Meteorolojinin haritasında ‘fevkalade kuraklık’ tehlikesi

Meteoroloji Genel Müdürlüğü, sıcaklık ve yağış raporlarının akabinde meteorolojik kuraklık ölçümlerinin yapıldığı haritaları da yayımladı. Son üç aylık haritalarda, ülkenin doğusu, güney Ege ve Aksaray, ‘fevkalade kurak’ gösterildi. En son geçen mayısta yayımlanan haritalara nazaran, ülke genelindeki ‘fevkalade kurak’ bölgelerin önemli seviyede arttığı gözlendi.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü, haziran ayı sıcaklık ve yağış değerlendirmesi raporlarının akabinde, bu sefer haziran ayı ve son bir yıllık periyoda ilişkin kuraklık durumunu gösteren haritaları yayımladı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Standart Yağış İndeksi (SPI – Standardized Precipitation Index) ve Olağanın Yüzdesi Metoduna (PNI – Percent of Olağan Index) halinde iki farklı metotla meteorolojik kuraklık haritalarını hazırlıyor.

Meteoroloji’nin temmuz ayının birinci haftasında yayımlanan sıcaklık ve yağış değerlendirmesine ait raporlarda ise Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerindeki yağışların yüzde 98’e varan düşüşler gösterdiği ortaya konuldu. Sıcaklıkların giderek arttığı, yağışların da azaldığı bu süreçte meteorolojik kuraklık boyutları da süratle yükseliyor.


Ülkenin neredeyse yarısı olağanüstü kurak

İki farklı metoda göre ölçümler yapılarak hazırlanan 2021 Haziran Ayı Meteorolojik Kuraklık Durumu haritalarında SPI metodu neticelerina nazaran Doğu Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri olmak üzere ülkenin doğusu, güney Ege ve Aksaray ‘fevkalade kurak’ gösterildi. En son geçen Mayıs’ta yayımlanan haritalara nazaran, ülke genelindeki ‘fevkalade kurak’ bölgelerin önemli seviyede arttığı gözlendi.

Iğdır ve güneyi, Trabzon etrafı, İç Anadolu’nun doğu kısımları, İzmir’in güneyinden itibaren Muğla, Antalya, Karaman, Konya, Adana, Hatay civarları ise ‘oldukca şiddetli kurak’, ‘şiddetli kurak’ ve ‘orta kurak’, bu bölgelere yakın kimi bölgeler de ‘hafifçe’ kurak’ olarak haritada yer alıyor.

Isparta, Burdur, Manisa, Kütahya, Uşak, Afyonkarahisar, Karadeniz’in batı iç kısımları olağan, Samsun’dan Marmara Bölgesi’ne hakikat olan bölge vilayetleri ise yavaşça, orta, fazlaca ve çok nemli gösterildi.


“Bu artık acil durum ve mutlak suretle tedbirler alınması gerekiyor”

PNI metoduna göre hazırlanan haritada da meteorolojik kuraklığın boyutları göz önüne seriliyor. Doğu Karadeniz, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri, Akdeniz’in büyük kısmı, Kuzey Ege ve Denizli’nin bir kısmı Haziran ayında ‘şiddetli kurak’ olarak yer alıyor. Son üç aylık haritada ise ‘şiddetli kurak’ bölgeler, Doğu Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri, Akdeniz, Kuzey Ege ve İç Anadolu’nun güney bölümleri ‘şiddetli kurak’ tehlikesi yaşıyor.

“Son yüzyılda görülmedi”

Haritalara nazaran olağanüstü şiddetli kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya olunduğunu belirten Türkiye Tabiatını Muhafaza Derneği (TTKD) Bilim Danışmanı Tabip Erol Kesici, “Birfazlaca bilim insanı değerlendirmesinde, son yüzyıl içerisinde, bilhassa geçen yıldan itibaren hava sıcaklıklarının giderek artması, yağışların epey kararsızlığının, bugüne kadar görülmediği belirtiyor. Bu artık acil durum ve mutlak suretle tedbirler alınması gerekiyor” dedi.


Doğal göller yükselemiyor

Ocak ayındaki değerlendirmelerde, bugünkü tehlikeye işaret ettiğini hatırlatan Tabip Kesici, “Önümüzdeki bahar ve yaz aylarında ülkemizin epeyce şiddetli kuraklıkla karşı karşıya kalabileceğini söylemiştik. Bugünkü sonuçlara baktığımızda, ülkemizin önemli kısmında meteorolojik açıdan olağanüstü kuraklık yaşandığını görüyoruz. Bu kararın en kıymetli göstergelerinden biri de doğal göller, su kaynaklarının düzeylerinin bir türlü yükselmemesi” diye konuştu.

Su kaynaklarındaki kirlilik epey kıymetli etken

Kararsız yağışlarla göller ve yer altında suyun depo edilememesi niçinleriyle su birikmediğini ve ülkeyi hidrolojik kuraklığa sürüklediğini kaydeden Kesici, hidrolojik kuraklığın da meteorolojik kuraklığı artırdığını söylemiş oldu. Su ve nem şayet olmazsa yağışın da olmayacağını kaydeden Kesici, “Bilhassa tatlı su kaynaklarımızın çok kirlenmesi de epey değerli bir etken” dedi.

“Acilen yabanî ziraî sulamadan vazgeçilmeli”

Türkiye’nin su zengini bir ülke olmadığını vurgulayan Kesici, şu ihtarlarda bulundu:

“Su kıtlığı yaşamaktayız. Su havzaları yanlış kullanılmaktadır ve bu hususta maalesef gerekli tedbirler hala alınmamıştır. Doğal istikrarı bozulan su kaynakları toplumsal, ekonomik biroldukca meseleye niye olacaktır. Ülkemizde uygun olmayan yerlere bilim dışı epeyce sayıda gölet yapılması da bir niçindir. Bugün ülkemizde kullanılan suyun yüzde 75’in üzerindeki kısmı tarımda ve yırtıcı teknikler kullanılmaktadır ve bunun yalnızca yüzde 1-2’si damla sulama biçimlerinden oluşuyor. İvedilikle tüm tarım alanlarında damla sulama sistemlerinin hayata geçirilmesi ve yabanî ziraî sulamadan vazgeçilmesi gerekiyor.”


“Su kesintilerini daha sık yaşayacağız”

İnsanların son aylarda, özellikle üreticiler tarafınca uygun olmayan şartlarda giderek sondajla kuyu açımının hızlandığına dikkat çeken Kesici, “Ve bu durum panik yaratmaktadır. Kuraklık haberlerindeki yoğunluk ve beşerler artık susuzluk krizine girdikleri için tahlili burada aramaya başladılar ve bu fazlaca tehlikeli bir durum. Yer altı sularımız da giderek azaldığı için plansız ve yasal olmayan kuyu açımlarına müsaade verilmemeli. Şu andan itibaren birfazlaca yerde içme suyu bile kısıtlamalı verilmeye başlandı. Tarımda da uygulanmaya başlandı. Önümüzdeki süreçte su kesintisi olaylarını hayli daha sık yaşayacağız” dedi.

Tarım eserleri için tüketilen su ölçüsü

Hem tüketim tıpkı vakitte su kullanmasında her alanda önemli tasarruf tedbirleri alınması ve insanların israftan kaçınması ikazında bulunan Kesici, kimi tarım mamüllerinin üretimi için kullanılan su ölçülerini ise şu biçimde sıraladı:

“1 kilogram domates için 184 litre su, 1 kilogram havuç için 133 litre su, 1 portakal (100 gram) için 50 litre su, 1 elma (100 gram) için 70 litre su, 1 kilogram kırmızı et için 15 bin 455 litre su (813 damacana), 1 hamburger (150 gram biftek) için 2 bin 325 litre su, 1 kilogram kahve için 21 bin litre su, 1 fincan kahve (7 gram) için 140 litre su.”
 
Üst