Erzurum Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Müdahir Özgül, son günlerde Avrupa ve Türkiye’de tesirli olan sağanakların iklim değişikliğinin doğal kararı olduğunu söylemiş oldu. Yağışların devam edeceğini belirten Prof. Dr. Özgül, “Bugüne kadar mevsimsel olarak epeyce az yağış düşen bölgelere epeyce fazla yağış düştüğünü, hiç yağış düşmeyen bölgelere kurak periyodların geçirildiği uzun dönemlerde kurak periyotlar geçiren yerlere fazlaca şiddetli yağışların yağdığını, bunun mal ve can kayıplarına niye olacak boyutlara kadar geldiğini gözlemliyoruz. Bu mümkündür ki iklim değişikliğinin doğal bir kararı olarak bundan daha sonra da devam edecek” dedi.
Erzurum’da Valilik, Büyükşehir Belediyesi ve TEMA Vakfı tarafınca yürütülen ‘İklim Hareket Planı’ çalışma kümesinde yer alan Prof. Dr. Müdahir Özgül, dünya genelinde iklim değişikliği yaşandığını bildirdi. Siyasi, bilimsel platformlarda bunun sebeplerinin araştırıldığını anlatan Özgül, ‘Erzurum İklim Hareket Planı’nı hazırlarken, iklim nesillerinin kaydığını belirlediklerini tabir ederek, şunları söylemiş oldu:
“İklimin jenerasyonları kayıyor, yağış rejimleri kıymetli derecede mevsimsel olarak yahut aylara bakılırsa yer değiştiriyor. Bu hem bitkisel üretimin yapılış biçimini hem arazinin idare halini tıpkı vakitte yöremizde yaygın bitki desenini değiştirebilecek durumlara geldi. örneğin epeyce kurak bir dönemin sonunda şiddetli bir yaz yağmuruyla, bu bir felakete dönüşüyor, toprak erozyonuna dönüşüyor, derelerle ırmaklarla taşınarak hem yerleşim yerlerine ziyan veriyor hem tarım yerlerine ziyan veriyor. Eserin dikildiği yahut ekildiği devirde olmayan yağış, hasat edildiği periyoda denk geliyor. Öngörümüz ve çalışmamız şu istikamettedir; bilhassa bitki desenini bu değişen yağış şartlarına bakılırsa bir daha revize etmek durumundayız. Yazlık ekim mi yapacağız, kışlık ekim mi yapacağız? Erozyona karşı hangi önlemleri hangi devirde daha fazla alacağız ve bunun oluşturacağı taşkınların yerleşim yerlerinde vereceği ziyanları nasıl azaltacağız, bunun tesirlerini tartışmamız lazım. Bu bizim bölgemiz için bu biçimde de dünyada nasıl? Dünyada da gözlemliyor ve okuyoruz, görsel ve yazılı basından takip ediyoruz. Bugüne kadar mevsimsel olarak hayli az yağış düşen bölgelere fazlaca fazla yağış düştüğünü, hiç yağış düşmeyen bölgelere kurak periyodların geçirildiği uzun dönemlerde kurak periyotlar geçiren yerlere epey şiddetli yağışların yağdığını, bunun mal ve can kayıplarına niye olacak boyutlara kadar geldiğini gözlemliyoruz. Bu olasıdır ki iklim değişikliğinin doğal bir kararı olarak bundan daha sonra da devam edecek. İklimle alakalı genelde ziraî meteorolojiyle ilgili de özelde bizim buna nazaran önlemler alıp, buna nazaran çalışmalar yapıp, bu önlemleri evvelinde vatandaşla paylaşıp yahut kamuoyuyla paylaşıp bu mevzuda muhakkak şeyleri oluşturmamız gerekiyor.”
“Toplumda şuur oluşturulmalı”
Çok uzun dönemde iklim değişikliklerinin gözlemlenebildiğini, artık iklimlerdeki sapmaları da kayıt altına alabildiklerini söz eden Prof. Dr. Özgül şu biçimde devam etti:
“Bu sapmaların hangi nesillerde olduğu ölçülebiliyor. Fakat bu kısa bir vadede temel sonuçlarını fazlaca objektif değerlendireceğimiz datalar elde edemeyiz. Doğal olarak uzun dönemler gerekiyor. Bunu uzun devirde gözlemleyebilmemiz için genel dünya üstündeki iklimin davranışlarına baktığımız vakit, bizim de üzerinde oldukcaça durduğumuz ilkbahar yağışlarının azalacağı, yaz yağışlarının artacağı formunda yahut sonbahar yağışlarındaki rejim değişikliklerine bakarak bizim bir daha bir bitki deseni oluşturma, bir daha bir ziraat tutumu geliştirme durumumuzun ortaya çıktığını nasıl söylüyorsak, bu yağışların değiştiği periyotlardaki olumsuz tesirlerini de öncesinden varsayım edebiliriz. Bununla ilgili bilimsel bilgiler de var. Yani ilkbahardan, mayıs ayının sonundan, haziran, temmuz ayının ortasına kadar iki aylık bir dönemde hiç yağmur yağmadığı durumlarda doğal olarak yer kabuğunun üstündeki toprak toz haline geliyor. Hele denetimli kurallarda ziraî idare yapamıyorsanız, meraları yanlışsız kullanamıyorsanız, ormanları hakikat yönetemiyorsanız bunun kararında şiddetli lokal sağanak halinde düşen yaz yağmurlarıyla birlikte ortaya çıkan sonuçlar dramatik hale geliyor. Bu bundan daha sonra da beklenebilir, bunun hali de değişebilir. Bu dönemin kayması örneğin yağışların hiç olmadığı üzere geçen yıl gözlemledik. örneğin, aralık ve ocak aylarında bizim yerelde zemheri olarak nitelendirdiğimiz devirde kar formunda değil de Erzurum’da yağmurlar yağdı, hiç görülmedik bir biçimde. Bu dünyanın öteki yerlerinde de oluyor. Son periyotta gözlemliyoruz. örneğin Avrupa’da epeyce kurak geçen dönemlerde yağış düşmeye başladı. Etraf sorunu olmayan ülkelerde bile, yani erozyonu büyük ölçüde çözmüş ülkelerde bile değerli meselelere, değerli hasarlara hatta can kaybına yol açacak sonuçlar elde etti. Bundan daha sonraki dönemde da bu gözlenebilir. Bununla ilgili önlemleri almak ve bu hususta çalışmak, bu mevzuda ağırlaşmak ve toplumda da değerli derecede şuur oluşturmaya gereksinim olduğunu düşünüyorum.” (DHA)
Erzurum’da Valilik, Büyükşehir Belediyesi ve TEMA Vakfı tarafınca yürütülen ‘İklim Hareket Planı’ çalışma kümesinde yer alan Prof. Dr. Müdahir Özgül, dünya genelinde iklim değişikliği yaşandığını bildirdi. Siyasi, bilimsel platformlarda bunun sebeplerinin araştırıldığını anlatan Özgül, ‘Erzurum İklim Hareket Planı’nı hazırlarken, iklim nesillerinin kaydığını belirlediklerini tabir ederek, şunları söylemiş oldu:
“İklimin jenerasyonları kayıyor, yağış rejimleri kıymetli derecede mevsimsel olarak yahut aylara bakılırsa yer değiştiriyor. Bu hem bitkisel üretimin yapılış biçimini hem arazinin idare halini tıpkı vakitte yöremizde yaygın bitki desenini değiştirebilecek durumlara geldi. örneğin epeyce kurak bir dönemin sonunda şiddetli bir yaz yağmuruyla, bu bir felakete dönüşüyor, toprak erozyonuna dönüşüyor, derelerle ırmaklarla taşınarak hem yerleşim yerlerine ziyan veriyor hem tarım yerlerine ziyan veriyor. Eserin dikildiği yahut ekildiği devirde olmayan yağış, hasat edildiği periyoda denk geliyor. Öngörümüz ve çalışmamız şu istikamettedir; bilhassa bitki desenini bu değişen yağış şartlarına bakılırsa bir daha revize etmek durumundayız. Yazlık ekim mi yapacağız, kışlık ekim mi yapacağız? Erozyona karşı hangi önlemleri hangi devirde daha fazla alacağız ve bunun oluşturacağı taşkınların yerleşim yerlerinde vereceği ziyanları nasıl azaltacağız, bunun tesirlerini tartışmamız lazım. Bu bizim bölgemiz için bu biçimde de dünyada nasıl? Dünyada da gözlemliyor ve okuyoruz, görsel ve yazılı basından takip ediyoruz. Bugüne kadar mevsimsel olarak hayli az yağış düşen bölgelere fazlaca fazla yağış düştüğünü, hiç yağış düşmeyen bölgelere kurak periyodların geçirildiği uzun dönemlerde kurak periyotlar geçiren yerlere epey şiddetli yağışların yağdığını, bunun mal ve can kayıplarına niye olacak boyutlara kadar geldiğini gözlemliyoruz. Bu olasıdır ki iklim değişikliğinin doğal bir kararı olarak bundan daha sonra da devam edecek. İklimle alakalı genelde ziraî meteorolojiyle ilgili de özelde bizim buna nazaran önlemler alıp, buna nazaran çalışmalar yapıp, bu önlemleri evvelinde vatandaşla paylaşıp yahut kamuoyuyla paylaşıp bu mevzuda muhakkak şeyleri oluşturmamız gerekiyor.”
“Toplumda şuur oluşturulmalı”
Çok uzun dönemde iklim değişikliklerinin gözlemlenebildiğini, artık iklimlerdeki sapmaları da kayıt altına alabildiklerini söz eden Prof. Dr. Özgül şu biçimde devam etti:
“Bu sapmaların hangi nesillerde olduğu ölçülebiliyor. Fakat bu kısa bir vadede temel sonuçlarını fazlaca objektif değerlendireceğimiz datalar elde edemeyiz. Doğal olarak uzun dönemler gerekiyor. Bunu uzun devirde gözlemleyebilmemiz için genel dünya üstündeki iklimin davranışlarına baktığımız vakit, bizim de üzerinde oldukcaça durduğumuz ilkbahar yağışlarının azalacağı, yaz yağışlarının artacağı formunda yahut sonbahar yağışlarındaki rejim değişikliklerine bakarak bizim bir daha bir bitki deseni oluşturma, bir daha bir ziraat tutumu geliştirme durumumuzun ortaya çıktığını nasıl söylüyorsak, bu yağışların değiştiği periyotlardaki olumsuz tesirlerini de öncesinden varsayım edebiliriz. Bununla ilgili bilimsel bilgiler de var. Yani ilkbahardan, mayıs ayının sonundan, haziran, temmuz ayının ortasına kadar iki aylık bir dönemde hiç yağmur yağmadığı durumlarda doğal olarak yer kabuğunun üstündeki toprak toz haline geliyor. Hele denetimli kurallarda ziraî idare yapamıyorsanız, meraları yanlışsız kullanamıyorsanız, ormanları hakikat yönetemiyorsanız bunun kararında şiddetli lokal sağanak halinde düşen yaz yağmurlarıyla birlikte ortaya çıkan sonuçlar dramatik hale geliyor. Bu bundan daha sonra da beklenebilir, bunun hali de değişebilir. Bu dönemin kayması örneğin yağışların hiç olmadığı üzere geçen yıl gözlemledik. örneğin, aralık ve ocak aylarında bizim yerelde zemheri olarak nitelendirdiğimiz devirde kar formunda değil de Erzurum’da yağmurlar yağdı, hiç görülmedik bir biçimde. Bu dünyanın öteki yerlerinde de oluyor. Son periyotta gözlemliyoruz. örneğin Avrupa’da epeyce kurak geçen dönemlerde yağış düşmeye başladı. Etraf sorunu olmayan ülkelerde bile, yani erozyonu büyük ölçüde çözmüş ülkelerde bile değerli meselelere, değerli hasarlara hatta can kaybına yol açacak sonuçlar elde etti. Bundan daha sonraki dönemde da bu gözlenebilir. Bununla ilgili önlemleri almak ve bu hususta çalışmak, bu mevzuda ağırlaşmak ve toplumda da değerli derecede şuur oluşturmaya gereksinim olduğunu düşünüyorum.” (DHA)