hafta geçirdi. Bağırsağındaki dışkılar adeta bir taşa dönüştü. Çıkış olmayınca beden içerisinde daima büyüyen bağırsak, göğüs boşluğuna kadar ulaştı ve kalp krizini tetikledi.
Uzun müddettir tuvalet sorunu yaşadığı belirtilen kızın 16 yaşındaki aslında uygun bir tedaviyle kurtarılabileceği öğrenildi ama genç kızın annesi, Emily’nin daima tedavi görmeyi reddettiğini söylemiş oldu.
DIŞARIDA İNANÇSIZ HİSSETMEK TUVALETE GİRMEYE MAHZUR OLUYOR
Bu sendromun altında yatan ruhsal niçinleri ve sorunun tahlili için nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş ile konuştuk.
Kendi konutunun haricinde tuvalete gidemeyen insanların bu davranışlarının en kıymetli niçininin kendi alanının daha konforlu ve inançta olmasından kaynaklandığını düşünen Ateş, tuvaleti kullanma esnasında utanmaya sebep olabilecek bir biçimde sesin ya da kokunun fark edilmesi üzere tasalardan dolayı bu insanların tuvalete gitmekten kaçındığını söylüyor.
“Tedirginlik, dert ve gerilim bizim kaslarımızın daha fazla kasılmasına sebep olur. Kendi konutlarımızda rahat olunduğu vakit kaslar daha fazla gevşer. ötürüsıyla dışarıda kendimizi inançsız hissettiğimiz bir ortamda tuvalete girmek bizim için epeyce rahat bir durum değildir” diyen Ateş, bunu fazlaca rahat bir biçimde yapabilen insanların da olduğunu ekliyor.
BEBEKLİK DEVRİNDEKİ TUVALET EĞİTİMİ ÇOK DEĞERLİ
Bu sorunun temelinde aslında bebeklik periyodundaki tuvalet eğitiminden kaynaklanan şahsi farkların da tesirli olduğunu söyleyen Ateş, şayet bu vakitte bebek, epey fazla bunun utancını, suçluluk hissini hayatışsa yahut tuvalet tutma dediğimiz bir davranışı, hareketi gerçekleştiriyorsa, bu hususta hayli fazla eleştiriliyorsa, yargılandıysa, küçük düştüyse, yetişkinlikte de bu şahısların tuvalet tutma konusunda sorunlar yaşayabileceğinden bahsediyor.
Berkay Ateş, “Eğer dışarıda tuvalete gidememe sorunu ömür kalitesini bozacak seviyede o kişinin hayatını etkiliyorsa evvela kişinin bunun farkına varması gerekir. Bu korkunun ortaya çıkmasının sebeplerine götüren ya da bunlara yol açan her şeyin gerçek bir biçimde kıymetlendirilmesi gerekiyor. Kişinin bunların farkına varıp tahlil edebilecek bir hale gelmesi lazım” diyor. Ateş, bu sorunu yaşayan kişinin bunlarla ilgili ufak tefek yüzleşme davranışları yahut daha rasyonel ve gerçekçi fikirlerle bu davranışını değiştirmeye ufak ufak adımlar atabileceğini söylüyor.
HİSLERİNİ İÇİNE ATAN, BASTIRANLARDA DAHA SIK YAŞANIYOR
Şayet bu şahısların kendi başlarına sorunu çözmekte zorlanırlarsa kesinlikle bir takviye almaları gerektiğinin altını çizen Ateş, küçük çocuklarda bu sorunlarla karşılaşan ailelere tavsiyelerde bulunuyor ve şunları söylüyor:
“İçine hayli fazla şeyi atan, hislerini epey fazla dışa vuramayan bireylerde bu biçimde sorunlar yaşanabilir. Şayet bir çocukta uzun mühlet tuvaletini tutma davranışı fark edilirse erişkinlik periyoduna gelmedilk evvel kesinlikle bir çocuk terapisine ya da gelişim psikoloğuna yönlendirilmesinde yarar var. Bu bahsin altında ferdi ruhsal sebepler yatıyor olabilir.”
Çok fazla para harcayan ve saçan şahısların daha fazla tuvalete çıktığı, para harcamayan tavırlı bireylerin tuvaletini tutan beşerler olduğunu öne süren teorilerin olduğunu da kelamlarına ekleyen Ateş, “Eğer bir çocuk tuvaletini yapmak istemiyorsa, bunu ebeveyn fark etmeli ve niye bu kadar fazla utanç duyduğunu, niçin bu mevzudan dolayı suçluluk hissettiğini sorgulamalı. Bunun olağan bir müddetç olduğunu, doğal olduğunu bir çocuğun bunu yapmasından dolayı kendini hatalı hissetmemesi gerektiğini ona anlatmalı” diyor.
‘ÇOCUKLUK TRAVMALARIMIZ TETİKLEYEBİLİR’
Berkay Ateş, “Hepimizin çocukluk devrimizde tuvaletimizi tutama ile ilgili kimi travmalarımız da vardır. Çocukluk devrinde tuvaletini tutamayan insanların gelecekte bu mevzuda daha fazla zorlanmaya başladığını görüyoruz. Bunların bir kabahat olmadığını, utanılacak bir şey olmadığını, bunun son derece insani olduğunu çocuklarımıza öğretmemiz gerekir” diyerek çocukları küçük düşürmeden, utandırmadan, yargılamadan onlara yaklaşmanın ve gerçek yönlendirme yapılması gerektiğini vurguluyor.
MESANE PATLAYARAK PARÇALANABİLİR
Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Berkan Reşorlu, uzun müddet idrar tutmanın ziyanlarını sorduğumuzda şu sözlerle karşılık veriyor:
“Beşerler günde ortalama 4 – 6 kere idrara çıkmalıdır. Lakin vakit zaman çağdaş hayatın getirdiği baskılar bizi idrarımızı tutmaya zorlayabilir. Mesane 150 – 200 ml idrarla dolduğunda kişi sıkışma hissetmeye başlamakta, 400 – 500 ml’de ise bu his dayanılmaz hal almaktadır. Mesane idrarla dgayet bir noktaya kadar gerilmeye devam eder lakin kişi idrar yapmamakta ısrar ederse bir noktadan daha sonra istemsiz olarak idrar kaçırabilir, idrar üretimi durup böbrek yetmezliğine girebilir ya da çok gerilen mesane patlayarak parçalanabilir.”
Reşorlu, daima idrar tutmanın ve hayli sıkışınca idrara gitmenin mesanenin gerilmesine ve yıllar içerisinde kapasitesinin artarak genişlemesine yol açtığını, mesanede vakit ortasında gelişen bu genişlemenin sebebinin bir refleks olarak içerideki basıncı sabit tutmak, bu sayede idrar kaçmasını ve böbrek yetmezliğini önlemek olduğunu belirtiyor.
BAKTERİLER ÜRÜYOR, ENFEKSİYON OLUŞUYOR
“seneler ortasında gelişen bu kapasite artışı mesanenin duvar yapısını bozar, mesanenin idrar boşaltma işlevini sağlıklı ve düzgün yapamaz hale getirir. Genişleyen ve kasılma işlevini gereğince gerçekleştiremeyen mesane idrarı tam olarak boşaltamaz hale gelir” diyen Doç. Dr. Reşorlu, mesane içerisinde daima idrar kalmasının kişinin sık olarak tuvalete çıkmasına ve hayat kalitesinin bozulmasına niye olduğunu, çarçabuk bakterilerin üremesine ve sık idrar yolu enfeksiyonu geçirilmesine yol açtığını kelamlarına ekliyor.
Mesanenin yapısının bozulmasının böbrekleri de olumsuz eklediğini belirten Reşorlu, idrar kaçırma meselelerinin yaşanabileceğini, ayrıyeten idrarın mesaniçin böbreklere kaçmasını önleyen yapının daima idrar tutan bireylerde hasar goreceğini, bu durum hayatı tehdit eden yinelayan böbrek enfeksiyonlarına niye olurak böbrek yetmezliği tablosu geliştirebileceğini söylüyor.
ERKEN BOŞALMA VE SERTLEŞME PROBLEMLERİNE niye OLABİLİR
Pekala idrar tutma hastalığı, üreme ve cinsel sıhhati nasıl etkiliyor?
Reşorlu, idrar tutma alışkanlığının kişinin üreme ve cinsel sıhhati üzerine direkt bir etkisinin olmadığını lakin uzun devirde mesane işlev bozukluğuna bağlı gelişebilecek idrar yolu enfeksiyonlarının erkeklerde testisleri etkileyerek sperm kıymetlerinin düşmesine, sperm kanallarını tıkayarak kısırlığa, prostat iltihaplanmasına niye olurak erken boşalma ve sertleşme sıkıntılarına yol açabileceğini belirtiyor.
38 yaşındaki H.K. çocukluğundan beri tuvaletin tutma eğiliminde. “Benim mesanem artık pek utangaç değil, aştı utangaçlığını. Ancak kimi sfinkter kaslarımın hala çok utangaç olduğunu söyleyebilirim” diyor ve yaşadığı sorunu bizimle paylaşıyor.
Liseyi bitirene kadar okulda tuvalete girmemek için elimden geleni yaptım. Bunda tuvaletlerin pak olmamasının da hissesi epeyce büyüktü. Bu niçinle kreşte zorla yatırıldığım bir öğlen uykusunda hiç adetim olmamasına karşın altıma kaçırmışlığım da var. Zira tuvaletler makus kokuyordu ve ben bu niçinle uyku öncesi tuvaletimi yap(a)mamıştım. (Bu olaydan daha sonra nefret ettiğim kreşe de tekrar gdolayılmedim aslına bakarsanız.)İlkokul ve daha sonrasında sabah kalkınca konutta giriyordum tuvalete. daha sonra öğle yemeğe meskene gidersem öğle, olmadı akşama kadar bekliyordum. Fakat üniversite için konuttan ayrılınca mecbur dünya değişti. her neyse ki kaldığım yurtta her dairenin özel tuvaleti vardı. 3-4 kişi ortak kullanıyorduk bir tuvaleti. Hepsi de arkadaşım olduğundan “umumi tuvalet” tesiri yapmıyordu. Bir biçimde orta yolu bulmuş oldum bu biçimdece.Diğer yandan idrar muhtaçlığı için kütüphanede, kantinde, yemek için gittiğimiz yerlerde tuvalete girmeye de yavaş yavaş alıştım. Hatta saatler süren şehirlerarası seyahatlerde mola yerlerinin tuvaletlerini bile kullanmaya başladım. Şu an bu hususta çok rahatım. Ancak bir daha de iş yerinde daima tıpkı kabine girmeye dikkat etmek üzere minik “hassasiyetlerim” yok değil.Dışkı ise farklı bir dünya. Bir yerde birinci sefer yatıya kaldıysam, tatil için bir otele yerleştiysem, hatta kendi evimden annemlerin meskenine gittiysem bile birinci birkaç gün alışma sürecinde tuvalet yapmam fazlaca sıkıntı hatta imkansız. Vakit zaman diğer bir yere gitmeme bile gerek yok. Uyandıktan daha sonraki birinci bir saat ortasında tuvalete gitmezsem, daha sonra bütün gün konutta olsam bile tuvaletimi yapmam mümkün değil. bu biçimde günlerde davul üzere şiş bir karınla yaşamak zorunda kalıyorum.
ÇAĞDAŞ HAYATA GEÇMEDEN EVVEL BU TÜRLÜ DEĞİLDİ
Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Salih Boğa, “İnsanoğlu evrimleşip, çağdaş hayata geçmedilk evvel tabiattaki hayvanlarla yaşarken, her insan dışkısı geldiği anda yapıyor ve gazını da çıkıyordu. Çağdaş hayata bağdaşmasa da normali buydu” diyor ve tıbbi olarak günde üç kere dışkılamak ile üç günde bir dışkılamak içindeki her türlü sayının olağan olduğunu, üç günde bir seferden az dışkılamaya ya da ıkınarak ve epeyce sert dışkı çıkarmaya da kabızlık dendiğini anlatıyor.
HİSSEDİLDİĞİ ANDA UYGUN VAKİTTE DIŞKI ÇIKARILMALI
Uzun mühlet dışkıyı tutmayı alışkanlık haline getirmenin ne üzere sıhhat problemlerine yol açtığını sorduğumuz Boğa, günde yaklaşık 150-200 gram dışkının rektuma (kalın bağırsağın son kısmı) ulaşıp depolandığını, hissedildiği birinci anda olmasa da, birinci uygun vakitte bu dışkının kişinin kendini rahat hissedeceği bir tuvalete giderek çıkarılması gerektiğini söylüyor.
“Kişinin kendini rahat hissetmesi izafi bir kavram olduğu için bu biçimde bir tuvalet yoksa ya da kişi kendini rahat hissetmiyorsa dışkılama ertelenecek ve o an dışkılama isteği ve işlevi başlayan bağırsağa müdahale edilmiş olacaktır. Hala bağırsakta kalan dışkının ortasındaki su ölçüsü (normalde dışkının yarıdan fazlası sudur) kalın bağırsağın olağan işlevi gereği su emilmeye devam edeceği için daha da azalacak ve dışkı daha da sertleşecektir” diyen Boğa, şayet bu dışkılama epey ertelenirse ve kalın bağırsakta birikip suyu fazla emildiğinden çok sert hale gelirse sertleşmiş ve taşlaşmış dışkı (fekalom) probleminin yaşanacağını anlatıyor.
Boğa, “Bu basamaktan daha sonra tuvalete gidilse bile o taşlaşmış dışkıyı makattan dışarı çıkarmakta kuvvetlik çekilir ve kronik kabızlık başlar. bu biçimde durumlarda gerektiğinde el ya da kolonoskopiyle bu taşlaşmış dışkının boşaltılması hastayı rahatlatmanın tek yoludur” diyor.
Uzmanlar, dışarıda tuvalete gitmek istemeyen insan sayısının hiç de azımsanmayacak kadar fazla olduğunu söylüyor. Fakat bunu titizlik ya da itina üzere kavramlarla ilişkilendirmek epey yanlış. Zira uzmanlar bu durumu paruresis ya da halk içinde bilinen ismi ile ‘utangaç mesane’ olarak isimlendiriyor ve uzun vadede epey önemli sıhhat meselelerine hatta böbrek yetmezliğine dahi yol açabileceğini söylüyor.
Bir toplumsal algı korku bozukluğu olarak kabul edilen utangaç mesane sendromu, oburlarının yanında ve dışarıda tuvalete girememe durumunu kapsıyor.
TUVALETE GİTMEMEK İÇİN SU BİLE İÇMİYORDU
Dünyada 17 milyon kişinin yaşadığı utangaç mesane sıkıntısından mustarip olan biri de Ian Harris idi. hayatının tüm odak noktası meskenden ayrıldığında tuvaleti kullanmamak zorunda kalmamak olan Harris bu mevzuda o denli hassastı ki, sabah işe giderken ve akşam konuta dönene kadar gün ortasında bir yudum dahi su içmiyordu.
59 yaşındaki Harris yaşadığı durumu, “Beni dışarıda tuvalete gitmekten alıkoyan en büyük sebep bir oburunun varlığıydı. İzlenmekten ya da dinlenmekten korkuyordum” kelamlarıyla anlatıyor.
Utangaç mesane sendromu yaşayanlar, ofisteki, restoranlardaki, kafelerdeki, arkadaşlarının ya da bir oburunun konutundaki ve hatta kendi konutlarındaki tuvaleti kullanmaktan kaçınabiliyorlar. Bu dert kimi vakit o kadar ağır hale geliyor ki, fizikî olarak idrar çıkmayı dahi zorlaştırabiliyor.
Ian Harris’in durumu gençken yavaş yavaş başladı ve 20 yıl boyunca hayatının her alanını etkiledi. ABD, Worcester’ta eşiyle birlikte yaşayan Harris, “Dünyada bu sorunu yaşayan tek kişi olduğumu hissettim. Birinci başlarda kimseye söyleyemedim, bununla baş etmek için stratejiler geliştirmeye çalıştım” diyor ve şöyleki anlatıyor:
“Üniversitedeyken barlara, cümbüş yerlerine gitmezdim. Çalışmaya başladığımda da tüm iş günü boyunca sıvı tüketmezdim. Beşerler düşük sıvı alımım hakkında yorum yaparlardı.”
İş yerinde konumu yükselmeye başladıkça öteki meseleler da yaşamaya başlayan Harris, “İşim gereği epeyce sık seyahat etmek durumunda kaldım. Uzun seyahatler sırasında bile hiç bir şey içmedim. Uzun vadede fizikî bir hasar almadığım için hayli şanslıyım” diyor.
BEKLEMEKTEN İDRAR YOLU ENFEKSİYONU GEÇİRDİ
Emekli bir plak satıcısı olan 64 yaşındaki kocası Steve ile İngiltere, Carlisle’de yaşayan Ann da utangaç mesane sendromu yaşayanlardandı. Bu durumla baş edebilmek için ömrünü kısıtladığı devirleri anlatan Ann,
“Asla uzun aralıklı seyahatlere çıkamadım, toplumsal etkinliklere katılamadım. Dışarıdaysam ve tuvalete gitmek zorunda kalırsam her insanın yemek yediği sırada en az kullanılmış olan tuvalete giderdim. İş yerinde diğer birisi varken asla tuvalete gitmezdim. Tuvaleti boş yakalayabilmek için fazlaca beklemem gerekirdi ve bu yüzden tekraren idrar yolu enfeksiyonu geçirdim” diyor.
HADİSELERİN YÜZDE 90’INI ERKEKLER OLUŞTURUYOR
Ürolog Tim Whittlestone, paruresis olaylarının yüzde 90’ını adamların oluşturduğu bilgisini veriyor ve bunun sebebini ise erkek tuvaletlerinde pisuarların sisteminin birbirine yakın olması olarak gösteriyor.
Whittlestone, hastalarının yüzde 70’inin toplum ortasında idrar yapma konusunda tasa duyduğundan bahsediyor, “senelerdır tatil yapmamış, flört etmekten ve eş bulmaktan kaçınan, aile etkinliklerinden, çocuklarının hoş anlarından yoksun kalan ve hatta bu sorun niçiniyle iş tekliflerini reddeden insanlara yardım ettim” diye konuşuyor.
EN ÖNEMLİ YAN TESİRİ BÖBREK YETMEZLİĞİ
Dışarıda tuvalete gidememe probleminin mesane enfeksiyonları başta olmak üzere biroldukca fizikî soruna yol açabildiğini de anlayan Whittlestone, o meseleleri şu biçimde anlatıyor:
“İdrara çıkmayı geciktirmek mevcut bakterilerin çoğalmasına müsaade veriyor ve hem de mesanenin gerilemesine de niye oluyor. İşte bu biçimde mesaneyi boşaltmak daha da zorlaşıyor zira idrar yaparken mesanenizi kasarsınız. Mesane elastikiyetini kaybederse idrara çıkma süreci düzgün gerçekleşemez. Bu, hastaların mesanelerini olağan bir biçimde boşaltamayacakları manasına geliyor. Sonuç olarak yeni idrar yapılmış olsa bile bir daha gitme dürtüsü yaşanıyor.”
Whittlestone, üşengeç mesane sendromunun en önemli yan etkisinin böbrek yetmezliği olduğunu, gördüğü böbrek yetmezliği olaylarının yüzde 10 ila 15’inin paruresis’e bağlı olduğunu söylüyor.
Tuvaletleri kullanma fobisi 16 yaşındaki kızın hayatına mal oldu
Tuvaletleri kullanma fobisi 16 yaşındaki kızın hayatına mal oldu İngiltere’de 2015 yılında tuvalet fobisi yüzünden otizmli16 yaşındaki Emily Titterington hayatını kaybetmişti.
8 hafta boyunca tuvalete gitmeyi reddeden Titterington, hiç bir bağırsak hareketi olmadan 8 hafta geçirdi. Bağırsağındaki dışkılar adeta bir taşa dönüştü. Çıkış olmayınca beden içerisinde daima büyüyen bağırsak, göğüs boşluğuna kadar ulaştı ve kalp krizini tetikledi.
Uzun müddettir tuvalet sorunu yaşadığı belirtilen kızın 16 yaşındaki aslında uygun bir tedaviyle kurtarılabileceği öğrenildi ancak genç kızın annesi, Emily’nin daima tedavi görmeyi reddettiğini söylemiş oldu.
Tuvaletleri kullanma fobisi 16 yaşındaki kızın hayatına mal oldu
Tuvaletleri kullanma fobisi 16 yaşındaki kızın ömrüne mal oldu İngiltere’de 2015 yılında tuvalet fobisi yüzünden otizmli16 yaşındaki Emily Titterington hayatını kaybetmişti.
8 hafta boyunca tuvalete gitmeyi reddeden Titterington, hiç bir bağırsak hareketi olmadan 8 hafta geçirdi. Bağırsağındaki dışkılar adeta bir taşa dönüştü. Çıkış olmayınca beden içerisinde daima büyüyen bağırsak, göğüs boşluğuna kadar ulaştı ve kalp krizini tetikledi.
Uzun müddettir tuvalet sorunu yaşadığı belirtilen kızın 16 yaşındaki aslında uygun bir tedaviyle kurtarılabileceği öğrenildi ama genç kızın annesi, Emily’nin daima tedavi görmeyi reddettiğini söylemiş oldu.
DIŞARIDA İNANÇSIZ HİSSETMEK TUVALETE GİRMEYE MAHZUR OLUYOR
Bu sendromun altında yatan ruhsal niçinleri ve sorunun tahlili için nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini Uzman Klinik Psikolog Berkay Ateş ile konuştuk.
Kendi konutunun haricinde tuvalete gidemeyen insanların bu davranışlarının en kıymetli niçininin kendi alanının daha konforlu ve inançta olmasından kaynaklandığını düşünen Ateş, tuvaleti kullanma esnasında utanmaya sebep olabilecek bir biçimde sesin ya da kokunun fark edilmesi üzere tasalardan dolayı bu insanların tuvalete gitmekten kaçındığını söylüyor.
“Tedirginlik, dert ve gerilim bizim kaslarımızın daha fazla kasılmasına sebep olur. Kendi konutlarımızda rahat olunduğu vakit kaslar daha fazla gevşer. ötürüsıyla dışarıda kendimizi inançsız hissettiğimiz bir ortamda tuvalete girmek bizim için epeyce rahat bir durum değildir” diyen Ateş, bunu fazlaca rahat bir biçimde yapabilen insanların da olduğunu ekliyor.
BEBEKLİK DEVRİNDEKİ TUVALET EĞİTİMİ ÇOK DEĞERLİ
Bu sorunun temelinde aslında bebeklik periyodundaki tuvalet eğitiminden kaynaklanan şahsi farkların da tesirli olduğunu söyleyen Ateş, şayet bu vakitte bebek, epey fazla bunun utancını, suçluluk hissini hayatışsa yahut tuvalet tutma dediğimiz bir davranışı, hareketi gerçekleştiriyorsa, bu hususta hayli fazla eleştiriliyorsa, yargılandıysa, küçük düştüyse, yetişkinlikte de bu şahısların tuvalet tutma konusunda sorunlar yaşayabileceğinden bahsediyor.
Berkay Ateş, “Eğer dışarıda tuvalete gidememe sorunu ömür kalitesini bozacak seviyede o kişinin hayatını etkiliyorsa evvela kişinin bunun farkına varması gerekir. Bu korkunun ortaya çıkmasının sebeplerine götüren ya da bunlara yol açan her şeyin gerçek bir biçimde kıymetlendirilmesi gerekiyor. Kişinin bunların farkına varıp tahlil edebilecek bir hale gelmesi lazım” diyor. Ateş, bu sorunu yaşayan kişinin bunlarla ilgili ufak tefek yüzleşme davranışları yahut daha rasyonel ve gerçekçi fikirlerle bu davranışını değiştirmeye ufak ufak adımlar atabileceğini söylüyor.
HİSLERİNİ İÇİNE ATAN, BASTIRANLARDA DAHA SIK YAŞANIYOR
Şayet bu şahısların kendi başlarına sorunu çözmekte zorlanırlarsa kesinlikle bir takviye almaları gerektiğinin altını çizen Ateş, küçük çocuklarda bu sorunlarla karşılaşan ailelere tavsiyelerde bulunuyor ve şunları söylüyor:
“İçine hayli fazla şeyi atan, hislerini epey fazla dışa vuramayan bireylerde bu biçimde sorunlar yaşanabilir. Şayet bir çocukta uzun mühlet tuvaletini tutma davranışı fark edilirse erişkinlik periyoduna gelmedilk evvel kesinlikle bir çocuk terapisine ya da gelişim psikoloğuna yönlendirilmesinde yarar var. Bu bahsin altında ferdi ruhsal sebepler yatıyor olabilir.”
Çok fazla para harcayan ve saçan şahısların daha fazla tuvalete çıktığı, para harcamayan tavırlı bireylerin tuvaletini tutan beşerler olduğunu öne süren teorilerin olduğunu da kelamlarına ekleyen Ateş, “Eğer bir çocuk tuvaletini yapmak istemiyorsa, bunu ebeveyn fark etmeli ve niye bu kadar fazla utanç duyduğunu, niçin bu mevzudan dolayı suçluluk hissettiğini sorgulamalı. Bunun olağan bir müddetç olduğunu, doğal olduğunu bir çocuğun bunu yapmasından dolayı kendini hatalı hissetmemesi gerektiğini ona anlatmalı” diyor.
‘ÇOCUKLUK TRAVMALARIMIZ TETİKLEYEBİLİR’
Berkay Ateş, “Hepimizin çocukluk devrimizde tuvaletimizi tutama ile ilgili kimi travmalarımız da vardır. Çocukluk devrinde tuvaletini tutamayan insanların gelecekte bu mevzuda daha fazla zorlanmaya başladığını görüyoruz. Bunların bir kabahat olmadığını, utanılacak bir şey olmadığını, bunun son derece insani olduğunu çocuklarımıza öğretmemiz gerekir” diyerek çocukları küçük düşürmeden, utandırmadan, yargılamadan onlara yaklaşmanın ve gerçek yönlendirme yapılması gerektiğini vurguluyor.
MESANE PATLAYARAK PARÇALANABİLİR
Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Berkan Reşorlu, uzun müddet idrar tutmanın ziyanlarını sorduğumuzda şu sözlerle karşılık veriyor:
“Beşerler günde ortalama 4 – 6 kere idrara çıkmalıdır. Lakin vakit zaman çağdaş hayatın getirdiği baskılar bizi idrarımızı tutmaya zorlayabilir. Mesane 150 – 200 ml idrarla dolduğunda kişi sıkışma hissetmeye başlamakta, 400 – 500 ml’de ise bu his dayanılmaz hal almaktadır. Mesane idrarla dgayet bir noktaya kadar gerilmeye devam eder lakin kişi idrar yapmamakta ısrar ederse bir noktadan daha sonra istemsiz olarak idrar kaçırabilir, idrar üretimi durup böbrek yetmezliğine girebilir ya da çok gerilen mesane patlayarak parçalanabilir.”
Reşorlu, daima idrar tutmanın ve hayli sıkışınca idrara gitmenin mesanenin gerilmesine ve yıllar içerisinde kapasitesinin artarak genişlemesine yol açtığını, mesanede vakit ortasında gelişen bu genişlemenin sebebinin bir refleks olarak içerideki basıncı sabit tutmak, bu sayede idrar kaçmasını ve böbrek yetmezliğini önlemek olduğunu belirtiyor.
BAKTERİLER ÜRÜYOR, ENFEKSİYON OLUŞUYOR
“seneler ortasında gelişen bu kapasite artışı mesanenin duvar yapısını bozar, mesanenin idrar boşaltma işlevini sağlıklı ve düzgün yapamaz hale getirir. Genişleyen ve kasılma işlevini gereğince gerçekleştiremeyen mesane idrarı tam olarak boşaltamaz hale gelir” diyen Doç. Dr. Reşorlu, mesane içerisinde daima idrar kalmasının kişinin sık olarak tuvalete çıkmasına ve hayat kalitesinin bozulmasına niye olduğunu, çarçabuk bakterilerin üremesine ve sık idrar yolu enfeksiyonu geçirilmesine yol açtığını kelamlarına ekliyor.
Mesanenin yapısının bozulmasının böbrekleri de olumsuz eklediğini belirten Reşorlu, idrar kaçırma meselelerinin yaşanabileceğini, ayrıyeten idrarın mesaniçin böbreklere kaçmasını önleyen yapının daima idrar tutan bireylerde hasar goreceğini, bu durum hayatı tehdit eden yinelayan böbrek enfeksiyonlarına niye olurak böbrek yetmezliği tablosu geliştirebileceğini söylüyor.
ERKEN BOŞALMA VE SERTLEŞME PROBLEMLERİNE niye OLABİLİR
Pekala idrar tutma hastalığı, üreme ve cinsel sıhhati nasıl etkiliyor?
Reşorlu, idrar tutma alışkanlığının kişinin üreme ve cinsel sıhhati üzerine direkt bir etkisinin olmadığını lakin uzun devirde mesane işlev bozukluğuna bağlı gelişebilecek idrar yolu enfeksiyonlarının erkeklerde testisleri etkileyerek sperm kıymetlerinin düşmesine, sperm kanallarını tıkayarak kısırlığa, prostat iltihaplanmasına niye olurak erken boşalma ve sertleşme sıkıntılarına yol açabileceğini belirtiyor.
38 yaşındaki H.K. çocukluğundan beri tuvaletin tutma eğiliminde. “Benim mesanem artık pek utangaç değil, aştı utangaçlığını. Ancak kimi sfinkter kaslarımın hala çok utangaç olduğunu söyleyebilirim” diyor ve yaşadığı sorunu bizimle paylaşıyor.
Liseyi bitirene kadar okulda tuvalete girmemek için elimden geleni yaptım. Bunda tuvaletlerin pak olmamasının da hissesi epeyce büyüktü. Bu niçinle kreşte zorla yatırıldığım bir öğlen uykusunda hiç adetim olmamasına karşın altıma kaçırmışlığım da var. Zira tuvaletler makus kokuyordu ve ben bu niçinle uyku öncesi tuvaletimi yap(a)mamıştım. (Bu olaydan daha sonra nefret ettiğim kreşe de tekrar gdolayılmedim aslına bakarsanız.)İlkokul ve daha sonrasında sabah kalkınca konutta giriyordum tuvalete. daha sonra öğle yemeğe meskene gidersem öğle, olmadı akşama kadar bekliyordum. Fakat üniversite için konuttan ayrılınca mecbur dünya değişti. her neyse ki kaldığım yurtta her dairenin özel tuvaleti vardı. 3-4 kişi ortak kullanıyorduk bir tuvaleti. Hepsi de arkadaşım olduğundan “umumi tuvalet” tesiri yapmıyordu. Bir biçimde orta yolu bulmuş oldum bu biçimdece.Diğer yandan idrar muhtaçlığı için kütüphanede, kantinde, yemek için gittiğimiz yerlerde tuvalete girmeye de yavaş yavaş alıştım. Hatta saatler süren şehirlerarası seyahatlerde mola yerlerinin tuvaletlerini bile kullanmaya başladım. Şu an bu hususta çok rahatım. Ancak bir daha de iş yerinde daima tıpkı kabine girmeye dikkat etmek üzere minik “hassasiyetlerim” yok değil.Dışkı ise farklı bir dünya. Bir yerde birinci sefer yatıya kaldıysam, tatil için bir otele yerleştiysem, hatta kendi evimden annemlerin meskenine gittiysem bile birinci birkaç gün alışma sürecinde tuvalet yapmam fazlaca sıkıntı hatta imkansız. Vakit zaman diğer bir yere gitmeme bile gerek yok. Uyandıktan daha sonraki birinci bir saat ortasında tuvalete gitmezsem, daha sonra bütün gün konutta olsam bile tuvaletimi yapmam mümkün değil. bu biçimde günlerde davul üzere şiş bir karınla yaşamak zorunda kalıyorum.
ÇAĞDAŞ HAYATA GEÇMEDEN EVVEL BU TÜRLÜ DEĞİLDİ
Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Salih Boğa, “İnsanoğlu evrimleşip, çağdaş hayata geçmedilk evvel tabiattaki hayvanlarla yaşarken, her insan dışkısı geldiği anda yapıyor ve gazını da çıkıyordu. Çağdaş hayata bağdaşmasa da normali buydu” diyor ve tıbbi olarak günde üç kere dışkılamak ile üç günde bir dışkılamak içindeki her türlü sayının olağan olduğunu, üç günde bir seferden az dışkılamaya ya da ıkınarak ve epeyce sert dışkı çıkarmaya da kabızlık dendiğini anlatıyor.
HİSSEDİLDİĞİ ANDA UYGUN VAKİTTE DIŞKI ÇIKARILMALI
Uzun mühlet dışkıyı tutmayı alışkanlık haline getirmenin ne üzere sıhhat problemlerine yol açtığını sorduğumuz Boğa, günde yaklaşık 150-200 gram dışkının rektuma (kalın bağırsağın son kısmı) ulaşıp depolandığını, hissedildiği birinci anda olmasa da, birinci uygun vakitte bu dışkının kişinin kendini rahat hissedeceği bir tuvalete giderek çıkarılması gerektiğini söylüyor.
“Kişinin kendini rahat hissetmesi izafi bir kavram olduğu için bu biçimde bir tuvalet yoksa ya da kişi kendini rahat hissetmiyorsa dışkılama ertelenecek ve o an dışkılama isteği ve işlevi başlayan bağırsağa müdahale edilmiş olacaktır. Hala bağırsakta kalan dışkının ortasındaki su ölçüsü (normalde dışkının yarıdan fazlası sudur) kalın bağırsağın olağan işlevi gereği su emilmeye devam edeceği için daha da azalacak ve dışkı daha da sertleşecektir” diyen Boğa, şayet bu dışkılama epey ertelenirse ve kalın bağırsakta birikip suyu fazla emildiğinden çok sert hale gelirse sertleşmiş ve taşlaşmış dışkı (fekalom) probleminin yaşanacağını anlatıyor.
Boğa, “Bu basamaktan daha sonra tuvalete gidilse bile o taşlaşmış dışkıyı makattan dışarı çıkarmakta kuvvetlik çekilir ve kronik kabızlık başlar. bu biçimde durumlarda gerektiğinde el ya da kolonoskopiyle bu taşlaşmış dışkının boşaltılması hastayı rahatlatmanın tek yoludur” diyor.